• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Pytanie do notariusza. Czy darowiznę mieszkania można cofnąć?

14 grudnia 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 
Prawie zawsze darowizna nieruchomości jest nieodwołalna. Prawie zawsze darowizna nieruchomości jest nieodwołalna.

Przekazanie w darowiźnie pieniędzy, mieszkania czy domu jest ostateczne. W bardzo nielicznych przypadkach możliwe jest jednak jej cofnięcie. Zasadniczo obdarowani nie powinni się martwić o to, że zmuszeni będą do zwrotu mienia.



Znasz przypadki, kiedy darczyńca chciał odwołać darowiznę?

Często w ramach darowizny przekazywane są nie tylko pieniądze na zakup nieruchomości, ale także całe mieszkania czy domy. Najczęściej dzieje się to w najbliższej rodzinie, gdzie nie jest to obciążone podatkiem od darowizny. Zdarza się jednak, że darczyńca chciałby zmienić swoją decyzję. Nasza czytelniczka zastanawia się, czy to możliwe.

- Dostałam w darowiźnie nieruchomość. Teraz moja mama zmieniła zdanie i chciałaby ją cofnąć. Czy jest jakieś prawo lub są jakieś warunki, które na to pozwalają? - pyta pani Magda z Sopotu.

Odpowiedzi udziela Katarzyna Grajewska-Bartosz, notariusz w Sopocie.

Właściciel nieruchomości nabytej w drodze darowizny nie powinien trwać w niepewności co do tego, czy otrzymana nieruchomość będzie, czy też nie, jego własnością.

Z definicji darowizny zawartej w art. 888 kodeksu cywilnego wynika, iż darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz drugiej strony (obdarowanego) kosztem swojego majątku. Czyli, wbrew potocznemu rozumieniu darowizny, nie jest ona "za coś". Jeśli daję, to czynię to bezinteresownie, nie oczekując niczego w zamian. Patrząc na umowę darowizny w ten sposób, powinna ona tworzyć stały stan prawny, poprzez zmianę właściciela.

Czytaj także: Jakie koszty wiążą się z dokonaniem darowizny

Odpowiadając jednak wprost na zadane pytanie, co do zasady każdą darowiznę nieruchomości można odwołać, ale muszą być spełnione pewne warunki ściśle wymienione w kodeksie cywilnym i jest to możliwe w nielicznych, ściśle określonych przypadkach.

Zgodnie z art. 896 kodeksu cywilnego, darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Np. babcia zawiera z wnukiem umowę darowizny kwoty 100 tys, zł postanawiając, że wypłata pieniędzy (przelew z konta babci na konto wnuka) nastąpi w ciągu 30 dni od dnia zawarcia umowy. Dopóki więc nie nastąpi przelew wspomnianej kwoty, umowa jest zawarta, ale nie jest wykonana. Jeśli w tym czasie (to jest od dnia podpisania umowy do dnia, w którym miał nastąpić przelew) stan majątkowy babci znacznie się pogorszył, tak że po dokonaniu przelewu nie byłaby w stanie się np. samodzielnie utrzymać, może ona odwołać darowiznę, powołując się właśnie na przesłankę możliwości wystąpienia uszczerbku dla jej własnego utrzymania. Tak samo może być w sytuacji, gdy na skutek dokonania darowizny (np. pieniędzy między rodzeństwem) darczyńca (np. brat) nie jest w stanie płacić ciążących na nim alimentów (np. na rzecz swoich dzieci).

Inną sytuację opisuje przepis art. 898 kodeksu cywilnego: darczyńca może odwołać darowiznę już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Kodeks jednak nigdzie nie definiuje rażącej niewdzięczności, więc w konkretnej sytuacji ustalenie, czy miała miejsce rażąca niewdzięczność należy do sądu. Przy czym, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył, darowizna nie może być odwołana z powołaniem się na rażącą niewdzięczność (art. 899 § 1).

I tak np. w wyroku z dnia 22 października 2014 roku, sygn. akt XII C 487/13, Sąd Okręgowy w Poznaniu stwierdził, iż "brak jest podstaw do odwołania darowizny tylko i wyłącznie z powodu niesprawowania opieki przez obdarowaną nad osobą darczyńcy, jeśli po jej stronie taki obowiązek nie wynikał z łączących je więzów rodzinnych ani też z samej umowy darowizny", a w wyroku z dnia 3 lipca 2014 roku, sygn. akt I A Ca 305/14, Sąd Apelacyjny w Katowicach stwierdził, iż "sam rozpad małżeństwa nie rodzi po stronie synowej moralnego obowiązku zwrotu udziału w nieruchomości, który dostała w darowiźnie od teściowej" (gdy jeszcze małżeństwo trwało).

Zaś Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 23 kwietnia 2014 roku, sygn. akt I ACa 18/2014 wskazał, iż: "Rażąca niewdzięczność występuje, gdy obdarowany dopuszcza się względem darczyńcy rozmyślnie nieprzyjaznych aktów, przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu, czci oraz mieniu, a także gdy narusza obowiązki wynikające ze stosunków osobistych łączących go z darczyńcą, np. odmawia pomocy w czasie choroby mimo oczywistej możliwości jej udzielenia".

Kolejnym ograniczeniem możliwości odwołania darowizny jest czas: darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym darczyńca (lub jego spadkobiercy w sytuacji określonej w art. 899 § 2 kodeksu cywilnego) dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.

Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie, także jeżeli przedmiotem darowizny była nieruchomość (art. 900). Nie jest więc do odwołania darowizny - w przeciwieństwie do zawarcia umowy darowizny - wymagana forma aktu notarialnego, co nie oznacza, że własność nieruchomości od razu przechodzi na darczyńcę. Odwołanie darowizny jest bowiem oświadczeniem jednej ze stron, a nie obu (tak jak w przypadku umowy). Do tego, aby nieruchomość na powrót stała się własnością darczyńcy, potrzeba umowy przenoszącej własność nieruchomości zawartej w formie aktu notarialnego pomiędzy obdarowanym - jako właścicielem nieruchomości, a darczyńcą - jako nabywcą nieruchomości.

Niezwykle rzadko zdarza się, aby na pisemne oświadczenie darczyńcy o odwołaniu darowizny, obdarowany dobrowolnie przystąpił do umowy przeniesienia własności. Najczęściej w takiej sytuacji darczyńca musi wystąpić na drogę sądową.

Warto też zwrócić uwagę na to, iż zgodnie z art. 902 kodeksu cywilnego, przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni zadość obowiązkowi wynikającymi z zasad współżycia społecznego.

I tak np. w wyroku z dnia 23 stycznia 2013 roku, sygn. akt. VI ACa 1135/12, Sąd Apelacyjny w Warszawie wskazał, iż "Ustawodawca, stanowiąc w art. 902 KC, że przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego, nie określił, a nawet nie wskazał żadnych przykładów, co w znaczeniu tego przepisu należy rozumieć przez zasady współżycia społecznego, podobnie jak nie uczynił tego w art. 5 KC. W szczególności odwołanie darowizny domu można byłoby uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, gdyby obdarowany przeznaczał własne oszczędności na budowę przedmiotowego domu".
Pytanie do notariusza Pytanie do notariusza

Zamierzasz kupić lub sprzedać nieruchomość, wydzielić jej część, dokonać darowizny lub spisać testament, ale masz wątpliwości co do związanych z tym formalności? Prześlij swoje pytania mailem: notariusz@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą notariusze z Izby Notarialnej w Gdańsku. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Dom portalu Trojmiasto.pl.

Opinie (51) 1 zablokowana

  • Notariusz Alfa (3)

    Notariusz nie jest od udzielania porad - notariusz jest od dojenia kasy z ciemnego narodu. Umiejętność czytania kwalifikuje go do kategorii zawodu zaufania publicznego - choć tego zaufania w społeczeństwie zawód notariusza kompletnie nie posiada. Ot taki zawód nikomu nie potrzebny stworzony przez prawników dla prawników. Całość pracy tzw. notariuszy spokojnie mogą przejąc urzędy państwowe. Tylko po co upraszczać ludziom życie jak można w imię tzw. prawa spokojnie ich doić z efektów ich ciężkiej pracy :(((

    • 49 19

    • Dobry kometasz

      • 0 0

    • odp

      Proszę bardzo, idz do urzędu i kup mieszkanie przez babe w okienku. Hahaha. Tyle w temacie.

      • 13 5

    • No ale większości społeczeństwa pasuje to, że

      jest dojone zgodnie z jakąś tam ustawą - patrz na wyniki ostatnich wyborów.

      • 7 6

  • (2)

    mój ojciec sprzedal ziemie bez mojej zgody jestem jego synem czy tak mógł??

    • 7 1

    • Ale to była jego ziemia czyli jego własność więc mógł zrobić co chciał ,jak pan kupi samochód za swoje pieniądze i pózniej będzie Pan chciał sprzedać to będzie się Pan pytał Ojca czy może sprzedać.

      • 0 0

    • czy byłeś współwłaścicielem ziemi? jeśli tak- to ojciec nie mógł tego zrobić.

      • 0 0

  • Oddanie darowizny..

    Cześć. Jestem Janek. Jakiś czas temu dostałem od rodziców dom wraz z działką oczywiście moje rodzeństwo zrzekło się wszystkiego na mnie.. Moja sytuacja związana z małżeństwem uległa zmianie, co prawda nie mamy jeszcze rozwodu ale żona i tak niebyła uwzględniona do aktu notarialnego..
    Moje małżeństwo rozpada się z mojej winy i się przyznaje do tego. Umowa darowizny była taka że będę się opiekował rodzicami i zapewnie im wszystko aby mogli normalnie funkcjonować. Dodam że rodzice nadal są w pełni sił i potrafią zrobić wszystko dookoła siebie jak zawsze..
    Chciałbym sam dobrowolnie zwrócić darowiznę rodzica.. Teraz jak chce gdzieś wyjechać na kilka dni do rodziny to moi rodzice mówią do mnie że cofną darowiznę i zostanę z niczym.. Czy jest to jakoś możliwe abym mógł im to oddac?

    • 0 0

  • Można (3)

    w przypadku gdy obdarowany wykaże się np. "rażącą niewdzięcznością wobec darczyńcy" np. odmową udzielenia pomocy itp.

    • 9 11

    • matka 85 lat oskarźa mnie o kradzieź o oszustwa klamstwa ze sie nad nia znecam ze ja wyzywam popycham itd oczywiście sa to

      • 0 0

    • Moi dziadkowie byli poniewierani przez własnego zięcia! To razi jak piorun!

      • 0 0

    • DAROWIZNA W TRAKCIE MAŁŻEŃSTWA

      Podarowałem moje córce kawalerkę,córka jest w związku małżeńskim, mam pytanie czy mąż mojej córki ma jakieś prawa do w/w mieszkania ?

      • 0 2

  • Zmienić okres darowizny na dłuższy (1)

    Za krótki jest okres na odwołanie darowizny powinno być min. 5 lat przez rok to najgorsza łachudra może udawać dobrego człowieka a potem wychodzi szydło z worka. A często jest tak, że darczyńca nie robi tego bezinteresownie tylko oczekuje na starość pomocy od obdarowanego.

    • 3 0

    • Tak jest u mnie właśnie

      • 0 0

  • Naprawde doceniam to co publikujesz. Szukalem wszedzie, za to! Dzieki Bogu, znalazlem go na Bing. Thx jeszcze raz!

    • 0 0

  • Dlaczego nie ma autora tego tekstu? (4)

    Wstydzi się?

    • 22 5

    • Dlaczego nie ma autora tego tekstu

      bo chcial roztrwonić i przelać przez gardło darowiznę

      • 0 0

    • nie ma się czego wstydzić taka jest prawda,w polsce kretaczy nie brakuje

      • 0 0

    • naucz sie czytać ze zrozumieniem

      "Odpowiedzi udziela Katarzyna Grajewska-Bartosz, notariusz w Sopocie."

      • 1 0

    • bo to plagiat z innej strony

      • 2 1

  • Odrebnosc lokalu z zaswiadczeniem

    Jak jest to możliwe, że właściel domu jednorodzinnego wyraża zgode na wyodrebnienie lokalu i przebudowe w nim a sam nie ponosi konsekwencji z wycofania sie z tej umowy? W koncu jak doprowadził do takiej sytuacji powinien byc zmuszony do zrealizowania tej umowy do końca czyli przekazania lokalu przyszłemu wlaścicielowi i nie jako odszkodowanie pienieżne za poniesione koszta tylko do tego do czego sie zobowiązał czyli przekazanie lokalu na własność. Zezwalając na wyodrebnie lokalu i jego przebudowe wiedzial dokladnie, że chodzi o przekazanie nawłasność a nie na odszkodowanie! Tu ustawodawca powinien zmienić sens tej ustawy i zobowiazać osobe przekraczajaca prawo do tego, że straci prawo nad wyodrębnionym lokalem.

    • 0 0

  • Co mają zrobić?

    A ja się pytam. Dlaczego nie ma w przepisach ochrony dla darczyńców rodziców, którzy darowali synowi mieszkanie. Syn okazał się niewdzięcznikiem, znęca się słownie a czasami rękoczynami nad 70letnim rodzicami będąc sam leczonym na schizofrenię. Czy można cofnąć i w jaki sposób w takim wypadku darowiznę gdy rodzice razemz nim zamieszkują? Nie mają gdzie iść...

    • 0 0

  • Darowizna

    Mam problem, moi rodzice darowali mi mieszkanie, jako darowiozne ,moj tato zmarl, mama znalazla sibie konkubina i zaczyna sie rzucacl, nie wiem co mam robic, ma dozywotke urzytku calego domu na dole chce przyprowadzuc konkubenta, co mam robic czy ja mam rowniez ja utrzymywC robic oplaty i tak dalej pomozcie.

    • 0 0

1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane