• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Chełm miał kiedyś swoją ul. Długą

Michał Sielski
13 lutego 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat O Cyganie i Krzyżakach, czyli początki Suchanina
Chełm od wielu lat jest dzielnicą przede wszystkim mieszkalną - sypialnią Gdańska. Nie zawsze tak jednak było. Chełm od wielu lat jest dzielnicą przede wszystkim mieszkalną - sypialnią Gdańska. Nie zawsze tak jednak było.

Dzisiejsza dzielnica Chełm, nazywana niegdyś Nową Górką, miała własnego burmistrza i ratusz, a w odwiedziny do prężnej mieściny pod Gdańskiem wybrał się nawet sam król Stefan Batory.



Czy miasteczka i wsie pod Trójmiastem będą kiedyś wchłonięte przez większe miasta?

Nazwa "Chełm" - jak wiele innych w Trójmieście - powstała wskutek pomyłki, a konkretnie nieudolnego tłumaczenia. Ta dzielnica Gdańska była kiedyś odrębnym ośrodkiem miejskim, nazywanym Immediatstadt Stolzenberg. W późniejszych dokumentach również dominuje niemiecka nazwa Stolzenberg, która znaczy "Nowa Górka".

Po wojnie nie przetłumaczono jednak nazwy dosłownie, ale wykorzystano jedynie jej drugi człon: "berg". A to słowo w potocznym tłumaczeniu z języka niemieckiego może też oznaczać hełm. Nie wiadomo, czy z powodu powojennej zawieruchy, czy też wciąż militarystycznych nastrojów, nazwa "Chełm" szybko się przyjęła.

Niewiele jednak brakowało, a Chełm byłby osobnym miastem. Podobnie, jak inna, "zbuntowana" niegdyś dzielnica - Siedlce, postawił na biznes i świetnie sobie radził. W XVIII wieku król pruski, Fryderyk II, utworzył tu miasto. Z własnym burmistrzem, radą miejską, urzędem pocztowym i, przede wszystkim, niższą niż w Gdańsku akcyzą oraz cłem. Chełm miał nawet swoją reprezentacyjną ul. Długą, w jej miejscu dziś przebiega ul. Lubuska zobacz na mapie Gdańska.

Miasto zamieszkiwało ponad 10 tys. mieszkańców, głównie rzemieślników i świetnych zdunów, którzy szczycili się wyrobem znanych do dziś tzw. "pieców polskich".

Na początku XIX wieku miasto zrównali jednak z ziemią Rosjanie oraz Prusacy i przetrzebiony ośrodek został w 1814 roku przyłączony do Gdańska.

To był koniec chełmskiej autonomii, choć wcześniej miasto opierało się najeźdźcom. W XV wieku osadę spalili Husyci i dwukrotnie Krzyżacy, w 1577 roku rzeź zafundowali mieszkańcom Nowej Górki sąsiedzi - gdańszczanie, którzy bronili się przed zakwaterowaniem tam oddziałów króla Stefana Batorego, mającymi krwawo stłumić zbuntowany Gdańsk. Mimo wielu zniszczeń, Stefan Batory na kilka dni zamieszkał wraz ze swoją świtą w kilku nie spalonych domach.


Chcesz wiedzieć, co oznacza nazwa twojej dzielnicy? Interesuje cię pochodzenie nazw innych dzielnic i osiedli w Trójmieście? Śledź nasz cykl historyczny poświęcony trójmiejskim nazwom.

Opinie (136) 7 zablokowanych

  • pimpek

    akcyza w osiemnastym wieku!!! prosze was !!! litosci!!! nawaleni po calym tygodniu internauci!!! do lozek drobne pijaczki !!!

    • 3 1

  • Bzdury... (1)

    Do każdego miejsca można dorobić sobie historie, zapewniam was, że w latach 70tych, jeśli chodzi o "Nowy Chełm", nic tutaj nie było, tylko pola, jedyne zachowane jakieś ślady historyczne, to jeszcze kilka-kilkanaście lat temu, był tu jakiś poligon wojskowy, bunkry(obecnie zasypane, zostało tylko jedno wejście, też zasypane) i mały dworek. Niestety nikt nic nie wie o tych bunkrach, tajemnica nie odkryta.

    • 2 2

    • W latach 70tych powstały na rogu ulic Łużycka i Lotników Polskich domy które nie pasuje do architektury domów z lat 40-tych a pod koniec lat 70-tych zaczęli budować Biernackiego i przedłużenie Bitwy pod Lenino i Grabowskiego.

      A rozwój dzielnicy można sprawdzić np. na Naszej Klasie. W roku 1980 były w szkole podstawowej nr. 47 dwie klasy pierwsze ale już po pierwszym pół roku klasa pierwsza była podzielona na trzecią klasę C i tak szło dalej aż do klasy F. Dzieciaki chodziły na zmiany do szkoły, czasami lekcja zaczynała się o 7 a druga zmiana przychodziła na 13 do szkoły. Skąd brały się te dzieciaki na Chełmie? Kiedy mieli budować domy na Chełmie? W czasie strajków?

      Dalej szła rozbudowa dzielnicy wzdłuż Chałubinskiego i Biegańskiego. Linia autobusowa 108 jeździła kiedyś tylko do ronda, później Chałubinskiego, Biegańskiego i Odrzańską do ronda i starą trasą do centrum.

      • 2 0

  • dsw

    a ja poproszę o podobny artykuł, tylko że o Dzielnicy-Morena:)

    • 1 0

  • Chełm nie jest dzielnicą gDAŃSKA

    to jest osiedle ponieważ dzielnice zlikwidowano już na początku lat 70 tych XX wieku

    • 0 5

  • Jeszcze o "Starym" Chełmie (1)

    Mają rację ci, którzy piszą, że budynki do dziś istniejace pochodzą z okresu II WŚ; budowali je jeńcy. Nad pocztą był lazaret, żołnierzy zmarłych w nim w 1945 chowano na starej pętli autobusowej. Pod koniec wojny i tuż po, wielu mieszkańców (głównie kobiety, dzieci, starsi) umierało z powodu tyfusu, głodu, braku wody. Spora ich część została pochowana przed dawną szkołą nr 13, teraz jest tam ulica, miejsce pochówku zostało zalane asfaltem...Dawny cmentarz żydowski był systematycznie grabiony przez "poszukiwaczy skarbów" (złota, hehe); macewy zaś (nagrobki) wywożony przez "przedsiębiorczych" kamieniarzy i przerabiane na inne cele, przypuszczam, że także na katolickie nagrobki. tyle w skrócie, pozdrawiam dawnych i obecnych mieszkańców krainy mego dzieciństwa...

    • 2 0

    • Proszę Pana teraz Żydzi ogrodzili ten cmentarz żydowski i postawili maszynerię z kamerami co wzywa patrol. To jest skandal nie ma gdzie psa wyprowadzić,dawniej tam tylko płyty nagrobki leżały i Szataniści odprawiali rytuały z czarnymi kotami w miejscu tej kapliczki,ale miejsce na spacer z psami było,a nie to co teraz,boisko dzieciom obok zabrali.Skandal.

      • 0 3

  • Mieszkam tu już ponad 20 lat

    i nawet polubiłem to dziwne miejsce.
    Takie zalety jak usytuowanie, tramwaj i w sumie niewysoka lecz betonowa zabudowa powoduje że ta dzielnica jest lepsza niż Przymorze Morena Żabianka Suchanino i inne betonowiska.

    • 7 2

  • (1)

    na Chełmie gdzie rzucisz kamieniem tam diler proszę Państwa narkotykowy.
    Ale ja wiem gdzie i niedługo to będzię ciągnęła ten nielegalny interes.

    • 3 4

    • a co cie oni interesuja ty spoleczniaku

      kto chce ten cpa, a kto nie chce - ten niech sie zajmie soba

      • 0 1

  • IZBA PAMIĘCI CHEŁMU

    proponuję utworzyć może gdzieś przy parafi lub spółdzielni małe muzeum lub izbę pamięci w kturej można by przedstawić dzieje chełmu

    • 1 1

  • Może teraz coś o Stogach ;) ?

    • 2 2

  • (1)

    Warto znać historię swojej dzielnicy i miasta. Chciałbym żeby było więcej takich artykułów o Przeróbce i ich okolicach. Serdecznie Pozdrawiam autora!!!

    • 2 0

    • ja ci odpisze . przeróbka i jej okolice . : zbiorowisko żenującej śmierdzącej patologi złodziejstwa i wandali .,

      mało komu z tych miejsc chce się uczciwie pracować. alkoholizm i lenistwo to jest motto tych brudasów.

      • 0 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane