Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Pruski orzeł powróci na fasadę dawnej przychodni przy Dworcu Głównym w Gdańsku

Rafał Borowski
15 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (803)
2
  • Widoczny na zdjęciu kartusz, wraz ze śladami skutego orła pruskiego, znajduje się na na szczycie elewacji dawnej przychodni od strony Podwala Grodzkiego. Montaż zrekonstruowanej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu.
  • Trwają prace przy przebudowie budynku dawnej przychodni przy dworcu PKP Gdańsk Główny.

Widoczny na zdjęciu kartusz, wraz ze śladami skutego orła pruskiego, znajduje się na na szczycie elewacji dawnej przychodni od strony Podwala Grodzkiego. Montaż zrekonstruowanej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl

Płaskorzeźba pruskiego orła wróci na fasadę budynku dawnej przychodni kolejowej przy Dworcu Głównym w Gdańsku. Skuty po II wojnie światowej detal został zrekonstruowany przez absolwentów i studentkę Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. To pretekst do poznania historii naszego miasta - przekonuje prof. Andrzej Januszajtis.



Co sądzisz o rekonstrukcji pruskiego orła?

Podczas trwającego od kilku miesięcy kapitalnego remontu gmachu dawnej przychodni kolejowej przy ul. Podwale Grodzkie zobacz na mapie Gdańska w Gdańsku, dokonano niespodziewanego odkrycia. Spod tynku wypełniającego kartusz wieńczący wschodnią elewację budynku, wyłoniły się ślady po skutej płaskorzeźbie. Po usunięciu zaprawy okazało się, że kartusz wypełniała niegdyś podobizna orła.

- Nasi rzeźbiarze zgłosili nam, że czerwona farba, pokrywająca kartusz na głównej attyce, pokrywa również ubytki. Po odkuciu fragmentu zaprawy wypełniającej kartusz, ujrzeliśmy ślady po płaskorzeźbie orła. O odkryciu poinformowaliśmy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, który podjął decyzję, żeby ten detal odtworzyć - wyjaśnia Rafał Recław z firmy Versus, która jest właścicielem obiektu.
4
  • Zrekonstruowana płaskorzeźba w całej okazałości. Widoczny na orle nalot zostanie zeszlifowany. Docelowo, kolor płaskorzeźby będzie imitował piaskowiec.

Zrekonstruowana płaskorzeźba w całej okazałości. Widoczny na orle nalot zostanie zeszlifowany. Docelowo, kolor płaskorzeźby będzie imitował piaskowiec.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl


W okolicy zachowało się więcej poniemieckich pamiątek

Płaskorzeźba, której ślady odkryto podczas remontu, przedstawiała pruskiego orła. Orzeł ten, z koroną na głowie oraz berłem i jabłkiem w szponach, był herbem Królestwa Prus. Detal z piaskowca, podobnie jak wiele innych poniemieckich pamiątek w Gdańsku, został skuty przez Polaków wkrótce po zakończeniu wojny.

Co ciekawe, do dnia dzisiejszego zachowały się dwie poniemieckie pamiątki na pobliskich budynkach. Pierwszą z nich jest kolejny pruski orzeł, również wykonany z piaskowca, umieszczony nad wejściem do pobliskiego budynku Nowego Ratusza przy ul. Wały Jagiellońskie zobacz na mapie Gdańska.

Drugim reliktem jest wykuty również w piaskowcu napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), na oddalonym od dawnej przychodni o zaledwie kilkanaście metrów budynku dawnej poczty.

Pruski orzeł górował również nad fasadą Dworca Głównego. W kartuszu, który niegdyś zajmował, dziś znajduje się polski orzeł w pozłacanej koronie.
2
  • Co ciekawe, pruski orzeł zachował się nad wejściem do budynku Nowego Ratusza (dawnego Żaka) przy ul. Wały Jagiellońskie.
  • Niemieckojęzyczny napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), umieszczony na budynku dawnej poczty przy Podwalu Grodzkim. Napis był ukryty pod blaszanym szyldem przez wiele lat. Odkryto go przy okazji trwającego obecnie remontu.

Co ciekawe, pruski orzeł zachował się nad wejściem do budynku Nowego Ratusza (dawnego Żaka) przy ul. Wały Jagiellońskie.

fot. Rafał Borowski/trojmiasto.pl


Montaż płaskorzeźby w przyszłym tygodniu

Rekonstrukcji płaskorzeźby na budynku dawnej przychodni podjęło się troje młodych ludzi wykształconych na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Czesław Fankidejski, Iwona Jurkiewicz (absolwenci kierunku rzeźba) oraz Katarzyna Grządziela (studentka 5 roku rzeźby).

- Na ASP płaskorzeźba jest jednym z pierwszych etapów nauki rzeźby. W związku z tym, zlecone nam zadanie nie było zbyt trudne. Musieliśmy jednak wpasować się w pewien kanon, który obowiązuje konkretną epokę. Nasza praca została wykonana we współpracy z nadzorem konserwatorskim - tłumaczy Czesław Fankidejski.
Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz. Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.

Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl


Płaskorzeźba została wykonana z mieszanki różnego rodzaju kitów. Jej kolor jest zbliżony do piaskowca, z którego wykonano wiele detali na budynku przychodni.

Jak wyglądał proces odtworzenia zniszczonej po wojnie rzeźby?

- Najpierw zdjęliśmy rysunek śladów po płaskorzeźbie, a na jego podstawie powstał prototyp wyrzeźbiony z gliny. Posłużył nam on do stworzenia formy z gipsu, czyli negatywu właściwej rzeźby. Z negatywu odlaliśmy pozytyw, wykonany z mieszanki kitów. Rzeźba jest zbrojona stalową siatką, nie ma więc obaw, że połamie się podczas montażu na kartuszu - opowiada rzeźbiarz.
Montaż odtworzonej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu. Pruski orzeł zostanie przymocowany do kartusza za pomocą stalowych kotew oraz zaprawy murarskiej.

Poniemieckie pamiątki budzą kontrowersje

Powrót pruskiego orła - herbu Prus, a więc państwa, które było jednym z zaborców Polski - może budzić kontrowersje. Zdaniem niektórych, symbole państwowe innych krajów powinny zniknąć z przestrzeni publicznej. Nie przekonuje ich argument, iż są to wyłącznie pamiątki historyczne.

Do podobnych sporów dochodził w innych miastach, np. we Wrocławiu, przy okazji restauracji reliktów niemieckiej przeszłości miasta.

Prof. Andrzej Januszajtis, znawca historii Gdańska, apeluje jednak o powściągliwość.

- To dobrze, że płaskorzeźba powróci na fasadę dawnej przychodni. To dobry pretekst, aby wielu gdańszczan lepiej poznało i zrozumiało historię swojego miasta. Można zrozumieć ludzi, którzy skuli tę rzeźbę. Wojna przyniosła Polakom straszną tragedię i stąd zrozumiała po wojnie niechęć do Niemców. Jednak dziś jesteśmy gospodarzami w polskim Gdańsku i nikt nam nie zagraża. Ten orzeł to część historii naszego miasta. To nie jest swastyka - przekonuje Januszajtis.
Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918 Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918

Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918

Prusy były jednym z trzech państw (obok Rosji i Austrii), które wzięło udział w rozbiorach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W wyniku II rozbioru, który miał miejsce w 1793 roku, Gdańsk został wcielony w granice właśnie tego państwa i pozostał w jego granicach aż do utworzenia Wolnego Miasta Gdańska w 1920 roku. W tym miejscu należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że w 1871 roku Prusy, z wraz z nimi Gdańsk, stały się częścią II Rzeszy Niemieckiej, zaś w 1918 roku tzw. Republiki Weimarskiej.

Gmach przy Podwalu Grodzkim (ówcześnie Stadtgraben) powstał w 1900 roku, przy okazji budowy pobliskiego Dworca Głównego. Pierwotnie mieściła się w nim inspekcja kolejowa wraz z mieszkaniami służbowymi kierownictwa gdańskiej dyrekcji kolei. Zarówna II Rzesza, jak i powstała na jej gruzach Republika Weimarska były państwami związkowymi i nic nie stało na przeszkodzie, aby na budynkach państwowych umieszczać symbole poszczególnych krajów związkowych. Dzięki temu na kartuszu budynku mógł pojawić się herb Prus, a nie herb II Rzeszy.

W 1945 roku, w następstwie rozpętanej przez Niemców wojny, Gdańsk został wcielony w granice Polski. Rozpoczęła się akcja wysiedlania niemieckiej ludności miasta za Odrę i Nysę Łużycką, a wraz z nią akcja "odniemczania" Gdańska, czyli likwidacja materialnych śladów niemieckości. Na właśnie fali tej akcji skuto m. in. pruskiego orła z budynku dawnej przychodni.

Trudno dziwić się naszym dziadkom, że nie mieli najmniejszego zamiaru zachowania w Gdańsku niemieckich napisów czy pomników. Pamiętajmy, że likwidacja poniemieckich reliktów była logiczną konsekwencją okrutnej okupacji, jaką zgotowali Polakom Niemcy podczas II wojny światowej.


Film z marca, na którym widać dawną przychodnię z lotu ptaka

Zobacz także

więcej artykułów (112)

Opinie (803) ponad 10 zablokowanych

  • 2015-08-15 12:42

    (2)

    Ile wam Niemcy za to płacą.To jest hańba i plucie w twarz Polakom..Niemcy chętnie wykorzystają ten fakt propagandowo .Liczą na takich pożytecznych idiotów

    ii

    8 lat

    • 51 26

    • 2015-08-15 14:25

      (1)

      tak, Niemcy bardzo przejmują się, co tam wisi w jakimś zapyziałym grodzie gwałcony przez 70 lat przez podwileńską ciemnotę, napływowych szabrowników ;)

      ITZCHAK MÜLLER Trolęcjo

      8 lat

      • 5 7

      • 2015-08-15 15:01

        Ależ Polaków B bolą twoje słowa.

        Zgrzytają zębami i zwieraczami, aż się kurzy!

        Polak C i D

        8 lat

        • 5 5

  • 2015-08-15 12:43

    Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz (6)

    Ni dzieci nam germanił,
    Orężny wstanie hufiec nasz,
    Duch będzie nam hetmanił.

    Znacie te słowa, leszcze?

    leon

    8 lat

    • 47 28

    • 2015-08-15 14:17

      wysiądź ze swojego vw

      zanim coś napiszesz :)

      schizofrenia polska

      8 lat

      • 6 6

    • 2015-08-15 14:26

      (3)

      na razie duch wam hetmani jak wasze pijane patol-córeczki Dżesiki wszczynają burdy w kebabach ;)

      Trollencio, NIEOFICJALNY CZWARTY CZŁONEK ŚWIĘTEJ TRÓJCY

      8 lat

      • 6 6

      • 2015-08-15 14:52

        moje dzieci mają polskie imiona (2)

        szanują polską tradycję, piją z umiarem i nie wszczynają burd. O co ci chodzi?

        leon

        8 lat

        • 6 4

        • 2015-08-15 17:04

          (1)

          to super, ale jesteś mniejszoscią we własnym kraju.

          Trollencio ODEBRAŁ PRZEDWOJENNE WYCHOWANIE

          8 lat

          • 3 5

          • 2015-08-15 17:35

            chyba przed wojną w Iraku :D

            Trollencio SIĘ UŚMIAŁ ;)

            8 lat

            • 2 0

    • 2018-11-05 23:02

      zyńcy.

      Prusak

      5 lat

      • 0 0

  • 2015-08-15 12:43

    herb pruski

    Nie potrzebne tanki, tylko banki!!

    janos42

    8 lat

    • 20 3

  • 2015-08-15 12:49

    Błąd w myśleniu (2)

    fakt skucia orła też jest częścią historii, którą należało uszanować a nie przywracać pruskie orły propagandowo umieszczane w Gdańsku w XIX w. po likwidacji pierwszego wolnego miasta

    8 lat

    • 40 11

    • 2015-08-15 15:13

      dokladnie (1)

      Skoro skute zostaly w XIX wieku nie ma sensu ich przywracac...

      8 lat

      • 5 4

      • 2015-08-16 10:59

        Skute w XIX wieku na budynku z 1910 roku, no, no...

        gdańszczanin

        8 lat

        • 1 0

  • 2015-08-15 12:51

    Jak przeczytałem tytuł, to od razu otworzyłem artykuł, by zobaczyc ilu patridiotów już się wypowiedziało (9)

    nie zawiodłem się - ha ha
    ---
    'czy nie można tam polskiego orła powiesic'...
    skandal, kto zarzadza tym miastem...
    nie będzie Niemiec pluł nam w twarz...
    ile wam Niemcy za to płacą...

    ---

    ciekawi mnie tylko GDZIE te matoły mieszkaja?

    w Gdańsku?

    8 lat

    • 38 47

    • 2015-08-15 13:01

      widzę, że kolega wolałby w Danzig mieszkać... (5)

      8 lat

      • 11 10

      • 2015-08-15 13:02

        (3)

        wolałbym. a nuż rządziliby tu jacyś sprawni administratorzy, a nie bezmózdzy wilniucy i ich kolesie.

        BY THE DUST OF 'EM ALL Trolęcjo

        8 lat

        • 7 13

        • 2015-08-15 21:41

          (1)

          Jak można być taką szmatą.Urodzić się w jakimś kraju ,a udawać kogoś innego.
          Takich śmieci nikt normalny na świecie nie szanuje,jedynie podobni degeneraci z kręgów lewactwa

          8 lat

          • 8 2

          • 2015-08-16 10:27

            ha ha, prawaki, hoolsy LG, Chełm i reszta patologii, i wasze plemienne więzy :) bez grupy podobnych wam troglodytów nie znaczycie nic, więc grupa, plemię, to dla was wartość nadrzędna - bo innej nie macie, mieć nie będziecie, mieć nie możecie :) gdyby nie przesiedlenie Stalina, siedzielibyście dalej w lepiankach pod Uralem, nie w pruskim mieście (które doprowadziliście do ruiny swoją obecnością, szabrownictwem, azjatycką ohydą!)

            OBYWATEL ŚWIATA Trollencio

            8 lat

            • 4 5

        • 2015-08-16 12:02

          przestań żyć w zaprzeczeniu, to nie żade wilniuki ani przyjezdni, to czyste polskie świnie są przyczyną wszystkiego

          wmawianie sobie, tak jak sowieci cię nauczyli w szkole,
          że to wszystko wina innych tylko nie polaków,
          do niczego nie prowadzi,
          czas pogodzić się z prawdą,
          to polskie gadziny siedzą w urzędach i niszczą kraj
          i plują jadem na obywateli

          Nadszyszkownik

          8 lat

          • 3 2

      • 2015-08-15 16:58

        kolega mieszka w Gdyni d e b i l u z koscielnego PIS

        jak tam Arciszewska i jej majatek na Cyprze?

        taka wielka patridiotka - a my zarzucamy sie na jej 5 milionów pozyczki ze SKOK, które jej łaskawie darowano

        ps.
        Arciszewska - podobnie jak Bierecki - jest z PIS,gdyby komus umkneło

        8 lat

        • 5 7

    • 2015-08-15 14:19

      Jakie to polskie obrażać innych kłucić się dzielić naród na tych i owych (1)

      Jednoczyć się i wymachiwać szabelką gdy wszystko stracone wówczas to potrafimy pięknie ginąć ale żyć już nie

      ..

      8 lat

      • 4 2

      • 2015-08-15 15:14

        klUcic ?!

        Ki czort?
        Kluc to jeszcze rozumiem...

        ;)

        8 lat

        • 3 2

    • 2015-08-16 20:48

      Taka sama myśl

      towarzyszyła mi gdy przeczytałem tytuł.....i nie zawiodłem się,patriotów-idiotów multum,ale w większości to imbecyle historyczne

      Ssss

      8 lat

      • 1 2

  • 2015-08-15 12:52

    (3)

    Ile na tym forum jest starych durnych pisssdzielcoow ! Rece opadaja . Panstwo Islamskie wlasnie wysadzilo ruiny rzymskie w Palmirze. Ten Sam poziom Tutaj . pIslam rzedzi tu tez .

    Matt

    8 lat

    • 19 32

    • 2015-08-16 11:18

      Niemcy pierwsi niszczyli polskość i Polaków. Widać że twoja znajomość historii sięga początków twoich narodzin.

      Pepe

      8 lat

      • 4 1

    • 2015-08-16 11:22

      Mama zle cie wychowala albo dom dziecka bo nie masz szacunku do innych

      Kat

      8 lat

      • 2 0

    • 2015-08-17 18:19

      Dokładnie. :)

      8 lat

      • 0 2

  • 2015-08-15 12:57

    brak konsekwencji (9)

    nie rozumiem że z jednej strony czcimy narodowe śiweta jak odzyskanie nie podelgłośic itp, robimy jakieś kotyliony .....etc. a z drugiej stroy tak łatwo pozwalamy na powolny "powrót do przeszłości" - takei detale jak ten jeden herb to tylko takie pojedyncze przypadki ale sumując to z nazwami osiedli typu wolne miasto , przypominaniem naz sławnych niemieckich gdańszczan na autobusach i wielu , wielu inncyh takich przykładach tworzy to razem obraz gdanska który za chwile bedzie sie nazywał Danzig. Ciekawe co by powiedzieli na to nasi przdkowie którzy przelali krew za Polskę a my teraz na siłe chcemy podkręslać niewygodne dla nas sprawy.

    greg

    8 lat

    • 41 13

    • 2015-08-15 13:01

      To miasto ma tysiącletnią tradycję (1)

      Nie możesz wspominać tylko ostatnich 70 lat.

      8 lat

      • 8 6

      • 2015-08-15 13:03

        zwłaszcza że to najgorsze jak dotąd 70 lat... milenium dumnej tradycji mieszczańskiej rozdeptane słomianymi walonkami wilniuków!

        ITZCHAK MÜLLER Trolęcjo

        8 lat

        • 8 11

    • 2015-08-15 13:03

      (3)

      który ze sławnych Gdańszczan Cie tak poruszył

      8 lat

      • 3 4

      • 2015-08-15 13:04

        Szopenchałer.

        Trollencio CZARNO TO WIDZI

        8 lat

        • 4 3

      • 2015-08-15 23:16

        (1)

        los pablo adomovitz chyba dobrze napisalem ;p

        historia na bakier

        8 lat

        • 2 0

        • 2015-08-16 10:28

          ale to nie gdańszczanin, to wilniuk!

          LWOWIANIN Trollencio

          8 lat

          • 0 1

    • 2015-08-15 19:15

      NIEMCY nazywają takich swojej polityki popleczników "pożyteczni idioci", czy inaczej? A czytelnicy GW to jeszcze Polacy, czy już "Europejczycy"?

      8 lat

      • 5 2

    • 2015-08-16 10:44

      (1)

      Czego nie rozumiesz? Jeśli sobie uświadomisz, że władzę w Polsce ma obecnie postżydokomuna to wszystko jest zrozumiałe. Polskość, patriotyzm, tradycja narodowa to coś co należy wytępić ze społeczeństwa. Taką bezideową masą ludzi łatwiej sterować, okradać ją. Polacy wyjadą i powstanie Kraj Przywiślański. Skończą się konflikty na wzgórzach Golan, zapanuje pokój na Bliskim Wschodzie. Ceny ropy spadną, niemiecka gospodarka nabierze oddechu.

      Pepe

      8 lat

      • 1 1

      • 2015-08-16 11:03

        Mogę wiedzieć, co ma Kraj Przywiślański do Wzgórz Golan?

        gdańszczanin

        8 lat

        • 0 0

  • 2015-08-15 13:11

    (4)

    to chyba przesada-rozumiem historia itp..ale dlaczego francuzi nie hołduja takiej historii? tam nawet napisów nie ma po niemiecku...jest wszędzie tylko fraancuski...nie wyobrażam sobie aby oni na Wersalu wstawili cokolwiek co przypominałoby ,że Wersal zajęty był przez niemców...a u nas? bywa tak ,że sama już nie wiem gdzie jestem..albo po niemiecku,albo po rosyjsku i angielsku...gdzie polski..piękny język i nasz..!..oj,oj...nie podoba mi się to..

    iza

    8 lat

    • 33 9

    • 2015-08-15 13:16

      (2)

      To wyjedzie Pani do francji . Po co ma się tu szanowna Pani Izabella męczyć ?

      michu

      8 lat

      • 2 15

      • 2015-08-16 11:10

        Szalom bracie.

        8 lat

        • 0 0

      • 2015-08-16 22:14

        michu jesteś durny

        Sam wyjedź z naszej Pięknej Polski i nie zatruwaj tu powietrza lewacka gnido,jak by nie nasi przodkowie nie było by ciebie i tobie podobnych na tym świecie,albo byś zapieprzał w obozie za miskę zupy z brukwi . Nie wiem czy wiesz o czym piszę bo czytając twoją bezczelną wypowiedź , głęboko w to wątpię .

        Krzysztof

        8 lat

        • 5 0

    • 2015-08-15 13:17

      może gdyby Wersal był WYBUDOWANY przez Niemców którzy by w nim pół tysiąclecia mieszkali?

      CHARLEMAGNE Trolęcjo

      8 lat

      • 3 6

  • 2015-08-15 13:14

    co w tym Gdańsku sie o...la to przechodzi ludzkie pojecie (5)

    a może nie w Gdańsku tylko w Danzingu? Dzień bez lizania pupy szkopom to dzień stracony

    Bek

    8 lat

    • 48 16

    • 2015-08-15 13:17

      (2)

      liżmy ją lepiej Rzeszowiakom, racja.

      Trollencio PREZYDENT DU*A

      8 lat

      • 4 6

      • 2015-08-15 13:38

        Folksdojcz czy zwykły głupek? (1)

        porównujesz Polaków z Rzeszowszczyzny do Niemców którzy wymordowali miliony Polaków?

        8 lat

        • 8 5

        • 2015-08-15 17:07

          niech Rzeszów zmieni nazwę, na taką, która nie sławi Rzeszy Niemieckiej!

          Trollencio WYPALI GERMANIZMY ŻELAZEM

          8 lat

          • 2 4

    • 2015-08-15 15:55

      Tysiace wymita nimieckie brudy i myje nimieckie d*py O tym koles
      Napisz .

      8 lat

      • 3 0

    • 2015-08-15 16:36

      Dancingu? A co, chcesz potańczyć?

      Trollencio DZIECKO SZCZĘŚCIA

      8 lat

      • 1 3

  • 2015-08-15 13:14

    Fajnie , że coraz więcej się pisze i mówi o Prusakach , Holendrach , Kaszubach i Niemcach . To jest nasz rewir z świetną tradycją i wybitnymi ludzmi.

    michu

    8 lat

    • 12 26

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (112)

Najczęściej komentowane

Kleksem asfaltu w pękniętą gumę przy Zieleniaku

Kleksem asfaltu w gumę przy Zieleniaku

PSŻ Poznań - Energa Wybrzeże Gdańsk. Ile kosztuje wzmocnienie pozycji juniorskich?

Czy Wybrzeże ma kasę dla juniorów?

więcej

Najczęściej czytane