Od 1 stycznia 2022 r. zmieniły się zasady obciążeń podatkowo-składkowych przychodów, w tym również wynagrodzeń otrzymywanych przez osoby zatrudnione w ramach stosunku pracy - zmiany te wprowadzane są w ramach tzw. Polskiego Ładu. Na pierwszy plan wysuwa się wyłączenie możliwości odliczania od podatku składki zdrowotnej. Ustawodawca, aby zrekompensować niektórym podatnikom wzrost obciążeń fiskalnych, zdecydował się na wprowadzenie ulgi dla klasy średniej. Czy będzie ona bezpiecznym rozwiązaniem z punktu widzenia podatnika i płatnika? Czy będzie chętnie stosowana, jeśli chodzi o PITy 2022 i ich rozliczanie?
Ulga dla klasy średniej - komu przysługuje?
Adresatami omawianej ulgi są podatnicy zatrudnieni wyłącznie na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, a także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą opodatkowana według skali podatkowej. Oznacza to, że z tej preferencji nie skorzystają np. osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umów zlecenia czy o dzieło) czy też osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkowana liniowo, na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych bądź kartą podatkową.
Na czym polega ulga?
Mechanizm ulgi sprowadza się do odliczenia od dochodu pewnej kwoty, której wysokość uzależniona jest od poziomu opodatkowanych przychodów (a więc poziomu zarobków brutto).
Do tego poziomu wlicza się jednak jedynie te przychody, które uprawniają do skorzystania z ulgi, a więc przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy podlegające opodatkowaniu przy zastosowaniu skali podatkowej czy też przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali.
Rozliczenie w PIT omawianej preferencji można stosować w ujęciu:
- miesięcznym - przy wyliczaniu przez płatników lub podatników prowadzących działalność gospodarczą miesięcznych zaliczek podatkowych;
- rocznym - po zakończeniu roku na etapie składania rocznych zeznań podatkowych.
Wzory, które zostały przewidziane przez ustawodawcę, wyglądają na pierwszy rzut oka na bardzo skomplikowane.
Dla ulgi w ujęciu rocznym
Dla podatników PIT uzyskujących roczne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej, wynoszące pomiędzy 68 412 zł a 102 588 zł - kwota ulgi obliczana powinna być według wzoru:
(A × 6,68% - 4566 zł) ÷ 0,17
Dla podatników PIT uzyskujących roczne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej, wynoszące pomiędzy 102 588 zł a 133 692 zł - kwota ulgi obliczana powinna być według wzoru:
(A × (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17
- gdzie A oznacza uzyskane przez podatnika w roku podatkowym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej, które podlegają opodatkowaniu według skali.Dla ulgi w ujęciu miesięcznym
Dla podatników PIT uzyskujących miesięczne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej, wynoszące pomiędzy 5701 zł a kwotą 8549 zł - kwota ulgi obliczana powinna być według wzoru:
(A × 6,68% - 380,50 zł) ÷ 0,17
Dla podatników PIT uzyskujących miesięczne przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej, wynoszące pomiędzy 8549 zł a kwotą 11 141 zł - kwota ulgi obliczana powinna być według wzoru:
(A × (-7,35%) + 819,08 zł) ÷ 0,17
- gdzie A oznacza uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej, które podlegają opodatkowaniu według skali.
Wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej - ratunek?
Ustawodawca umożliwił podatnikom złożenie pracodawcy pisemny wniosek o niestosowanie ulgi dla klasy średniej, jeśli chodzi o
rozliczanie PIT 2022.
Gdy podatnik złoży taki wniosek, wówczas płatnik zaprzestanie pomniejszania dochodu o kwotę ulgi dla klasy średniej najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wniosek ten otrzymał. Trzeba mieć na uwadze, iż taki wniosek powinien być składany dla każdego roku podatkowego.
Paradoksalnie w wielu przypadkach złożenie takiego wniosku może być zasadne zarówno z punktu widzenia płatnika, jak i podatnika. Wynika to z licznych "niebezpieczeństw", które wiążą się z omawianą ulgą. Wśród nich wymienić można następujące kwestie:
- Zasada "wszystko albo nic" - przekroczenie, nawet o jedną złotówkę zdefiniowanego przez ustawodawcę progu rocznego spowoduje całkowitą utratę prawa do odliczenia i konieczność dopłaty brakującego podatku. Jest to więc szczególnie ważny punkt dla osób uzyskujących dochody z kilku źródeł czy też dla osób, które mogą uzyskać wynagrodzenia, których wartość jest trudna do przewidzenia, a może spowodować przekroczenie wyznaczonych progów.
- Uzyskiwanie kilku przychodów od jednego pracodawcy w trakcie miesiąca - próżno szukać w przepisach wyjaśnienia, jak należy się zachować w przypadku uzyskiwania kilku przychodów od jednego pracodawcy (od jakiej podstawy liczyć ulgę, co w przypadku, gdy dodatkowa premia spowodowała przekroczenie miesięcznego limitu).
- Podkreślić należy raz jeszcze, iż preferencja związana jest z przychodami ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy czy działalności gospodarczej opodatkowanej według skali. Powoduje to, iż zasiłki (np. chorobowy czy macierzyński będące tzw. przychodami z "innych źródeł" nie wliczają się do zdefiniowanych progów. Może to powodować, iż dłuższe przebywanie na "chorobowym" czy na "macierzyńskim" spowoduje, iż roczne progi minimalne uprawniające do ulgi nie zostaną przekroczone i zajdzie konieczność zwrotu pobranej w trakcie roku ulgi.
- Powstaje też pytanie praktyczne sprowadzające się do ustalenia, skąd urząd skarbowy będzie czerpał informacje o tym, iż dany przychód związany jest z umową o pracę a inny przykładowo z umową zlecenia.
Powyższe kwestie wskazują, iż złożenie wniosku o niestosowanie ulgi w trakcie roku i następnie ewentualne skorzystanie z niej w zeznaniu rocznym PIT po weryfikacji spełnienia warunków brzegowych może być dobrym rozwiązaniem.
Ulga dla klasy średniej miała być ratunkiem dla osób, które będą narażone na wyższe obciążenia składkowe po wprowadzeniu tzw. Polskiego Ładu. Niestety, zanim jeszcze nawet zaczęto ją stosować w praktyce, nasunęły się liczne pytania i wątpliwości. Jest to dowodem na nie najwyższą jakość tworzonych regulacji. Pozostaje mieć nadzieję, iż Ministerstwo Finansów wyda wytyczne bądź objaśnienia pokazujące podatnikom i płatnikom, jak radzić sobie z omawianą "niebezpieczną preferencją" - wyjaśnia Robert Pieczyński, ekspert podatkowy PITax.pl Łatwe podatki.
Poniżej przedstawiono przykłady ilustrujące część wątpliwości związanych z rozliczeniem PIT w kontekście ulgi dla klasy średniej.
Przykład 1W styczniu pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5000 zł. Niespodziewanie w tym samym miesiącu pracodawca wypłaca temu pracownikowi dodatkową premię w wysokości 2000 zł.
Pracodawca nie naliczy ulgi dla klasy średniej dla wynagrodzenia zasadniczego z uwagi na fakt, iż miesięczne przychody będą niższe niż 5701 zł. Natomiast przy wypłacie dodatkowej premii spełnią się już warunki progowe.
Powstaje zatem pytanie, od jakiej kwoty naliczyć ulgę - od 2000 zł czy od 7000 zł?
Wydaje się, że ulga powinna być obliczona z uwzględnieniem łącznych przychodów miesięcznych.
Przykład 2W styczniu pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 9000 zł. Niespodziewanie w tym samym miesiącu pracodawca wypłaca temu pracownikowi dodatkową premię w wysokości 3000 zł.
Suma łącznych przychodów pracownika wyniesie więc 12 000 zł. Jako że jest to wartość przekraczająca limit 11 141 zł, pracownikowi nie przysługuje ulga dla klasy średniej za ten miesiąc.
Powstaje pytanie, co należy zrobić z naliczoną przy wypłacie wynagrodzenia zasadniczego ulgą. Czy pracodawca powinien ją skorygować? Czy grożą mu jakieś sankcje? Te pytania niestety nadal pozostają bez odpowiedzi.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
