Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Początki futbolu w Gdańsku, czyli od FC Danzig do Lechii

Jan Daniluk
15 kwietnia 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (167)

Lechia Gdańsk

Polska drużyna piłkarska KS Gedania na boisku przy ul. Kościuszki (w tle widoczny kościół pw. św. Stanisława BM). Polska drużyna piłkarska KS Gedania na boisku przy ul. Kościuszki (w tle widoczny kościół pw. św. Stanisława BM).

Polska drużyna piłkarska KS Gedania na boisku przy ul. Kościuszki (w tle widoczny kościół pw. św. Stanisława BM).

ze zbiorów Archiwum KS Gedania

Zwyczaj grania w piłkę nożną został zaszczepiony nad Motławą przez... angielskich marynarzy, którzy przypływali do portu gdańskiego pod koniec XIX stulecia. Trudno o lepszych nauczycieli.



Zwycięska drużyna rozgrywek ligi okręgowej Gdańsk w sezonie 1928/29. Reprezentacja gdańskiej policji na dziedzińcu koszar we Wrzeszczu (na boisku do siatkówki). źródło: Festschrift zum 10-jährigen Bestehen des Sportverein Sc Zwycięska drużyna rozgrywek ligi okręgowej Gdańsk w sezonie 1928/29. Reprezentacja gdańskiej policji na dziedzińcu koszar we Wrzeszczu (na boisku do siatkówki). źródło: Festschrift zum 10-jährigen Bestehen des Sportverein Sc

Zwycięska drużyna rozgrywek ligi okręgowej Gdańsk w sezonie 1928/29. Reprezentacja gdańskiej policji na dziedzińcu koszar we Wrzeszczu (na boisku do siatkówki). źródło: Festschrift zum 10-jährigen Bestehen des Sportverein Sc

Nie wiadomo, kiedy dokładnie po raz pierwszy marynarze z Albionu rozegrali - zapewne towarzyski, dla czystej rozrywki - mecz piłki nożnej na gdańskiej ziemi. W każdym bądź razie niemieccy obserwatorzy (głównie młodzież) podpatrzyli tę niecodzienną grę i zaczęli powoli ją naśladować. Pierwsze próby rozgrywek piłkarskich pojawiły się w 1902 i 1903 r., a za boisko służył kawałek terenu 36. Pułku Artylerii Polowej (rejon ul. Wałowej), który wyrównywano żużlem, by móc kopać piłkę. Jeśli jednak szukać konkretnej daty, którą można uznać za symboliczny dzień narodzin gdańskiego futbolu, to najwłaściwszym zdaje się 18 kwietnia 1903 roku, kiedy postał pierwszy klub piłkarski - Fußball-Club (FC) Danzig (posiadał on także sekcję lekkiej atletyki). Pierwszy mecz z "zewnętrznym" rywalem (tj. drużyną z Królewca) odbył się w lipcu jeszcze tego samego roku.

Do FC Danzig, w 1905 r. przemianowanego na BuEV Danzig (wyjaśnienie wszystkich skrótów klubów na końcu artykułu), dołączyły wkrótce pozostałe zespoły: własne reprezentacje piłkarskie wystawiali studenci (Akademischer SC) czy słuchacze seminarium nauczycielskiego (Seminar Langfuhr), sporadycznie niektóre z jednostek rodzimego garnizonu (nie brały one udziału w meczach ligowych), SV Ostmark Danzig (1909 r.), SC Danzig (1912 r.), Preußen Danzig (przed 1914 r.), a także zespoły takie, jak FC Comet Neufahrwasser i VfB Danzig (oba powstałe najpóźniej - w 1909 r. i nie przetrwały do końca I wojny światowej).

Ważnym krokiem dla rozwoju piłki nad Motławą było włączenie Gdańska w 1908 r. do Bałtyckiego Związku Piłkarskiego (Baltenverband) i rozgrywek ligi bałtyckiej (grupowała wszystkie zespoły z Pomorza, Prus Zachodnich i Wschodnich), jednej z siedmiu tego typu organizacji, działających na terenie ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego. BuEV Danzig był niewątpliwie jednym z najsilniejszych zespołów ligi, bowiem kilkakrotnie dochodził do finału rozgrywek, ostatecznie zdobywając upragniony tytuł bałtyckiego czempiona w 1912 r.

Początkowo mecze w Gdańsku odbywały się w rejonie dzisiejszego Schroniska Młodzieżowego przy ul. Wałowej zobacz na mapie Gdańska czy sporadycznie na dzisiejszym Placu Zebrań Ludowych zobacz na mapie Gdańska. Do czasu utworzenia Wolnego Miasta Gdańska istniało w Gdańsku zaledwie kilka boisk do piłki nożnej z prawdziwego zdarzenia: przy ul. Smoluchowskiego we Wrzeszczu, w Nowym Porcie, gdzie dziś stoi gmach byłego Morskiego Domu Kultury zobacz na mapie Gdańska oraz otwarte w 1916 r. nowe boisko przy ul. Kochanowskiego.

Godło BuEV Danzig Godło BuEV Danzig

Godło BuEV Danzig

Godło SC Wacker Godło SC Wacker

Godło SC Wacker

Godło KS Gedania Godło KS Gedania

Godło KS Gedania

Godło Danziger SC Godło Danziger SC

Godło Danziger SC

Godło SV Schutzpolizei Danzig Godło SV Schutzpolizei Danzig

Godło SV Schutzpolizei Danzig

Godło SV Preußen Danzig Godło SV Preußen Danzig

Godło SV Preußen Danzig

Godło Post SG Danzig Godło Post SG Danzig

Godło Post SG Danzig

Prawdziwa eksplozja futbolu w Gdańsku przypadła na pierwszą połowę lat 20. XX wieku. W ciągu zaledwie kilku lat rozpoczęło w Gdańsku działalność kilkanaście nowych klubów sportowych z sekcjami piłkarskimi bądź samodzielnych drużyn futbolowych (powstały także pierwsze zespoły w Sopocie - np. TSV Zoppot). Ostatecznie własnych piłkarzy posiadali zarówno gdańscy policjanci (od 1920 r. SV Schutzpolizei Danzig, od 1939 r. Polizei SV Danzig, a od 1941 r. SG OrPo Danzig), pocztowcy (Post SG Danzig), czy Polacy (np. od 1922 KS Gedania). Poza wymienionymi drużynami, zaczęły działać kluby m.in. SC Wacker i RSV Hansa Danzig (w późniejszym okresie nastąpiła fuzja zespołu z Ostmark Danzig), jak również drużyny "dzielnicowe": Nowy Port - SV Neufahrwasser 1919, Przeróbka - SV 1921 Danzig-Troyl, Wisłoujście - SC Weichselmünde, Oliwa - (T)SV Oliva.

W ślad za nimi pojawiły się kolejne miejsca do gry w piłkę nożną - na przełomie lat 20. i 30. było ich wszystkich razem ponad 40, przy czym w tej liczbie ujęte były zarówno niewielkie boiska leśne, boiska powstałe przy szkołach lub na terenach powojskowych (przy Wałowej, na Długich Ogrodach, stadion KS Gedanii zobacz na mapie Gdańska, na Biskupiej Górce), jak i rozbudowane stadiony: Kampfbahn Niederstadt (obecny stadion GKS Wybrzeże zobacz na mapie Gdańska) czy zbudowany w 1927 r. i zmodernizowany w 1935 r. Jahnkampfbahn - stadion zobacz na mapie Gdańska, na którym dziś gra Lechia Gdańsk.

Trudno wskazać jednoznacznie najsilniejszy gdański zespół z okresu Wolnego Miasta Gdańska, do czołówki należy jednak z pewnością zaliczyć zespół Preußen Danzig, SV Neufahrwasser 1919 oraz SV Schutzpolizei Danzig. Na początku 1939 r. działało w Gdańsku ok. 12 drużyn piłkarskich (nie licząc juniorów).

Wybuch II wojny światowej wymusił zawieszenie rozgrywek na równy miesiąc. Puste miejsca po zlikwidowanych drużynach (np. polskiej) zajęły nowe, np. reprezentacja oddziałów Luftwaffe z Gdańska (SV Luftwaffe Danzig), których trzon stanowili żołnierze obrony przeciwlotniczej (za zaplecze dla drużyny służył przejęty po Polakach stadion przy obecnej ul. Kościuszki zobacz na mapie Gdańska). Od 1940 r. do rozgrywek gdańskich drużyn włączono także zespoły z Kwidzyna (HUS Marienweder - reprezentacja szkoły podoficerskiej wojsk lądowych), a w późniejszych sezonach także z Gdyni (np. Post Gotenhafen, Reichsbahn Gotenhafen, Kriegsmarine Gotenhafen) Torunia i Bydgoszczy. Rozgrywki ligi piłkarskiej w latach 1939-1944 odbywały się nieregularnie, co sezon zmieniała się również ilość drużyn.

Za symboliczny można uznać fakt, że pierwszy mecz piłkarski w Gdańsku po zdobyciu go i zniszczeniu podczas "wyzwalania" w 1945 r., odbył się na dawnym boisku pierwszego gdańskiego klubu futbolowego przy ul. Kochanowskiego. Towarzyskie spotkanie rozegrały na nim 17 kwietnia 1945 drużyny milicji gdańskiej i żołnierzy Armii Czerwonej. W sierpniu 1945 r. powstał polski Klub Sportowy Biura Odbudowy Portów, który po krótkim okresie noszenia także nazwy Baltia, wiosną 1946 r. stał się znanym nam BKS Lechia.

BuEV - Ballspiel- u. Eislauf-Verein (dosł. Stowarzyszenie Gier z Piłką i Biegów Łyżwiarskich)
SC - Sport-Club, SK - Sportklub (klub sportowy)
SV - Sportverein (stowarzyszenie/związek sportowy)
VfL - Verein für Leibesübungen (dosł. stowarzyszenie ćwiczeń fizycznych)
VfB - Verein für Bewegungsspiele (dosł. stowarzyszenie gier ruchowych)
TSV - Turner-Sport-Verein (stowarzyszenie gimnastyczno-sportowe)
RSV - Rassensport-Verein (dosł. stowarzyszenie sportów na trawie)
SG - Sportgemeinschaft (związek sportowy)

O autorze

autor

Jan Daniluk

- doktor historii, adiunkt na Wydziale Historycznym UG, badacz historii Gdańska w XIX i XX w., oraz historii powszechnej (1890-1945).

Kluby sportowe

Zobacz także

więcej artykułów

Opinie (167) ponad 50 zablokowanych

  • 2010-04-15 09:00

    Zamurował :-) JAKA CISZA Z ICH STRONY (3)

    Nie już wiem, ta prawda ich onieśmiela. Chłopaki do dzieła, wypowiadać się na ten temat. Szybciutko...raz, raz, raz....
    No fusbalowcy z WMG.

    14 lat

    • 8 13

    • 2010-04-15 10:06

      Po czterech zwyciestwach w derbach (1)

      polemika ze śledziami nie przystoi,a w sierpniu kiedy opuścicie szeregi ekstraklasy będzie wręcz nie na miejscu

      Kazoob

      14 lat

      • 12 9

      • 2010-04-15 15:05

        pewnie będzie na miejscu jak wy zdobędziecie PP albo majstra, co nie?

        14 lat

        • 4 2

    • 2010-04-15 09:43

      ty, ale o co Ci chodzi?

      14 lat

      • 10 4

  • 2010-04-15 06:49

    fajnie wyglądali chłopcy z FC Danzig (3)

    szczególnie trzeci od lewej na pierwszym zdjęciu

    haha

    14 lat

    • 25 8

    • 2010-04-15 14:14

      (1)

      ciekawe jak ty będziesz wyglądał na fotografii za 90 lat:-*

      14 lat

      • 2 2

      • 2010-04-15 14:30

        jak hitler?? :P

        14 lat

        • 2 2

    • 2010-04-15 12:54

      oni grali w gedani asie

      14 lat

      • 2 6

  • 2010-04-15 14:25

    heheh bekowy artukul

    Baltyk Gdynia

    14 lat

    • 2 0

  • 2010-04-15 08:39

    Gedania najstarszym klubem Trójmiasta (1)

    14 lat

    • 28 2

    • 2010-04-15 14:25

      i jedynym klubem z parwdziwą historią w Gdańsku!

      14 lat

      • 13 1

  • 2010-04-15 07:10

    Myyy uczyliśmyyy się od marynarzy, ojeje .... ;] (12)

    Natomiast Wy, drodzy Gdyńscy przyjaciele pobieraliście nauki u kwiatu rybactwa polskiego. Waszą pierwszą piłką była nadmuchana kolczatka ... ;]

    SebaSopot

    14 lat

    • 36 33

    • 2010-04-15 07:39

      Nie Myyy tylko ludnośc zamieszkująca te rejony przed IIWŚ (11)

      Nie oszukujmy się, 99% ludności CAŁEGO TRÓJMIASTA to ludnośc napływowa. W przypadku Gdyni zaczeli zjeżdżać już przed wojną do budowy miasta, reszta po wojnie, w przypadku Gdańska po wojnie. Z resztą sam artykół jest dobry, aczkolwiek zastanawia mnie fakt że analizowane i przedstawiane (bynajmniej tu na forum) są lata tylko można powiedzieć przedwojenne, a przecież Gdańsk nie zawsze był "niemiecki".
      Twój humor Seba jest tez dobry, tyle że w tej naszej trójmiejskiej nienawiści mało kto go zaakceptuje:)

      brlup

      14 lat

      • 9 6

      • 2010-04-15 09:45

        generalnie to 100 lat temu Gdańsk był jednym z najbogatszych miast w tej części świata a gdyni jeszcze nawet w planach nie było (3)

        więc...

        14 lat

        • 8 4

        • 2010-04-15 10:43

          Najbogatszych? (2)

          Wszystko zależy jak definiujesz "tę część świata".
          Nie wiem czy bogatszy nie był np. Koenigsberg.

          14 lat

          • 4 4

          • 2010-04-15 12:56

            (1)

            nie był

            14 lat

            • 2 4

            • 2010-04-15 14:10

              a podasz źódło swej wiedzy, że nie był? Czy tylko tak na przekór to napisałe(a)ś?

              14 lat

              • 1 1

      • 2010-04-15 08:10

        (2)

        W Gdyni wg szcunków mieszka ok 70 tys Kaszubów, jest ona miastem zamieszkanym przez największa ich liczbę.

        A co do Gdańska - "Gdzież jest tak pięknie jak tu - tylko we Lwowie!"

        asd

        14 lat

        • 6 5

        • 2010-04-15 09:27

          podaj.... (1)

          podaj proszę źródło odnośnie tych 70 tys......

          ja słyszałem o 30 tys. w Gdyni, 20 tys. w Gdańsku i 2 tys. w Sopocie....

          gdańszczanin

          14 lat

          • 3 3

          • 2010-04-15 14:05

            a słyszaleś o

            1 tys w Pruszczu oraz 214,5 osobach w Pszczółkach?

            szydercza szyszka

            14 lat

            • 6 2

      • 2010-04-15 09:44

        rofl

        14 lat

        • 1 1

      • 2010-04-15 07:47

        (2)

        humor naprawde świetny, mistrz nad mistrze, kwiat polskiej sceny kabaretowej, wspaniały i cudowny

        POlityk

        14 lat

        • 4 4

        • 2010-04-15 08:07

          I teraz me Gdyńskie serce, jest w lekkiej poniewierce .... (1)

          SebaSopot

          14 lat

          • 3 4

          • 2010-04-15 08:26

            Przymiotniki pisze się z małej litery analfabeto. ;)

            14 lat

            • 4 4

  • 2010-04-15 13:16

    Autor - przygłup

    podczas "wyzwalania" w 1945 r. a co to niby było???? Wsadzić cały ten ipn na kolejny samolot do smoleńska

    ja

    14 lat

    • 8 8

  • 2010-04-15 12:18

    KS Olivia (1)

    a KS Olivia istnieje dalej...chociaż chcieli wykończyć ją gdańscy urzędnicy

    magic

    14 lat

    • 9 0

    • 2010-04-15 13:00

      podobnie jak Gedanię.
      Promowanie w tym mieście klubów dla marginesu jest żałosne.

      14 lat

      • 4 0

  • 2010-04-15 12:12

    Jesteś nieuku MISTRZEM pisowni ortograficznej .

    14 lat

    • 1 1

  • 2010-04-15 12:06

    W dniach zaloby proponuje nie odpisywac net hoolsom z Gdynii

    Niech pisza sobie co chca,to nikogo nie obchodzi.Cala Polska wie ze odmawiaja ustawek Lechii czy LKSowi i tyle w temacie.

    14 lat

    • 6 6

  • 2010-04-15 08:12

    Fajny artykul (2)

    Organizatorem pierwszego meczu po wojnie miedzy milicja a Ruskimi byl moj dziadek :)

    14 lat

    • 6 4

    • 2010-04-15 09:07

      (1)

      w tym czasie mój Dziadek był w Workucie

      14 lat

      • 2 2

      • 2010-04-15 11:53

        zapomniales dodac straznikiem

        tzn cale zdanie powinno brzmiec "w tym czasie mój Dziadek był w Workucie straznikiem"

        14 lat

        • 3 3

3
4
5
6
7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3237)

Najczęściej komentowane

Egzamin z matematyki nie dla wszystkich?

Egzamin z matematyki nie dla wszystkich?

Hamowanie przed innym autem to zwykła bandyterka

Hamowanie przed autem to bandyterka

więcej

Najczęściej czytane