17 grudnia jest okazją nie tylko do wspomnienia ofiar masakry robotników, do której doszło 46 lat temu na ulicach Gdyni, ale i do łączącego gdynian doświadczenia, jakim sześć lat temu był udział w zdjęciach do filmu "Czarny czwartek", opowiadającego o zdarzeniach z Grudnia 1970.
tak, liczę, że najbliższe lata przyniosą rozwiązanie i ukaranie winnych23%
raczej tak, ale minie jeszcze dużo czasu zanim poznamy pełną prawdę19%
raczej nie, chyba za dużo czasu zostało zmarnowanego36%
nie, nie ma na to szans22%
- Żartuję, że pół miasta wzięło udział w tym pospolitym ruszeniu. Sam dostałem informację od koleżanki pracującej w firmie producenckiej. Spotkałem na planie masę znajomych - z podwórka, czy z liceum - większość przejętych i świadomych, że uczestniczą w czymś ważnym - opowiada Krzysztof Paciorek, który wówczas pracował jako rzecznik Arki Gdynia, a dziś pracuje jako opiekun zespołów muzycznych podczas tras koncertowych. Film Antoniego Krauzego miał premierę w lutym 2011 roku. Zdjęcia w Gdyni były kręcone w lutym i marcu 2010 roku przez 31 dni.
Obraz opowiada o tych tragicznych wydarzeniach poprzez pryzmat zwyczajnej rodziny jednej z ofiar masakry - Brunona Drywy, którego zagrał gdański aktor Michał Kowalski.
W hołdzie ofiarom
Podczas zdjęć na ulicach miasta pojawiło się blisko 60 pojazdów z epoki lub stylizowanych na lata 60 i 70. Na planie pracowało 100 aktorów i 10 razy tyle statystów - głównie mieszkańców Gdyni. Wielu z nich chciało oddać w ten sposób hołd ofiarom wydarzeń z 17 grudnia 1970 r.
Krzysztof Paciorek wspomina, że na planie nie brakowało zabawnych momentów, choć przeważały te trudne. Zwłaszcza w scenach zbiorowych na ul. Świętojańskiej czy w scenie przenoszenia na drzwiach ciała Zbigniewa Godlewskiego (uwiecznionego w piosence jako Janek Wiśniewski).
Dbałość reżysera o szczegóły wywoływała u pamiętających lata 70. gdynian nawrót wspomnień, który często kończył się krzykiem i płaczem.
- To było niesamowite uczucie, gdy padały strzały z ziemi i z powietrza, na ulicach dymiły świece. Wszystko, by oddać jak najbardziej klimat tamtych dni. To się chyba udało, bo film był naprawdę niezły. Te kilka weekendów zostanie w pamięci, zwłaszcza, że niektórym udało się zagrać chwilę dłużej niż migawkę w scenach zbiorowych jako statyści - dodaje Paciorek.
Zdjęcia jak wspomnienia sprzed lat
Prace na planie dokumentował znany trójmiejski fotoreporter Andrzej Gojke. Sam był świadkiem wydarzeń Grudnia '70, więc naciskanie spustu migawki przez czas kręcenia zdjęć do filmu, było dla niego wyjątkowym przeżyciem. Kiedy doszło do masakry miał 12 lat.
- Uciekliśmy ze szkoły jedynym otwartym oknem, żeby zobaczyć, co się dzieje. Nie rozumiałem wtedy w pełni tych wydarzeń. Dopiero 40 lat później, trzymając aparat w ręku na planie filmowym dotarło do mnie, jak wielka tragedia rozegrała się wtedy na ulicach Gdyni I nawet jeśli w trakcie kręcenia wszystko było udawane i tak zrobiło na mnie ogromne wrażenie - opowiada Gojke.
Zrobił kilka tysięcy zdjęć - towarzyszył ekipie na Wybrzeżu. Jak mówi, z satysfakcją dokumentował prace na planie filmu, obserwując pracę reżysera i całej ekipy filmowej, z której część twórców znał lub poznał już w trakcie kręcenia zdjęć. Opłacało się.
- Moje fotografie na tyle się spodobały, że pojawiły się na osobnej wystawie podczas uroczystej premiery filmu w Gdyni. Dodatkowo został wydany album z 60 z nich. Była to forma docenienia za pracę. Do dziś wspominam dni na planie bardzo dobrze - dodaje. W grudniu 2010 roku oprócz zdjęć do filmu "Czarny Czwartek" zaprezentowano jeszcze inscenizację wydarzeń sprzed 40 lat.
Co się stało w Grudniu 1970 r. na Wybrzeżu
Przypomnijmy, że bezpośrednią przyczyną strajków i demonstracji była wprowadzona 12 grudnia podwyżka cen detalicznych mięsa, przetworów mięsnych oraz innych artykułów spożywczych. Stocznia Gdańska im. Lenina nie podjęła pracy 14 grudnia, a robotnicy rozpoczęli strajk, domagając się cofnięcia podwyżek cen. Ruszyli pod Komitet Wojewódzki PZPR w Gdańsku. Do starć doszło w rejonie mostu Błędnik.
Dzień później o godz. 7 przed budynkiem dyrekcji Stoczni Gdańskiej zebrał się kilkutysięczny tłum pracowników, który udał się w kierunku KW PZPR. Milicja użyła pałek i gazu łzawiącego, demonstranci odpowiedzieli kamieniami. Gomułka ogłosił stan wyjątkowy i wprowadził godzinę milicyjną w Trójmieście, do miasta weszły oddziały wojska - gotowe do strzału. Walki przeniosły się pod siedzibę KW PZPR, którą podpalono. Milicja zaczęła strzelać. Zginęli: Andrzej Perzyński, Waldemar Rebinin, Józef Widerlik i Kazimierz Zastawny.
16 grudnia Podczas manifestacji wojsko zastrzeliło przed bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej dwóch robotników - Jerzego Matelskiego i Stefana Mosiewicza, wielu innych zostało rannych.
Tego dnia do strajku przystąpili gdyńscy dokerzy i robotnicy ze Stoczni im. Komuny Paryskiej
Wicepremier Stanisław Kociołek w radiu i telewizji wezwał robotników, aby następnego dnia rano stawili się w pracy. Tej samej nocy oddziały wojska zajęły wiadukt przy przystanku SKM Gdynia Stocznia, blokując drogę do Stoczni im. Komuny Paryskiej. Władza najkrwawiej rozprawiła się z protestującymi w Gdyni, gdzie zginęło najwięcej osób.
Służby bezpieczeństwa robiły co mogły, by zatuszować zbrodnię. Rodzinom ofiar mówiono, że ich synowie zginęli z powodu wrzodów, zapaści, zawału serca... Tymczasem dane ze szpitali mówią co innego: zginęli od kul, strzałów w tył głowy, wielu było bitych i maltretowanych: połamane kończyny, włosy wyrwane z kawałkami skóry, zmiażdżone palce - to tylko niektóre efekty "wrzodów żołądka".
Starcia robotników z milicjantami i wojskiem odbywały się przy przystanku SKM Stocznia, na Placu Kaszubskim i ówczesnym Wzgórzu Nowotki. Wśród zabitych były też dzieci, które idąc do szkół - prawdopodobnie wiedzione ciekawością - trafiły w sam środek masakry. Symbolem protestu został zamordowany Zbigniew Godlewski, przeniesiony na drzwiach ulicami Gdyni. Dzięki balladzie Krzysztofa Dowgiałły zyskał miano Janka Wiśniewskiego.
Oficjalnie zginęło 18 osób, ale z powodu tuszowania wielu zgonów, wiadomo, że ofiar było dużo więcej, co potwierdzają ustalenia historyków IPN i relacje świadków.
Program obchodów Grudnia 1970 w Gdyni
O godz. 6 odbędzie się uroczystość zapalenia zniczy i złożenia wieńców pod Pomnikiem Ofiar Grudnia 1970 (u zbiegu ul. Janka Wiśniewskiego i al. Solidarności ).
Na 16.15 zaplanowano uroczystą mszę św. w Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa (ul. Armii Krajowej 46 ). Nabożeństwo poprzedzi montaż słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej nr 40 w Gdyni.
Ok. 17.15 rozpocznie się przemarsz pod Pomnik Ofiar Grudnia 1970 (Plac Wolnej Polski ).
Ok. 17.30 zostaną pod pomnikiem zapalone znicze i nastąpi złożenie wieńców. W planach jest także modlitwa, Apel Poległych i salwa honorowa.
W związku z uroczystościami nastąpią utrudnienia w kursowaniu autobusów i trolejbusów w śródmieściu. Dotyczy to linii przejeżdżających przez ul. 3 Maja, Armii Krajowej, Świętojańską, al. Piłsudskiego i ulice poprzeczne. Utrudnienia wystąpią w godz. ok. 17.30 - ok. 18.30 i dotyczyć będą linii 22, 23, 24, 128, 133. Szczegóły zmian można znaleźć na stronie www.zkmgdynia.pl
Zobacz jak kręcono film "Czarny Czwartek" w Gdyni
Inscenizacja wydarzeń Grudnia '70 przeprowadzona w 2010 roku
pisiory to zdrajcy. Obran na spotkaniach przekazuje jarozbawowi rozkazy od putlera (1)
Inaczej nie da się wytłumaczyć tego jak rozwalają Polskę
7 lat
410
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 23:13
a jakich mają sojuszników?
Orban który zrobił syf u siebie ale lubi Putina i jak mu unia podskoczy to nas sprzeda ani mu powieka nie drgnie oraz Wlk.Brytania i USA czyli Ci którzy nas sprzedali w Jałcie Stalinowi żeby było na kim komunizm szlifować.Czy na takie coś można głosować i nazywać się zdrowym i patriotą dla marnego 500zł zaprzepaszczać przyszłość swoją i naszych dzieci?Cała Polska z Was się śmieje pislamiści i złodzieje!!!!
7 lat
20
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 20:58
Gdyniax
Szanuje historie ale najwyższy czas żeby Gdynia ruszyła do przodu.Muzea i pomniki pracy ludziom nie dadzą.
Kiedy przyjdą podpalić dom,
ten, w którym mieszkasz - Polskę,
kiedy rzucą przed siebie grom
kiedy runą ubeckim wojskiem
i pod drzwiami w grudniu staną, i nocą
kodomici w drzwi załomocą -
ty, ze snu podnosząc skroń,
stań u drzwi.
Bagnet na broń!
Gdynianin
7 lat
7739
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 18:29
Spadaj wyznawco Kaczuzelskiego
Fuhrer Kwaczlajter
7 lat
32
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 08:33
pis to hańba. (1)
cały świat się śmieje i oczy przeciera ze zdumienia.
zostawcie Polskę w spokoju buraki. Kaczor wracaj do smoleńska rozliczać brzozę.
zabierz ze sobą swoich przyjaciół prokuratorów z pzpru.
Kaczyński, co ty robiłeś w stanie wojennym? Dogadywałeś się?
w pis du z wami buraki.
7 lat
1815
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 12:02
Wstyd to kod robi. Żal patrzeć
7 lat
72
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 08:26
Ile ci płaci cieć jaworski za te idiotyzmy? (1)
7 lat
1311
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 12:01
Tu nikt poza kod kasy za wpisy nie dostaje
Precz z kod, po i nowoczesną.
7 lat
91
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 15:35
Uwaga (1)
Forum zostalo zaatakowane przez platnych pistroli. Niestety zatrudniono analfabetow, ktorzy oprocz chorych tresci bija po oczach kalekim slownictwem. Jaki rzad tacy klakierzy
7 lat
1012
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 18:02
pisiory od kilku lat tutaj trollują, a portal przez to zszedł na psy
7 lat
14
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 18:01
Oby historia się nie powtórzyła
ale patrząc na to co wyprawiają rządzący przy Wiejskiej bardzo się o to boję.
7 lat
58
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 08:07
(1)
Te pałki które są na zdjęciach z rekonstrukcji ,,lole" są rewelacyjne ta pałka jest tak skuteczna,że hoho ,wystarczy raz dobrze trafić i wtedy już obiekt jest w dużych opałach.Wspaniała jest ta pałka.Biała lola jest nr 1 w kolekcji pałek Szpilka.
Szpilek
7 lat
936
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2016-12-17 17:56
Szpilku - dostales czy palowales? ;)
Ja dostalem - tak kontrolnie w tzw "lodowce" (Star z blaszana buda): za przejscie w miejscu niedozwolonym.
).
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
