• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Nietypowe Budowle Trójmiasta. Maszt w Chwaszczynie

Ewa Budnik
10 kwietnia 2021 (artykuł sprzed 3 lat) 

Maszt o wysokości 317 metrów stoi na wzniesieniu o wysokości 187 m n.p.m.

W cyklu Nietypowe Budowle Trójmiasta wyjaśniamy pochodzenie i działanie obiektów o dziwnym wyglądzie, które znajdują się na terenie Trójmiasta. Tym razem udaliśmy się tuż za granicę TrójmiastaMapka, by przedstawić maszt radiowo-telewizyjny w Chwaszczynie, który z Trójmiastem związany jest od wielu dziesięcioleci. Poprzednio odwiedzaliśmy niedostępne na co dzień części tunelu pod Martwą Wisłą.



Z jakiej telewizji korzystasz:

Pierwszy maszt w Chwaszczynie powstał w 1961 roku jako nadajnik średniofalowy (czyli radiowy) dla Gdańska i okolicy. Stał on do 1985 roku. 21 lipca 1962 r. ukończono w sąsiedztwie dzisiaj istniejącego masztu budowę drugiego takiego obiektu. Miał on 200 m wysokości i nadawał sygnał telewizyjny. Został on ostatecznie rozebrany w 1990 roku.

Maszt, który dzisiaj mijamy, podróżując między Gdynią a ChwaszczynemMapka, powstał w 1988 roku w sąsiedztwie dwóch poprzednich masztów. Mierzy on 317 m i jest 14. co do wysokości takim obiektem w kraju. Maszt posadowiony jest na wysokości 187 m n.p.m., co nie jest bez znaczenia dla jego zasięgu.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że maszt w Konstantynowie niedaleko Płocka - o wysokości 646 m - był (do 1991 r., kiedy zawalił się) najwyższą budowlą wzniesioną na świecie. Gdyby stał, byłby nią aż do 2009 r., kiedy w Dubaju zakończono budowę wysokościowca Burdż Chalifa (827,9 m).

Możliwe tylko 30 cm odchylenia od pionu



Naszym przewodnikiem po Radiowo-Telewizyjnym Centrum Nadawczym w Chwaszczynie jest Mariusz Zieliński, główny specjalista ds. urządzeń telekomunikacyjnych w pomorskim oddziale spółki Emitel, będącej właścicielem masztu.

- Zacznijmy od tego, że warto rozróżniać maszt i wieżę: w języku telekomunikacji i radiokomunikacji wieża jest budowlą wolnostojącą, natomiast maszt musi mieć odciągi - wyjaśnia Mariusz Zieliński. - Panuje powszechne przekonanie, że maszty bardzo się chwieją. Tymczasem wcale nie jest to prawda - wieże mogą się odchylać bardziej. Prawo budowlane mówi, że im wyższy jest maszt, tym mniej może się odchylić. Nasz maszt ma prawo odchylić się maksymalnie o 30 cm w dowolną stronę.
Dzięki zastosowaniu wielu odciągów wychylenie masztu obliczone jest na zaledwie 30 cm. Dzięki zastosowaniu wielu odciągów wychylenie masztu obliczone jest na zaledwie 30 cm.
Ze względu na bezpieczeństwo takie obiekty są bardzo rygorystycznie traktowane. Przeglądy, malowanie, pionizowanie przez geodetów, smarowanie i naciąganie lin odciągów muszą być przeprowadzane regularnie i nie ma od tego żadnych odstępstw.

Cały teren jest ogrodzony, dodatkowo ogrodzone są poszczególne elementy masztu, na terenie pełno jest także czujników, które są w stanie szybko wyłapać obecność niepożądanych osób. Takie obiekty kuszą miłośników przygód, a nie zdają sobie oni sprawy, że grozi im na przykład uderzenie kawałkiem lodu, który na maszcie pojawia się znacznie częściej niż na ziemi.

Kwestie bezpieczeństwa zachowane są także w zakresie ochrony przed uderzeniami piorunów: nie tylko sam maszt jest uziemiony. Teren stacji pod ziemią jest pokryty siatką, która ma wspomagać ochronę przeciwporażeniową. Nawet sam budynek stacji, pod tynkiem, pokryty jest metalową siatką.

Kolos na stalowej kuli



W przeciwieństwie do masztów radiowych ten, który znajduje się w Chwaszczynie, sam - jako maszt - nie pełni roli anteny nadawczej, jest to maszt typowo nośny. Osoby, które mają okazję podejść do podstawy masztu, zaskakuje widok ponad 300-metrowej konstrukcji opartej na metalowym łączniku o średnicy zaledwie kilkunastu centymetrów. Wygląda to... nierealnie.

- Konstrukcje masztów są zunifikowane. Część konstrukcji tego masztu jest taka sama jak dla masztu radiowego. Cały maszt stoi zatem na kuli, która łączy podstawę oraz sam maszt. W niektórych masztach radiowych kula ta wykonana jest z porcelany po to, aby odseparować część promieniującą masztu nadawczego od uziemienia. W tym przypadku nie ma takiej potrzeby, bo mamy do czynienia z masztem nośnym. Do wysokości 200 m ma on podstawę trójkątną, a powyżej 200 m jest to kwadrat. To ułatwia kształtowanie charakterystyki anten nadawczych i nadawania dookolnego, ponieważ zgodnie z charakterystyką anten narzuconą przez Urząd Komunikacji Elektronicznej sygnał nie może zakłócać państw sąsiednich, na przykład Bornholmu czy Kaliningradu. Kształtowanie charakterystyki anten umożliwia także zwiększenie promieniowania w wybranym przez nas kierunku.
  • Podstawa masztu o wysokości 317 m jest co najmniej... zaskakująca. Całość opiera się o stalową kulę średnicy kilkunastu centymetrów.
  • Budynek stacji służył już dwóm wcześniejszym masztom, które stały na tym terenie.
Poza obsługą radia i telewizji maszt służy także operatorom telekomunikacyjnym. W Chwaszczynie swoje anteny mają wszyscy operatorzy działający na polskim i pomorskim rynku.

- Są to operatorzy sieci komórkowych, telekomunikacyjnych oraz na przykład Polski Związek Krótkofalowców - mówi Mariusz Zieliński. - Samych anten mamy tu około 300, należą one do kilkudziesięciu operatorów.

Godzina drogi na szczyt



Serwisowanie i wszelkie prace przy maszcie muszą być bardzo precyzyjnie planowane. Samo wejście na szczyt masztu, to jest na około setne piętro, trwa około godziny. Dużym obciążeniem są przy tym narzędzia czy też elementy montażowe. Na górę prowadzi metalowa drabinka, nie ma schodów ani tym bardziej windy.

- Są dwa typy prac prowadzonych przy maszcie: takie, które wymagają wyłączenia emisji lub nie. Przy czym możliwe są częściowe wyłączenia, na przykład wyłącza się tylko nadajniki UKF - opowiada Mariusz Zieliński.
Maszt jest systematycznie badany na poziom promieniowania w środku, jak i na zewnątrz. Osoba, która przeprowadza te pomiary i spisuje protokół, podaje, na którym metrze jakie jest natężenie promieniowania elektromagnetycznego i ile czasu podczas zmiany roboczej może przebywać tam człowiek. Są takie miejsca, gdzie można przebywać nawet 8 godzin, a są takie, gdzie można być tylko 7 minut, czyli tyle, żeby wejść i zejść. Jeśli w takim miejscu konieczne jest wykonanie prac, emisję się wyłącza.

W cyklu Nietypowe Budowle Trójmiasta zobacz także drugi tunel w tunelu pod Martwą Wisłą



- Wejścia na maszt odbywają się za dnia, jak i w nocy. Odbywające się regularnie co pół roku wejścia dzienne służą kontroli, czy nie ma uszkodzeń mechanicznych lub korozji - zwłaszcza lód potrafi czynić bardzo duże szkody - albo czy nie są konieczne poprawki malarskie, bo w takich warunkach atmosferycznych wymagają one stałej kontroli. Wtedy wchodzi się po wyłączeniu wszystkich nadajników, z wyjątkiem małych linii radiowych, które promieniują na zewnątrz - wyjaśnia Mariusz Zieliński. - Nocne przerwy konserwacyjne służą głównie do pomiarów, na przykład anten. Plan przerw konserwacyjnych jest ogólnie dostępny na stronie emitel.pl.
Oczywiście, jak na XXI wiek przystało, większość nadzoru jest elektroniczna. Specjalne czujniki kontrolują prace nadajników i anten. Do centrum nadzoru w Krakowie stale spływają informacje o ewentualnych błędach. Urządzenia muszą być niezawodne, dlatego są projektowane tak, by w razie awarii ich pracę mogły natychmiast przejąć nadajniki rezerwowe - to daje czas na ewentualne naprawy sprzętu. Dzięki temu możliwe okazało się także ograniczenie załogi, która obsługuje stację. Kiedyś w obiekcie stale przebywały osoby, które nadzorowały nadawanie. Teraz, kiedy każde urządzenie jest nadzorowane zdalnie, a także działają nadajniki rezerwowe dla większości emisji, stację i obszar województwa pomorskiego obsługuje osiem osób, które mają co prawda dyżury, ale nie muszą w stacji przebywać na okrągło.

Nowy standard nadawania od przyszłego roku



Obiekt jest cały czas "żywy", bo technologie wciąż się zmieniają.

- Właśnie jesteśmy w okresie kolejnej transformacji, która w naszej części kraju ma się ostatecznie zakończyć w kwietniu 2022 r. Cały proces tzw. refarmingu w Polsce został bowiem podzielony na cztery etapy. Ostatni z nich zakończy się 30 czerwca 2022 r. Wydawało się, że odkąd przeszliśmy z telewizji analogowej na telewizję cyfrową [nadawanie cyfrowej telewizji naziemnej (DVB-T) z masztu w Chwaszczynie rozpoczęto 27 października 2010 r. - dop. red.], mieliśmy dziesięć lat spokoju. Ale teraz znowu przechodzimy na nowy standard telewizji cyfrowej - DVB-T2. Większość elementów wymaga wymiany. A nie można wszystkiego wyłączyć, zdemontować, poczekać na nowe urządzenia... Tu cała przebudowa odbywa się na działającym organizmie, podczas normalnej działalności - wyjaśnia Mariusz Zieliński.
W związku z tymi zmianami od dwóch lat na rynku nie są sprzedawane inne telewizory niż takie, które są w stanie odebrać ten nowy standard. W naszym obiekcie część emisji próbnie nadawana jest już w nowym standardzie. Dotyczy to TVN-u i Telewizji Polskiej. Emisje testowe zrobił już także Polsat.

- Żeby sprawdzić, czy domowy telewizor będzie działał w nowym standardzie DVB-T2, można wyszukać na telewizorze dowolny kanał TVP lub TVN oznaczony dodatkowo jako HEVC. Jeśli uda się go odnaleźć i nie będzie problemów z obrazem i dźwiękiem, to znaczy, że telewizor jest już przystosowany do nowego standardu wizji i fonii - wyjaśnia Mariusz Zieliński.
Na zewnątrz budynku znajdują się elementy systemu chłodzącego osprzęt nadajników. Urządzenia, które przekazują tak wysokie moce, stale wymagają chłodzenia - część z nich chłodzona jest wodą, część powietrzem. Jak wydajne musi być to chłodzenie, słychać w pomieszczeniach, gdzie znajdują się szafy z elektroniką. Głośny szum wentylatorów utrudnia porozumiewanie się.

Nietypowa budowla? Zgłoś nam do wyjaśnienia

Zastanawiasz się, czym jest i jaką funkcję pełni dziwna budowla, którą mijasz w drodze do pracy lub która znajduje się w pobliżu twojego miejsca zamieszkania? Napisz do nas! Poinformuj o lokalizacji, napisz, jakie masz pytania. Postaramy się ją sfilmować i wyjaśnić, co to takiego.

inwestycje@trojmiasto.pl

Opinie (176) 8 zablokowanych

  • (9)

    Chwaszczyno i Trójmiasto- łączy nas tylko ul. Kielnieńska w ruinie.

    • 45 17

    • (1)

      Kielnieńska to nie jest już Osowa? W Chwaszczynie Rewerenda jest w ruinie i bez szans na naprawę, bo gmina ma ważniejsze wydatki. W Trójmieście chociaż coś miejscami naprawiają...

      • 2 5

      • Rewerenda tragedia

        • 0 0

    • (4)

      Ten maszt jest 30 m od Gdyni:)

      • 17 0

      • (2)

        Tak ale dla redaktorów to już jest poza Trójmiastem sic hahahahaha

        • 5 1

        • (1)

          Jak się przewróci, będzie w Trojmieście:)

          • 13 1

          • Problem z lekkomyslnym wmawianiem wypadkow jest typu odszczepnieniowego no i podlega regulom fizyki...

            • 0 0

      • chyba ci odbiło.

        • 0 0

    • W Chwaszczynie to Oliwska, w dobrym stanie i też jest ciąg pieszo-rowerowy.

      • 0 0

    • No niestety zmartwie cię, ale od granicy Chwaszczyna ul. Kielnieńska zmienia nazwę na Oliwska

      • 0 0

  • Ankieta (13)

    Nie oglądam telewizji w ogóle.
    Aż dziwne, że zabrakło tak oczywistej odpowiedzi.

    • 74 13

    • Jaki jest cel twojej opinii ? (7)

      Nie używasz tez gsm i radia ?

      • 6 25

      • (6)

        Ja też nie oglądam telewizji (w sensie kanałów, programów TV). Nie mam telewizora i tak żyję od kilkunastu lat. Internet na maxa, ale telewizja w internecie już nie. Radio? Co to jest i po co?

        • 25 7

        • To znaczy ze jestes zgorzknialec.

          • 9 15

        • (2)

          tez nie mam telewizora i nie bardzo wiem do czego mial by mi być potrzebny :)

          • 17 2

          • Ładnie zbiera kurz z powietrza

            Ale warunek - Musi działać

            • 5 0

          • Jako ekran do N'flixa, HBO i innych....

            • 1 5

        • Ja słucham i inni

          Jazzik, elektronika podawana jest na żywo

          • 2 3

        • "Złote czasy Radia" taki film polecam może zrozumiesz trochę radio

          • 2 1

    • Bo nikt nie jest tak dziwny jak ty. (1)

      • 3 10

      • U mnie w pracy jest jeden gościu co ma i ogląda w domu telewizję. Wszyscy się patrzę na niego jak na dziwaka, jak mówi, że dziś o 22:00 będzie lecieć jakiś hit filmowy.

        • 2 1

    • bo to polska (2)

      tutaj weekend spędzony przy browarze z tv to standard dla wiekszosci narodu.

      • 8 9

      • A jak jest na zachodzie...

        ... Tam gdIe zyją normalni ludzie? Powiedz.

        • 9 4

      • Trol

        Nie uśredniaj i nie umiejszaj tej Polski (widać, że nie masz szacunku do swojego kraju bo piszesz go z małej litery)

        • 7 3

  • Mogliby dać kamerę internetową na górze. (1)

    Ciekawe czy da się z góry zobaczyć białe plamy farby na zamkniętym parkingu na skwerze przy Akwarium?

    • 63 7

    • Świetne...

      Nic dodać nic ująć...

      • 16 0

  • To zupełnie jak warszawski Varso Tower o podobnej wysokości.

    Ponoć stoi na 20 groszowej monecie ustawionej w pionie tak aby po bokach dmuchały w nią dwa świstaki.

    • 17 9

  • Ta siatka to uziom kratowy (12)

    zeby "rozproszyc" potencjal, czyli zeby napiecie krokowe bylo nizsze.
    Przy kazdym slupie WN taki uziom powinien byc, zeby np. krowa miala szanse przezyc przy zwarciu czy wyladowaniu atmosferycznym.

    • 75 5

    • Kula w fundamencie zaskakiwać (3)

      moze tylko laika.
      Kazdy inzynier wie, ze kula jest najdoskonalszym tworem mechanicznym.

      • 24 16

      • Raczej nie kula (2)

        tylko nacisk całego masztu na tak małą powierzchnię.

        • 26 1

        • No właśnie (1)

          W artykule nie podano jaka jest masa tej konstrukcji, a domyślam się, że pokaźna. I jako laika interesuje mnie np. czy ta kula nie odkształca się pod takim naciskiem? I z czego jest zrobiona? Czy to taka zwykła stal czy jakaś specjalna itd.

          • 22 2

          • Jajo

            Ta kula, to jajo kurze. Kura podobno pochodziła z Chwaszczyna

            • 16 7

    • Bydłu to chyba akurat nie pomoże (5)

      Z tego co wiem, jest bardzo wrażliwe nawet na mały prąd - stąd pastuchy elektryczne.

      • 10 5

      • (2)

        jeśli nie widzisz różnicy między prądem (natężeniem) a napięciem, to wróć na fizykę do podstawówki

        • 15 2

        • Na matme i do okulisty bym go wyslal jeszcze... jak nie widzi róznicy

          • 4 0

        • racja, natomiast chciałbym wiedzieć kiedy Banot na to wejdzie, żeby można było popatrzeć na żywo

          • 3 1

      • Słyszałeś, że gdzieś dzwonią... ;)

        Bydło (i generalnie zwierzęta czworonożne) są znacznie bardziej wrażliwe na napięcie krokowe, ze względu na dystans dzielący przednie i tylne kończyny.
        Stojącego nieruchomo człowieka napięcie krokowe praktycznie "nie rusza" a nieruchomą krowę rzeczywiście może zabić. Nie ma to żadnego związku z pastuchami elektrycznymi, gdzie przepływ (niewielkiego) prądu następuje od ogrodzenia do ziemi i pojęcie napięcia krokowego nie ma tu większego zastosowania.

        • 7 0

      • Bydło jest chronione przez paszport bezpłodnościowy

        • 1 1

    • (1)

      Słupy WN stojące w szczerym polu, z dala od zabudowań czy ciągów komunikacyjnych są objęte mniej restrykcyjnymi przepisami dotyczącymi ochrony przeciwporażeniowej, bo ryzyko że akurat ktoś będzie w pobliżu gdy uderzy piorun albo dojdzie do zwarcia doziemnego jest niewielkie. Nie ma np. obowiązku brania pod uwagę napięć rażeniowych przy projektowaniu takich słupów.

      • 3 0

      • uff, odetchnąłem, bo zapomniałem zaprojektować

        • 0 1

  • Maszt kulowy, a ten najwyższy położyli "fachowcy" co przyjechali odciągi konserwować, szkoda

    fajny widok z góry ale długo się wchodzi

    • 20 3

  • Iza

    W ankiecie brakuje odpowiedzi nie korzystam z TV ,tylko czytam i oglądam Trójmiasto.pl
    Pani Budnik ma zawsze takie super artykuły i jest taka urocza .

    • 21 7

  • (16)

    W celu nadawania programów wykorzystuje się promieniowanie elektromagnetyczne o natężeniu do do kilku GHz. Ciekawe jak to oddziałowej na ludzi którzy pracują w fabryce 50 m obok.

    • 24 34

    • (1)

      Wcale.
      Najciemniej pod latarnią. Groźniejszy jest telefon w kieszeni:)

      • 25 3

      • zwłaszcza trzymany przy torbie

        jądrowej

        • 6 0

    • Natężenie.. (2)

      A od kiedy to natężenie pola elekromagnetycznego mierzy się w hercach (Hz)?

      • 31 3

      • Dla natężenia pola elektrycznego jest wolt/metr = niuton/kulomb, a znowu niuton to herc * kilogram * metr/sekunda, Czyli gdzieś tam ten herc jest i knuje :)

        • 10 3

      • dokładnie, przeca w hercach mierzy się długość stopy podczas dobierania rozmiaru buta

        a później koniecznie trzeba iść na natężenie co by się napić napięcia - to jedyna metoda na bycie zdrowym

        • 3 0

    • (3)

      hahaha do kilku GHz. telewizja działa na czestotliwości od 400 do 700MHz, na wyzszych częstotliwościach pracują systemy telefoni komórkowej gsm, umts, lte i nowe 5G (3600) :)
      pozdrawiam tego kto sie nie zna a się mądrzy :)

      • 25 1

      • (1)

        jeszcze są radiolinie a one pracują na dużo wyższych częstotliwościach

        • 2 1

        • juz nie pracują bo je wyłączyłem, teraz pracują radiokreski

          • 2 3

      • no nie wierzę ci, dlatego 6 godzin dziennie noszę na głowie garnek zabezpieczający mie przed 5G,

        i oczywiście nie noszę maseczki bo to też wasz spisek (razem z Jaszczurrami)

        • 6 2

    • Natężenie w gigahercach? No faktycznie ciekawe....

      • 13 1

    • Chwalą sobie tak jak mieszkańcy!

      • 3 0

    • Wróć do szkoły podstawowej (2)

      i nie śpij na lekcjach. Podciągnij się najpierw z polskiego. Potem z fizyki, warto zapoznać się z jednostkami systemu SI.

      • 3 0

      • czy nie lepiej zamiast ye*ać od góry do dołu, że do podstawówki ma koleś wrócić... (1)

        odpowiedzieć merytorycznie tłumacząc? Nie kazdy zna SI, wręcz znam wiele osób które nie znają, co tam....większość nie zna

        • 1 2

        • To po co pisze bzdury?

          • 1 0

    • Pomylka

      Mylisz natężenie z częstotliwością

      • 0 0

    • Nie natężeniu ,a częstotliwości . I nie kilka GHz tylko 662 MHz MUX (k-44).
      Natężenie związane jest z mocą z jaką jest emitowany dany kanał lub MUX
      Nic im się nie dzieje.Natężenie pola słabnie do kwadratu wraz z podwojeniem długości fali.
      A ze najniższa na UKF np. przy 87,5 |MHz to długośc fali wynosi 3,5m,więc co 3,5 m słabnie do kwadratu .Przy wyżśzych (662MHz =45cm)jest jeszcze mniejsza długośc fali więc zagrożenia nie ma.Kiedyś tam również przebywała obsługa na co dzień i też im nie szkodziło.
      Tak w skrócie dla mylących pojęcia i jednostki.

      • 0 0

  • (9)

    Chwaszczyno z Trójmiastem. No nie ma nic wspólnego.
    Zapraszamy z artykułem na chwaszczyno.com

    • 13 62

    • Ja rozumiem (5)

      że cały Twój świat zamyka się w obrębie klatki schodowej w bloku gdzie mieszkasz. No ale to niestety tak nie działa. Trójmiasto to złożony organizm.

      • 36 4

      • (3)

        Ja rozumiem że jak brak argumentów to trzeba kogoś obrazić i mówić Klatce schodowej. Rozumiem, że obrażanie innych osób to jest to co masz we krwi. Ja wyraziłem Swoje zdanie na temat artykuły. Ty o mnie. Niestety poziom Twojej kultury osobistej nie zamierzam się zniżać.

        • 4 23

        • Widocznie

          W samo sedno skoro się tak uraziłeś. A tak naprawdę to pod każdym artykułem, który wybiega 1 kilometr po za granice Gdyni Gdańska i Sopotu ludzie wpisują tak samo durne jak twój komentarze. Więc się nie dziw, że wszyscy to krytykują.

          • 4 1

        • We krwi to moze miec jeszcze...

          ...np. alk. i inne substancje

          • 0 0

        • gadasz z Kaszubem , przypominam

          • 0 1

      • Nie tylko klatki...

        ...biceps i bary jeszcze
        I nie ma drzwi na klatce schodowej u nas

        • 0 1

    • Ale widać ten maszt dobrze z Trójmiasta, więc dlatego o nim piszą.

      • 11 1

    • o wodzie w bałtyku/zatoce tez nic niech nie pisza, bo granica miasta jest na linii brzegowej, w sumie to nie wiem czy o molo mozna...

      • 5 0

    • Chwaszczyno to przelotowka między GY i GD a ten maszt stoi bardzo blisko granicy z Gdynia, kilkadziesiąt metrów

      • 1 0

  • Chłodzenie musi być ale... (2)

    Czemu jeszcze są stare szafy Hirossa. Czas zmodernizować system klimatyzacji precyzyjnej. W dzisiejszych czasach prostota jest zaletą gdyż nie ma się co popsuć ale za chwile padnie sterownik Hiromatic i styczniki na zapałki trzeba będzie uruchamiać.... czas na modernizacje.

    • 35 10

    • Ain't broken...

      ...don't fix it!
      Mówi stare mądre przysłowie pszczół.
      Bo to wielka filozofia zastąpić sterownik Hiromatic czymś innym...

      • 1 0

    • Nie strzela się armatą we wróbla.

      Pewnie szafy Hirossa nadal spełniają swoje zadanie. Ale jeśli ktoś tu nie oglądał filmu, polecam kilka sekund od 1:09. Klimatyzację precyzyjną używa się tam gdzie jest potrzebna.

      • 2 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane