Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Historia Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Tęsknota za Lux Torpedą

Marek Gotard
2 maja 2009 (artykuł sprzed 15 lat) 
Opinie (167)
Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe. Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe.

Grzegorz Fey prezentuje stare dokumenty kolejowe, m.in. listy przewozowe.

fot. Marek Gotard/trojmiasto.pl

Z Trójmiasta do Warszawy jedzie się dziś ok. pięciu godzin. - Jest gorzej niż przed wojną - wzdychają znękani podróżni. To nie do końca prawda, ale jeśli porównamy rozwój kolei wtedy i dziś, to PKP powinno zrobić się wstyd.



fot. Marek Gotard

Budowę linii kolejowej łączącej Gdańsk z Warszawą rozpoczęto w roku 1852, a zakończono dopiero w roku 1877. Ponieważ przebiegała przez zabór rosyjski i pruski, linia miała dwa różne rozstawy torów, co ujednolicono dopiero po I wojnie światowej. Budując trasę nie myślano też o bezpośrednim ruchu pasażerskim między Warszawą a Gdańskiem. Tym zajęła się dopiero II Rzeczpospolita.

Dodatkowym utrudnieniem był też kawałek trasy, który przebiegał przez Prusy Wschodnie. Do niektórych pociągów, np. na stacji Olsztynek (Hohenstein) pasażerowie mogli wsiąść tylko uzbrojeni w paszporty. Przed wjazdem na terytorium Wolnego Miasta Gdańska czekała ich jeszcze polska kontrola paszportowa w Tczewie. Kto jechał dalej do Gdyni, ten po raz trzeci musiał wyciągać paszport opuszczając Gdańsk.

- Biurokracja paszportowo-celna nie była jednak jedyną przeszkodą wydłużającą czas podróży - opowiada Grzegorz Fey, pasjonat kolei. - Z Warszawy do Gdańska pociągi jeździły wówczas dwiema trasami, przez Laskowice lub Toruń i Bydgoszcz. Obie zbiegały się na węźle kolejowym w Tczewie. A tam układ peronu i torów wymagał skomplikowanych manewrów przy odczepianiu lokomotyw i dostawianiu nowych. Przestawianie wagonów i lokomotyw, do roku 1928 zajmowało nawet ponad pół godziny.

Systematyczny rozwój linii powodował jednak, że pasażerom podróżowało się coraz bardziej komfortowo i coraz szybciej. Kluczowy dla rozwoju całej polskiej kolei był rok 1936. Wtedy to na trasy wypuszczono wiele szybkich pociągów, których prędkość na niektórych odcinkach przekraczała 90 km/h, co jak na tamte czasy było bardzo przyzwoitym wynikiem. Oprócz np. słynnej "Lux Torpedy" mknącej po torach południa Polski, na szyny wypuszczono też "Strzałę Bałtyku", pociąg pospieszny relacji Warszawa-Gdynia-Gdańsk. Całą trasę ze stolicy nad morze pociąg pokonywał w 6 godzin i 38 minut.

Jakie były inne, "przedwojenne" czasy przejazdów pociągów na linii Gdańsk-Warszawa?

- Na trasie przez Toruń (466 km) układały się następująco: w roku 1927 - 9 godzin i 20 minut. W 1936 - 7 godzin i 24 minuty, a w 1939, 6 godzin i 52 minuty - wylicza Andrzej Massel, znawca starych i dzisiejszych kolei w jednym z numerów branżowego pisma "Świat kolei".

Dziś, gdy z powodu modernizacji kolejnego odcinka trasy Warszawa - Gdynia, pociągi skierowane będą na Toruń i Bydgoszcz, czas przejazdu już niewiele będzie się różnił od tego z roku 1939...

Przedwojenna podróż pociągiem z Warszawy do dzisiejszego Trójmiasta to nie tylko rozkłady jazdy i czas przejazdu. Ale także dworce.

W latach 1923 - 1926, w miejsce drewnianego baraku, wybudowano w Gdyni, w tak zwanym stylu narodowym, nowoczesny dworzec, nawiązujący swoim dworkowym stylem do ówczesnej zabudowy Kamiennej Góry.

Złośliwi twierdzili, że niezwykle harmonijne dzieło  inżyniera Romualda Millera ma w sobie trochę zakopiańskiego kościoła, trochę dworu i trochę kaszubskich klimatów. Faktem jednak jest, że  gdyby ten budynek zachował się do dziś, byłby zapewne jednym z najładniejszych w Polsce.

Dworkowy dworzec zniknął wiosną 1945 roku, zniszczony podczas walk o miasto. Gdyby przetrwał, jego los byłby i tak przesądzony. Bo już przed wojną okazał się za mały dla rosnącego tu lawinowo ruchu pasażersko - towarowego.

Pierwsze pociągi, jakie wjeżdżały do Gdańska zatrzymywały się przy dworcu na ul. Toruńskiej, na terenie dawnej wyspy Smolarnia, w pobliżu wyspy Spichrzów. Dworzec służył pasażerom do 1896 roku. Sam budynek spłonął w marcu 1945 roku.

O ile gdyński dworzec przypominał wielu kościół, to z gdańskim dworcem przez długi czas kojarzyła się... trąba słonia. I to wcale, nie ze względu na ociężałe gabaryty sympatycznego zwierzaka.

- Trąba słonia pojawiła się przy Dworcu Brama Wyżynna, który znajdował się na terenie dzisiejszego Dworca Głównego - opowiada Grzegorz Fey. - Dworzec powstał wraz z budową linii kolejowej do Nowego Portu. Ze względu na to, że w okolicach znajdowały się jeszcze bastiony i fosy miejskie dostęp do dworca możliwy był jedynie od strony dzisiejszej ulicy 3 Maja. Zbudowano więc specjalny pomost z kładkami i schodkami, który ze względu na dość krętą konstrukcję nazywano właśnie słoniową trąbą.

Dworzec Główny w Gdańsku jaki znamy dzisiaj, pojawił się na mapie miasta w roku 1900. Wkomponowujący się w okoliczną renesansowa zabudowę, gmach z 48-metrową wieżą zegarową, był swego czasu jednym z najnowocześniejszych obiektów tego typu. Dziś pod tym względem nie wyróżnia spośród innych polskich dworców.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (167) ponad 10 zablokowanych

  • 2009-05-02 09:45

    Gdynia jest super !!!

    Kocham to miasto i jego mieszkańców

    Mieszkaniec

    15 lat

    • 6 17

  • 2009-05-02 09:52

    Dwie uwagi (6)

    Ciekawy teskt, ale mam dwie uwagi:
    - co to znaczy, że przed wojna pociagi do Warszawy jeździły albo przez Laskowice, albo przez Bydgoszcz i Toruń? Czy to nie jest ta sama trasa? Przecież w tej chwili do Bydgoszczy jeździ się przez Laskowice właśnie. Czy aby nie chodziło tutaj o alternatywne trasy: z Gdyni przez Kościerzynę (trasa z pominięciem granic WMG) i używanej dzisiaj trasy z Gdyni przez Gdansk, Tczew (z tym, ze potem raczej ze skrętem w kierunku Bydgoszczy, a nie Malborka, jak dziś)?
    - co to znaczy, że pociągi jeździły w relacji "Warszawa-Gdynia-Gdansk". Normalnie od strony Warszawy dojeżdża się najpierw do Gdańska a potem do Gdyni. Czy istniały przed wojną jakieś pociągi jeżdżące np. przez Wejherowo i dopiero potem do Trójmiasta...?
    I drobne pocieszenie: prace pod Nasielskiem trwają, może niedługo nie będzie już tak źle :)

    Eks_encekowiec

    15 lat

    • 8 5

    • 2009-05-02 10:27

      (4)

      Nie o to chodzi, można jechać albo przez:
      Laskowice/Iławę/Nasielsk
      albo
      Laskowice/Bydgoszcz/Toruń
      to są dwie zupełnie różne trasy ;)

      15 lat

      • 1 1

      • 2009-05-02 10:31

        Można jechać nawet Laskowice, Grudziądz, Toruń i dalej (1)

        ggg

        15 lat

        • 1 1

        • 2009-05-02 10:42

          Zamieszałem

          Miało być Laskowice,Brodnica, Działdowo.
          Linia przez Iławę nie miała sensu bo Iława leżała w Niemczech.

          ggg

          15 lat

          • 1 1

      • 2009-05-04 01:08

        pozostał drobiazg (1)

        No ale w tekście jest, że linie łączyły się w Tczewie. Nijak mi to nie pasuje. Chyba że przed wojną były inne trasy.

        cyklista

        15 lat

        • 0 0

        • 2009-05-04 09:31

          bo łączyły się w Laskowicach, a redaktorzy są geograficznymi analfabetami...

          Ax

          15 lat

          • 0 0

    • 2009-05-02 10:47

      Wawa-Gdynia-Gdańsk

      może dlatego, że pociąg najpierw robił trasę w Polsce (Bydgoszcz -Gdynia przez Kościerzynę), a potem cała ta zabawa z przekraczaniem granicy do WMG dla chętnych. Dodatkowo tuż przed wojną Gdynia była bardziej znacząca dla Warszawy niż WMG.

      ggg

      15 lat

      • 1 0

  • 2009-05-02 10:01

    Jezusie nzarejski pmóż mi (2)

    Ludzie to jest tak z naszym ZKM:

    1.jest bilet na 15 min za 2zł
    2.Jest bilet za 3zł na całą trasę.

    U nas podrozeje ten za 2zł (15min) na 2.50zł a za 3zł zostanie bez zmian.

    Nie róbcie ludzią z mózgu kaszki.Będzie kolejna podwyżka biletów i to jest faktem.... Niedawno bilet kosztował 1.40zł a teraz 2.50zł.....
    czyli 60% podwyzki w ciągu 2 lat... przykre.

    15 lat

    • 17 5

    • 2009-05-02 11:15

      Jezusie Nazarejski! (1)

      Pomóż tym ludziom znaleźć słownik, bo mnie krew zaleje, i będziesz miał mnie na sumieniu :)

      Sprawa sporna - czy Jezus Nazarejski umiał pisać? Czytać raczej tak, czego dowodzić mogłyby pewne historie opisywane, co prawda z niemałym opóźnieniem, przez jego sympatyków a być może i znajomych...

      Inna sprawa sporna - co Jezus Nazarejski powiedziałby o gdańskiej komunikacji miejskiej? Może:

      - Pokażcie Mi bilet 15-minutowy normalny za dwa złocisze!

      Przynieśli Mu bilet, ale potrwało to z godzinę, bo nikt w okolicy ich nie sprzedawał.

      - Czyj jest ten obraz i napis?

      Odpowiedzieli:

      - Lisickiego!

      Wówczas rzekł do nich:

      - Oddajcie więc Lisickiemu to, co należy do Lisickiego, a Bogu to, co należy do Boga! I kupcie sobie rower albo kijki do Nordic Walkingu, ewentualnie spawanego z trzech trzydziestoletniego golfiacza na olej rzepakowy z Biedronki bo zaprawdę powiadam wam, prędzej dwa wielbłądy miną się w uchu igielnym niż komunikacja miejska w Gdańsku przewyższy komfortem i prędkością popylanie z buta pustynnymi bezdrożami Galilei pogan!

      rektor wdu.pl

      15 lat

      • 5 1

      • 2009-05-02 12:39

        może słownik ortograficzny.......

        ...... ci pomoże.

        Marc Dorcel (0-1 & 2-1)

        15 lat

        • 0 4

  • 2009-05-02 10:39

    ile bym dał żeby zobaczyć tamte czasy :) (4)

    chyba urodziłem się w złej epoce ;)

    Polo

    15 lat

    • 9 2

    • 2009-05-02 10:43

      Taaa, polecam 1939 (1)

      Może wycieczka w jedną stronę do Piaśnicy?

      ggg

      15 lat

      • 2 3

      • 2009-05-02 10:47

        jeżeli mógłbym utłuc przynajmniej jednego szwaba to bym pojechał.

        15 lat

        • 1 1

    • 2009-05-02 10:47

      Lepiej się ciesz (1)

      Teraz dzięki Jarosławowi Wielkiemu możesz sobie pozwolić na luksus grillowania!

      Adam

      15 lat

      • 0 1

      • 2009-05-02 10:51

        a dzięki Herr Tuskowi głód Ci jeszcze dupę ściśnie.

        15 lat

        • 2 2

  • 2009-05-02 11:04

    (1)

    to pytanie raczej nie do Kurskiego,tylko do Tuska i Nowaka,bo to oni pierwsi zaczeli pobijac rekordy szybkosci na trasie Warszawa Gdansk

    15 lat

    • 6 3

    • 2009-05-04 09:23

      Kurski?

      To chyba Kurski pobijał rekordy prędkości podłączając się do kolumny policyjnej ;-]

      DaX

      15 lat

      • 0 0

  • 2009-05-02 12:24

    Mam dosyć II PRL! 20 lat to o wiele za dużo! (2)

    Twórcy tego czegoś na śmietnik historii!
    Chcę III Rzeczypospolitej!
    Niepodległej i dobrze rządzonej.

    Polihistor

    15 lat

    • 8 4

    • 2009-05-02 12:39

      z TW na czele ?

      Marc Dorcel (0-1 & 2-1)

      15 lat

      • 0 2

    • 2009-05-02 13:04

      Błąd w podpisie? Polihister?

      15 lat

      • 0 1

  • 2009-05-02 13:05

    Nowe ceny biletów od 1 VI w Gdańsku to złodziejstwo.

    Wszystko ma teraz jeden cel: zbiórka pieniędzy na EURO 2012.

    as

    15 lat

    • 11 2

  • 2009-05-02 13:15

    Do Warszawy tylko PKSem

    PKP zmonopolizowało tę trasę drogimi pociągami z miejscówkami. Dla przykładu godz. 10:30 z Gdańska:
    PKP IC: 98 zł, 5 godzin jazdy.
    PKS Elbląg: 51 zł 6 godzin jazdy.

    Co jak co, ale jedną godzinę dłużej wytrzymam i przeboleję znacznie łatwiej niż przepłatę 50-cio złotową.

    is

    15 lat

    • 14 2

  • 2009-05-02 13:26

    lux torpeda (1)

    ..pamietam ze w latach 50-tych jeżdziły z W-wy do Gdyni takie pociągi, Oliwe mijal o 19-tej. Był jeden albo dwa wagony, malowane chyba w kolorze żółto-niebieskim Pamieta ktos moze?

    waldi

    15 lat

    • 13 2

    • 2011-09-04 21:43

      ...pamiętam, byłem wtedy małym chłopcem, ale jak leciała wieczorem przez Wrzeszcz to można było regulować zegarki, taka była punktualna. Jechała do Warszawy tylko trzy godziny z małym haczykiem. Był to jeden lub dwa wagony. Wnętrze było jak w samolocie. Siedzenia regulowane. Można było jechać w pozycji leżącej.

      12 lat

      • 2 0

  • 2009-05-02 13:56

    (1)

    Gdański dworzec nie wyróżnia się spośrod innych dworców?? To pokażcie mi podobny w Polsce.

    15 lat

    • 9 2

    • 2009-05-02 14:44

      Opole Główne

      Niemal identyczny (zresztą nawet podobnie zasyfiony w środku).

      Opolanin

      15 lat

      • 1 1

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3235)

Najczęściej komentowane

Ruszają rozmowy ws. stanowisk w Gdyni

Ruszają rozmowy ws. stanowisk w Gdyni

"Po co się tak oszpecać?!" Ogolona głowa u kobiety

Ogolona głowa u kobiety wywołuje emocje

więcej

Najczęściej czytane