• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Ostatni z fortu: zasypany żołnierz przeżył w bunkrze

Marek Gotard
12 maja 2009 (artykuł sprzed 15 lat) 
Zasypany kanonier miał spędzić kilka-kilkanaście miesięcy w zburzonym bunkrze na terenie Brzeźna, choć jego literacki odpowiednik został uwolniony z ruin fortu w Babich Dołach. Zasypany kanonier miał spędzić kilka-kilkanaście miesięcy w zburzonym bunkrze na terenie Brzeźna, choć jego literacki odpowiednik został uwolniony z ruin fortu w Babich Dołach.

Ze zbombardowanego i zasypanego schronu wyszedł dopiero kilka lat po wojnie. Pod ziemią pisał pamiętnik. Jego historia stała się legendą. Kim był ostatni żołnierz II wojny światowej w Gdańsku? Czy jego historia to fakt, który źle udokumentowany zaginął w mroku dziejów, czy tylko kolejna wojenna legenda?



Jan Wentowski wspomina historię zasypanego żołnierza sprzedponad 60 lat.

Ze skąpych informacji trudno dziś odtworzyć tę niewiarygodną historię. Według Macieja Żakiewicza, autora książki "Gdańsk 1945. Kronika wojennej burzy", wszystko zaczęło się 16 marca 1945 roku podczas radzieckiego nalotu bombowego na Gdańsk.

- Sowieckie bomby spadły wówczas także na magazyny i schrony w Brzeźnie - opowiada autor. - W jednym z nich pod gruzami miała się znaleźć kilkuosobowa załoga kanonierów. Przeżył jeden. Pod ziemią, pod zawaliskiem gruzów miał spędzić kilka lat. Przetrwał dzięki konserwom, świecom i ściekającej do wnętrza betonowego sarkofagu wodzie. Przez cały czas skrobał bagnetami drogę do wyjścia...

Kilka lat, a może tylko kilka miesięcy? Jednym ze świadków, którzy słyszeli o tej głośnej po wojnie historii jest urodzony jeszcze w Wolnym Mieście Gdańsku, kilkunastoletni wówczas Jan Wentowski. Upływający czas zatarł jednak jego wspomnienia. Wskazał, że uwięziony pod ziemią Niemiec miał zostać wydobyty z betonowej pułapki w 1947 r., nie pamiętał jednak, gdzie to było.

Inna popularna wersja tej historii głosi, że niemieckiego kanoniera wydobyto ze zbombardowanego bunkra w... podgdyńskich Babich Dołach. Inwentaryzująca umocnienia wojskowa ekipa miała natrafić na uwięzionego żołnierza w 1948 roku. Ten miał umrzeć niedługo po przewiezieniu go do szpitala.

Jedyny pewny ślad po tym tajemniczym wydarzeniu odnajdujemy w...literaturze. W 1955 r. ukazała się niewielka powieść Zenona Skierskiego, "Gdy zgaśnie słońce". Nieżyjący już autor opisał w niej dokładnie taką samą historię. Zasypany wraz z kolegami kanonier, jedyny, który przeżył miał nazywać się Willi Kurtz.

- Z moich ustaleń wynika, że autor posiłkował się w niej znalezionym przy żołnierzu pamiętnikiem. Ten trafił najpierw do Urzędu Bezpieczeństwa, później w ręce pisarza, który na podstawie zawartych w niej informacji napisał powieść - twierdzi Maciej Żakiewicz. - Ze względów politycznych akcja powieści nie mogła jednak się toczyć w Gdańsku. Musiała to być polska Gdynia. Przekazane mi relację wskazują jednak, że żołnierza odkopano na terenie Brzeźna.

"Zostało mi tylko dwanaście świec i trochę oliwy. Zimno mi. Po co pisać więcej? Już wszystko wypowiedziałem. Nie czuję nawet bólu. Kwiecień 1947" - taką poruszającą notatkę znajdujemy w powieści.

- Dopóki nie będziemy mieli twardych dowodów, możemy tę historię traktować jedynie w kategorii prawdopodobnych, lecz niepewnych okruchów dziejów powojennego Trójmiasta - komentuje Robert Hirsch, specjalista od architektury militarnej i konserwator zabytków w Gdyni. - Być może jednak kiedyś natrafimy na nowy ślad w tej ciekawej i niesamowitej historii?

Opinie (108) 4 zablokowane

  • fajna historia na powieśc lub film... (1)

    Kanonier Willi Kurtz
    to bitny był chłop
    i łeb miał na karku i pięści jak młot,
    i dziewcząt bez liku od Brzeźna do Hull
    Kanonier Willi Kurtz to łajdaków król!

    • 77 1

    • Już widzę ten film

      2 godzinna akcja filmu toczy się w ciemnościach w zbombardowanym schronie. mur beton sukces !

      • 0 1

  • Byłem razem z Nim potwierdzam

    Tak było

    • 2 0

  • Oby tylko filmu o tym bohaterze nie nakręcił starozakonny miszcz Wajda (4)

    czy inna Agnieszka Holand

    • 56 37

    • i Kutz też nie. Zmarł w 2018 r.

      weźcie się ludzie trochę ogarnijcie i i odświeżcie swoją wiedzę, bo wstyd.

      • 1 2

    • Pan Wajda raczej filmu nie nakręci, bo to zza grobu raczej niewykonalne.

      Reżyser zmarł w 2016 r.

      • 3 0

    • Raczej mistrz - jak komentujesz naucz się najpierw polskiego

      • 2 2

    • albo nie daj Boże ten lizacz niemieckich pup ze Ślunska

      niejaki Kuc, teraz Kutz.

      • 9 3

  • kiedy zgasnie slonce

    123

    • 0 0

  • Apropos bunkrów. (3)

    Jest odpowiedź na pytanie, dlaczego Gdańsk jest jednym wielkim bunkrem:

    ADAMOWICZ MUSI ODEJŚĆ!

    • 50 53

    • prorok

      TO Ci sie spełniło marzenie ale chyba zbyt dosłownie

      • 1 1

    • Bunkrów nie ma

      ale też jest z****iście :D

      • 12 0

    • jasne

      • 0 4

  • ORP Orzeł

    Gloryfikowanie zbrodniarzy ,którzy wymordowali 6 milionów naszych obywateli a ilu przez nich zostało okaleczonych, kalek ? Co zrobili razem z banderowcami Warszawie ,zniszczyli w 97% .

    • 8 2

  • bunkier to masz na statku (8)

    niedouczony pismaku...

    schron jak już.

    • 14 92

    • architectura militaris

      Bunkry są niepoprawną i nie mającą nic wspólnego formą językowo w terminologii fortyfikacji.
      zaczerpnięte z języka szkockiego jako odniesienie do pagórka lub nasypu z wnęką - komorą - ziemianka .
      błędnie zaadaptowana do słownika jako budowla militarna o charakterze obronnym w terenie.
      tylko i wyłącznie forma schron - shelter . Bunkry mogą być: pomieszczenie na paliwo sypkie : węgiel;koks-bunkrowiec statek do transportu węgla. Bunkier na polu golfowym - teren piaskowej "nerki" z trawiastym pagórkiem . Bunkier - jako cela śmierci w obozach koncentracyjnych.
      przykład współistnienia : pszczyna-piasek : wybudowany na polskim schronie dom - gospodarz wykorzystuję wnętrze schronu jako spiżarnie,a na zewnątrz z prawej jako bunkier węglowy , lewa strona skład drewna na opał.

      • 0 3

    • sprawdz, a potem sie czepiaj

      Zniesmaczony,

      Najpierw sprawdz a potem kryrtykuj:

      bunkier- schron bojowy wykonany ze wzmocnionego materiału (np. żelbetonu) i ze stanowiskiem ogniowym (definicja slownikowa)

      Tego wlasnie nie cierpie w polskich internautach: pisza byle pisac...

      • 8 1

    • zniesmaczony (1)

      "bunkier" – jest to nazwa potoczna, nieużywana w fachowej terminologii znawców fortyfikacji. Więc pomyliłeś portale. To jest napisane dla zwykłych ludzi i dobrze wykształconych też, a nie dla wykształciuchów z zadartym nosem.

      • 20 1

      • pomylil portal z wortalem jak juz...

        • 4 0

    • on nie ma statku pałko

      i co ty k...@ wiesz o zabijaniu :-P

      • 2 0

    • sam jesteś schron

      • 7 0

    • to zabunkruj się w schronie

      • 13 1

    • ale np. strategiczne zapasy paliwa są bunkrowane w podziemnych zbiornikach

      niedouczony - zniesmaczony

      • 14 1

  • Fajna historia (5)

    Do tej pory mówiło się, że japoński żołnierz ukrywał się 50 lat po wojnie na jakiejś wyspie. A tu proszę - u nas też.
    Chociaż chyba bym wolał 50 lat na wyspie na Pacyfiku niż 2 lata pod ziemią w Brzeźnie

    • 107 2

    • (4)

      A to wojna się skończyła już? To dla kogo ja te pociągi wysadzałem??!!

      • 14 0

      • a gdzie tam (2)

        pewnie nie oglądają mediów.

        Wojna ma się w najlepsze. Prawica PiS kontra prawica PO, o to która z nich jest prawdziwą prawicą i do której należy Solidarność?

        • 8 3

        • zadne z powyzszych nie jest prawica,jedno to lewica pobozna a drugie bezbozna.

          • 3 1

        • "Moja jest tylko racja...

          ...i to święta racja. Bo nawet jak jest Twoja, to moja jest mojsza niż twojsza!Że właśnie moja racja jest racja najmojsza!"

          "Tyle razy przyrzekałem sobie - nie będę sobie tym nerwów szarpał..."

          • 4 0

      • ... zborze z pociagu wysypuje to juz nie ma wojny ?

        • 0 0

  • wiem ze to prawda jasnowidz to mowil

    • 0 0

  • podobna historia

    to twierdza przemyśl , I wojna światowa i dwóch oficerów rosyjskich. Była nawet sztuka teatralna o tym.

    • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane