• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zapomniana pamiątka polskości w Wolnym Mieście

18 lutego 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Uważne oko spostrzegawczego obserwatora połączy ledwo widoczne litery w napis "Warszawski Bank". Zdjęcie modyfikowane w programie graficznym dla większej czytelności. Uważne oko spostrzegawczego obserwatora połączy ledwo widoczne litery w napis "Warszawski Bank". Zdjęcie modyfikowane w programie graficznym dla większej czytelności.

Uważny obserwator wypatrzy na fasadzie kamienicy przy ul. Ogarnej zamalowane litery, układające się w napis "WARSZAWSKI BANK". Żeby poznać historię niezbyt udanej ekspansji polskiej bankowości w Wolnym Mieście Gdańsku, trzeba się cofnąć w czasie o kilkadziesiąt lat.



Dziś w kamienicy przy ul. Ogarnej 27/28 znajduje się Biblioteka Brytyjska, a na wyższych kondygnacjach - mieszkania. Dziś w kamienicy przy ul. Ogarnej 27/28 znajduje się Biblioteka Brytyjska, a na wyższych kondygnacjach - mieszkania.
Dawna siedziba Banku Ludowego przy Targu Drzewnym została zniszczona podczas wojny. Dawna siedziba Banku Ludowego przy Targu Drzewnym została zniszczona podczas wojny.
Zbudowana w 1872 roku kamienica przy ul. Ogarnej 27/28 zobacz na mapie Gdańska należy do nielicznych budynków w tej części Gdańska, które przetrwały krytyczny rok 1945 we w miarę kompletnym stanie i nie uległy rozbiórce w okresie powojennym. Budynek wyróżnia się fasadą, wykonaną z dwóch kolorów cegieł i wieloma ozdobnikami w stylu neogotyckim. To właśnie wśród kolorowych cegieł można dojrzeć pozostałości malowanego szyldu sprzed ponad 70 lat.

Gdy po zakończeniu I wojny światowej odradzało się państwo polskie, a Gdańsk, wraz z okolicznym terytorium, został proklamowany Wolnym Miastem, niektórzy polscy finansiści rozpoczęli bankową ekspansję w mieście nad Motławą. Swoje filie w Gdańsku otworzyły na początku lat 20. m.in. Bank Handlowy czy Bank Kwilecki, Potocki i S-ka.

Także powstały w 1921 r. "Warszawski Bank Zjednoczony SA", nastawiający się głównie na obsługę handlu zagranicznego, chciał mieć przedstawicielstwo w Gdańsku. Ponadto bank ten posiadał pięć oddziałów w Warszawie, po jednym w Łodzi i Częstochowie oraz oddziały zagraniczne w Londynie i Paryżu. Pod koniec 1922 r. przedstawiciel banku w Gdańsku zawarł umowę na wynajem pomieszczeń w kamienicy przy ul. Ogarnej 27/28. Po niezbędnych pracach adaptacyjnych oddział banku rozpoczął pracę wiosną 1923 r.

Niestety, bardzo szybko okazało się, że "Warszawskiemu Bankowi Zjednoczonemu" nie jest pisana świetlana przyszłość. Źródeł kryzysu należałoby szukać w przeliczaniu kapitałów podczas reformy walutowej Władysława Grabskiego w 1923 r., kiedy to kapitał WBZ SA został prawdopodobnie przeszacowany. W lipcu 1925 pojawiły się pogłoski o planowanej fuzji z Bankiem dla Handlu i Przemysłu w Warszawie, za czym miał stać jeden z bardziej znaczących w tym czasie polityków, Wojciech Korfanty. Gdy parę tygodni później Bank dla Handlu i Przemysłu popadł w tarapaty, wierzyciele Warszawskiego Banku Zjednoczonego wpadli w panikę. Zmusiło to kierownictwo WBZ SA do zawieszenia wypłat; jeden z członków dyrekcji popełnił samobójstwo, co tylko spotęgowało panikę, a przed siedzibą banku doszło nawet do starć wierzycieli z policją. Firmy nie udało się już uratować i ostatecznie 30 marca 1926 roku zapadła uchwała o likwidacji banku. Najpóźniej wtedy, a być może już nieco wcześniej, została zamknięta gdańska filia przy ul. Ogarnej.

Krótkotrwała aktywność Warszawskiego Banku Zjednoczonego w Gdańsku pozostawiła mimo wszystko trwały ślad w postaci napisu, do dziś częściowo widocznego na elewacji kamienicy. Kaprys historii sprawił, że po dłużej działających placówkach, takich jak wspomniany bank "Kwilecki, Potocki i S-ka" przy Ogarnej 85 zobacz na mapie Gdańska czy Bank Ludowy przy Targu Drzewnym 4 nie pozostały nawet takie pamiątki, bowiem ich dawne siedziby nie przetrwały działań wojennych. Pozwala to chyba uznać napis na kamienicy przy Ogarnej za ważną pamiątkę polskiej obecności w Wolnym Mieście Gdańsku. Warto, by użytkownik, który w przyszłości podejmie się odnawiania elewacji, zadbał o zachowanie i uczytelnienie tego śladu na elewacji.

Bardzo dziękuję Mikołajowi Wierzbickiemu, który zinwentaryzował ślady na elewacjach gdańskich budynków, za zwrócenie mojej uwagi na kamienicę przy Ogarnej 27/28 oraz prof. Wojciechowi Morawskiemu z Katedry Historii Gospodarczej i Społecznej Szkoły Głównej Handlowej za informacje o Warszawskim Banku Zjednoczonym.


Marcin Stąporek - autor artykułu - pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury. Jest historycznym publicystą, związanym z gdańską Akademią Rzygaczy.

Opinie (144) 8 zablokowanych

  • Faszystowskie napisy przy dworcu i stoczni odnowili a na polskie ich nie stac ??? (1)

    Czyzby obawiali sie reakcji her Tuska ???

    • 6 2

    • raczej post-hitlerowskie ew. poniemieckie. To było tak brunatne miasto, że do teraz dzisiejsze tumany i niedouki brunatne po-mylają z wolnym. Jak to Grzelak złotousty wieszczył; złe słowo Polaka przeciw Niemcowi.......

      • 0 0

  • Powinno miasto odresteurowac ale ...

    prezydent GD pewnie uzna to za sianie nienawisci ... itd , gdyby bylo niemieckie to co innego, juz dawno bylby piekny napis, poza tym ona nie ma czasu, zajmuje sie wielka polityka

    • 6 1

  • Wyremontować, uwdocznić. Tu nie tylko niemce byli:) (9)

    • 59 8

    • Polskość w Gdańsku to rzecz naturalna (7)

      Nie podniecałbym się każdą oznaką polskości w historii Gdańska. Polskość w naszym mieście to rzecz naturalna. Ale fakt, naprawdę ciekawa sprawa, ze śladami po tym napisie.

      • 8 3

      • (4)

        masz racje polskosć = 8% i troche poczytaj w jakich latach byli tu Polacy bo masz braki. Gdańsczanie to mieszanka narodów Niemcy, Holendrzy, Kaszubi, Polacy, To jak Ameryka europy. Bez tego nie było by wielkiego Gdańska.

        • 6 2

        • Wielkiego Gdańska nie byłoby gdyby nie był głównym portem morskim Rzeczypospolitej... (1)

          Wpierw byli tu Polacy w (w tym Kaszubi) w 100% (do XIIIw.), potem zjawili się niemieckojęzyczni (... nie Niemcy, bo taki naród wtedy nie istniał), Holendrzy, Szkoci i inni... Za największej potęgi miasta (XV-XVIIIw.), gdańszczanie byli lojalni wobec Rzeczypospolitej... W WMG stało się 15% Polaków, pomimo ponad 100 lat niemiecko-pruskiej a potem niemiecko-nazistowskiej politycznej gremanizacji...

          • 8 3

          • To jest wlasnie sluszna diagnoza, a ludzie dalej beda pisac swoje madrosci ze Gdansk byl zawsze Niemiecki i ze sami ludzie z kresow przyjechali. Byl prawie zawsze Polski, albo poddany Polsce, z kresow przyjechal procent, wiekszosc pochodzi z pomorza, kujaw i warmi

            • 1 1

        • Polskość, a język (1)

          Cebula, zapomniałaś/eś się mnie spytać, czy definiuję polskość poprzez język. Dla mnie miasto gadające po niemiecku też może być polskie. Nie czuję się związany nowożytnymi wyobrażeniami o państwie narodowym.

          • 4 0

          • Racja, zwłaszcza, że to było miasto wielojęzyczne (polski, niemiecki i inne) a przede wszystkim lojalne wobec Rzeczypospolitej

            i Polskiego Króla...

            • 2 0

      • Masz rację Bogdan! (1)

        Dobrego oprowadzania życzę!
        :-)

        • 3 0

        • To my się znamy Svantobor?

          Skoro wiesz, że jestem przewodnikiem, to chyba mnie znasz?

          • 1 0

    • Słusznie, bo mało się tego rozdmuchuje w przeciwieństwie do niemieckiego

      Popieram polskich inwestorów, jak też artystów równie obecnych na tym skrawku ziemi.

      • 5 1

  • Warto dodać, że Władysław Grabski był wybitnym przedstawicielem endecji, czyli np. w TVN czy innym żydowskim medium byłby: (32)

    Faszystą, Ksenofobem, Antysemitą, Oszołomem oraz wrogiem naszej Młodej Demokracji

    • 117 131

    • (2)

      Jakoś nie słyszałem, żeby TVN obrażał kiedykolwiek endeków. Ideę "będziesz nienawidził bliźniego swego jak wroga najgorszego (o ile nie jest dostatecznie prawomyślny - czytaj ultrakatolicki na pokaz)" propagują raczej inne media. Powyżej mamy kliniczny przykład odbiorcy takowych.

      • 11 9

      • Jak z TVN napluja to powiesz ze deszcz padal, wazne ze sie nami zachod opiekuje

        • 1 1

      • "Jakoś nie słyszałem, żeby TVN obrażał kiedykolwiek endeków"

        To idz do lekarza od uszu. Ewentualnie popros swoich ulubiencow o archiwalne odcinki "Teraz My", czy Wojewodzkiego z Bosakiem, albo Wierzejskim w roli glownej.

        • 12 12

    • Narodowa demokracja i chrześcijąnstwo to jedyne siły które mogą powstrzymać lewacko-liberalne gnicie i rozkład w Polsce... (4)

      • 21 48

      • (1)

        chrześcijaństwo czy lewactwo żadna różnica, jedno i drugie napłynęło z zewnątrz i jest tak samo szkodliwe

        • 3 2

        • Prawiek

          Chrzescijanstwo czy lewactwo naplynelo z zewnatrz tylko ja trwam tu od pierwszego zlodowacenia ...

          • 2 0

      • ile ty masz lat 15 ? 16 ? (1)

        • 12 7

        • 666 przygłupie

          • 5 8

    • warto dodać, że Władysław Grabski brzydziłby się takimi bosymi antkami (1)

      • 24 18

      • Oni mi ją chcieli dac za darmo, powiedziałem nie cjce po co mi to na co mam już tyle że sam nie wiem ile mam.

        Dobrze że nie wziołem bym się teraz tłumaczył kto dał za darmo i po co na na co mi to.

        • 0 0

    • I tacy ludzie jak wy rozbijają ten kraj od środka.Bo lepiej żyć biednie ,ale po katolicku (11)

      Poza tym nie żyliście w 20-leciu międzywojennym żeby pisać takie rzeczy,a wiecie więcej niz inni na ten temat.Ciekawe skąd?

      • 16 9

      • nie ,lepiej innym nacjom służyć za wycieraczkę ?!??!!! (7)

        Młodzi POLACY czy znacie znaczenie słow patriotyzm i godność ! Czy one w tym komercyjnym świecie się dawno zdewaluowały ?

        • 18 9

        • Zdewaluowało też dzięki wam (6)

          Gdzie sobie "pięć piw" sz... "zamawiacie" - mało to nas Hitler wymordował - wy do niego jeszcze...

          • 12 5

          • Jeśli salut rzymski kojarzy Ci się tylko z Hitlerem, to masz marną wiedzę historyczną... (5)

            Powyżej napisałem kilka zadań na ten temat...

            • 3 10

            • Dla mnie to idiotyczna argumentacja z tym salutem rzymskim. (1)

              Chcecie wmówić ze neonaziści stosują ten salut bo to salut rzymski? Co z tego że juz Rzymianie go stosowali jak to przez Hitlera właśnie został on przejęty i z nim i nazizmem on sie teraz kojarzy. Co mnie obchodzi że to był salut rzymski skoro każdy to skojarzy z faszyzmem. Równie dobrze mogę nosić koszulkę z sierpem i młotem i mówić że to nie ma nic wspolnego z komunizmem bo przecież sierp to symbol rolników a młot robotników a ja sie z nimi solidaryzuje. Jest tyle różnych powitań i rodzajów a neonazisci sobie przypadkiem wybrali salut rzymski ktory jednoznacznie sie kojarzy z nazizmem zamiast jakis inny. Komu ten kit?

              • 5 1

              • Napisalem historię salutu rzymskiego, że nie jest to takie jednoznaczne i proste...

                Nie każdy kto go stosuje jest fanem Hitlera... Rozumiem jednak, że dla większości ludzi kojarzy się przede wszystkim z niemieckim narodowym socjalizmem, dlatego polscy narodowcy zrezygnowali z tego pozdrowienia podczas II wojny światowej (i osobiście uważam, że nie powinni do niego wracać)... Ale nie popadajmy w paranoję: Hitlerowcy podawali sobie/ściskali ręce na powitanie... Czy ten gest powinien być także zabroniony? I nie myl polskich narodowców z neonazistami bo to skrajny fałsz i lewacka manipulacja... Co wspólnego miał Roman Dmowski, współtwórca odrodzonej Polski, ze zwyrolem Hitlerem?

                • 2 2

            • (2)

              a ten znowu swoje

              • 6 1

              • Powtarzam.. Pomorzanin to nie naród... (1)

                Historyczni Pomorzanie to plemię polskie (lechickie)...
                Pomorzanin to Polak z Pomorza...

                • 5 4

              • to teraz ty doczytaj :D

                • 3 2

      • Lepiej żyć w biedzie ale z godnością. Żyć według własnych zasad, tradycji i wartości. Żyć we własnym kraju, i być WOLNYM człowiekiem. Kiedy Polska była Polską, dawno dawno temu byliśmy potęgą europejską. Trwało to 700 lat. Aż sie popieprzyło. Obcy zaczęli zdobywać wpływ na władzę, a szlachta zaczęła myśleć kategoriami cichego pompiarza, olali wartości, olali ideały, najważniejsze było żeby do szkatuły talary wpadały. Aż sprzedali Polskę w Targowicy sk....syny!!!
        Sprzedali Ojczyznę!

        • 8 1

      • A co ma katolicki kraj do biedy?

        • 11 3

      • Aj Waj !

        • 6 6

    • od endecji do LPRu - juz Piłsudski zwalczał tych faszystów (8)

      • 26 9

      • Szlomo ty mądry jesteś, mama dawała ci główki od śledzi di jedzenia... aj waj aj waj... ci wstrętni polscy faszyści ! (7)

        • 11 16

        • OK, poniosły mnie emocje po przeczytaniu wpisu Kosiby (6)

          Endecja to oczywiście nie samo zło. Podejrzewam, że po 150 latach niewoli wszyscy Polacy byli endekami -oprócz komunistów!. Dzięki nim Polska to Pomorze, Śląsk, Wielkopolska. Ale pozniej było juz tylko gorzej i skończyło się na LPR i Młodzieży Wszechpiwnej (kelner - pięć piw!!!)

          • 14 3

          • Twoje "pięć piw" to salut rzymski... (5)

            Pierwotnie pogańskie indoeuropejskie pozdrowienie słońca, potem salut rzymski, potem pozdrowienie wielu europejskich organizacji prawicowych, monarchistycznych, narodowych, skradzione następnie przez niemieckich narodowych socjalistów... Przedwojenni polscy narodowcy używali tego gestu, który zarzucono podczas niemieckiej okupacji z wiadomych względów... Trochę wiedzy i historii nie zaszkodzi...

            • 8 11

            • Wytykanie skinom że nic nie wiedzą a głoszą hasełka coś jednak dało... (4)

              Teraz skiny uważają że po przeczytaniu paru wpisów z wikipedii i konsultacji z kolegami, są w stanie odeprzeć każdy atak na swoją ideologię...

              Może dożyję takich czasów w których książki będą czytać...

              Sądząc po wpisie kolega należy do tego nurtu co wszędzie krzyczy "sława !"
              Obyś nie był z rekonstrukcji historycznej...

              • 7 4

              • Nie ma "narodu pomorskiego"... (3)

                Jesteś ofiarą manipulacji...

                Problemy z czytaniem książek to mają głównie lewacy chowani przez papkę z TV i "gazetę wybórczą", za młodu będący punkami i biorący dragi...

                Skinem nie jestem inie byłem...

                • 6 6

              • To że eurokołchoz mówi że niema Narodu Pomorskiego to nie znaczy że go niema (2)

                Pseudopatryjotyczna władza w Polsce nie chce widzieć w Ślązakach i Kaszubach narodów... Ja czuję się Pomorzaninem i uważam że w skali RP jesteśmy innych niż wszystkie regionem...

                Ofiarom manipulacji nie mogę być bo od masmediów stronię...

                • 3 10

              • 99% Kaszubów i pół_Kaszubów podało na spisie powszechnym w 2002r. narodowość polską (1)

                .., a tylko 1% tzw. "narpdowość kaszubską", biedacy zmanipulowani przez politykierów walczących o stołki...

                "Nie ma Kaszeb bez Polonii a bez Kaszeb Polszczi" (Derdowski)

                "Kaszuby nie należą do Polski. Kaszuby są Polską"...

                Bardzo szanuję prawdziwych Kaszubów-Polaków i prawdziwych Ślązaków- Polaków.... Folksdojczów nie sznuję...

                • 12 3

              • Naród kaszubski!?

                Nie ma i nigdy nie było czegoś takiego jak naród kaszubski.
                Kaszubi byli jednym z plemion Słowiańskich i pierwotnie zamieszkiwali w okolicach dzisiejszego Szczecina, aż jakoś tak chyba koło IX w. dostali łomot i zostali przegnani przez swoich sąsiadów.

                • 6 3

    • ty (...)

      marny z ciebie prowokator

      • 2 3

  • Ja tam widzę coś innego

    Bank Ludowy.

    • 0 0

  • NewWorldO

    Przecież to była loża masońska i z tego słynie ten budynek!

    • 1 2

  • opinia

    panie staporek panu nie chodzi o nazwe warszawski bank tylko o wprowadzenie do obiegu nazwy wolne mg jak całej po czyli niemieckiej V kolumnie mam nadzieje ze od jutra przestanie smakowac panu polski chleb my Polacy nigdy nie oddamy zawsze polskiego gdanska

    • 1 2

  • Ah, co rozkosz patrzeć na tę kamienicę. I pomyśleć, że w Starym Mieście (1)

    (nie mylić z Głównym Miastem) było takich na pęczki.

    • 23 2

    • Przychodnia Zdrowia

      przy ul. Walowej , to też piękny budynek. Tak samo relikt polskości, wybudowany z mozołem ze składek polskich gdańszczan. Piękne drzwi wejściowe od strony apteki, wymontowano, wyrzucono i wstawiono nowoczesne (sic!). Panie red. Stąporek proszę śledzić takie perełki, bo czasy są brutalne i historia wymyka nam się z oczu.

      • 1 0

  • Niemieckie napisy na murach francuskiej Alzacji

    We Francji nikt nie odnawia takich napisów, bo Francuzi nie mają kompleksów wobec Niemców. Odnówcie wszystkie swastyki, adolf hitler place, to też historia niemiec, durnie

    • 1 3

  • kris werner

    witam w tej kamienicy podobnie znajdowało się biuro alberta forstera czyli NSDAP

    • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane