• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wille Trójmiasta: Willa Schrey - dom twórcy fabryki wagonów

Michał Ślubowski
16 grudnia 2023, godz. 12:00 
Opinie (99)
Najnowszy artykuł na ten temat Nietypowa willa prezesa banku ponad miastem

Willa Schrey przy Jaśkowej Dolinie 19 powstała na początku XX wieku. Jej pierwszy właściciel mieszkał w niej do 1913 r.

W kolejnym odcinku cyklu o starych willach Trójmiasta opisujemy dom zbudowany na zlecenie Carla Otto Schreya, twórcy Gdańskiej Fabryki Wagonów. W zeszłym tygodniu opisaliśmy Zameczek Mormonów w Oliwie, a za tydzień przedstawimy willę Herbstów w Sopocie.



Przy Jaśkowej Dolinie znajduje się wiele przepięknych willi, które przetrwały działania wojenne. Wśród nich znajduje się tzw. willa SchreyMapka.

W połowie XIX wieku, w oficynie Woldemara Devrienta ukazał się na poły humorystyczny bedeker: "Taradajka. Nowy przewodnik po Gdańsku i okolicy". Znalazło się w nim w miejsce na opisanie wyjątkowego zielonego skarbu Gdańska, jakim była (i jest do dziś) Jaśkowa Dolina.

Zdjęcie willi Schrey z ok. 1905 r. Ze zbiorów Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Zdjęcie willi Schrey z ok. 1905 r. Ze zbiorów Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.
Tak wówczas opisano ten uroczy zakątek miasta:

"Jaśkowa Dolina (Jäschkental)!" - to właśnie najprawdziwszy, rdzenny gdańszczanin może ująć w tym jednym słowie - w tym cudnym wyrażeniu wszystko, co najświętsze, promieniujący afekt do piękna natury, dźwięków koncertu trąbek, przyjemność płynącą z kawy i podziwiania ogrodowych rzeźb. Taradajką do Jaśkowej Doliny! Kto tego nie doświadczył, nie może powiedzieć, że był i zaznał prawdziwego Gdańska! Chociaż Jaśkowa Dolina jest naprawdę urocza, główne atrakcje nie ucieleśniają się w postaci zimowych koncertów w wypełnionych papierosowym dymem w salach Établissementu Schrödera czy przybytkach Schulza i Spliedta, ale na Górze Jana".

Zagłębie eleganckich siedzib finansowej elity Gdańska



Jaśkowa Dolina stała się również miejscem, gdzie zaczęły powstawać wille znanych gdańskich kupców, polityków i przedsiębiorców. Opisaliśmy już historię bajkowej willi Henkenhafa (ul. Pawłowskiego 2) oraz pałacyk wybudowany dla Oskara Kona, następnie przejęty na potrzeby nazistowskiego ośrodka.

Innym z przedsiębiorców, którzy wybudowali sobie siedzibę w tej części Wrzeszcza, był Carl Otto Schrey. Był on inżynierem, absolwentem Akademii Technicznej w Berlinie. W Gdańsku znalazł się pod koniec XIX w. i stanął tu na czele Gdańskiej Fabryki Wagonów, którą zresztą budował, a następnie zarządzał. Po wojnie na jej terenie utworzono Stocznię Północną.

Gdańska Fabryka Wagonów (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG) działała przy Broschkischerweg 1-2 (obecna ul. Wiślna). Gdańska Fabryka Wagonów (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG) działała przy Broschkischerweg 1-2 (obecna ul. Wiślna).
W 1899 r. architekt Ernst August Schade zaprojektował dla Schreya budynek przy ulicy Jaśkowa Dolina 19 (Wówczas Jaeschenktaler Weg 10), w którym Schrey mieszkał do 1913 r., kiedy to wyjechał do Berlina.

Rzut budynku zamieszczony w "Danzig und seine Bauten". Wówczas budynek nosił adres Jaeschkentaler Weg 10. Rzut budynku zamieszczony w "Danzig und seine Bauten". Wówczas budynek nosił adres Jaeschkentaler Weg 10.
W książce "Danzig und seine Bauten" (Gdańsk i jego budowle) z 1908 r. znalazł się krótki opis willi Shreya:

"...do tej ostatniej grupy należy rezydencja prywatnego radcy Schreya, zaprojektowana przez rządowego architekta Schade w 1899 r. Bogato rozbudowany budynek zajmuje powierzchnię ok. 200 m kw. i kosztował ok. 68 tys. marek. Główne pomieszczenia na parterze i piętrze skupione są wokół korytarza, w który wbudowana jest klatka schodowa".

Klatka schodowa willi z 1899 r. zaprojektowanej przez Ernsta Schadego dla Carla Ottona Schreya. Klatka schodowa willi z 1899 r. zaprojektowanej przez Ernsta Schadego dla Carla Ottona Schreya.
W 1939 r. Schrey został patronem jednej z wrzeszczańskich ulic, która dziś nosi nazwę ŻywieckaMapka w Dolnym Wrzeszczu.

Po wojnie willa Schreya została podzielony na mieszkania. Od 1995 r. budynek znajduje się w rejestrze zabytków.

O autorze

autor

Michał Ślubowski

Popularyzator historii Gdańska, autor bloga Gedanarium i podcastu Historia Gdańska dla każdego oraz współautor podcastu Makabreski, poświęconego mrocznym historiom z przeszłości regionu.

Opinie wybrane

Wszystkie opinie (99)

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane