Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Tabakiery - nietypowa pasja znanego gdynianina

Jakub Gilewicz
16 stycznia 2013 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (56)

Obejrzyj wyjątkową kolekcję tabakier i zobacz z jaką wprawą Jerzy Zając posługuje się tabacznikiem.


Ma zabytkowe donice, potężne drewniane tabaczniki i rożki w przeróżnych kształtach. Jerzy Zając, dyrektor gdyńskiego magistratu i prezes Rugby Club Arka Gdynia od lat kolekcjonuje przedmioty związane z kaszubską tabaką. Zbiera i bada ich historię ratując niekiedy od zapomnienia.



  • Zwózka liści tytoniowych na polach należących do fabrykanta Ariela Goldfarba ze Starogardu Gd. Zwózka liści tytoniowych na polach należących do fabrykanta Ariela Goldfarba ze Starogardu Gd.

    Zwózka liści tytoniowych na polach należących do fabrykanta Ariela Goldfarba ze Starogardu Gd.

    repr. z książki Tabaka na Kaszubach i Kociewiu, J. Zając, E.

  • Suszenie liści tytoniu. Zdjęcie z ok. 1910 r. Suszenie liści tytoniu. Zdjęcie z ok. 1910 r.

    Suszenie liści tytoniu. Zdjęcie z ok. 1910 r.

    repr. z książki Tabaka na Kaszubach i Kociewiu, J. Zając, E.

  • W książce "Tabaka na Kaszubach i Kociewiu" Jerzy Zając razem z Edwardem Zimmermannem zebrali niezwykłe historie, opowieści i legendy o tabace i jej największych miłośnikach. W książce "Tabaka na Kaszubach i Kociewiu" Jerzy Zając razem z Edwardem Zimmermannem zebrali niezwykłe historie, opowieści i legendy o tabace i jej największych miłośnikach.

    W książce "Tabaka na Kaszubach i Kociewiu" Jerzy Zając razem z Edwardem Zimmermannem zebrali niezwykłe historie, opowieści i legendy o tabace i jej największych miłośnikach.

    fot. trojmiasto.tv

Najpierw jest matka Ziemia, a dopiero po niej Jerzy Zając. Gdyński kolekcjoner nie raz wzdychał ciężko z tego powodu. Bo wie, że tylu tabakier, ile spoczywa w ziemi, w swojej kolekcji nigdy nie będzie mieć.

- Tabakiery były dla wielu Kaszubów przedmiotami tak osobistymi, że często razem z właścicielami chowano je grobach - tłumaczy właściciel największej kolekcji tabakier w Trójmieście i jego okolicach.

Kiedy nie siedzi przy biurku z dokumentami w gdyńskim magistracie i nie zarządza klubem rugbistów, przemierza kaszubskie wsie i miasteczka w poszukiwaniu starych przedmiotów. - Prezes jest wyjątkowo zakręcony w tym temacie - przyznaje Maciej Stachura, trener rugbistów Arki Gdynia.

Bo choć Jerzy Zając jest z wykształcenia ekonomistą, to z powołania jest etnografem. Takim gdyńskim Indiana Jonesem na tropie materialnych wytworów kaszubskiej kultury.

- Poszukiwania w terenie, chodzenie po wsiach to jest to - opowiada z pasją, ale i z powagą, bo powiększanie kolekcji tabakier nie jest takie łatwe. - Zdarza się, że ludziom specjalnie nie zależy na starych tabakierach. Na wsi są jednak i tacy, którzy nadal je noszą i nie chcą się ich pozbyć. Ale ja cierpliwie czekam... - deklaruje i spogląda na swoją kolekcję.

Tabakiery leżą poukładane w sporym kartonie. Są tu rożki klasyczne, w kształcie buta, a nawet stylizowane na niedźwiedzia. Obok nich dozy, czyli niewielkie otwierane pudełeczka na tabakę. Na samej górze, owinięte w gruby papier leżą zaś flaszeczki, czyli szklane i ceramiczne naczynia na tabakę.

- O, ta jest na przykład z fabryki Goldfarba - kolekcjoner obraca w rękach małą flaszeczkę, po czym dodaje: - Dawniej to była bardzo znana firma wśród miłośników tabaki. Miała świetne produkty, a i reklamę też niezłą. Na przykład: "Goldfarba niuch daje zdrowie, świeżość i radość o każdej godzinie".

Czy zbierasz przedmioty związane z kulturą ludową?

Działanie tabaki Jerzy Zając opisuje na swój sposób: daje zwiastun świeżości w nosie. Tyle, że jak mówi, woli ucierać sam. Najpierw chwyta za zabytkową starą donicę. Później kruszy nad nią suszone liście tytoniu. Po czym sięga po srogą, drewnianą lagę.

- To tabacznik. Służy do ucierania tabaki. Najlepsze są do tego tabaczniki z jałowca, ale bywają też z innych rodzajów drewna - wyjaśnia kolekcjoner i w skupieniu uciera liście tytoniu.

O tym, jak ziele trafiło na Kaszuby mówią dwie teorie. Według pierwszej tytoń odkrył dla Europy Krzysztof Kolumb, a później rozpowszechnił go francuski lekarz Jean Nicot (to od jego nazwiska pochodzi nazwa "nikotyna"). Roślina systematycznie trafiała do coraz odleglejszych zakątków Starego Kontynentu.

Druga teoria - w formie legendy - głosi, że Kaszubi zdobyli tytoń od diabła, który był ogrodnikiem Lucyfera. Kaszubski zielarz, który trafił na diabelską plantację pod Wieżycą, najpierw założył się z diabłem. Ponieważ padł remis, chłop miał dostać nasiona tytoniu, a diabeł-ogrodnik informację o miejscu, gdzie rośnie waldmeister, czyli marzanka wonna.

Gdyński kolekcjoner do bajań i legend podchodzi z lekkim dystansem. Lubi je, ale woli fakty. Bo Jerzy Zając to kolekcjoner, który ma w sobie pasję badacza. Interesują go prawdziwe historie o przedmiotach, ich wytwórcach i dawnych właścicielach.

- Tabakiery to przedmioty zarazem proste i piękne, bywa, że kunsztownie wykonane. Ważna jest jednak także ich wartość historyczna i emocjonalna - tłumaczy prezydent Gdyni Wojciech Szczurek, który również zbiera tabakiery i dobrze rozumie pasję swojego współpracownika.

Dyrektor Urzędu Miasta Gdyni postanowił w pewnym momencie swoją wiedzę o tabakierach przelać na papier. Razem z Edwardem Zimmermannem w 2006 r. wydał książkę "Tabaka na Kaszubach i Kociewiu". Znajdziemy w niej m.in. historię o proboszczu, który podczas mszy częstował wiernych tabaką i inną o kaszubskim armatorze, który na pokładzie żaglowca przemycał tabakę z Wolnego Miasta Gdańska do Polski. Są też stare zdjęcia unikatowych przedmiotów i ich wytwórców.

Nie ma jednak rozwiązania pewnej zagadki, która od lat trapiła Jerzego Zająca.

- Dlaczego tabakę zażywano z rożków, dlaczego z przedmiotu w takim kształcie? - często zadawał sobie to pytanie. Aż w końcu znalazł odpowiedź. - Wiem dlaczego, ale nie powiem. Będzie to jedno z etnograficznych odkryć w drugim tomie książki o tabace - śmieje się kolekcjoner-badacz, dumny z rozwiązania zagadki.

Buduje modele statków i pływa nimi.

Modelarz i jego wielka makieta stacji kolejowej.

Miejsca

Zobacz także

Pasjonaci (70)

Opinie (56) 2 zablokowane

  • 2013-01-16 20:14

    Tabakę i proch w rogu przechowujemy!

    J.Rotten

    11 lat

    • 3 1

  • 2013-01-16 20:03

    Fajna sprawa, że ma tyle pasji i spora kolekcję...

    ...ale zazywanie tabaki zawsze uważałam za nieco obrzydliwe i niehigieniczne... :P No nic, każdy ma jakiegoś bzika...

    rgergwe

    11 lat

    • 2 4

  • 2013-01-16 14:57

    Panie Jerzy teraz musi Pan zamieszkać w Gdańsku!! (4)

    w końcu to u nas jakiś dureń wymyślił sobie Stolyce Kaszub!!!
    ..;))

    Kubot

    11 lat

    • 11 4

    • 2013-01-16 18:53

      STOLEC kaszub a nie stolice

      a jaki kaszub o zdrowych zmysłach by chciał tam mieszkać...

      11 lat

      • 4 2

    • 2013-01-16 15:12

      wymyslił ?? (2)

      gdańsk był i jest stolica kaszub
      pozdrawiam

      11 lat

      • 3 7

      • 2013-01-16 15:24

        tia i każdy Kaszub zrywa sobie boki ze śmiechu ;)) (1)

        hmmm... myślałem, że mieszkam w mieście, które przez stulecia był głównym portem morskim w Polsce i jednym z najważniejszych w Europie. W Mieście o ponadtysiącletniej historii, które stanowiło jedno z ważniejszych miast Europy, które było owszem stolicą, ale całego Pomorza..
        ...ale dzięki, teraz już wiem, że mieszkam w Kartuzach! ;)

        Kubot

        11 lat

        • 7 2

        • 2013-01-16 15:57

          jak piszesz było stolicą całego Pomorza, z pomorzan ostali sie dzis tylko kaszubi, to nasz stołeczny gród od wieków i jest to miłe :)
          pozdrawiam ponownie

          11 lat

          • 3 3

  • 2013-01-16 14:26

    NIE BYŁO NIC CIEKAWSZEGO (1)

    Czy to na prawdę zasługuje na taką uwage, zróbcie oddzielną kategorię na przykład o ludziach pozytywnie zakręconych i tam takie pierdółki opisujcie, są chyba w naszym regionie ciekawsze tematy do poruszania

    ANTYDEBIL

    11 lat

    • 13 40

    • 2013-01-16 18:52

      opowiedz nam o sobie - umieramy z ciekawości

      i z nudów...

      antypolaczek

      11 lat

      • 6 1

  • 2013-01-16 17:58

    fajne

    ciekawe.takie NASZE.

    ZYT

    11 lat

    • 2 2

  • 2013-01-16 17:38

    Oooo !- tow. Zając ! - nie tylko tabakiery kolekcjonuje ...

    dział intendenta

    11 lat

    • 9 3

  • 2013-01-16 17:08

    Spróbuj samca krowy o kolorze kwiatów maku

    Blokada antyspamowa!

    medyk

    11 lat

    • 3 0

  • 2013-01-16 16:56

    Brawo Panie Jurku!

    Tylko Arka Gdynia Rugby!

    Kaszebe

    11 lat

    • 2 6

  • 2013-01-16 14:21

    Kaszuby (1)

    Już wiadomo dlaczego mają czarne podniebienia

    Tusk

    11 lat

    • 29 15

    • 2013-01-16 15:46

      Kaszubi mają czarne podniebienie od jagód :) Dobrzy z nich ludzie :)

      Kaszubka

      11 lat

      • 9 6

  • 2013-01-16 14:21

    (1)

    A UE chce zakazać produkcji tabaki :(

    11 lat

    • 15 4

    • 2013-01-16 15:27

      Mit.

      Jak się okazało, tradycyjna tabaka jest wyjęta spod nowych restrykcji pod warunkiem, że jest produktem regionalnym produkowanym na Kaszubach. Przepisy uderzają w syntetyki i te smakowe, które importujemy z zagranicy.

      Tak więc dla Kaszub te przepisy są o dziwo korzystne.

      elathir

      11 lat

      • 8 0

1
2
3

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (70)

Najczęściej komentowane

Martwe dziki z Karwin miały ASF

Martwe dziki z Karwin miały ASF

Kosiorek i Dulkiewicz zapowiadają współpracę

Kosiorek i Dulkiewicz chcą współpracować

więcej

Najczęściej czytane