Bigbit narodził się w Gdańsku. 55 lat temu odbył się w Żaku koncert Czerwono - Czarnych

Rafał Borowski

23 lipca 2015 (artykuł sprzed 8 lat)

Opinie (36)

Jeden z pierwszych składów Czerwono - Czarnych. Przez cały okres działalności zespołu, występowało w nim przeszło 70 muzyków.

Pięćdziesiąt pięć lat minęło. 23 lipca 1960 roku, na scenie gdańskiego klubu "Żak" odbył się pierwszy koncert legendarnego zespołu Czerwono - Czarni. To wydarzenie można uznać za symboliczne narodziny bigbitu, czyli polskiego rock and rolla.

Czy znasz zespół Czerwono - Czarni?

oczywiście, słuchałem ich w latach młodości tak, choć jestem przedstawicielem dużo młodszego pokolenia znam kilka ich utworów, ale nie wiedziałem, że to oni są autorami nie, pierwszy raz o nich słyszę

Czym jest bigbit? Nieco starszym czytelnikom nie trzeba tego wyjaśniać. W rytm tego rodzaju muzyki podrygiwali na koncertach, wywijali na potańcówkach czy bawili się na prywatkach. Młodszym czytelnikom należy się jednak krótkie wyjaśnienie. Bigbit to polskie określenie rock and rolla. Pierwotnie oba wyrażenia miały być synonimami, dziś jednak - niepoprawnie - mianem bigbitu określa się ogół polskiej muzyki młodzieżowej z lat 60. Z jakiego powodu Polacy stworzyli własną nazwę tego znanego na całym świecie gatunku muzycznego?

Na miesiąc przed powołaniem do życia Czerwono - Czarnych, zakończył działalność inny gdański zespół: Rhytm and Blues. Kapela ta została rozwiązana pod wpływem nacisków ze strony władz PRL, którym nie podobała się atmosfera panująca na koncertach, w tym towarzyszące im nierzadko zamieszki. Warto jednak pamiętać, że obyczajowe ekscesy to tylko jedna strona medalu. Komunistyczni dygnitarze niechętnym okiem patrzyli na wszelakie wpływy "imperialistycznego Zachodu" w kulturze, a do takowych zaliczali również rock and roll'ową muzykę.

Franciszek Walicki, założyciel Rhythm and Blues, nie zamierzał składać broni. W czerwcu 1960 roku, na gruzach rozwiązanej właśnie formacji powołał nową i nazwał ją "Czerwono - Czarni". Pierwszy skład zespołu tworzyli: Wiesław Bernolak, Zbigniew Wilk, Wiesław Damięcki, Przemysław Gwoździowski oraz wokaliści: Janusz Godlewski, Andrzej Jordan i Marek Tarnowski.

Przy okazji Walicki ukuł nowy termin - bigbit - który miał zastąpić "podejrzany ideologicznie" rock and roll i tym samym uśpić czujność PRL-owskich cenzorów.

23 lipca 1960 roku odbył się oficjalny, debiutancki koncert Czerwono - Czarnych. Scena, na której wystąpili znajdowała się w Klubie Studentów Wybrzeża "Żak", który mieścił się wówczas w budynku przy ul. Wały Jagiellońskie 1 (dziś znajduje się tutaj Nowy Ratusz). To właśnie od oficjalnych barw klubu wzięła się nazwa zespołu.

Budynek przy ul. Wały Jagiellońskie 1 był w latach 1957 - 1978 siedzibą Klubu Studentów Wybrzeża "Żak". Obecnie mieści się tutaj Nowy Ratusz.

Wiosną następnego roku zespół wyruszył w trasę koncertową po kraju, a jego popularność zaczęła rosnąć w lawinowym tempie. Czerwono - Czarni stworzyli kilkadziesiąt piosenek, które natychmiast podbiły ówczesne listy przebojów. "Nie bądź taki szybki Bill", "Trzynastego", "Chłopiec z gitarą", "O Jimmy Joe" czy "Dwudziestolatki" to utwory, które kilkadziesiąt lat temu nuciła cała Polska. "Pod papugami", czyli jeden z najsłynniejszych przebojów Czesława Niemena, pierwotnie był wykonywany również przez Czerwono - Czarnych.

W 1961 roku w sopockim klubie "Non Stop", zespół ogłosił konkurs "Czerwono-Czarni szukają młodych talentów". W ramach swoich koncertów, grupa dawała początkującym muzykom możliwość zaprezentowania swoich umiejętności. Przesłuchano tysiące kandydatów, co zaowocowało odkryciem wielu talentów. Dzięki konkursowi karierę rozpoczęli tacy artyści, jak wspomniany wcześniej Czesław Niemen, Krzysztof Klenczon czy Karin Stanek.

Co ciekawe, przez skład formacji przewinęło się przeszło 70 muzyków. W szeregach Czerwono - Czarnych występowało wielu muzyków, którzy później zrobili własne, nie mniej spektakularne kariery, np. Kasia Sobczyk, Seweryn Krajewski, Halina Frąckowiak czy Wojciech Gąssowski.

Najsłynniejszy koncert formacji miał miejsce w kwietniu 1967 roku. Zespół wystąpił wtedy obok The Rolling Stones w Sali Kongresowej w Warszawie. Wkrótce po występie ze składu odszedł Ryszard Poznakowski, co zapoczątkowało powolny schyłek popularności Czerwono - Czarnych.

W karierze zespołu warto również odnotować niezwykle oryginalny projekt tzw. mszy beatowej: "Pan przyjacielem moim", zrealizowany w 1968 roku. Czerwono - Czarni przedstawili treści religijne za pomocą muzyki rockowej. Był to jeden z pierwszych tego typu projektów na świecie. Kościół w Podkowie Leśnej koło Warszawy, w którym odbyła się jego premiera, pękał w szwach.

Grupa zakończyła działalność w 1976 roku. Klub Studentów Wybrzeża "Żak" zakończył działalność w siedzibie przy Wałach Jagiellońskich dwa lata później. Na ścianie położonego nieopodal budynku przy ul. Garncarskiej 18/20, gdzie niegdyś mieścił się kultowy klub "Rudy kot", znajduje się dziś niewielka tablica upamiętniająca pierwszy koncert "Rhythm and Blues". Może warto by również skromnie upamiętnić debiut "Czerwono - Czarnych", który był początkiem rewolucji w polskiej muzyce?

Rafał Borowskir.borowski@trojmiasto.pl

Miejsca

Klub ŻAK Gdańsk, al. Grunwaldzka 195/197

Opinie (36) 1 zablokowana

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-24 07:09

Że niby jak... (1)

...że niby ŻAK zakończył działalność przy Wałach w 1978?

queza
8 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

...że niby ŻAK zakończył działalność przy Wałach w 1978?
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-24 10:32
  
  No właśnie
  
  Bzdura jakaś, pytałem o to w poście poniżej
  
  Gajny
  8 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Bzdura jakaś, pytałem o to w poście poniżej
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-24 08:05

Ta muza po latach jest nadal żywa w przeciwieństwie do muzyki takich gwiazd jak lokalni raperzy

czy pseudo metaluchów.
A jak się włączy starą płytę rodziców czy dziadków tłoczona w kiosku na poczekaniu to ludzie w wieku około 20 lat są zachwyceni i myślą że to jakieś współczesne nagrania w oldschoolowym stylu.
Muzyka była płytka teksty proste ale wykonawcy mocno się anfgażowali w wykonanie zamiast malować się jak potwór z horroru czy swiecić gołym tyłkiem.

44
8 lat
- 1 2
Twoja opinia

Zmień treść

czy pseudo metaluchów. A jak się włączy starą płytę rodziców czy dziadków tłoczona w kiosku na poczekaniu to ludzie w wieku około 20 lat są zachwyceni i myślą że to jakieś współczesne nagrania w oldschoolowym stylu. Muzyka była płytka teksty proste ale wykonawcy mocno się anfgażowali w wykonanie zamiast malować się jak potwór z horroru czy swiecić gołym tyłkiem.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-24 08:08

Kiedy przeniesli Żaka? (1)

Żak został zamknięty na Wałach 1978 roku? Wydaje mi się, że bywałem tam jeszcze na początku lat 90.tych, coś chyba nie tak.

Gajny
8 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Żak został zamknięty na Wałach 1978 roku? Wydaje mi się, że bywałem tam jeszcze na początku lat 90.tych, coś chyba nie tak.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2015-07-24 10:49
  
  Zakończenie działalności Żaka przy WJ - rok 1997
  
  8 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Zakończenie działalności Żaka przy WJ - rok 1997
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-24 09:56

Ech wspomnienia .... (1)

Wspaniałe czasy . Byłem fanem Niebiesko - Czarnych z Adą Rusowicz , Wojtkiem Kordą i najlepszym ówcześnie gitarzystą Januszem Popławskim, którego miałem zaszczyt znać osobiście. Tak samo zresztą jak p. Franciszka Walickiego ( gorąco pozdrawiam ), który był moim sąsiadem. W szkole wszyscy mi zazdrościli kiedy opowiadałem jakie gwiazdy polskiego big-beatu - bywające u p. Franciszka - widziałem na swoim podwórku przy ul.Bema w Gdyni.

Vox61
8 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Wspaniałe czasy . Byłem fanem Niebiesko - Czarnych z Adą Rusowicz , Wojtkiem Kordą i najlepszym ówcześnie gitarzystą Januszem Popławskim, którego miałem zaszczyt znać osobiście. Tak samo zresztą jak p. Franciszka Walickiego ( gorąco pozdrawiam ), który był moim sąsiadem. W szkole wszyscy mi zazdrościli kiedy opowiadałem jakie gwiazdy polskiego big-beatu - bywające u p. Franciszka - widziałem na swoim podwórku przy ul.Bema w Gdyni.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-05-10 16:02
  
  Też sąsiad
  
  To musiałeś znać Kotelnikowa i Ochmana z podwórka. No i Iwonkę Walicką.
  
  Kola z podwórka
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To musiałeś znać Kotelnikowa i Ochmana z podwórka. No i Iwonkę Walicką.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-07-30 20:46

A czy pamietaja niektorzy jeszcze Tony kontra Pieciolinie? (2)

Stary meloman
8 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-05-10 15:58
  
  Byłem !
  
  Byłem w Hali Widowiskowej Stoczni Gdańskiej. Przed wejściem w potwornym ścisku przeżyłem pierwsze pałowanie milicji.
  
  BluessyCat
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Byłem w Hali Widowiskowej Stoczni Gdańskiej. Przed wejściem w potwornym ścisku przeżyłem pierwsze pałowanie milicji.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-01-30 21:40
  
  Tony
  
  Oczywiscie, ze pamietam Pieciolinie kontra Tony. Tam sie przewijalo nazwisko managera chyba Tonow Zbyszka Trzmielewskiego. To byly super czasy.
  
  Piotr
  5 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Oczywiscie, ze pamietam Pieciolinie kontra Tony. Tam sie przewijalo nazwisko managera chyba Tonow Zbyszka Trzmielewskiego. To byly super czasy.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-09-29 22:51

Zbigniew Wilk

Jeżeli jest pan synem Zbigniewa Wilka będę wdzięczna za kontakt do ojca. Lidmar73@wp.pl

lidia
7 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Jeżeli jest pan synem Zbigniewa Wilka będę wdzięczna za kontakt do ojca. Lidmar73@wp.pl
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-05-10 15:56

W Gdyni !

Polski big beat narodził się w Gdyni ! Walicki był mieszkańcem Gdyni. Pierwszy zespół - Rhythm and Blues oparty był na muzykach związanych z Mar.-Woj. Pierwsze próby- sala kina Grom na gdyńskim Oksywiu. Pierwsze próby Czerwono-Czarnych - sala gimnastyczna MDK w Gdyni. Pierwsze występy Elektronu Jurka Koseli - Klub Nauczyciela W Gdyni przy ul. 10 Lutego. Pierwsze próby Niebiesko Czarnych - gdyński klub Bursztynek. Większość muzyków - to Gdynianie !

5 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Polski big beat narodził się w Gdyni ! Walicki był mieszkańcem Gdyni. Pierwszy zespół - Rhythm and Blues oparty był na muzykach związanych z Mar.-Woj. Pierwsze próby- sala kina Grom na gdyńskim Oksywiu. Pierwsze próby Czerwono-Czarnych - sala gimnastyczna MDK w Gdyni. Pierwsze występy Elektronu Jurka Koseli - Klub Nauczyciela W Gdyni przy ul. 10 Lutego. Pierwsze próby Niebiesko Czarnych - gdyński klub Bursztynek. Większość muzyków - to Gdynianie !
Regulamin dodawania opinii