Pozłacany topór wrócił na Wielki Młyn

Rafał Borowski

12 maja 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (36)

Najnowszy artykuł na ten temat Fundamenty dawnych kamienic pod skwerem Heweliusza

Waży 70 kg, zajmuje powierzchnię 2 m kw. i pokryto ją płatkami szczerego złota. W środowe południe, na szczyt komina Wielkiego Młyna w Gdańsku powróciła chorągiewka wiatrowa. Ma kształt topora, który był jednym z elementów godła cechu młynarzy. Niezwykły detal został zrekonstruowany w oparciu o XVIII-wieczną rycinę.

Jak już wielokrotnie informowaliśmy, do Wielkiego Młyna zostanie przeniesiona siedziba Muzeum Bursztynu, które do niedawno mieściło się w Zespole Przedbramia. Zgodnie z planami muzealników otwarcie nowej placówki ma odbyć się 23 lipca. Na szczęście nic nie wskazuje na to, że tego terminu nie uda się dotrzymać.

Umieszczenie zbiorów bursztynniczych w nowej lokalizacji poprzedza oczywiście kapitalny remont Wielkiego Młyna. Spośród jego efektów warto wspomnieć wymianę poszycia dachowego, które zostało wykonane metodami zbliżonymi do tych, które stosowano w średniowieczu.

Czytaj więcej: "Mnich i mniszka" na dachu Wielkiego Młyna

Element godła cechu młynarzy

W środowe południe, na kominie Wielkiego Młyna został zamontowany detal, który symbolicznie zakończył jego remont. Mowa o chorągiewce wiatrowej, która ma formę topora. Jej sztyca, czyli maszt, wieńczy zaś niewielkie koło młyńskie. Została ona zrekonstruowana w oparciu o jej najstarszy zachowany wizerunek. Jej projekt został wykonany przez dr Katarzynę Darecką z Muzeum Gdańska, zaś wykonanie powierzono kowalowi artystycznemu Adamowi Stachowiczowi.

- Chorągiewka została zrekonstruowana na podstawie ryciny z XVII wieku. Prawdopodobnie była ona zamontowana już wcześniej, ale nie dysponujemy żadnymi wcześniejszymi wizerunkami. Forma tej chorągiewki jest bardzo nietypowa. Zastanawiałam się, dlaczego topór? Z początku zastanawiałam się, czy nie jest to tylko wizja artystyczna autora ryciny. Jednak po badaniach historycznych okazało się, że topór był jednym z elementów godła cechu młynarzy. W tym godle znajduje się właśnie topór, ale także koło młyńskie, młot, czasami cyrkiel i ekierka. Skąd taki zestaw narzędzi? Otóż młynarze zajmowali się nie tylko mieleniem zboża na mąkę, ale także wykonywali wszystkie urządzenie młyńskie, włącznie z kamieniami młyńskimi - tłumaczy dr Darecka.
Wbrew pozorom, detal nie został zniszczony podczas II wojny światowej. Jak wynika z analizy materiałów ikonograficznych, już w XIX wieku miała ona zupełnie inną formę. Natomiast w XX wieku pozostała po niej już tylko sztyca.

Dwie warstwy płatków czystego złota

Chorągiewka waży 70 kg, a jej powierzchnia wynosi 2 m kw. Pokryto ją dwoma warstwami płatków czystego złota, których grubość wynosi 18 mikronów. Została wykonana tradycyjnymi metodami, jednak ze względów praktycznych zdecydowano się na jedno ustępstwo. Mowa o zastosowaniu współczesnego łożyska, dzięki któremu replika będzie swobodnie obracać się na wietrze. Koszt jej wykonania wyniósł 16 tys. zł.

- Na wykonanie chorągiewki poświęciłem półtora miesiąca. Wszystko odbyło się zgodnie z przewidywaniami. Jedyna trudność polegała na tym, że trzeba było wykonać z jednego, rozgrzanego do 1200 stopni Celsjusza kawałka metalu cały pręt, do którego przymocowano chorągiewkę, aby nie było później możliwości jego pęknięcia. Niełatwo było utrzymać element, który waży kilkadziesiąt kilogramów - opowiada kowal, który wykuł replikę chorągiewki.

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Muzeum Gdańska Gdańsk, Długa 46/47
Wielki Młyn Gdańsk, Wielkie Młyny 16

Opinie wybrane

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-12 18:37

Na wykonanie chorągiewki poświęciłem półtora miesiąca. Wszystko odbyło się zgodnie z przewidywaniami. Jedyna trudność polegała na tym, że trzeba było wykonać z jednego, rozgrzanego do 1200 stopni Celsjusza kawałka metalu cały pręt, do którego przymocowano chorągiewkę, aby nie było później możliwości jego pęknięcia.

panie kowal trzeba było kupic w metalzbycie albo castoramie

2 lata
- 15 16
Twoja opinia

Zmień treść

Na wykonanie chorągiewki poświęciłem półtora miesiąca. Wszystko odbyło się zgodnie z przewidywaniami. Jedyna trudność polegała na tym, że trzeba było wykonać z jednego, rozgrzanego do 1200 stopni Celsjusza kawałka metalu cały pręt, do którego przymocowano chorągiewkę, aby nie było później możliwości jego pęknięcia. panie kowal trzeba było kupic w metalzbycie albo castoramie
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-12 23:16

(2)

"Pokryto ją dwoma warstwami płatków czystego złota, których zużyto 18 mikronów."
Sorry, ale to zdanie kompletnie nie ma sensu: 18 to grubość - mikrometrów, a nie mikronów x powierzchnia, i dopiero mamy zużycie.

jasc
2 lata

Odpowiedź redakcji:

Dziękujemy za sugestię. Treść została poprawiona.
- 29 2
Twoja opinia

Zmień treść

"Pokryto ją dwoma warstwami płatków czystego złota, których zużyto 18 mikronów." Sorry, ale to zdanie kompletnie nie ma sensu: 18 to grubość - mikrometrów, a nie mikronów x powierzchnia, i dopiero mamy zużycie.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-13 12:40
  
  Tytul na glownej to clickbait, bo sformulowanie "ze szczerego zlota" znaczy, ze cos jest z tego zlota zrobione w calosci, wiec czego oczekujesz?
  
  2 lata
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Tytul na glownej to clickbait, bo sformulowanie "ze szczerego zlota" znaczy, ze cos jest z tego zlota zrobione w calosci, wiec czego oczekujesz?
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2021-05-13 09:26
  
  bravo...
  
  złoto jest szczere i ty też widzę :)
  
  2 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  złoto jest szczere i ty też widzę :)
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-05-12 18:46

Będzie o wiele więcej miejsca niż w ciasnej katowni, choć tam też był klimat "ciężkiego więzienia", które było od pocz XVII w.
Z tych reliktów Topór nadaje się najlepiej na chorągiewkę, Pierwszą jest płasz króla Zygmunta Augusta.
Natomiast "wymianę poszycia dachowego, które zostało wykonane metodami zbliżonymi do tych, które stosowano w

Będzie o wiele więcej miejsca niż w ciasnej katowni, choć tam też był klimat "ciężkiego więzienia", które było od pocz XVII w.
Z tych reliktów Topór nadaje się najlepiej na chorągiewkę, Pierwszą jest płasz króla Zygmunta Augusta.
Natomiast "wymianę poszycia dachowego, które zostało wykonane metodami zbliżonymi do tych, które stosowano w średniowieczu" trudno uznać za średniowieczne, bo wykonano ze stali, a nie z drewna. Tym niemniej kolorowa dachówka pięknie się prezentuje.
Mam nadzieję, że relikty, że to był młyn - również będą eksponowane !

Jarek
2 lata
- 10 2
Twoja opinia

Zmień treść

Będzie o wiele więcej miejsca niż w ciasnej katowni, choć tam też był klimat "ciężkiego więzienia", które było od pocz XVII w. Z tych reliktów Topór nadaje się najlepiej na chorągiewkę, Pierwszą jest płasz króla Zygmunta Augusta. Natomiast "wymianę poszycia dachowego, które zostało wykonane metodami zbliżonymi do tych, które stosowano w średniowieczu" trudno uznać za średniowieczne, bo wykonano ze stali, a nie z drewna. Tym niemniej kolorowa dachówka pięknie się prezentuje. Mam nadzieję, że relikty, że to był młyn - również będą eksponowane !
Regulamin dodawania opinii