Rozwiązanie umowy o pracę - wypowiedzenie kontra porozumienie stron

Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić na dwa sposoby: za wypowiedzeniem lub jeśli obie strony wyrażają taką chęć - za porozumieniem stron. Każda z tych form rządzi się swoimi prawami. Na czym polega różnica?

- Chcę z pracodawcą zawrzeć na piśmie rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Mam umowę na czas nieokreślony. Staż ponad 15 lat. Wstępnie uzgodniłem z pracodawcą odejście z pracy z dniem 31.08.2012. W treści chcę zagwarantować sobie zwolnienie ze świadczenia pracy od dnia 01.06.2012 do dnia 31.08.2012 za wynagrodzeniem, ponadto chcę zagwarantować sobie brak możliwości wypowiedzenia lub rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę w okresie od dnia podpisania porozumienia do dnia 31.08.2012 oraz dodatkową odprawę pieniężną lub odszkodowanie w wysokości trzykrotności poborów po zakończeniu pracy. Ponadto możliwości wykorzystania należnego mi urlopu wypoczynkowego w wysokości 8 dni w okresie do 31 maja - pyta na czytelnik.

Na pytanie odpowiada Katarzyna Ludwichowska, radca prawny z Kancelarii Prawniczej Koprowski Gąsior Gierzyńska & Partnerzy sc
Przede wszystkim na wstępie należy wyjaśnić, że rozwiązanie umowy w drodze porozumienia oraz rozwiązanie umowy przez jej wypowiedzenie stanowią dwa niezależne od siebie sposoby zakończenia umowy. W przypadku rozwiązania umowy w drodze porozumienia, strony wspólnie decydują o zakończeniu współpracy i jej warunkach. W tym zakresie strony porozumienia mają bardzo dużo swobody w ustalaniu zasad zakończenia współpracy.

Natomiast przez rozwiązanie umowy w drodze wypowiedzenia należy rozumieć, że jedna ze stron z jakiś przyczyn nie chce współpracować z drugą stroną, informuje ją o tym składając oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, a okres wypowiedzenia pełni w tym wypadku funkcję ochronną dla drugiej strony i daje jej czas na reorganizację swoich zobowiązań. W okresie wypowiedzenie jednak obie strony są związane dotychczasowymi postanowieniami umowy i jej definitywne rozwiązanie następuje dopiero po upływie tzw. wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy, w przeciwieństwie do rozwiązania w drodze porozumienia, jest szczegółowo uregulowane w przepisach prawa, a strony mają ograniczoną swobodę w ustalaniu zasad tego wypowiedzenia. W tym miejscu warto zasygnalizować podstawowe zasady regulujące te kwestie:
1. pracownik jak i jego pracodawca mogą rozwiązać umowę o pracę na czas nieokreślony w drodze wypowiedzenia z zachowaniem okresu wypowiedzenia, którego długość jest uzależniona od długości stażu pracy u danego pracodawcy;
2. okres wypowiedzenia liczony w miesiącach rozpoczyna swój bieg zawsze pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym oświadczenie o wypowiedzeniu zostało złożone;
3. w okresie wypowiedzenia pracownik jest zobowiązany nadal do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, a pracodawca musi wypłacać mu wynagrodzenia z tego tytułu jak dotychczas;
4. strony mogą wspólnie postanowić o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy, jednak pracodawca nadal jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia;
5. pracownik w okresie wypowiedzenia może wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy, jeżeli terminy tego urlopu nie kolidują z przyjętym u pracodawcy planem urlopów. W przeciwnym razie pracownikowi przysługuje pieniężny ekwiwalent za urlop;
6. przepisy Kodeksu Pracy nie przewidują odpraw z tytułu rozwiązania umowy o pracę. Ten rodzaj świadczenia jest przewidziany np. w przypadku zwolnień grupowych lub w innych przepisach szczególnych regulujących zasady działania określonych branż lub profesji. Odprawa może zostać przewidziana również w przepisach wewnętrznych zakładu pracy np. w regulaminie wynagradzania;
7. o odszkodowaniu można mówić ewentualnie wówczas, gdy wypowiedzenie umowy o pracę przez którąkolwiek ze stron zostanie dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy.
8 w okresie wypowiedzenia można rozwiązać umowę o pracę, ale już nie w drodze wypowiedzenia, lecz w trybie natychmiastowym z winy jednej ze stron umowy, w ściśle określonych przez przepisy prawa sytuacjach. Nie można z góry zrzec się możliwości takiego rozwiązania umowy.