Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Wille Trójmiasta: Willa Schrey - dom twórcy fabryki wagonów

Michał Ślubowski
16 grudnia 2023, godz. 12:00 
Opinie (99)
Najnowszy artykuł na ten temat Jeden z pierwszych w Polsce "bliźniaków". Przedwojenna willa dwóch kapitanów

Willa Schrey przy Jaśkowej Dolinie 19 powstała na początku XX wieku. Jej pierwszy właściciel mieszkał w niej do 1913 r.

W kolejnym odcinku cyklu o starych willach Trójmiasta opisujemy dom zbudowany na zlecenie Carla Otto Schreya, twórcy Gdańskiej Fabryki Wagonów. W zeszłym tygodniu opisaliśmy Zameczek Mormonów w Oliwie, a za tydzień przedstawimy willę Herbstów w Sopocie.



Przy Jaśkowej Dolinie znajduje się wiele przepięknych willi, które przetrwały działania wojenne. Wśród nich znajduje się tzw. willa SchreyMapka.

W połowie XIX wieku, w oficynie Woldemara Devrienta ukazał się na poły humorystyczny bedeker: "Taradajka. Nowy przewodnik po Gdańsku i okolicy". Znalazło się w nim w miejsce na opisanie wyjątkowego zielonego skarbu Gdańska, jakim była (i jest do dziś) Jaśkowa Dolina.

Zdjęcie willi Schrey z ok. 1905 r. Ze zbiorów Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Zdjęcie willi Schrey z ok. 1905 r. Ze zbiorów Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Zdjęcie willi Schrey z ok. 1905 r. Ze zbiorów Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.

Tak wówczas opisano ten uroczy zakątek miasta:

"Jaśkowa Dolina (Jäschkental)!" - to właśnie najprawdziwszy, rdzenny gdańszczanin może ująć w tym jednym słowie - w tym cudnym wyrażeniu wszystko, co najświętsze, promieniujący afekt do piękna natury, dźwięków koncertu trąbek, przyjemność płynącą z kawy i podziwiania ogrodowych rzeźb. Taradajką do Jaśkowej Doliny! Kto tego nie doświadczył, nie może powiedzieć, że był i zaznał prawdziwego Gdańska! Chociaż Jaśkowa Dolina jest naprawdę urocza, główne atrakcje nie ucieleśniają się w postaci zimowych koncertów w wypełnionych papierosowym dymem w salach Établissementu Schrödera czy przybytkach Schulza i Spliedta, ale na Górze Jana".

Zagłębie eleganckich siedzib finansowej elity Gdańska



Jaśkowa Dolina stała się również miejscem, gdzie zaczęły powstawać wille znanych gdańskich kupców, polityków i przedsiębiorców. Opisaliśmy już historię bajkowej willi Henkenhafa (ul. Pawłowskiego 2) oraz pałacyk wybudowany dla Oskara Kona, następnie przejęty na potrzeby nazistowskiego ośrodka.

Innym z przedsiębiorców, którzy wybudowali sobie siedzibę w tej części Wrzeszcza, był Carl Otto Schrey. Był on inżynierem, absolwentem Akademii Technicznej w Berlinie. W Gdańsku znalazł się pod koniec XIX w. i stanął tu na czele Gdańskiej Fabryki Wagonów, którą zresztą budował, a następnie zarządzał. Po wojnie na jej terenie utworzono Stocznię Północną.

Gdańska Fabryka Wagonów (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG) działała przy Broschkischerweg 1-2 (obecna ul. Wiślna). Gdańska Fabryka Wagonów (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG) działała przy Broschkischerweg 1-2 (obecna ul. Wiślna).

Gdańska Fabryka Wagonów (Waggonfabrik Danzig, Deutsche Wagenbau- und Leihgesellschaft mbH, Danziger Waggonfabrik AG) działała przy Broschkischerweg 1-2 (obecna ul. Wiślna).

W 1899 r. architekt Ernst August Schade zaprojektował dla Schreya budynek przy ulicy Jaśkowa Dolina 19 (Wówczas Jaeschenktaler Weg 10), w którym Schrey mieszkał do 1913 r., kiedy to wyjechał do Berlina.

Rzut budynku zamieszczony w "Danzig und seine Bauten". Wówczas budynek nosił adres Jaeschkentaler Weg 10. Rzut budynku zamieszczony w "Danzig und seine Bauten". Wówczas budynek nosił adres Jaeschkentaler Weg 10.

Rzut budynku zamieszczony w "Danzig und seine Bauten". Wówczas budynek nosił adres Jaeschkentaler Weg 10.

W książce "Danzig und seine Bauten" (Gdańsk i jego budowle) z 1908 r. znalazł się krótki opis willi Shreya:

"...do tej ostatniej grupy należy rezydencja prywatnego radcy Schreya, zaprojektowana przez rządowego architekta Schade w 1899 r. Bogato rozbudowany budynek zajmuje powierzchnię ok. 200 m kw. i kosztował ok. 68 tys. marek. Główne pomieszczenia na parterze i piętrze skupione są wokół korytarza, w który wbudowana jest klatka schodowa".

Klatka schodowa willi z 1899 r. zaprojektowanej przez Ernsta Schadego dla Carla Ottona Schreya. Klatka schodowa willi z 1899 r. zaprojektowanej przez Ernsta Schadego dla Carla Ottona Schreya.

Klatka schodowa willi z 1899 r. zaprojektowanej przez Ernsta Schadego dla Carla Ottona Schreya.

W 1939 r. Schrey został patronem jednej z wrzeszczańskich ulic, która dziś nosi nazwę ŻywieckaMapka w Dolnym Wrzeszczu.

Po wojnie willa Schreya została podzielony na mieszkania. Od 1995 r. budynek znajduje się w rejestrze zabytków.

O autorze

autor

Michał Ślubowski

Popularyzator historii Gdańska, autor bloga Gedanarium i podcastu Historia Gdańska dla każdego oraz współautor podcastu Makabreski, poświęconego mrocznym historiom z przeszłości regionu.

Zobacz także

Stare wille, pałacyki i dwory Trójmiasta (20)

Opinie (99) ponad 10 zablokowanych

  • 2023-12-16 16:25

    Opinia wyróżniona

    (11)

    Piękny obiekt. Ogólnie Wrzeszcz i Jaśkowa Dolina były przed wojna milion razy ładniejsze i przyjazne do życia niż dziś. Dlatego ja uważam, że architektura jako dziedzina się skończyła +/- do czasów I WŚ, a potem coś poszło nie tak. Nie potrafię też za żadne skarby pojąć, co słoiczki widzą takiego wystrzałowego w nowej Letnicy lub molochach handlowych tyłu Forum...

    4 miesiące

    • 99 17

    • 2023-12-17 17:26

      "potem coś poszło nie tak" (1)

      Zależy o czym piszesz. Bo porównujesz wille ówczesnych bogaczy z blokami dla współczesnych biedaków.

      4 miesiące

      • 7 0

      • 2023-12-22 11:04

        Z tą różnicą, że kiedyś biedak mieszkał z zagrzybionej suterenie bez okien, 10 osób w jednej izbie, więc chyba jednak się poprawiło. A bogaci obecnie nadal mają wypasione chaty, tylko w innym stylu.

        4 miesiące

        • 3 0

    • 2023-12-17 12:26

      Sloiczkow

      Nie stac aby zaplacic 68 tys marek za dom. To bylo kiedys w srebrze

      4 miesiące

      • 2 1

    • 2023-12-16 19:23

      Słoik z Braniewa i Lipna (2)

      Kupuje klitkę na 30 lat kreski sobotę spędza w galeryjach..... i mówi o sobie że jest gdańszczaninem

      4 miesiące

      • 17 14

      • 2023-12-17 00:01

        Odezwał się gdańszczanin z piwnicy po babcinej komunalnej ruderze..

        4 miesiące

        • 8 8

      • 2023-12-16 22:25

        prędzej na starówce albo na plaży.

        W galeriach to Gdańszczanie z dziada pradziada siedzą.

        4 miesiące

        • 5 8

    • 2023-12-16 18:20

      (3)

      Architekturę popsuł modernizm który wchodził mniej więcej w latach 30 XX wieku. Od tego czasu zamiast bogato zdobionych burżuazjyjnych kamienic zaczęto budować proste pseudo-kamienice a potem blokowiska. po wojnie już za oceanem rozpowszechniło się szkło, "domy szklane" W Europie pierwsze było np. La defence.

      Normalny

      4 miesiące

      • 12 9

      • 2023-12-22 11:09

        Dzięki prostemu modernizmowi mamy mieszkania dla milionów ludzi, którzy wcześniej cisnęli się po 10 osób w jednej izbie. Ludzie porównują stare domy bogatych, nie pamiętając, że większość społeczeństwa żyła w urągających warunkach.

        4 miesiące

        • 4 0

      • 2023-12-17 08:32

        Architekci wspolczesni sa wyznawcami szatana

        4 miesiące

        • 3 4

      • 2023-12-16 22:18

        i te straszliwe klocuszki czerwonego Le Corbusiera

        4 miesiące

        • 2 7

    • 2023-12-16 18:14

      Nie ma co porównywać tamtych czasów do dzisiejszych. Wtedy było w miastach mniej ludzi, a co za tym idzie - miasta nie były tak rozległe. Było mniej pojazdów, samochodów (w XIX w. nie było ich wcale). Niestety po pięknych czasach zostały tylko zdjęcia. Teraz są czasy i**otów, operacji i pseudo-estetyki "im większe (pewna część ciała) tym lepsze" obrzydliwość.

      Normalny

      4 miesiące

      • 16 4

  • 2023-12-16 12:31

    Opinia wyróżniona

    Fabryka, ktora dbala o swoich pracownikow (8)

    Odchodzacy na emeryture dostawali piekne, srebrne zegarki typu cebula uznanej firmy Junghansen z pelna nazwa Waggonfabrik Danzig Akt. Ges. i pieknie wytloczonym wagonem towarowym na zewnetrznym wieczku. Na zewnetrznej stronie grawerunek imiennej dedykacji obdarowanego. Mam taki zakupiony na jednej z aukcji internetowych. Chodzi dokladnie i bez

    Odchodzacy na emeryture dostawali piekne, srebrne zegarki typu cebula uznanej firmy Junghansen z pelna nazwa Waggonfabrik Danzig Akt. Ges. i pieknie wytloczonym wagonem towarowym na zewnetrznym wieczku. Na zewnetrznej stronie grawerunek imiennej dedykacji obdarowanego. Mam taki zakupiony na jednej z aukcji internetowych. Chodzi dokladnie i bez zarzutu. Nie byl to prezent w formie zegarka jak dla kolejarzy, zeby przychodzili punktualnie do pracy i dbali o rozklad jazdy, ale na odchodne lub za 25 letnia prace (Dienst). Srebro z punca wysokiej proby 900. Okaz cieszy oko i bedzie pamiatka po mnie dla potomka.

    4 miesiące

    • 104 13

    • 2023-12-17 09:20

      Zegarek to już raczej Junghans, a nie Junghansen.

      4 miesiące

      • 5 1

    • 2023-12-16 23:33

      Janek (2)

      Teraz nie ma takich pracodawców

      4 miesiące

      • 6 1

      • 2023-12-17 12:30

        Orlen (1)

        Na odchodne wyda prezesowi ekwiwalent kilku kg zlota. Jak zatem nie ma?

        4 miesiące

        • 5 1

        • 2023-12-18 18:58

          Wiesz jaka odprawę dostają sędziowie albo

          Oficerowie policji? Zdziwiło by cię to....

          4 miesiące

          • 1 0

    • 2023-12-16 20:01

      Zegarki

      Nie chcę się czepiać, ale nie chodzi czasem o firmę Junghans?

      4 miesiące

      • 8 2

    • 2023-12-16 19:29

      Skąd wiedza? (2)

      Fajne hobby

      4 miesiące

      • 13 1

      • 2023-12-16 23:57

        Grawerke robil Stumpf & Sohn wiec szczegolnie cenne danzigiana. (1)

        4 miesiące

        • 10 2

        • 2023-12-17 10:22

          Nie danzigiana, a gedanika. A cenne swoją drogą.

          4 miesiące

          • 3 0

Wszystkie opinie

  • 2023-12-16 12:01

    (3)

    Ciekawa historia a ta klatka schodowa to majstersztyk!

    Dr Svencjusz

    4 miesiące

    • 25 16

    • 2023-12-16 12:16

      Podobno sam Mateusz MoRadziecki ma takie schody. Teraz to nawet będzie miał czas po nich chodzić :))))) (1)

      Bo dotychczas tylko w TV występował. Podobno Gajos i Grabowski są wściekli - kwalifikacje mają o niebo wyższe a tyle w telewizji Ich nie pokazują :))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))

      grupa kulawego z Nowogrodzkiej wkrótce zostanie rozbita :)))

      4 miesiące

      • 9 9

      • 2023-12-16 12:50

        Teraz to pochodzi, ale z kolegami z partii po spacerniaku XD

        4 miesiące

        • 6 8

    • 2023-12-17 07:46

      A mnie się właśnie ta klatka schodowa taka biedna wydaje..

      4 miesiące

      • 1 0

  • 2023-12-16 12:05

    Tak budowano kiedyś, przestrzeń, zieleń, dbano o każdy detal (8)

    Jak wyglądają zaplanowane przez władze Gdańska nowe dzielnice Jak np Szadółki. O czym myślą władze miasta dając deweloperom zgodę na budowę??

    4 miesiące

    • 40 10

    • 2023-12-16 12:12

      Ktoś ci broni taką budowlę sobie postawić? (1)

      Jak masz na zbyciu trotyliard złociszy to buduj, droga wolna.

      4 miesiące

      • 9 8

      • 2023-12-16 17:35

        Jak cię nie stać na taka wystawna chatę w centrum

        To nie powinieneś mieć prawa budowy czegoś słabego tam, tutaj tak nie jest i stawiają kartony tam gdzie powinny stać właśnie chałupy w takim stylu lub na przeciwko zabytków

        4 miesiące

        • 3 2

    • 2023-12-16 12:16

      A swój komentarz naskrobałeś z lepianki z gliny w lesie, bo przecież nie z domku postawionego przez dewelopera, prawda? (2)

      4 miesiące

      • 9 4

      • 2023-12-16 17:37

        Prawda (1)

        Sam od a do z zbudowałem dom w którym mieszkam na własnej ziemi, żaden psrednik trzepiącej 200% zysku na frajerach zadłużających się na 25 lat i bolących dodatkowo kolejne 150% ekstra bankom nie zbudował mi domu.

        4 miesiące

        • 5 1

        • 2023-12-16 22:21

          gdzies przeciez trzeba uwic gniazdko sobie i rodzince !

          4 miesiące

          • 0 2

    • 2023-12-16 12:22

      Bez przesady. W wielomieszkaniówce ciężko o coś wybitnego. Liczy się cena metra :)))))))))))))))))))))))))))

      grupa kulawego z Nowogrodzkiej wkrótce zostanie rozbita :)))

      4 miesiące

      • 11 4

    • 2023-12-16 13:27

      Teraz też tak powinno się budować (1)

      Tylko wille i nic więcej

      4 miesiące

      • 2 3

      • 2023-12-16 14:37

        przecież pis już nawet zaczął program "willa+"

        ale tylko dla swoich :D

        4 miesiące

        • 5 2

  • 2023-12-16 12:14

    To nie ta willa ,,robiła'' za siedzibę Radia Romans (2)

    w serialu o tym samym tytule z lat 90tych? Grali miedzy innymi; pani Kolak, Foremniak, Gzyl.

    old Zaspa native

    4 miesiące

    • 4 4

    • 2023-12-16 13:04

      Jaśkowa Dolina 31

      To była serialowa siedziba Radia Romans

      4 miesiące

      • 6 0

    • 2023-12-16 14:17

      He he

      Pamiętam ten serial na zaspie w romantice coś tam było

      4 miesiące

      • 5 1

  • 2023-12-16 12:18

    Pięknie. A jaki popis dla architekta. Aż nie można wzroku oderwać :))))))))))))))))))))))))))))))))))

    grupa kulawego z Nowogrodzkiej wkrótce zostanie rozbita :)))

    4 miesiące

    • 8 13

  • 2023-12-16 12:21

    Kolej była jednym z podstawowych narzędzi zniewolenia Europy w czasie (13)

    drugiej wojny światowej. Niejeden dorobił się majątku na wspieraniu III rzeszy. Do dzisiaj istnieją imperia finansowe i firmy które wtedy powstały. Najgorsze jest to, że było to kosztem niewolniczej siły roboczej, i że dzialają również na rynku Polskim.
    Tylko reparacje mogą tą hańbę zmyć.

    4 miesiące

    • 48 90

    • 2023-12-16 12:52

      Szkoda że PiS nie żądał też reperacji od Rusków, bo przecież razem z Niemcami napadli na Polskę. (3)

      Ale przecież nie będą głosu na swojego mocodawcę podnosić.

      4 miesiące

      • 32 16

      • 2023-12-16 14:47

        Od przyjaciół?

        4 miesiące

        • 8 8

      • 2023-12-16 17:31

        Ale jasno było powiedziane ze to kolejny etap, wiec czego nie kumasz?

        Te raporty nie sa pisane przez polityków a przez grupy historyków i samo zbieranie danych na ten temat trwa kilk lat i inadal dane sa uzupełniane.

        4 miesiące

        • 6 2

      • 2023-12-17 18:32

        Przyjdzie i na nich kolej

        Ale totalnych na to nie stać. Robią w portki na samą myśl o reparacjach z Niemiec

        4 miesiące

        • 1 0

    • 2023-12-16 12:59

      Teraz jest tak samo.zydzi mowia:pracy my sie nie boimy tylko dajcie nam do niej ludzi

      4 miesiące

      • 13 12

    • 2023-12-16 14:36

      pis przez w sumie 10 lat swoich rządów nie zrobił w tej sprawie nic, poza gadaniem w tvp "ile to Niemcy muszom nam dać" (7)

      i tyle w temacie reparacji, których zresztą jako państwo, dawno się zrzekliśmy.

      4 miesiące

      • 14 9

      • 2023-12-16 16:42

        (2)

        10 lat? Od kiedy?

        4 miesiące

        • 5 5

        • 2023-12-16 17:30

          Dodaj sobie 2 lata złodziejstwa 2005-2007 i dalszy ciąg rozkradania i dochodzenia do prawdy .

          4 miesiące

          • 7 5

        • 2023-12-17 17:29

          Napisał przecież "w sumie".

          Zapomniałeś o rządach pis 2005-2007?

          4 miesiące

          • 0 1

      • 2023-12-16 17:33

        Bzdura jak wypociny Gramatyki albo Tuska

        Ponad 6 lat składali dane do raportu aby każde pochodziło z wiarygodnych źródeł

        4 miesiące

        • 7 6

      • 2023-12-17 00:03

        Im muszom? Bo to wszystko żydy. (1)

        Ty grosza nie zobaczysz.

        4 miesiące

        • 2 1

        • 2023-12-17 08:36

          Geszeft musi byc kosztem goi

          4 miesiące

          • 1 1

      • 2023-12-17 18:35

        Nie zrzeklismy, tylko platforma

        Okupacyjna się zrzekła w zamian za finansowanie swoich łajdactw

        4 miesiące

        • 1 1

  • 2023-12-16 12:31

    Opinia wyróżniona

    Fabryka, ktora dbala o swoich pracownikow (8)

    Odchodzacy na emeryture dostawali piekne, srebrne zegarki typu cebula uznanej firmy Junghansen z pelna nazwa Waggonfabrik Danzig Akt. Ges. i pieknie wytloczonym wagonem towarowym na zewnetrznym wieczku. Na zewnetrznej stronie grawerunek imiennej dedykacji obdarowanego. Mam taki zakupiony na jednej z aukcji internetowych. Chodzi dokladnie i bez zarzutu. Nie byl to prezent w formie zegarka jak dla kolejarzy, zeby przychodzili punktualnie do pracy i dbali o rozklad jazdy, ale na odchodne lub za 25 letnia prace (Dienst). Srebro z punca wysokiej proby 900. Okaz cieszy oko i bedzie pamiatka po mnie dla potomka.

    4 miesiące

    • 104 13

    • 2023-12-16 19:29

      Skąd wiedza? (2)

      Fajne hobby

      4 miesiące

      • 13 1

      • 2023-12-16 23:57

        Grawerke robil Stumpf & Sohn wiec szczegolnie cenne danzigiana. (1)

        4 miesiące

        • 10 2

        • 2023-12-17 10:22

          Nie danzigiana, a gedanika. A cenne swoją drogą.

          4 miesiące

          • 3 0

    • 2023-12-16 20:01

      Zegarki

      Nie chcę się czepiać, ale nie chodzi czasem o firmę Junghans?

      4 miesiące

      • 8 2

    • 2023-12-16 23:33

      Janek (2)

      Teraz nie ma takich pracodawców

      4 miesiące

      • 6 1

      • 2023-12-17 12:30

        Orlen (1)

        Na odchodne wyda prezesowi ekwiwalent kilku kg zlota. Jak zatem nie ma?

        4 miesiące

        • 5 1

        • 2023-12-18 18:58

          Wiesz jaka odprawę dostają sędziowie albo

          Oficerowie policji? Zdziwiło by cię to....

          4 miesiące

          • 1 0

    • 2023-12-17 09:20

      Zegarek to już raczej Junghans, a nie Junghansen.

      4 miesiące

      • 5 1

  • 2023-12-16 12:43

    Po 100 latach nawet gargamel staje sié zabytkiem

    4 miesiące

    • 14 26

  • 2023-12-16 12:54

    Do autora: Mógłby Pan kiedyś napisać parę słów o starej willi na ulicy Konopnickiej 7 we Wrzeszczu? Z góry dziękuję.

    4 miesiące

    • 13 1

  • 2023-12-16 13:56

    Ach, ta Jaśkowa Dolina! Niekiedy na tabliczkach było "J. Dolina", a niekiedy "Jaśkowa D." Urocze!

    4 miesiące

    • 9 1

  • 2023-12-16 14:33

    ok, a kto tam teraz mieszka? (3)

    To jest komunałka, czy prywatny dom?

    4 miesiące

    • 8 2

    • 2023-12-16 19:31

      Xxx

      Prywatne mieszkania

      4 miesiące

      • 1 1

    • 2023-12-16 20:56

      Prywatne mieszkania... śmiech....wykupione za grosze przez komunalke

      4 miesiące

      • 4 1

    • 2023-12-17 08:22

      Wille na Jaśkowej Dolinie w większości były zasiedlone przez ludzi napływowych (po kilka rodzin), miałem wielu znajomych ze szkoły podstawowej w nich zamieszkałych.

      4 miesiące

      • 4 0

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (20)

Najczęściej komentowane

Chcieli przebudować Świętojańską. Nie było chętnych

Nie było ofert na przebudowę Świętojańskiej

Wyścigi na Grunwaldzkiej. Zablokowali stację, posypały się mandaty

Znów były wyścigi na al. Grunwaldzkiej

więcej

Najczęściej czytane