• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wyjątkowe ujęcia Bazyliki Mariackiej po remoncie

Katarzyna Moritz
12 listopada 2018 (artykuł sprzed 5 lat) 

Bazylika Mariacka: zakończony remont z lotu ptaka i wykonane z powietrza ujęcia wnętrza kościoła.



Zakończone zostały prace renowacyjne przy wszystkich elewacjach bazyliki Mariackiej, a na jeszcze do niedawna dziurawym jak sito dachu, ułożono ponad 100 tys. nowych dachówek. Odnowione zabytki we wnętrzu świątyni prezentujemy na prawdopodobnie pierwszym w historii filmie lotniczym wykonanym we wnętrzu tej świątyni.



W ubiegłym tygodniu w Bazylice Mariackiej odbyło się ostatnie posiedzenie komisji pod nadzorem wojewódzkiej konserwator zabytków oraz prof. Jadwigi Łukaszewicz UMK z Torunia. Podczas spotkania oficjalnie odebrano prace konserwacyjne prowadzone na elewacji bazyliki.

Już deszcz i wiatr jest nam nie groźny



- Prace te zostały przyjęte bez uwag, dzięki czemu już formalnie zakończyliśmy remont elewacji kościoła - cieszy się ksiądz prałat Ireneusz Bradtke, proboszcz bazyliki. - Już żadna cegła nie spadnie na ludzi czy stojące poniżej samochody.
Prace przy elewacjach korpusu kościoła wiązały się też z rekonstrukcją sklepienia w kruchcie, wymianą wszystkich okien i remontem drzwi.

Przy okazji wyszedł na jaw nieznany wcześniej fakt. Okazało się, że ślady na ścianie od strony ul. Piwnej, nie były - jak początkowo sądzono - pozostałościami po tynku. Jak ustalił prof. Aleksander Piwek jest to ślad po pierwotnej lokalizacji dawnego zegara słonecznego, który został przesunięty o kilka metrów w lewo, gdy dawne rzygacze zostały zastąpione rynnami.

Ale od lat największa bolączką tej największej ceglanej na świecie świątyni był dach, nieremontowany od 1949 roku. Od zeszłego roku trwał jego kapitalny remont, polegający na wymianie konstrukcji i poszycia.

Obecnie prace przy nim zakończyły się na 99,9 proc. Na naszym filmie z drona widać, że na dachu są obecnie zupełnie nowe dachówki, jest ich ponad 100 tys. sztuk. Prace chciano zakończyć przed zimą, a nie było to wcale łatwe. Powierzchnia dachu bazyliki, który składa się w sumie z 11 mniejszych dachów, przekracza 8,6 tys. m kw.

- Trwa jeszcze sprzątanie sklepień i rozbiórka podestów, po których chodzili pracownicy i które umożliwiały pracę wewnątrz i dlatego jeszcze winda pracuje. W związku z tym nie możemy odebrać prac przy dachu na 100 proc., tylko na 99.9. Ale przeszliśmy znacznie ważniejszą próbę niż ocena konserwatorów, czyli deszczu i wiatru - dach nigdzie już nie przecieka - podkreśla proboszcz.
Z końcem listopada wykonawca zgłosi całkowite zakończenie prac i nastąpi ostateczny odbiór.


Spektakularne prace we wnętrzu bazyliki



Piękny nowy dach, uzupełniony o nieodbudowaną po wojnie wieżyczkę, zostanie też wkrótce na nowo iluminowany. Zarząd Dróg i Zieleni obecnie szuka wykonawcy nowej instalacji. Stare i przestarzałe podświetlenie siłą rzeczy więc po remoncie dachu zostało zamontowane ponownie.

Ściany kościoła są podświetlone jeszcze w starym systemie, ale część tej iluminacji zostanie wyłączona. Jest to związane z planowanymi w najbliższym czasie pracami przy elewacjach, do których przylega dawna kotłownia. Wkrótce zaczną się tam prace, które przerobią ją na salę multimedialną.

- Najbardziej spektakularne prace trwają we wnętrzu kościoła. Niedawno została odrestaurowana grupa ukrzyżowania [znajduje się na belce umieszczonej pomiędzy dwoma wschodnimi filarami skrzyżowania naw nad ołtarzem. Po środku jest olbrzymi 4,5 metrowy krucyfiks, a po jego bokach są figury Matki Boskiej Bolesnej (3,5 m) i św. Jana Ewangelisty (3,6 m) - red.]. - wyjaśnia Bradtke. - Teraz zaczął się spektakularny moment montażu ołtarza koronacji Najświętszej Marii Panny. Skrzydła ołtarza wracają na swoje miejsce.
  • W kościele Mariackim odtworzono pod wejściem od strony wieży wiatrołap, który ma chronić nie tylko wiernych przed przeciągami, ale też zabytki.
  • We wnętrzu ciągle coś się dzieje, pracują nie tylko konserwatorzy zabytków, ale też alpiniści. Sklepienie jest bowiem na wysokości niemal 30 m.
  • Kończą się też prace przy głównym ołtarzu, którego skrzydła na przełomie roku mają ponownie być ustawione.


Przez wiele lat w zasadzie od końca XVI wieku, od kiedy protestanci pojawili się kościele, wierni widzieli ołtarz trzyskrzydłowy. Przed II wojną został rozebrany i ukryty, ale po wojnie w świątyni niestety został źle złożony.

- Teraz po pracach zobaczymy ołtarz w pełnej krasie - pięcioskrzydłowy. Nastąpi to prawdopodobnie na przełomie roku - zapowiada Bradtke.
Prace konserwatorskie wykonuje zespół pod kierunkiem Krzysztofa Owsianego. Ołtarz ma obecnie inną podstawę, zbliżoną do tej pierwotnej, dzięki temu będzie można do niego podchodzić bardzo blisko, i oglądać go niemal na wyciągnięcie dłoni. Obniżono też prezbiterium.

We wnętrzu kościoła pojawił się też wiatrołap w formie potężnych drzwi pod wieżą, pod witrażem ze sceną ukrzyżowania. Drzwi zaprojektował Tomasz Celewicz, na podstawie zachowanych szczątków fotografii, a wykonała pracownia stolarska Mariana Ranachowskiego. Na razie mają kolor dębowego drewna, komisja konserwatorska dookreśli wkrótce kolor. Te drzwi mają nie tylko chronić wiernych przed przeciągiem, ale przede wszystkim zabytki.

- Świętej pamięci ksiądz infułat Stanisław Bogdanowicz powiedział mi gdy tu przyszedłem, że będę miał tu ciągle zajęcie. Teraz czekają nas jeszcze prace przy posadzce i gdy to zostanie wykonane, to sytuacje będziemy mieli w miarę opanowaną, co powinno nastąpić do 2020 roku. W kolejnych pięciu latach pozostanie nam tylko odmalowanie bazyliki, ale po tym jest zamiar, by wrócili tu konserwatorzy i poszukiwali w odpowiednich miejscach spokojnie dawnych fresków, ale to nie będzie przeszkadzało w funkcjonowaniu bazyliki.
W trakcie obecnych prac odnaleziono też pod dachem zakrystii fryz, który obecnie został zrekonstruowany.

Koszt całości prac w kościele wynosi 21,5 mln zł. Projekt remontów jest współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 (18 mln zł), dotacji Gminy Miasta Gdańska (2,5 mln zł) i wkładu własnego parafii (3,5 mln zł).

Zamek krzyżacki w bazylice?



Podczas remontu Bazyliki Mariackiej konserwatorzy zabytków odnaleźli element architektoniczny, który wcześniej mógł być częścią... gdańskiego zamku krzyżackiego, rozebranego w 1454 roku. Wówczas niechęć mieszkańców do zakonu krzyżackiego była tak duża, że nie chciano by w mieście pozostał jakikolwiek ślad po rycerzach z czarnym krzyżem na płaszczach.

Pragmatyczni mieszczanie rozebrali krzyżacką siedzibę w sposób "gospodarski". Z przekazów wiemy, że niektóre z elementów zamku stały się częścią innych gdańskich budowli, m.in. Dworu Artusa, Domu Przyrodników, Żurawia czy Bazyliki św. Mikołaja.

- Podczas remontu Bazyliki Mariackiej znaleźliśmy pęknięty element o długości 175 cm, który służył jako próg przed wejściem do Bazyliki - mówi Ludwik Brzuskiewicz, konserwator pracujący przy remoncie świątyni. - Pochodzi najprawdopodobniej z czasów gdy budowano transept Bazyliki, co pokrywa się z czasem, gdy rozbierano zamek krzyżacki.
Główną poszlaką wskazującą, że kamienny element może pochodzić z gdańskiego zamku jest oczywiście jego wygląd. Takie same elementy architektoniczne możemy znaleźć na Zamku w Malborku i innych tego typu budowlach stawianych przez Zakon.

O przyszłości ciekawej pamiątki ze średniowiecza, która odnalazła się w Bazylice zdecydują teraz konserwatorzy zabytków. Element najprawdopodobniej zostanie w świątyni. Być może zostanie w niej wyeksponowany.
MT

Miejsca

Opinie (210) ponad 20 zablokowanych

  • Im wciąż mało pieniędzy. (14)

    Opodatkować kościół to zwykła instytucja.

    • 80 88

    • (1)

      Nie odpowiada to proszę wyjechać do innego kraju UE

      • 5 1

      • Jakub klecha ,pasozyt tak się podpisuj

        • 0 0

    • Obraca ogromnymi kwotami (1)

      A nikt nad tym nie ma kontroli.
      Zainstalować kasy fiskalne, przecież taki pogrzeb czy chrzest to zwykła usługa - pan wygłasza mowę, chlapie magiczną wodą, potem imprezka i tyle

      • 23 10

      • Usługi parafialne...

        • 2 1

    • opodatkuj urzad miasta to w koncu instytucja. (7)

      to samo sądy.

      • 8 9

      • To tak jakbyś się sam opodatkował (6)

        Myśl trochę.

        • 6 2

        • ale dlaczego nie? skoro ten koles odwoluje sie ze podatkowac trzeba instytucje. (5)

          Czy bedac mieszkancem i jest to moje miasto to nie place podatkow?

          Wiec dlaczego bedac czescia kosciola mam sie opodatkowywac jeszcze?

          • 3 3

          • A urzędy to za czyją kasę funkcjonują?

            Z Twoich podatków.
            Chcesz podwójnie się opodatkować?
            Matko i córko skąd wy ludzie jesteście, jak wy żyjecie na codzień?

            • 5 1

          • Ale to jest usługa samorządowa i jej istnienie jest wymagane przepisami (3)

            A kościoły to swego rodzaju parki rozrywki, do tego prywatne (z prezesem do śmierci).

            • 8 2

            • Koscioly tez sa czescia panstwa, a juz napewno ich personel (2)

              I to za sprawa demokratycznych wladz.
              Raz to powolany przez Lecha Walese ordynariat polowy, oplacony sowicie z MON i wyplacajacy pozniej emerytury panswtowe, np pan Glodz z Wroclawia.

              Znany premier z pierwszych wyborow wprowadza w 1989 do szkol nauke religii co skutuje juz po podpisaniu konkordatu wyplacaniem ksiezom normalnych pensji z ministrstwa edukacji.

              Chcesz o czym jeszcze prozmawiac? Kto jak nie budyn zaprasza do kropienia miejskich budowli, peronow, etc?

              Jesli uwazasz nadal ze mowa jest o prywatnym cyrku to idz to powiedz Budyniowi w urzedzie. Wysmieje Cie. Gwarantuje Ci.

              • 1 10

              • Twoja władza Pisuarowa daje Grubą forsę Rydzykowi i innym klechom ,głupi jesteś albo chory (1)

                • 6 2

              • TY nie widzisz czy nie chcesz widziec kto kupil sobie pierwszy klechów?

                to znaczy ze jestes glupia i slepa.

                • 0 5

    • Żałosny nick sugerujący podstarzalego metala-przwgrywa. (1)

      • 7 7

      • Chociaż jakiś mam, a nie jak ty

        Anonimowo plujesz na każdego

        • 6 8

  • (1)

    Niech ściągną w końcu te żenujące barierki zagradzające wstęp do środka bez biletu.

    • 19 0

    • Nikt ich nie zdejmie bo dzięki nim księzulo żyje w pełnym lususiku z nikim się nie rozliczjąc , a ten nowy tyle

      zrobił dla Bazyliki ,że właściwie nic tylko zdjęcie sobie zrobił przy dzwonie ,taka cała jego zasługa

      • 0 0

  • Pięknie! Pięknie! Pięknie!

    • 3 0

  • (16)

    Czy ten Gdańsk nie jest piękny

    • 198 10

    • Siadaj, pała!

      A gdzie pytajnik?

      • 0 0

    • Czyżby? (12)

      Piękne to są oryginalne stare budowle.Co może być pięknego i cennego w budynkach które zostały odbudowane współcześnie na wzór tych starych.Są często odbudowane niestarannie bez zachowanego pietyzmu o detale, byle jak.Przecież cała starówka była zmasakrowana ,spichlerzy nie było .Teraz tą papraninę pokazuje się jako zabytki! Przewodnicy często nawet się nie zająkną że te domy pochodzą z lat 50-60.Pokażcie wycieczką piękne przedwojenne budowle na wyspie spichrzów. Co wstyd? Nie to niech Niemcy się wstydzą nie my. My natomiast nie oszukujmy turystów!

      • 10 42

      • Gdańsk zburzyli Rosjanie nie Niemcy

        • 0 0

      • Odbudowano Berlin, Drezno, Rygę Carcassonne i setki innych miast. I nikt nie mówi o oszustwie (1)

        • 9 0

        • nawet monte cassino

          • 1 0

      • (3)

        znowu jakis nawalony pisior ulal troche porannej frustracji

        • 16 4

        • wg smoleńskiego wyznawcy gdyby (2)

          rządził pis to by od razu wypiękniał.

          • 16 3

          • POszli won (1)

            Wyp..... stąd

            • 1 6

            • nie ma sie czym przejmowac to tylko taka pisia pozytywka, czubek wlacza ja sobie przed snem, jedyny sposob na orgazm

              • 2 0

      • (2)

        wycieczką?

        • 14 1

        • W środku widzę (1)

          Wiele pomników ale dlaczego chociaż jeden nie jest Lecha Kaczyńskiego? Ma to z pewnością związek z tym że Gdańsk od dawna jest we władaniu POlszewikow

          • 1 4

          • znowu usiadles na gwozdz, ile wystawal?

            • 2 1

      • Zaraz dostaniesz pocisk od zakodowanych sloikow

        • 1 4

      • Jedź do Kalinigradu albo Elbląga i tam się pożal jak brzydko Gdańsk odbudowano. I nie jęcz od rana.

        • 26 1

    • Zwlaszcza w tym smogu i zanieczyszconej mgle, ktora byla ostatnimi dniami

      przynajmniej nie bylo widac tego calego faszystowskiego getta. Jakby byla to kraina z bajki gdzie zyja jeszcze ludzie mimo calego zatrucia, chrob nowotworowych, setek awarii ogolnego bandytyzmu, nozownikow, wnuczkow z palkami. itd.

      Bo kto ucho odwracał, aby prawa nie slyszec,
      tego modlitwa nawet jest wstretna.

      • 4 8

    • Super film. Zawsze na filmie widać wszystko 10 razy lepiej niż w rzeczywistości :)

      • 10 0

  • (1)

    Bazylika Mariacka to nie tylko kościół. To symbol Gdańska. Super, że wraca do godnego wyglądu.

    • 17 1

    • Tylko szkoda ,że przepada forsa z biletów i inne ,przeczytaj Sebę z 3 strony

      • 1 0

  • Gdunsk - stolica Kaszub. Gdyby nie nasz byly premier to kosciol by sie tu tak nie rozwijal. (1)

    chwalmy sobie te nasza stolice.

    • 6 14

    • Lepiej kaszubi nakarmcie swoje głodne psy łańcuchowe w dziurawych budach ,

      bo to u was normalka. , a w kosciele w niedzielę was 1OO% takie wzorowe katoliki , he.he .he brak słów

      • 1 0

  • Obciach na całego , policzcie sobie ,jeżeli wstęp do kościoła kosztuje w sumie 7 zł, zwiedzanie kościoła plus wierzy, a co roku (12)

    przewija się ok. 3 miliony turystów , przed i po kolejni , śluby forsa, wypominki kasa, taca kasa , skrzynki kościelne na forsę gdzie często są duże pieniadze , złota biżuteria ,bo mochery kupują sobie tak niebo , a przecież na tacę tego nie sypną bo ludzie by widzieli, zbiórka pieniędzy na remonty kasa, sprzedaż gwiazdek sufitowych za duże pieniądze ,bo niektóre pawiany je kupują i gdy się modlą to naiwnie myślą ,że ta gwiazda należy do niego ,a one już ze sto razy sprzedane i będą sprzedawane bez końca , sklepik w kościele super prosperuje ,bo jak tam być i pamiątki nie kupić ,srebro w hurtowniach taniutkie ,a w sklepiku potężny narzut, oczywiście księża się tak ustawili ,że wszystkie sklepy w Polsce w niedzielę mają być zamknięte a te z dewocjonaliami nie, policzcie sobie ludzie jakie to ogromne pieniądze każdego roku ,ale gdzie one są gdy za nie powinno się remontować tę piękną Bazylikę,., a nie wyciągać łapy po Unijne , państwowe i ludzi pieniądze. Jak czytam ,że ten czy tamten ksiądz coś zrobił dla tego miejsca to zaraz mnie mdli ,bo to przecież tylko pasożyty , zresztą księżom się nie dziwię ,bo oni doskonale wiedzą ,że żyje się tylko tu i teraz więc wykorzystują tę chwilę żyjąc w ogromnym przepychu . Fu ,paskudna ta Unia dla księży ale forsą z niej się nie brzydzą.

    • 20 23

    • Przepraszam za błąd w słowie wieży ,ale napisałam to mechanicznie ,jednocześnie zdenerwował mnie (3)

      ten Brandke co tu się chwali za swoje zasługi ,a nie ma żadnych ,pasożyt jak wielu przed nim w tym miejscu

      • 7 7

      • Zazdrościsz (1)

        Że tobie mohery do skrzynki nie wrzucają ? ;):);)

        • 3 2

        • idz padnij na kolana przed cwanym klechą , który jak sobie popije to z takich jak ty się śmieje

          z kumplami klechami

          • 1 0

      • mechanizcznie tak jak falszuje sie odwiadczenia?

        no to jest ci wybaczone i sad oglasza znikoma szkoldiwosc spoleczna.

        • 4 7

    • (6)

      Podaj mi przykład choćby jeden gdzie wejście do największych zabytków na Świecie , w tym kościołów jest darmowa. Mówimy o tych najcenniejszych w danym mieście

      • 7 5

      • A, podaj chociaż jedno takie miejsce forsa znika i nie jest na remont obiektu

        tylko księżule w luksusiku sobie za nią żyją .

        • 1 0

      • Myśl przygłupie , nie ważne czy za wejście się płaci czy nie tylko gdzie są te ogromne pieniądze , czytaj treść (4)

        ze zrozumieniem zanim dasz komentarz

        • 5 4

        • (2)

          Anka to Ty pisioro?

          • 4 2

          • Jak Anka może być Pisiorą gdy Pisiry d*pę liże klerowi

            myśl , bo myślenie nie boli

            • 1 0

          • T Anka weganka...

            • 1 0

        • W Toruniu...

          • 1 0

    • Niw wierzę, jakiej wierzy ?

      • 3 3

  • :) (3)

    Gdansk pieknieje z dnia na dzien :) Brawo

    • 101 9

    • gdansk ma obecnie najwiecej swiatyn konsumpcji na km2 (1)

      pieknieje i zalewany jest z kazda kolejna ich rozbudowa oraz zabudowywaniem okolic kanalow.

      • 2 11

      • nie pij wody z pisuaru on sluzy do czego innego pisolcu

        • 1 0

    • a wszystko to mozliwe dzieki Konkordatowi i UE, dwoch porozumien panstwa

      mudlmy sie za naszych wspanialych menzuw stanu. Lecha W. Aleksandra K, Pawła A. Slawoja G.

      • 0 6

  • Moje Miasto (11)

    Duma mnie rozpiera , że to moje Miasto, które mam codziennie na wyciągnięcie ręki , z roku na rok coraz piękniejsze. Kocham Gdańsk!

    • 156 19

    • a mnie wsytd, ze w tej gigantomani nie stac bylo miasta na odbudowanie budynku wielkiej synagogi. (3)

      ale w zamian za to walnal sobie koles budynia bunkier, ktory nawet nie jest pelnoprawnym teatrem.

      • 5 14

      • minusy pokazuja tylko jaki faszysci wybrali adamowicza (1)

        • 1 9

        • zgadza sie jaki przegral w warszawie

          • 4 0

      • Jeszcze czego

        • 4 0

    • (1)

      Jak będziesz tak jak ja miec pochodzenie Gdanskie od 1478 r to powiedz twoje miasto

      • 0 9

      • ech ile zwykłej nienawiści w ludziach, którzy nie doceniają miejsca w którym mieszkają. Żal mi was

        • 7 0

    • Proponuje zebyc raz czy dwa zajrzala do raportu z miasta. Tak wlasnie staje sie bardziej dla ludzi.. dziekuje za uwage. (1)

      ja rozumiem, ze w urzedzie siedzisz i dostajessz wytyczne ale ja tu mieszkam od lat 70-tych.

      • 2 8

      • akurat nie pracuję w żadnym urzędzie, piszę to co czuję a mieszkam od lat 60-tych. Zatkało kakao?

        • 6 0

    • (1)

      Hehe chyba nigdzie indziej nie byłaś jak dla ciebie Gdańsk jest taki cudowny. Jeszcze napisz że to dzięki Adamowiczowi

      • 15 35

      • do kolesia " he he he"

        Rozczaruję cię - nie mieszam się do polityki, to domena pisiorów

        • 9 0

    • A to wszystko dzieki temu ze Gdunsk stal sie stolica Kaszeb

      Chwalimy sobie ten Gdunsk nasz.

      • 7 3

  • Śmiało mówić można, że Gdańsk (16)

    To najładniejsze Miasto w Polsce

    • 191 21

    • Byłeś w Toruniu? (1)

      • 2 6

      • no cos tam mozna zarazic sie choroba na r

        • 1 0

    • (8)

      Prowincjonalne Citi Forum , przejście podziemne przy Okopowej , biurowa Oliwa, zapuszczony piękny Górny Wrzeszcz itp kwiatki nie ma się czym chwalić.
      Kraków, Łódź, Warszawa, Poznań, Wrocław tam pół dnia (jak w Gdańsku) nie wystarczy, żeby poznać miasto. W Gdańsku brak też klimatu tych miast.
      Piękna Bazylika to trochę mało

      • 19 35

      • Fakt, że Gdańsk był długi czas prowincjonalnym pruskim garnizonem (6)

        W tym czasie miasta polskie niesłychanie się rozwijały: Warszawa, Kraków, Poznań - każde było stolicą dużego regionu stąd okazałe budynki publiczne, teatry, filharmonie, uniwersytety, hotele.... W GD w tym czasie bida z nędzą.
        Stąd te miasta mają swoja polską historię, atmosferę.
        Gdańsk boryka się od dawna z takim syndromem "zlepka" różnych dzielnic, historii i jest mały w porównaniu...
        Także własciwie dopiero teraz buduje swoją tożsamość w Polsce

        • 11 21

        • (2)

          Poznań? Oj, nie za bardzo. To już bardziej Łódź w owym czasie. Zresztą Kraków też nie był centrum C-K, a pipidówą na kresach.

          • 14 0

          • (1)

            i tez garnizonem

            • 1 0

            • na wawelu austriacy urzadzili koszary i stajnie

              • 2 0

        • PR (2)

          I takim prowincjonalnym miastem niestety pozostaje. Mało tego jest coraz gorzej. Tak to jest jak osoby z prowincji dyktują kierunki rozwoju miasta. Citi Forum od strony Okopowej to masakra Gdańska

          • 10 13

          • Nie odpisuj sam sobie. (1)

            • 6 3

            • Chyba ty

              • 2 3

      • Znalzł się Janusz-turysta

        Poznań - nie ma nic poza koziołkami
        Łódź - miasto jednej ulicy ze syfem totalnym jak wejdziesz dalej
        Kraków - przereklamowany i brudny z wiecznym smogiem
        Warszawa - największy syf w Polsce

        • 11 5

    • Nigdzie nie byles tyle...

      • 0 4

    • W północnej Polsce;)

      • 0 3

    • No i pięknie (2)

      Szkoda że zaraz jakiś śledź napisze że jego dynia ładniejsza.

      • 17 7

      • O gustach się nie dyskutuje , ale jak chcecie zobaczyć coś pięknego TK polecam wycieczkę do Zamościa

        • 6 5

      • po co prowokujesz, pisuar jak kogos w koske nie kopnie to chory

        • 10 4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane