Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Opowieść o największej fabryce dawnej Oruni

Jakub Gilewicz
15 sierpnia 2015 (artykuł sprzed 8 lat) 
Opinie (104)
Tak wyglądała ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera. Tak wyglądała ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.

Tak wyglądała ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.

Niegdyś pracowało w niej ponad 200 osób, a produkty kupowali między innymi kolejarze i pruska armia. Dziś po Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera w Oruni pozostał niszczejący budynek biurowy i ściana starej hali.



- Mówiło się: "Żeliwiak wyje". Wystarczył dźwięk zakładowej syreny i wiadomo było, że to już 15-sta. Nikt nie musiał mieć zegarka. Dorośli kończyli zmianę, a my przerywaliśmy zabawę na podwórku i szliśmy na obiad. Tak było za czasów Zakładu Odlewniczego "Żeliwiak", który działał na miejscu dawnej Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Była to niegdyś największa tutejsza fabryka - opowiada Krzysztof Kosik, badacz dziejów Oruni i autor książki na jej temat.
Fabrykę założył w 1905 roku ambitny i pracowity mistrz ślusarski Christian August Kirschberger. Hale produkcyjne wzniesiono przy nieistniejącej dziś ul. Tylnej zobacz na mapie Gdańska, a droga dojazdowa znajdowała się od strony Traktu Świętego Wojciecha zobacz na mapie Gdańska.

Około 200 osób pracowało między innymi w kuźni, montażowni, ślusarni i maszynowni. Do ich dyspozycji były piece, a także maszyna parowa. A że fabryka zdobywała kolejne zlecenia, wybudowano budynek, gdzie ulokowano biura handlowo-reklamowe zobacz na mapie Gdańska.

- Fabryka Kirschbergera była znaczącym zakładem, a jej produkty miały wysoką jakość. W czasie pokoju wytwarzano tu metalowe konstrukcje na potrzeby dworców choćby we Wrzeszczu czy w Oliwie. Do tego semafory, zwrotnice. A w czasie wojny pełną parą szła produkcja dla pruskiej armii: wózki do broni maszynowej, kuchnie polowe - wylicza badacz dziejów Oruni.
4
  • Budowa Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Zdjęcie wykonano ok. 1905 r.
  • Kuźnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.
  • Ślusarnia w Fabryce Konstrukcji Żelaznych Kirschbergera.
  • Budowa Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Zdjęcie wykonane zostało ok. 1905 r.

Budowa Fabryki Konstrukcji Żelaznych. Zdjęcie wykonano ok. 1905 r.



Elegancka kawiarnia i oruński park

Kiedy Christian August dbał o rozwój fabryki, jego żona Anna Maria prowadziła Caffe Kirschberger. Kawiarnia działała w rodzinnej willi, którą małżeństwo wzniosło w 1900 r. przy dzisiejszej ul. Gościnnej zobacz na mapie Gdańska. Eleganckie wnętrze lokalu i ogrodowe alejki ze stylowymi stolikami zachęcały gości do wstąpienia w kawiarniane progi.

- Latem wielką popularnością wśród mieszkańców Gdańska cieszył się tutejszy park, gdzie można było nawet pływać łodziami w stylu weneckim. Gerard Szarmach - syn Franciszka, który w 1923 r. założył w Oruni zakład fryzjerski - opowiadał, że razem z rodzicami chodził do parku, i że potem czasami wchodzili do kawiarni Kirschbergerów. Wspominał, że jadł tam wspaniałe ciasta, a kiedy było gorąco lody - opowiada Kosik.
2
  • Willa Kirschbergerów przy dzisiejszej ul. Gościnnej. Wśród osób, które stoją na balkonie widać właścicieli: Christiana Augusta i Annę Marię.
  • Stoliki w ogrodzie Caffe Kirschberger.

Willa Kirschbergerów przy dzisiejszej ul. Gościnnej. Wśród osób, które stoją na balkonie widać właścicieli: Christiana Augusta i Annę Marię.

Po przegranej przez Cesarstwo Niemieckie I wojnie światowej, dla fabryki nastały niełatwe czasy. Ponadto w 1923 r. zmarła Anna Maria, a siedem lat później jej mąż. Pozostawili troje dorosłych potomków. W latach 30. ub. wieku willa z kawiarnią oraz zakład trafiły w ręce nowych właścicieli.

Boje dla rybaków i szkoła muzyczna

Największe zmiany przyszły jednak wraz z końcem II wojny światowej. Fabryka Konstrukcji Żelaznych stała się Zakładem Odlewania Żeliwa "Zamek", a następnie Zakładem Odlewniczym "Żeliwiak".

- Odlewano tu w dużej liczbie na przykład aluminiowe boje do sieci rybackich. Pamiętam też, że w przyzakładowej hałdzie, młodzi - w tym również ja - szukali resztek karbidu, żeby sobie postrzelać - wspomina Kosik.
Produkcję zakończono w latach 80. Dziś po zakładzie pozostało niewiele. Między innymi jedna ze ścian hali i budynek biurowy, który obecnie znajduje się w prywatnych rękach. Z kolei w dawnej willi Kirschbergerów mieści się szkoła muzyczna. Kilka lat temu - z zajazdu po drugiej stronie ulicy - spoglądała na nią Inga, wnuczka Christiana Augusta i Anny Marii.

- Zamieszkała u mnie w hoteliku. Niestety, nie mówię po niemiecku, więc za pomocą łamanej angielszczyzny udało mi się jakoś ustalić, że jest wnuczką Kirschbergera. Poprosiłem o zdjęcia i otrzymałem. Dla pasjonatów dawnej techniki i tych, którzy interesują się historią Oruni, to coś niesamowitego. Klimat i widoki praktycznie jak z Ziemi Obiecanej - puentuje Kosik.

3
  • Ściana, która pozostała po hali Fabryki Konstrukcji Żelaznych.
  • Ceglany budynek, w którym niegdyś mieściły się biura Fabryki Konstrukcji Żelaznych.
  • W dawnej willi Kirschbergerów znajduje się szkoła muzyczna.

Ściana, która pozostała po hali Fabryki Konstrukcji Żelaznych.

Zobacz także

więcej artykułów (131)

Opinie (104) 7 zablokowanych

  • 2015-08-15 20:31

    Panie Jakubie - wielki szacun.

    Panie Jakubie napisał Pan ŚWIETNY ARTYKUŁ.
    Proszę o następne opisy zapomnianych gdańskich miejsc.
    Może BLASZANKA na Dolnym Mieście.
    Około 1975 roku byłem tam na szkolnej wycieczce. Jak wiem początki fabryki puszek sięgają początku XX wieku.

    Jano

    8 lat

    • 38 0

  • 2015-08-15 20:50

    Warto ten artykuł i zdjęcia zadedykować i pokazać łysawemu gospodarzowi, by

    Popatrzył, j a k wygląda zarządzane przezeń miasto, dzielnice...Ale czy to zrobi na nim wrażenie? To z pewnością rzucanie pereł ...(dokończcie sami).

    GOSpoDARNA

    8 lat

    • 29 1

  • 2015-08-15 21:45

    Czy PP kupiła budynek przy ul. Gościnnej, czy wynajmuje i płaci za wynajem?

    8 lat

    • 9 0

  • 2015-08-15 22:15

    Najlepszą "firmą" na Orunii (2)

    jest hodowca danieli. 250 tys odprawy i 14 tys brutto na jeden filoletowy łepek robi wrażenie.I zadnej rodziny ponoć nie trzeba utrzymywać. Ament

    Taki tam

    8 lat

    • 46 2

    • 2015-08-15 22:36

      a gdzie leży ta "Oruniia"? (1)

      8 lat

      • 4 9

      • 2015-08-16 09:59

        Lepiej milczeć i wydawać się przygłupem, niz się odezwać i rozwiać wszelkie wątpliwości

        8 lat

        • 3 4

  • 2015-08-15 22:15

    Panie Jakubie - wielki szacun. (1)

    O Browarze we Wrzeszczu, który przetrwał zabór pruski, I wojnę światową, Wolne Miasto Gdańsk i po 1945 komunę. Piwo produkował przez 130 lat.
    PROSZĘ O ARTYKUŁ.

    jANO

    8 lat

    Odpowiedź redakcji:

    Dzień dobry!

    Browarowi i jego historii poświęcony jest materiał TV i spory artykuł pt. "Zajrzyj do wnętrz browaru we Wrzeszczu" z lipca 2014 r. Poniżej link:

    http://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Zajrzyj-do-wnetrz-browaru-we-Wrzeszczu-n81410.html

    Dobrej niedzieli!

    Jakub Gilewicz

    • 34 1

    • 2015-08-16 16:01

      Browar we Wrzeszczu

      nie "przetrwał" zaboru pruskiego. On został wtedy zbudowany !!!!!

      Eric.

      8 lat

      • 2 0

  • 2015-08-15 22:17

    (1)

    Teraz by sie przydala wielu bezrobotnym mieszkańcom

    8 lat

    • 2 8

    • 2015-08-16 13:21

      bezrobotni, bo robić się im nie chce. wolą trudnić się rozbojem, pijaństwem i zbrodnią. jak to Azjaci.

      PRAPRUSAK Trollencio

      8 lat

      • 2 0

  • 2015-08-15 22:26

    Rote Orunien

    8 lat

    • 2 5

  • 2015-08-15 22:35

    o hurtap

    8 lat

    • 1 3

  • 2015-08-15 23:29

    (2)

    obu 90% budynków biurowych też zniszczało, a darmozjady wzięły się do roboty.

    8 lat

    • 1 5

    • 2015-08-15 23:31

      Ooo ford się zepsuł? NIE MOŻLIWE HEHEHEHEH

      Szok

      8 lat

      • 3 0

    • 2015-08-16 00:07

      to lany, zbrojony beton jest

      Nie da rady

      pozdro

      8 lat

      • 0 2

  • 2015-08-16 00:16

    Arcybiskup gdański..... (2)

    Żyje sobie jak król. Budynki szkoły, gdzie uczył się autor naszego hymnu Józef Wybicki, są jego własnością. Daniele służą jako kosiarki do strzyżenia trawy na posiadłości.
    Tak wygląda polska demokracja.....
    Emeryturę ma super 14 tys, brutto, a składki ZUS nigdy nie zapłacił...

    Agata

    8 lat

    • 48 4

    • 2015-08-16 14:17

      Własność osoby, czyli osoba-właściciel mogłaby tą swoją własność sprzedać... a skąd masz te informacje?

      8 lat

      • 1 0

    • 2015-08-16 19:25

      mnie bardziej boli pusty samolot latający za Kopaczową

      i setki innych przykładów.

      8 lat

      • 5 2

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (131)

Najczęściej komentowane

Ruszają rozmowy ws. stanowisk w Gdyni

Ruszają rozmowy ws. stanowisk w Gdyni

Gdynia ma nową prezydentkę. Kim jest Aleksandra Kosiorek?

Kim jest Aleksandra Kosiorek, nowa prezydent Gdyni?

więcej

Najczęściej czytane