Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Opowieść o największej fabryce dawnej Oruni

Jakub Gilewicz
15 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (104)
Tak wyglądała ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera. Tak wyglądała ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.

Tak wyglądała ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.

Niegdyś pracowało w niej ponad 200 osób, a produkty kupowali między innymi kolejarze i pruska armia. Dziś po Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera w Oruni pozostał niszczejący budynek biurowy i ściana starej hali.



- Mówiło się: "Żeliwiak wyje". Wystarczył dźwięk zakładowej syreny i wiadomo było, że to już 15-sta. Nikt nie musiał mieć zegarka. Dorośli kończyli zmianę, a my przerywaliśmy zabawę na podwórku i szliśmy na obiad. Tak było za czasów Zakładu Odlewniczego "Żeliwiak", który działał na miejscu dawnej Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Była to niegdyś największa tutejsza fabryka - opowiada Krzysztof Kosik, badacz dziejów Oruni i autor książki na jej temat.
Fabrykę założył w 1905 roku ambitny i pracowity mistrz ślusarski Christian August Kirschberger. Hale produkcyjne wzniesiono przy nieistniejącej dziś ul. Tylnej zobacz na mapie Gdańska, a droga dojazdowa znajdowała się od strony Traktu Świętego Wojciecha zobacz na mapie Gdańska.

Około 200 osób pracowało między innymi w kuźni, montażowni, ślusarni i maszynowni. Do ich dyspozycji były piece, a także maszyna parowa. A że fabryka zdobywała kolejne zlecenia, wybudowano budynek, gdzie ulokowano biura handlowo-reklamowe zobacz na mapie Gdańska.

- Fabryka Kirschbergera była znaczącym zakładem, a jej produkty miały wysoką jakość. W czasie pokoju wytwarzano tu metalowe konstrukcje na potrzeby dworców choćby we Wrzeszczu czy w Oliwie. Do tego semafory, zwrotnice. A w czasie wojny pełną parą szła produkcja dla pruskiej armii: wózki do broni maszynowej, kuchnie polowe - wylicza badacz dziejów Oruni.
4
  • Budowa Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Zdjęcie wykonano ok. 1905 r.
  • Kuźnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.
  • Ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.
  • Budowa Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Zdjęcie wykonane zostało ok. 1905 r.

Budowa Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Zdjęcie wykonano ok. 1905 r.



Elegancka kawiarnia i oruński park

Kiedy Christian August dbał o rozwój fabryki, jego żona Anna Maria prowadziła Caffe Kirschberger. Kawiarnia działała w rodzinnej willi, którą małżeństwo wzniosło w 1900 r. przy dzisiejszej ul. Gościnnej zobacz na mapie Gdańska. Eleganckie wnętrze lokalu i ogrodowe alejki ze stylowymi stolikami zachęcały gości do wstąpienia w kawiarniane progi.

- Latem wielką popularnością wśród mieszkańców Gdańska cieszył się tutejszy park, gdzie można było nawet pływać łodziami w stylu weneckim. Gerard Szarmach - syn Franciszka, który w 1923 r. założył w Oruni zakład fryzjerski - opowiadał, że razem z rodzicami chodził do parku, i że potem czasami wchodzili do kawiarni Kirschbergerów. Wspominał, że jadł tam wspaniałe ciasta, a kiedy było gorąco lody - opowiada Kosik.
2
  • Willa Kirschbergerów przy dzisiejszej ul. Gościnnej. Wśród osób, które stoją na balkonie widać właścicieli: Christiana Augusta i Annę Marię.
  • Stoliki w ogrodzie Caffe Kirschberger.

Willa Kirschbergerów przy dzisiejszej ul. Gościnnej. Wśród osób, które stoją na balkonie widać właścicieli: Christiana Augusta i Annę Marię.

Po przegranej przez Cesarstwo Niemieckie I wojnie światowej, dla fabryki nastały niełatwe czasy. Ponadto w 1923 r. zmarła Anna Maria, a siedem lat później jej mąż. Pozostawili troje dorosłych potomków. W latach 30. ub. wieku willa z kawiarnią oraz zakład trafiły w ręce nowych właścicieli.

Boje dla rybaków i szkoła muzyczna

Największe zmiany przyszły jednak wraz z końcem II wojny światowej. Fabryka Konstrukcji Żelaznych stała się Zakładem Odlewania Żeliwa "Zamek", a następnie Zakładem Odlewniczym "Żeliwiak".

- Odlewano tu w dużej liczbie na przykład aluminiowe boje do sieci rybackich. Pamiętam też, że w przyzakładowej hałdzie, młodzi - w tym również ja - szukali resztek karbidu, żeby sobie postrzelać - wspomina Kosik.
Produkcję zakończono w latach 80. Dziś po zakładzie pozostało niewiele. Między innymi jedna ze ścian hali i budynek biurowy, który obecnie znajduje się w prywatnych rękach. Z kolei w dawnej willi Kirschbergerów mieści się szkoła muzyczna. Kilka lat temu - z zajazdu po drugiej stronie ulicy - spoglądała na nią Inga, wnuczka Christiana Augusta i Anny Marii.

- Zamieszkała u mnie w hoteliku. Niestety, nie mówię po niemiecku, więc za pomocą łamanej angielszczyzny udało mi się jakoś ustalić, że jest wnuczką Kirschbergera. Poprosiłem o zdjęcia i otrzymałem. Dla pasjonatów dawnej techniki i tych, którzy interesują się historią Oruni, to coś niesamowitego. Klimat i widoki praktycznie jak z Ziemi Obiecanej - puentuje Kosik.

3
  • Ściana, która pozostała po hali Fabryki Konstrukcji Żelaznych.
  • Ceglany budynek, w którym niegdyś mieściły się biura Fabryki Konstrukcji Żelaznych.
  • W dawnej willi Kirschbergerów znajduje się szkoła muzyczna.

Ściana, która pozostała po hali Fabryki Konstrukcji Żelaznych.

Zobacz także

więcej artykułów (131)

Opinie (104) 7 zablokowanych

  • 2015-08-15 22:15

    Panie Jakubie - wielki szacun. (1)

    O Browarze we Wrzeszczu, który przetrwał zabór pruski, I wojnę światową, Wolne Miasto Gdańsk i po 1945 komunę. Piwo produkował przez 130 lat.
    PROSZĘ O ARTYKUŁ.

    jANO

    8 lat

    Odpowiedź redakcji:

    Dzień dobry!

    Browarowi i jego historii poświęcony jest materiał TV i spory artykuł pt. "Zajrzyj do wnętrz browaru we Wrzeszczu" z lipca 2014 r. Poniżej link:

    http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Zajrzyj-do-wnetrz-browaru-we-Wrzeszczu-n81410.html

    Dobrej niedzieli!

    Jakub Gilewicz

    • 34 1

    • 2015-08-16 16:01

      Browar we Wrzeszczu

      nie "przetrwał" zaboru pruskiego. On został wtedy zbudowany !!!!!

      Eric.

      8 lat

      • 2 0

  • 2015-08-16 15:20

    Pytanie tylko jak stał się właścicielem?

    8 lat

    • 0 1

  • 2015-08-16 14:59

    .

    te ich obsesje, że kraj w ruinie - tego nie można wytłumaczyć racjonalnie chyba, że moher uciska za mocno

    .

    8 lat

    • 5 2

  • 2015-08-16 12:25

    trzeba odbudowywać znowu Polske.. (2)

    ..po 8 latch niszczenia i okradania kraju przez kryminalistów z PO i psl...rozliczyć wszystkich,muszą odpokutować grzechy

    Narodowcy

    8 lat

    • 11 15

    • 2015-08-16 13:23

      (1)

      podczas kiedy narodowcy chlali i dewastowali ten kraj.

      ULTRALEWAK TRollencio

      8 lat

      • 1 2

      • 2015-08-16 14:19

        toć to rewelacyjna wiadomość... a te informacje to skąd?

        8 lat

        • 2 1

  • 2015-08-16 13:05

    tak jak ta fabryka wygląda obecnie.... (1)

    wygląda większość zakładów Polskich, które coś znaczyły w naszym kraju, jednak zostały zniszczone przez konkurencję z zachodu. Dokonano to pod sztandarowym hasłem- prywatyzacja (inaczej zamordowanie danego zakładu i pozostawienie bez pracy setek ludzi) rękoma niejakiego Arrona Bucholtza znanego jako Balcerowicz. Dokończenie dzieła zniszczenia Polskiego przemysłu podjęła się PO czyli platforma oszustów. Niejaki ojciec chrzestny po- olechowski dokonał prywatyzacji (sprzedaży) Fsm Bielsko-Biała- strata według NIK- ponad 20 miliardów złotych na tamte czasy. Teraz ten sam człowiek firmuje swoją twarzą nowy twór- nowoczesna.pl. Skoro znowu tworzy partię oznacza to że jeszcze coś w Polsce zostało do sprzedania

    Polak

    8 lat

    • 12 8

    • 2015-08-16 13:23

      ale to była pruska fabryka, nie azjatów z "Polski" zawiślańskiej.

      PRAPRUSAK Trollencio

      8 lat

      • 1 3

  • 2015-08-15 22:17

    (1)

    Teraz by sie przydala wielu bezrobotnym mieszkańcom

    8 lat

    • 2 8

    • 2015-08-16 13:21

      bezrobotni, bo robić się im nie chce. wolą trudnić się rozbojem, pijaństwem i zbrodnią. jak to Azjaci.

      PRAPRUSAK Trollencio

      8 lat

      • 2 0

  • 2015-08-16 13:10

    komentowanie takich dyrdymałów to naprawdę strata czasu

    jedyna przykrość, że przedpiścy wydaje się, że reprezentuje patriotyczny punkt widzenia.

    kaloP

    8 lat

    • 4 2

  • 2015-08-15 22:15

    Najlepszą "firmą" na Orunii (2)

    jest hodowca danieli. 250 tys odprawy i 14 tys brutto na jeden filoletowy łepek robi wrażenie.I zadnej rodziny ponoć nie trzeba utrzymywać. Ament

    Taki tam

    8 lat

    • 46 2

    • 2015-08-15 22:36

      a gdzie leży ta "Oruniia"? (1)

      8 lat

      • 4 9

      • 2015-08-16 09:59

        Lepiej milczeć i wydawać się przygłupem, niz się odezwać i rozwiać wszelkie wątpliwości

        8 lat

        • 3 4

  • 2015-08-15 20:12

    Jak się chce to można (2)

    Gratuluję artykułu, to właśnie są ciekawe miejsca a nie molo czy opera.

    max

    8 lat

    • 105 0

    • 2015-08-15 23:35

      ciekawe miejsca ktos tworzy a nie kosmici ! (1)

      stworzyles jakies ciekawe miejsce to tez poznamy twoja historie ? czy tylko czekasz na cud ?

      8 lat

      • 0 17

      • 2015-08-16 07:31

        Nie jestem twórcą

        ale koneserem ciekawych miejsc. Chętnie też podzielę się tym gdzie byłem i co widziałem. Znajdziesz mnie na http://www.rwm.org.pl (max_c74)

        max

        8 lat

        • 8 1

  • 2015-08-15 19:08

    (2)

    Szkoda... Przydałaby się biedronka w takim loftowym klimacie...

    8 lat

    • 27 39

    • 2015-08-15 21:30

      (1)

      tam z tylu za ta willa jest biedronka :)

      8 lat

      • 8 0

      • 2015-08-16 00:41

        ale nie ma klimatu
        zrobić tam biura a biedronkę w hali

        klimat

        8 lat

        • 5 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (131)

Najczęściej komentowane

Fabryka "kryształu" na północną Polskę rozbita. W akcji śmigłowce i "chemicy"

To była fabryka "kryształu" na płn. Polskę

Mieszkańcy Bojana naprawili drogę w Gdyni

Mieszkańcy Bojana naprawili drogę w Gdyni

więcej

Najczęściej czytane