Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Pruski orzeł powróci na fasadę dawnej przychodni przy Dworcu Głównym w Gdańsku

Rafał Borowski
15 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (803)
2
  • Widoczny na zdjęciu kartusz, wraz ze śladami skutego orła pruskiego, znajduje się na na szczycie elewacji dawnej przychodni od strony Podwala Grodzkiego. Montaż zrekonstruowanej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu.
  • Trwają prace przy przebudowie budynku dawnej przychodni przy dworcu PKP Gdańsk Główny.

Widoczny na zdjęciu kartusz, wraz ze śladami skutego orła pruskiego, znajduje się na na szczycie elewacji dawnej przychodni od strony Podwala Grodzkiego. Montaż zrekonstruowanej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl

Płaskorzeźba pruskiego orła wróci na fasadę budynku dawnej przychodni kolejowej przy Dworcu Głównym w Gdańsku. Skuty po II wojnie światowej detal został zrekonstruowany przez absolwentów i studentkę Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. To pretekst do poznania historii naszego miasta - przekonuje prof. Andrzej Januszajtis.



Co sądzisz o rekonstrukcji pruskiego orła?

Podczas trwającego od kilku miesięcy kapitalnego remontu gmachu dawnej przychodni kolejowej przy ul. Podwale Grodzkie zobacz na mapie Gdańska w Gdańsku, dokonano niespodziewanego odkrycia. Spod tynku wypełniającego kartusz wieńczący wschodnią elewację budynku, wyłoniły się ślady po skutej płaskorzeźbie. Po usunięciu zaprawy okazało się, że kartusz wypełniała niegdyś podobizna orła.

- Nasi rzeźbiarze zgłosili nam, że czerwona farba, pokrywająca kartusz na głównej attyce, pokrywa również ubytki. Po odkuciu fragmentu zaprawy wypełniającej kartusz, ujrzeliśmy ślady po płaskorzeźbie orła. O odkryciu poinformowaliśmy pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, który podjął decyzję, żeby ten detal odtworzyć - wyjaśnia Rafał Recław z firmy Versus, która jest właścicielem obiektu.
4
  • Zrekonstruowana płaskorzeźba w całej okazałości. Widoczny na orle nalot zostanie zeszlifowany. Docelowo, kolor płaskorzeźby będzie imitował piaskowiec.

Zrekonstruowana płaskorzeźba w całej okazałości. Widoczny na orle nalot zostanie zeszlifowany. Docelowo, kolor płaskorzeźby będzie imitował piaskowiec.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl


W okolicy zachowało się więcej poniemieckich pamiątek

Płaskorzeźba, której ślady odkryto podczas remontu, przedstawiała pruskiego orła. Orzeł ten, z koroną na głowie oraz berłem i jabłkiem w szponach, był herbem Królestwa Prus. Detal z piaskowca, podobnie jak wiele innych poniemieckich pamiątek w Gdańsku, został skuty przez Polaków wkrótce po zakończeniu wojny.

Co ciekawe, do dnia dzisiejszego zachowały się dwie poniemieckie pamiątki na pobliskich budynkach. Pierwszą z nich jest kolejny pruski orzeł, również wykonany z piaskowca, umieszczony nad wejściem do pobliskiego budynku Nowego Ratusza przy ul. Wały Jagiellońskie zobacz na mapie Gdańska.

Drugim reliktem jest wykuty również w piaskowcu napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), na oddalonym od dawnej przychodni o zaledwie kilkanaście metrów budynku dawnej poczty.

Pruski orzeł górował również nad fasadą Dworca Głównego. W kartuszu, który niegdyś zajmował, dziś znajduje się polski orzeł w pozłacanej koronie.
2
  • Co ciekawe, pruski orzeł zachował się nad wejściem do budynku Nowego Ratusza (dawnego Żaka) przy ul. Wały Jagiellońskie.
  • Niemieckojęzyczny napis "Postamt" (pol. Urząd Pocztowy), umieszczony na budynku dawnej poczty przy Podwalu Grodzkim. Napis był ukryty pod blaszanym szyldem przez wiele lat. Odkryto go przy okazji trwającego obecnie remontu.

Co ciekawe, pruski orzeł zachował się nad wejściem do budynku Nowego Ratusza (dawnego Żaka) przy ul. Wały Jagiellońskie.

fot. Rafał Borowski/trojmiasto.pl


Montaż płaskorzeźby w przyszłym tygodniu

Rekonstrukcji płaskorzeźby na budynku dawnej przychodni podjęło się troje młodych ludzi wykształconych na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku: Czesław Fankidejski, Iwona Jurkiewicz (absolwenci kierunku rzeźba) oraz Katarzyna Grządziela (studentka 5 roku rzeźby).

- Na ASP płaskorzeźba jest jednym z pierwszych etapów nauki rzeźby. W związku z tym, zlecone nam zadanie nie było zbyt trudne. Musieliśmy jednak wpasować się w pewien kanon, który obowiązuje konkretną epokę. Nasza praca została wykonana we współpracy z nadzorem konserwatorskim - tłumaczy Czesław Fankidejski.
Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz. Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.

Rekonstruktorzy płaskorzeźby. Od lewej: Katarzyna Grządziela, Paweł Czapiewski, Czesław Fankidejski oraz Iwona Jurkiewicz.

fot. Łukasz Unterschuetz/trojmiasto.pl


Płaskorzeźba została wykonana z mieszanki różnego rodzaju kitów. Jej kolor jest zbliżony do piaskowca, z którego wykonano wiele detali na budynku przychodni.

Jak wyglądał proces odtworzenia zniszczonej po wojnie rzeźby?

- Najpierw zdjęliśmy rysunek śladów po płaskorzeźbie, a na jego podstawie powstał prototyp wyrzeźbiony z gliny. Posłużył nam on do stworzenia formy z gipsu, czyli negatywu właściwej rzeźby. Z negatywu odlaliśmy pozytyw, wykonany z mieszanki kitów. Rzeźba jest zbrojona stalową siatką, nie ma więc obaw, że połamie się podczas montażu na kartuszu - opowiada rzeźbiarz.
Montaż odtworzonej płaskorzeźby odbędzie się w przyszłym tygodniu. Pruski orzeł zostanie przymocowany do kartusza za pomocą stalowych kotew oraz zaprawy murarskiej.

Poniemieckie pamiątki budzą kontrowersje

Powrót pruskiego orła - herbu Prus, a więc państwa, które było jednym z zaborców Polski - może budzić kontrowersje. Zdaniem niektórych, symbole państwowe innych krajów powinny zniknąć z przestrzeni publicznej. Nie przekonuje ich argument, iż są to wyłącznie pamiątki historyczne.

Do podobnych sporów dochodził w innych miastach, np. we Wrocławiu, przy okazji restauracji reliktów niemieckiej przeszłości miasta.

Prof. Andrzej Januszajtis, znawca historii Gdańska, apeluje jednak o powściągliwość.

- To dobrze, że płaskorzeźba powróci na fasadę dawnej przychodni. To dobry pretekst, aby wielu gdańszczan lepiej poznało i zrozumiało historię swojego miasta. Można zrozumieć ludzi, którzy skuli tę rzeźbę. Wojna przyniosła Polakom straszną tragedię i stąd zrozumiała po wojnie niechęć do Niemców. Jednak dziś jesteśmy gospodarzami w polskim Gdańsku i nikt nam nie zagraża. Ten orzeł to część historii naszego miasta. To nie jest swastyka - przekonuje Januszajtis.
Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918 Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918

Herb Królestwa Prus z lat 1701-1918

Prusy były jednym z trzech państw (obok Rosji i Austrii), które wzięło udział w rozbiorach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W wyniku II rozbioru, który miał miejsce w 1793 roku, Gdańsk został wcielony w granice właśnie tego państwa i pozostał w jego granicach aż do utworzenia Wolnego Miasta Gdańska w 1920 roku. W tym miejscu należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że w 1871 roku Prusy, z wraz z nimi Gdańsk, stały się częścią II Rzeszy Niemieckiej, zaś w 1918 roku tzw. Republiki Weimarskiej.

Gmach przy Podwalu Grodzkim (ówcześnie Stadtgraben) powstał w 1900 roku, przy okazji budowy pobliskiego Dworca Głównego. Pierwotnie mieściła się w nim inspekcja kolejowa wraz z mieszkaniami służbowymi kierownictwa gdańskiej dyrekcji kolei. Zarówna II Rzesza, jak i powstała na jej gruzach Republika Weimarska były państwami związkowymi i nic nie stało na przeszkodzie, aby na budynkach państwowych umieszczać symbole poszczególnych krajów związkowych. Dzięki temu na kartuszu budynku mógł pojawić się herb Prus, a nie herb II Rzeszy.

W 1945 roku, w następstwie rozpętanej przez Niemców wojny, Gdańsk został wcielony w granice Polski. Rozpoczęła się akcja wysiedlania niemieckiej ludności miasta za Odrę i Nysę Łużycką, a wraz z nią akcja "odniemczania" Gdańska, czyli likwidacja materialnych śladów niemieckości. Na właśnie fali tej akcji skuto m. in. pruskiego orła z budynku dawnej przychodni.

Trudno dziwić się naszym dziadkom, że nie mieli najmniejszego zamiaru zachowania w Gdańsku niemieckich napisów czy pomników. Pamiętajmy, że likwidacja poniemieckich reliktów była logiczną konsekwencją okrutnej okupacji, jaką zgotowali Polakom Niemcy podczas II wojny światowej.


Film z marca, na którym widać dawną przychodnię z lotu ptaka

Zobacz także

więcej artykułów (112)

Opinie (803) ponad 10 zablokowanych

  • 2015-08-15 14:35

    powrót godła (1)

    Obok wisiały swastyki. Czy też powrócą? Bo tak by było poprawnie politycznie i historycznie

    k

    8 lat

    • 28 6

    • 2015-08-15 16:55

      Serio wisiały? Wrzuć fotki!

      8 lat

      • 1 7

  • 2015-08-15 14:35

    czytam opinie i z okazki pruskiego orła (2)

    wielka radość zapanowała wśród Niemców, folksdojczy, dla których Polska to nienormalność. Ale przyjemna wiadomość dla nas Polaków Krzysiek Głowacki rozniósł szkopa Marco Hucka

    Polak Mały

    8 lat

    • 18 7

    • 2015-08-15 14:38

      co to za krzysiek głowacki? jakiś naukowiec znany? pisarz może?

      FOLKSDOJCZ Trolęcjo

      8 lat

      • 2 10

    • 2015-08-17 13:45

      Super, jeden pan z drugim stukali się po mordach i wygrał ten, co mówi po polsku. Powód do głębokiej dumy narodowej.

      8 lat

      • 0 2

  • 2015-08-15 14:40

    Niech jełop-deCYMBAŁ wszędzie DANZIG-i poMALUJE i poCZUJEMY się jak w Rzeszy! (2)

    Widać, że same "paljaki" tu rządzą...Ta Ojczyzna jest im oba, poD byle poZOREM (historii, tradycji) przemycają wszelakie sobie tylko wiadome ciągoty!!!

    oburzona

    8 lat

    • 11 6

    • 2015-08-15 14:42

      a tak o co ci chodzi bidulo umysłowa?

      upał doskwiera?
      czy może wystąpienia prezydencika wysłuchałaś?...

      wafelek niedzielny rozdawany

      8 lat

      • 2 8

    • 2015-08-15 14:43

      ciemnych wilniuków, patoli co na pruskiej Oruni po raz pierwszy zobaczyli kanalizację (a potem ją zrujnowali) w oczy kole historia i fakt, że to nie ukraińscy azjaci wieśniacy budowali tu cywilizację, ale pracowici, obrotni Prusacy.

      Trollencio UJADA NA PASKU ANGELI

      8 lat

      • 3 8

  • 2015-08-15 14:42

    Do Trollencio śliska piczko . Ładnie piszesz tak trzymaj , pij piwo uczęszczaj na strzelnice ! Jestem z ciebie dumny! Miłego dnia .

    michu

    8 lat

    • 2 7

  • 2015-08-15 14:47

    Zabrać napis ''Arbeit macht frei" z Oświęcimia (1)

    To skandal żeby to tam stało! (podobna sytuacja)

    8 lat

    • 10 7

    • 2015-08-16 20:34

      Żydzi nie pozwalają, oni tu rządzą.

      8 lat

      • 0 0

  • 2015-08-15 15:16

    Piękne symbole (4)

    Proponuję jeszcze odtworzyć kilka swastyk. Przeciwż to też dziedzictwo Danziga!!!!

    Fuj

    8 lat

    • 25 5

    • 2015-08-15 15:26

      (3)

      co racja to racja. w przeciwieństwie do innych północnych miast które za bardzo wrzaskliwego austriackiego kaprala z durną fryzurą nie lubiły (np. Lubeka), we Freie Stadt ten ostatni cieszył się ogromnym poparciem....

      Trollencio MERCEDES BĘZ

      8 lat

      • 4 5

      • 2015-08-15 15:38

        bo w danzig (2)

        mieszkali jakby nie patrzec niemieccy prowincjusze a samo miasto bylo garnizonowa prowincja...;)

        gyddanyz

        8 lat

        • 8 1

        • 2015-08-15 15:58

          (1)

          z drugiej strony, w gdańskiej Szkole Kadetów studiował Erwin Rommel, jeden z nielicznych porządnych wysokich rangą niemieckich oficerów II WŚ.... jego Afrika Korps nie zostały oskarżone o ŻADNE zbrodnie wojenne - rozkazy strzelania do Żydów czy pojmanych komandosów ignorował.... spiskował przeciwko Hitlerowi, za co ten ostatni zmusił go do samobójstwa.

          Trollencio HISTORYK HISTERYK

          8 lat

          • 3 4

          • 2015-08-15 22:37

            o! ciekawe

            To dlaczego jeszcze nie jezdzi tramwaj z imieniem Rommla...

            He

            8 lat

            • 3 1

  • 2015-08-15 15:26

    _ (1)

    Co za lewaki, chcą by niemcy czuli się jak u siebie..

    lolo

    8 lat

    • 18 6

    • 2015-08-15 15:27

      jak tylko zajadą na Orunię czy inny Chełm, tradycyjne mateczniki prawackiej patolii, z pewnością wszelkie poczucie się "jak u siebie" im minie, na widok tego azjatyckiego burdeloza.

      PRAPRUSAK Trolęcjo

      8 lat

      • 3 6

  • 2015-08-15 15:47

    Nie Prusy miały armię, tylko armia miała Prusy (6)

    Prusy jak sowieckie imperium zniewalało nie tylko narodowości inne, ale i obywateli swoich. I władze Gdańska zezwalają, by herb tego barbarzyńskiego państwa powrócił???

    8 lat

    • 20 6

    • 2015-08-15 15:55

      (5)

      co racja, to racja. Polska nigdy sprawnej armii w swojej historii nie miała :) zawsze to były jakieś pospolite ruszenia, raz mniej, raz bardziej wprawnych w wojowaniu rozbestwionych szlachciur. więc nie można powiedzieć, żeby armia miała kiedykolwiek Polskę.... bo nawet Polska nie miała żadnej porządnej armii ;)

      Trollencio NA DZIEŃ WOJSKA POLSKIEGO

      8 lat

      • 1 10

      • 2015-08-15 16:10

        Trudno nawet polemizować z tym stekiem bzdur (4)

        Rzeczpospolita była europejskim mocarstwem bez porządnej armii? Można "uprawiać" politykę, być Prusakiem nienawidzącym polskości, ale tutaj mamy czystą głupotę.

        starszy, gorzej wykształcony, z małej miejscowości

        8 lat

        • 8 2

        • 2015-08-15 16:27

          (3)

          no gorzej wykształcony, gorzej chyba istotnie. proszę mi przypomnieć, dlaczego stałą armię w tym nieszczęsnym kraju wprowadzała KONSTYTUCJA 3 MAJA?! czyżby dlatego, że wcześniej takiej armii nie było? no niemożliwe....

          Trollencio WYWOŁAŁ ZAWAŁ TWOJEJ PANI OD HISTORII

          8 lat

          • 2 6

          • 2015-08-15 20:10

            (2)

            Wybiorczosc to metoda gownianych brukowcow też. Napisz teraz o bitwie Byl okres nazywany Zlotym Wiekiem, wiesz o czym pisze? Poczatek to bitwa pod Grunwaldem, koniec to Sobieskiego wiktoria pod Wiedniem. Jak oceniasz rycerstwo polsko-litewskie w tamtym okresie? Bo Prusy były slabiutkie. ...

            8 lat

            • 6 1

            • 2015-08-15 20:20

              (1)

              czytanie ze zrozumieniem to umiejętność której na próżno szukać wśród absolutnej większości tzw. "patriotów", w szczególności zaś związanych z opcją pisowsko-toruńską.

              gwoli pouczeniu ciemnych mas, powtórzę. tak, mieliśmy krnąbrne, samowolne, swarliwe rycerstwo i jego pospolite ruszenie. ale to nie armia, to niesterowalna horda - tej niesterowalności nader często dając dowody. od czasu do czasu zdarzało się im też coś wygrać - ale, podkreślam, to samowolni watażkowie byli. o czym pisał nawet zagorzały fan często bezkrytyczne idealizowania (na modłę niebezpiecznie zbliżoną do tej którą nieudolnie naśladować pragnie PiS właśnie) naszej przeszłości, Sienkiewicz. zero organizacji. dlatego też właśnie, setki lat za późno, w Konstytucji 3 Maja, postanowiono sprawę tę uregulować.... ograniczyć przywileje, utworzyć armię regularną. za późno, jak się okazało - ale przynajmniej próbowano.

              nota bene, ten sam Sienkiewicz również świetnie wiedział, że nasze Kresy Wschodnie to, poza szlachtą która może czasem chociaż pozory jakiejś cywilizacji zachowywała (i była głównie "spolszczona"), byli tam tylko ciemni, krnąbrni, zabobonni i skorzy do przemocy chłopi. i to właśnie ci, oraz ich potomkowie, dręczą swym istnieniem obecnie Gdańsk, zwiezieni tu z tych zagarniętych przez Stalina ziem.

              Trollencio DZIENNIKARZ ROKU ZARAZY

              8 lat

              • 0 7

              • 2015-08-17 06:02

                Do szkoły Niemcy.

                P

                8 lat

                • 3 0

  • 2015-08-15 15:55

    Juz czas na Odrodzenie PRUS (1)

    RAS i inne Niemieckie organizacje zniszcza Polskie

    Ubot

    8 lat

    • 14 7

    • 2015-08-15 16:37

      te Polskie, co o nie walczyliśmy?

      Trollencio STYROFOAM WARRIOR

      8 lat

      • 2 1

  • 2015-08-15 16:20

    tylko wilniokom, słojom i bosym antkom zza buga z kompleksami przeszkadza odtwarzanie historii (9)

    proponuje zapoznac sie z historia miasta do ktorego przyjechaliscie w bydlecych wagonach, a potem wylewac swoje frustacje i kompleksy.

    obok godla gdanska ZAWSZE byly hereby i polski i prus, rowniez w czasach rzeczypospolitej krolewskiej.

    anysłój

    8 lat

    • 14 28

    • 2015-08-15 16:28

      (3)

      amen! po trzykroć amen!

      Trollencio, OPĘTANY POLAKOŻERCA NA PASKU ANGELI

      8 lat

      • 4 8

      • 2015-08-15 16:43

        (2)

        Lecz sie czlowieku. Twoj stan napawa przerazeniem.

        zatroskana i wspolczujaca

        8 lat

        • 5 4

        • 2015-08-18 19:54

          A skad - uwielbiam go czytac (1)

          Mam inne zdanie ale co go przeczytam, to sie smieje.

          Szacun za dobry trolling.

          8 lat

          • 2 1

          • 2015-08-21 14:56

            popieram, Trolcio to gatunek chroniony, a do tego wskaźnikowy, jak koziróg dębosz, atakuje tylko sparciałe i zepsute

            tX

            8 lat

            • 1 0

    • 2015-08-15 19:51

      Ortografia rewelacja ja robię błędy ale twoja powala na glebę

      Je.....ć słownik ortograficzny no nie
      Proponuję zapoznać się z zasadami pisowni języka jakim się posługujesz złotousty erudyto

      ....

      8 lat

      • 3 1

    • 2015-08-15 20:13

      Gdansk przed rozbiorami (1)

      Przed rozbiorami. Teraz to bedzie gloryfikacja okupantow.

      k

      8 lat

      • 4 2

      • 2015-08-15 20:22

        nie okupantów, a właścicieli i mieszkańców. to "drobna" różnica. jeśli ktokolwiek jest tu okupantem, to raczej wilniucy spędzeni tu siłą batem Stalina.

        Trollencio POWTARZA PO RAZ SETNY

        8 lat

        • 2 8

    • 2015-08-15 21:03

      hereby Prus Królewskich głąbie!

      kaszubski hacjendero

      8 lat

      • 4 1

    • 2015-08-16 11:39

      I w czasie III Rzeszy też?

      8 lat

      • 1 0

4
5
6
7
8

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (112)

Najczęściej komentowane

Wisła Kraków - Lechia Gdańsk 3:4. Awans do ekstraklasy zdobyty!

Lechia zdobyła awans do ekstraklasy! LIVE!

Nocna komunikacja. Relikt czasów minionych do poprawki

Nocna komunikacja do poprawki

więcej

Najczęściej czytane