- 1 Ukraińcy z Trójmiasta pojadą na front? (434 opinie)
- 2 Pod prąd uciekał przed policją (130 opinii)
- 3 Rozbój w kolejce SKM. Interwencja SOK (47 opinii)
- 4 Zakaz wstępu do lasów w Gdyni przez ASF (499 opinii)
- 5 Dulkiewicz niechętna do wymiany zastępców (274 opinie)
- 6 Za rok pojedziemy Obw. Metropolitalną (304 opinie)
Nieistniejące cmentarze: jedyne, jakie możemy dziś odwiedzić
Wszystkie wyglądają jednakowo i na pierwszy rzut oka przypominają nagrobki. W latach 2006-2009 postawiono w Gdańsku szesnaście tablic upamiętniających zlikwidowane po wojnie poniemieckie cmentarze. Paradoksalnie nieistniejące cmentarze są jedynymi, jakie możemy odwiedzić podczas tego święta Wszystkich Świętych...
Mowa o poniemieckich cmentarzach, niemal zupełnie zlikwidowanych w pierwszych dekadach po zakończeniu II wojny światowej - a dokładnie na przełomie lat 60. i 70. - i powrocie Gdańska w granice Polski. Dlaczego ówczesne władze podjęły decyzję o likwidacji miejsc, które w naszej kulturze są powszechnie uważane za nienaruszalne?
Wymazanie śladów niemieckiej przeszłości
Oficjalnie, poniemieckie cmentarze potraktowano jako porzucone. Zarastały chwastami i nie było komu pielęgnować nagrobków, gdyż ich bliscy zostali wysiedleni w nowe granice Niemiec. W przypadku wielu mogił upłynął zresztą minimalny okres, jaki musi upłynąć od pochówku, aby można było zlikwidować je zgodnie z prawem. Zarówno ustawa o chowaniu zmarłych i stwierdzaniu przyczyny zgonu z 1932 r., jak i obowiązująca do dziś ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 r. ustaliła wspomniany okres na 20 lat.
Jednak tak naprawdę, celem likwidacji cmentarzy było przede wszystkim usunięcie z przestrzeni publicznej śladów niemczyzny. Tysiące pomników z wyrytymi po niemiecku napisami stały w jaskrawej sprzeczności z tezą o odwiecznie polskim charakterze Ziem Odzyskanych, usilnie lansowanej przez ówczesną propagandę. Należy jednak wspomnieć, że pamięć o okrucieństwach zgotowanych Polakom przez Niemców w okresie okupacji była wciąż żywa i trudno oczekiwać, aby decyzja o likwidacji spotkała się wówczas z powszechnym potępieniem.
Idea upamiętnienia pochowanych na dawnych cmentarzach
Po transformacji ustrojowej w Gdańsku - podobnie zresztą jak w innych miastach wchodzących w skład Ziem Odzyskanych - nieskrępowana debata publiczna o niemieckiej przeszłości przestała być tematem tabu. Co więcej, można nawet mówić o modzie na poznawanie przedwojennej historii miasta, której dobrym przykładem była ogromna popularność wydanej w latach 1996-2006 serii albumów fotograficznych "Był sobie Gdańsk".
Wkrótce pojawiła się także idea upamiętnienia dawnych mieszkańców Gdańska, pochowanych na nieistniejących już cmentarzach. W 1998 r. gdańscy radni wydali uchwałę, w której wyrazili poparcie dla pomysłu społecznego komitetu, który zaproponował postawienie stosownego pomnika. W ten właśnie sposób powstał Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy przy ul. 3 maja w Gdańsku, którego otwarcie miało miejsce w 2002 r.
Dotychczas ustawiono 16 tablic
Kilka lat później pojawił się kolejny pomysł, aby sukcesywnie upamiętnić każdy, nieistniejący cmentarz z osobna. W latach 2006-2009, na terenie dawnych cmentarzy zostało ustawionych przez Gdański Zarząd Dróg i Zieleni łącznie 16 tablic pamiątkowych. Wszystkie mają identyczną formę. Zostały wykonane z granitu i swoim kształtem przypominają dawny nagrobek. Na powierzchniach frontowych - patrząc od góry - zostały wykute kolejno:
- herb Gdańska
- napis w języku polskim, informujący o nazwie cmentarza oraz okresie, w którym funkcjonował
- inskrypcja w języku łacińskim, z reguły cytat z Biblii, opatrzony skrótem źródła wersetu
- napis w języku niemieckim, o treści analogicznej do napisu polskojęzycznego
- fragment współczesnej mapy miasta, na którą naniesiono obrys cmentarza oraz miejsce umiejscowienia tablicy
- informacja o sfinansowaniu z miejskiego budżetu wraz z datą ustawienia tablicy
Pełna lista pamiątkowych tablic
Poniżej prezentujemy listę zlikwidowanych cmentarzy w Gdańsku, na terenie których zostały ustawione pamiątkowe tablice:
- Cmentarz katolicki p.w. św. Mikołaja i Kaplicy Królewskiej przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1893-1956
- Cmentarz ewangelicki p.w. św. Katarzyny przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1870-1956
- Cmentarz ewangelicki Najśw. Marii Panny przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1901-1956
- Cmentarz katolicki p.w. św. Józefa i Św. Brygidy przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1815-1956
- Cmentarz ewangelicki św. Trójcy przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1867-1956
- Stary cmentarz katolicki "Urania" u zbiegu al. Grunwaldzkiej i ul. Kościuszki we Wrzeszczu, czynny w latach ok. 1770-1946
- Cmentarz zespolony p.w. św. Bartłomieja, Jana, Piotra i Pawła przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1860-1956
- Cmentarz ewangelicki Lazaretu i Najświętszej Marii Panny przy al. Zwycięstwa we Wrzeszczu, czynny w latach 1815-1946
- Cmentarz ewangelicki p.w. Bożego Ciała przy ul. 3 maja w Śródmieściu, czynny w latach 1815-1956
- Cmentarz ewangelicki św. Barbary przy ul. Bema na Siedlcach, czynny w latach 1850-1964
- Cmentarz nowy katolicki przy ul. Strzeleckiej w Śródmieściu, czynny w latach 1822-1946
- Cmentarz katolicki w Emaus, po 1920 roku Ewangelicki Cmentarz Zbawiciela przy ul. Starodworskiej na Siedlcach, czynny w latach 1781-1956
- Cmentarz bezwyznaniowy krematoryjny przy ul. Traugutta we Wrzeszczu, czynny w latach 1914-1966
- Cmentarz ewangelicki przy ul. Wyzwolenia w Nowym Porcie, czynny w latach 1869-1947
- Cmentarz ewangelicki przy ul. Cedrowej na Ujeścisku, czynny w latach 1648 - 1961
- Cmentarz ewangelicki p.w. Chrystusa Króla przy ul. Nowotnej na Stogach, czynny w latach 1880-1946
Puste cmentarze w dzień Wszystkich Świętych
Opinie (167) ponad 20 zablokowanych
-
2020-11-01 11:25
Opinia wyróżniona
Piaśnica (5)
Dzisiaj można odwiedzić wielki cmentarz w lesie piaśnickim ,gdzie w 1939r. hitlerowcy zamordowali ok. 12 tyś. Polaków.W lesie jest pomnik, są groby pomordowanych,można zapalić znicz,podumać i pospacerować po lesie,skoro na inne cmentarze nam wejść nie wolno.
- 84 0
-
2020-11-02 12:57
Szpęgawsk
Podobne miejsce jest w Szpęgawsku pod Starogardem Gdańskim.
- 2 0
-
2020-11-01 21:21
Większość ofiar Piaśnicy to Niemcy
- nieuleczalnie psychicznie chorzy, zamordowani przez nazistów (przeważnie niemieckiego pochodzenia) w 1939 roku. Zwożono ich do miejsca stracenia z zakładów w całych północnych Niemczech. Prócz tego zostali tam rozstrzelani Polacy - osoby uznane przez nazistów za zagrożenie.
- 5 7
-
2020-11-01 20:33
Hitlerowcy... W sumie wymordowali pewnie jakieś 100.000 Polaków - Selbstschutz -niemiecka samoobrona -Volskdojcze
I o tym trzeba kręcić filmy za pieniądze Polaków.
Poszukajcie wspomnień w internecie o tych mordach. Dzieciom głowy rozbijali o pnie drzew...- 3 0
-
2020-11-01 19:59
to samo w Granicznej Wsi
- 6 0
-
2020-11-01 19:17
Bylam tam kilka razy to takie miejsce zadumy,cisza i tylko ptaki slychać
- 10 0
Wszystkie opinie
-
2020-11-02 21:41
"Hieny cmentarne nie ograniczały się do niszczenia zewnętrznych ozdób, zdzierania mosiężnych elementów czy metalowych wizytówek dawnych kamieniarzy. Włamywano się do grobowców w poszukiwaniu złotych zębów, obrączek czy łańcuszków." (K.Kuszyk, "Poniemieckie", 2019, s.344)
- 1 0
-
2020-11-01 10:53
Na ul. Słowackiego na przeciwko stacji BP (3)
Jest cmentarz przed kościołem. Zapraszam na tyły kościoła do lasu. Ile tam jest porozwalanych grobów. I to kościół katolicki nie zabdal o groby wiernych. Za młodu można było znaleźć tam mnóstwo kości i czaszek, kiedy kościół był w remoncie (w sumie trwa to do dziś)
- 30 1
-
2020-11-02 18:36
Niektórzy twierdzą
że przez zniszczenie starego, ceglanego kościółka i cmentarza, ten obecny kościół nigdy nie będzie ukończony.
- 1 0
-
2020-11-01 13:23
Brak szacunku
Kiedyś przyjechała koparka, wykopała kilka grobów, gdzie księdzu zbudowano garaże !!!
- 5 0
-
2020-11-01 13:14
Bo jeśli wierni tego nie sfinansują, to kościół palcem nie kiwnie. Nie po to gromadził fortunę, by ją w jakikolwiek sposób uszczuplać. Parafie to samofinansujące się jednostki. Dopóty dach przecieka, dopóki wierni nie zrzucą się na jego naprawę.
- 4 1
-
2020-11-02 16:41
Cmentrz na Wisłoujśću
pomiędzy ulicami Ku Ujściu a Pokładową i terenem Siarkopolu znajdował się cmentarz w latach 1980-1999 .W zaroślach znajdowały się płyty nagrobne.
- 0 0
-
2020-11-01 10:51
Po co (2)
Te propagandowe wtręty o likwidowaniu śladów niemieckiego gdańska ??
- 18 15
-
2020-11-02 14:33
a dlatego
że to jest część dziedzictwa kulturowego i historycznego tej ziemi. Nie tylko sami Polacy tutaj mieszkali i tworzyli . Mieszkali też i tworzyli Niemcy. Część z nich była nacjonalistami ale nei wszyscy. Tylko to się w głowie nie mieści nacjonalistom
- 3 0
-
2020-11-01 14:30
bo taka jest prawda historyczna
- 9 2
-
2020-11-01 13:43
Polska to jeden wielki cmętarz Polska to święta ziemia Polska to ziemia zalana krwią Polaków zamęczonym przez prusaków i (2)
- 10 15
-
2020-11-02 14:31
ro ciekawe
bo Hitler był Austriakiem, Himmler Bawarczykiem , tak samo jak Gauleiter Gdańska Albert Forster. Wielu ss-manów byli z zachodnich Niemiec , bardzo wielu z Austrii np. niejaki dr Mengele. Na pewno byli tez Prusacy zbrodniarzami hitlerowskimi, ale tutaj nie wiedli prymu.
- 1 0
-
2020-11-01 20:45
Leków
Nie wziales
- 1 0
-
2020-11-01 15:27
Niemieckie cmentarze zniszczone przez Polaków istnieją nadal (1)
- nie było tam nigdy ekshumacji.
Druga sprawa: jeśli cmentarze w Danzig i Breslau są "poniemieckie", to cmentarze w Wilnie i Lwowie są "popolskie".- 15 5
-
2020-11-02 14:28
i tak tez
jest . Pojedź sobie do Lwowa na Łyczaków oraz na Rosse do Wilna . Tam chociaż cmentarze są zachowane. Tu w Gdańsku zrównano je z ziemią. Takie są jednak skutki wymiany ludności. Po 1945 nowi mieszkańcy Gdańska zostawili groby swoich bliskich na kresach lub w innych regionach Polski. Groby starych Gdańszczan - Niemców były dla nich obce i niepotrzebne. Poza tym bliscy tych zmarłych nie mogli lub nie chcieli przyjeżdżać na te groby. Dlatego je zlikwidowano.
- 2 0
-
2020-11-01 10:38
Gen J. Wybicki prosi Gdańsk o pomnik (2)
- 16 5
-
2020-11-01 20:43
To (1)
Kup zrób i postaw
- 1 3
-
2020-11-02 13:47
Głódź mu już dawno zrobił ten pomnik
Przed wejściem do kościoła na Starych Szkotach
- 1 0
-
2020-11-02 09:51
Do autora (1)
Chyba zapomnieliśmy o jeszcze jednym cmentarzu w samym centrum Gdańska. To przecież średniowieczny cmentarz przy dawnym szpitalu zakaźnym. Z wykopu pod budowę Forum Radunia wydobyto ok 1300 szkieletów naszych przodków. Ile zostawiono w betonie, nie wiemy.
- 1 0
-
2020-11-02 13:43
Lazaret św. Gertrudy.
W tak barbarzyński sposób skasowano pochówki lazaretu św. Gertrudy!!!!!!
- 1 0
-
2020-11-01 11:25
Opinia wyróżniona
Piaśnica (5)
Dzisiaj można odwiedzić wielki cmentarz w lesie piaśnickim ,gdzie w 1939r. hitlerowcy zamordowali ok. 12 tyś. Polaków.W lesie jest pomnik, są groby pomordowanych,można zapalić znicz,podumać i pospacerować po lesie,skoro na inne cmentarze nam wejść nie wolno.
- 84 0
-
2020-11-02 12:57
Szpęgawsk
Podobne miejsce jest w Szpęgawsku pod Starogardem Gdańskim.
- 2 0
-
2020-11-01 21:21
Większość ofiar Piaśnicy to Niemcy
- nieuleczalnie psychicznie chorzy, zamordowani przez nazistów (przeważnie niemieckiego pochodzenia) w 1939 roku. Zwożono ich do miejsca stracenia z zakładów w całych północnych Niemczech. Prócz tego zostali tam rozstrzelani Polacy - osoby uznane przez nazistów za zagrożenie.
- 5 7
-
2020-11-01 20:33
Hitlerowcy... W sumie wymordowali pewnie jakieś 100.000 Polaków - Selbstschutz -niemiecka samoobrona -Volskdojcze
I o tym trzeba kręcić filmy za pieniądze Polaków.
Poszukajcie wspomnień w internecie o tych mordach. Dzieciom głowy rozbijali o pnie drzew...- 3 0
-
2020-11-01 19:59
to samo w Granicznej Wsi
- 6 0
-
2020-11-01 19:17
Bylam tam kilka razy to takie miejsce zadumy,cisza i tylko ptaki slychać
- 10 0
-
2020-11-01 09:07
Wstyd żeby nie można odwiedzać grobów bliskich - te tablice niczego nie zastąpią :( Kogo oni się tak boją ? (17)
Ciekawe czy ten zakaz obowiązuje wszystkich? ...... a szczególnie tego który jeździ limuzyną z armią ochroniarzy!
- 76 72
-
2020-11-02 12:47
Kolejny malkontent
Problemem nie jest wizyta na cmentarzu, co wiele razy było podkreślane, ale późniejsze wizyty domowe gości z całego kraju i w całym kraju - co co roku statystycznie owocowało zwiększona liczba zachorowań górnych dróg oddechowych i grypy. Podobnie było z lasami i plażami na wiosnę. Co którzy mieszkają w pobliżu wejściówek na plaże wiedzą co mam na myśli....
- 1 0
-
2020-11-01 10:03
Nagle (10)
Nagle wszyscy ubolewają, że grobów z krzyżami odwiedzić nie mogą, były otwarte caaaalutki rok, wielkie zdziwienie, że zamknęli by hordy ludzi nie biegały i nie tulił się w autobusach. Naprawdę nagle wszyscy zapomnieli jak wygląda w Polsce dzień wszystkich świętych to co się wtedy dzieje z komunikacją ? Każdy z odrobiną rozumu poświęcił na to czas w zeszłym tygodniu i odwiedził chociażby groby najbliższych. Z resztą odwiedzać możesz zmarłych codziennie poprzez pamięć o nich... no ale tak, dodajcie do swej listy postulatów obok wywalenia religii, krzyży i takich tam otwarte cmentarze przez cały rok również w dobie sytuacji nadzwyczajnych... hipokryzja już tak zżera ten świat
- 18 9
-
2020-11-01 11:34
(5)
Jeżeli nie masz pojęcia co oznacza data 1 i 2 listopada dla katolików, to się nie odzywaj.
Ewentualnie idź się kompromitować gdzieś indziej.- 4 5
-
2020-11-01 12:30
To wytłumacz w czym sie różnie wspomienie zmarłych 1 czy 2 listopada (4)
od zrobienia tego w dowolny inny dzień w roku? Bardziej zmarłym pomaga akurat ta data? Z jakiego powodu?
Skoro masz takie pojęcie, to pewnie chętnie się podzielisz swoją wiedzą na ten temat, a nie będziesz rzucać tylko pustych hasełek jak w poście powyżej.- 4 2
-
2020-11-01 13:30
(2)
Miałem nie odpisywać, ale co tam. Zatem krótko.
Jak zrozumiesz dlaczego życzenia i prezenty urodzinowe, otrzymujesz w dzień swoich urodzin, a nie w inne dni roku, zrozumiesz też dlaczego dla Katolików te dwie daty są szczególnie ważne.
Nie chodzi o sprzątanie grobów. O nie powinno się dbać przez cały rok. Chodzi o to co człowiek wierzący może zrobić właśnie w te dni dla duszy zmarłego człowieka, po spełnieniu kilku warunków. Wizyta na cmentarzu, w te dni jest tylko jednym nich.- 3 2
-
2020-11-01 18:40
(1)
no coz kazdy wierzy w co lubi. ja wierze w slonce. widze je czesto od rana do wieczora. (czasami nie jak jest zachmurzone) ale czesto widze wiec wiem ze istnieje. traktuje mnie dobrze. nie chce ode mnie kasy co tydzien czasami powoduje raka skory ale nic nie jest idealne.
- 4 0
-
2020-11-01 19:33
Cieszę się, że pomogłem.
Ja nie będę wypowiadał się o tym, w co ty wierzysz i gdzie chodzisz. Ty nie będziesz pouczał Katolików, kiedy powinni chodzić na cmentarz?
Umowa stoi?- 2 2
-
2020-11-01 13:04
A kiedy kolację wigilijną jadają katolicy? A kiedy nowy rok witają laicy?
- 1 3
-
2020-11-01 10:23
(3)
Mądralo, a dlaczego siadasz do wigilijnego stołu 24 grudnia, a nie przez cały rok? Parę innych przykładów? Wiadomo, że 31.10/1.11 są zawsze tłumy, ale to chyba dobrze świadczy o kodzie kulturowym, potrzebie przynależności, itd.?
- 8 8
-
2020-11-01 12:28
Dobrze świadczy? (2)
O tym że ludzie mają zbyt słabą wolę żeby zrobić coś inaczej "bo nie wypada" "bo co inni powiedzą"? A potem zdziwienie, dlaczego jako społeczeństwo mamy mentalność sprzed pół wieku...
- 4 1
-
2020-11-01 15:46
Akurat w dniach 1-8 listopada można uzyskać odpust zupełny za zmarłych, dlatego się chodzi w tych dniach na cmentarz, co nie znaczy, że w innych dniach się nie chodzi...
- 2 1
-
2020-11-01 13:02
To chodź latem w kożuchu, a zimą w slipach. Zrobisz inaczej niż wszyscy. A nowy rok witaj właśnie 1.11. Może wakacje zaczniesz w październiku nowatorze? Zrób sobie wolne w środę i przychodź do pracy w niedziele. Czy Polak musi być zawsze przeciw i anty? Coby ktoby nie zrobił, zawsze nie tak.
- 2 3
-
2020-11-01 17:26
Wstydem jest twoja głupota bezmózgowcu i twoja niepohamowana nienawisc !I to przez takich jak ty sa cmentarze zamkniete!
- 1 4
-
2020-11-01 09:26
Odpuść z polityką, chociaż jeden dzień (1)
- 16 13
-
2020-11-01 12:36
A polityka odpuszcza w naszym życiu? I ma rację, że jeden karzeł ma wyjątkowe prawa w tym kraju, samozwańczy pan na którego szkoda nawet splunąć.
- 11 7
-
2020-11-01 11:30
Początek wpisu, ok.
Potem typowa polityczna propaganda.- 5 0
-
2020-11-01 10:03
musisz? naprawdę nawet dziś ?
- 8 9
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.