• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Tak zmieniano 25 lat temu ustrój Polski

Katarzyna Moritz
4 czerwca 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 

4 czerwca 1989 roku tak wyglądały wybory w Gdańsku. Materiał z archiwum Video Studio Gdańsk.


Na każdym wolnym skrawku muru, w witrynach sklepowych, tramwajach, kolejkach wisiały plakaty zachęcające do głosowania na "drużynę Wałęsy". Kampania wyborcza trwała nawet przed lokalami wyborczymi. 25 lat temu frekwencja wyborcza do półdemokratycznych wyborów parlamentarnych w Polsce wyniosła aż 62 proc.



W niedzielę 4 czerwca 1989 roku w Polsce panowała euforia, mimo że odbywające się wówczas wybory nie były w pełni demokratyczne. Przyspieszone o kilka miesięcy wybory do Sejmu, a także do nowo utworzonego Senatu były efektem porozumienia Okrągłego Stołu. Z góry było wiadomo, kto będzie miał większość w Sejmie. Jednak "demokratyczne w 35 proc." wybory były jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Polski.

Kandydaci rekomendowani przez Komitet Obywatelski "Solidarność" zdobyli 160 mandatów poselskich (na 161 możliwych) i 92 senatorskie. Prawie żaden z 65 proc. mandatów przypadających rządzącej PZPR wraz z satelickimi wobec komunistycznej władzy ugrupowaniami nie został obsadzony w pierwszej turze wyborów.

Jednak ówczesne wybory nie wyglądały tak, jak obecne. Głosowanie nie polegało na zaznaczeniu wybranego przez siebie kandydata, lecz na skreśleniu nazwisk wszystkich kandydatów poza jednym, wybranym.

- Chodziło o to, by skreślić tych kandydatów, którzy byli na liście krajowej, gdzie byli głównie zasłużeni działacze partyjni i państwowi. Strona solidarnościowa wzywała, żeby całą tę listę w całości przekreślić. W przypadku pierwszych wyborów do Senatu, które były w pełni wolne, w naszym regionie bezapelacyjnie zwyciężyli Bogdan LisLech Kaczyński - przypomina Arkadiusz Kazański, pracownik pionu naukowego IPN w Gdańsku.

Do sejmu kontraktowego z województwa gdańskiego ze strony solidarnościowej dostali się wtedy Jan Krzysztof BieleckiJacek Merkel z Gdańska, Krzysztof DowgiałłoCzesław Nowak z Gdyni, Antoni Furtak z Wejherowa i Olga Krzyżanowska z Tczewa. Lech Wałęsa, mimo różnych apeli ze strony członków KO, odmówił ubiegania się o miejsce w parlamencie, twierdząc, "że są inni, lepiej nadający się do tej roli".

Co ciekawe, 25 lat temu nie było ciszy wyborczej, kampania trwała nawet w dniu głosowania, a przy lokalach wyborczych można było otrzymać wskazówki, jak głosować. Całe Trójmiasto było oblepione ulotkami, bo radio, gazety czy dwa programy w telewizji były wtedy pod wpływem strony partyjno-rządowej. Komitet Obywatelski miał audycję wyborczą, ale późno wieczorem. Dopiero na niecały miesiąc przed wyborami, 8 maja, zaczęto wydawać Gazetę Wyborczą, a Tygodnik Solidarność zaczął się ukazywać na dwa dni przed wyborami.

- Mimo monopolu partyjnego, strona solidarnościowa prężnie działała siłą oddolną i wielką aktywizacją zwykłych ludzi w najmniejszych nawet miejscowościach. Lech Wałęsa wtedy miał siłę wodza i prawie wszyscy kandydaci mieli z nim zdjęcie, to był dobry chwyt marketingowy. Piotr Baumgart, który nie miał takiego zdjęcia z komitetu w pilskim, przegrał z popieranym przez rząd przedsiębiorcą Henrykiem Stokłosą, który został senatorem. Strona partyjna próbowała ośmieszać te zdjęcia i mówiono, że "nawet świnia, jakby sobie zrobiła zdjęcia z Lechem Wałęsą, to też by weszła do Sejmu" - przypomina Kazański.

Pierwsze wyniki wyborów wywieszano już w nocy na kartkach na drzwiach komisji wyborczych. W Gdańsku szybko dzięki temu zorientowano się o  sukcesie strony solidarnościowej.

- Wtedy było o wiele większe zainteresowanie wyborami niż teraz, frekwencja wyniosła 62 proc. Było w sumie 17 mln głosujących. Mimo że strona rządowa przegrała, to jednak około 6 mln ludzi oddało głosy na listę krajową, ale tylko dwóch kandydatów z tej listy przekroczyło 50 proc. W drugiej turze, 18 czerwca, frekwencja wyniosła już tylko 25 proc. - wyjaśnia Kazański.

Dla PZPR wynik czerwcowych wyborów był szokiem. Po ich ogłoszeniu partia straciła faktyczną zdolność do rządzenia krajem, choć musiało minąć jeszcze kilkanaście tygodni, zanim uświadomiono to sobie w Komitecie Centralnym. Wybory były momentem przełomowym, który zadecydował o późniejszej zmianie ustroju naszego państwa.

Wydarzenia

Święto wolności

uroczystość oficjalna

Wydarzenia

Opinie (404) 5 zablokowanych

  • Nie było wcale tak źle. (1)

    Samotna matka mogła co roku wysłać dzieci na kolonie albo jezdzic na wczasy, zakłady pracy sporo dofinansowywały. Z drugiej strony te kolejki w sklepach ... Ale babę z brodą to można było tylko w cyrku zobaczyć. A teraz ???? Ge*****o się szerzy i jeszcze się z tym afiszują.

    • 31 5

    • Jetem młoda, urodziłam sie akurat w 89 wiec siłą rzeczy nie pamietam tego, o czym tu sie pisze. Jednak pamietajmy, że ustrój ustrojem ale wiele złego przyszło z zachodu, innych krajów. Umiera polski przemysł, dlaczego? bo importujemy z innych krajów to co sami mamy (np węgiel brunatny) albo chińskie stolca, które sa tak tanie, ze polakom nie opłaca sie produkowac tego tutaj (zabawki). Rozluźnienie obyczajów, baba z brodą (co to wg ma być? jaka baba- to facet !), gender, to przyszło z innych krajów i u nas sie zadomowiło. Także siła polityczna jaka była, jaka mogła byc i jaka jest swoją drogą ale wpływ innych narodów na nas również zmienił NASZ kraj

      • 4 1

  • Co by nie powiedzieć to piwa 25 lat temu tyle nie było!

    I czipsów!
    p.s Amber Gold też było.

    • 10 6

  • ac (2)

    Gdzie są WIZY do USA

    • 22 0

    • 25lat

      Potrzebujesz? Idż do konika.

      • 0 2

    • Ambasadorem Polski w USA jest żyd i dla tego mamy wizy

      • 4 0

  • Moi rodzice już dawno emeryci (zaznaczam że zwykli robotnicy) chwalą sobie te zmiany. (31)

    Kiedyś żyło się dużo gorzej.
    Ale teraz każdy jest wymagający i oczekuje wszystkiego natychmiast.
    A z takich artykułów na pewno nie dowiecie się jak wtedy się żyło.
    Przypominam sobie jak matka po szynkę przed świętami szła do kolejki dzień wcześniej wieczorem. A mróz był - 20 stopni.

    • 13 25

    • robolom zawsze się zmiany podobają gdy... (15)

      ...można coś wydrapać na krzywy ryj. Trzeba było się wtedy kształcić i mieć pojęcie do czego to wszystko doprowadzi, a nie teraz skazywać Polaków na nędzną egzystencję (pomijając Polaków za granicą, bo im żyje się dobrze... lepiej splunąć na taki złodziejski kraj i godnie żyć gdzie indziej, niż się tu kisić wśród nieudaczników, którzy doprowadzili kraj do ruiny).

      • 12 3

      • Niczego nie ukradli ale uciwie i ciężko pracowali całe życie. (13)

        Niczego nie dostali na krzywy ryj.
        Może ty wywodzisz się ze złodziejskiej "yntelygencji"
        Teraz też pewnie jesteś jakimś nierobem w białym kołnierzyku wciskającym ludziom złodziejskie produkty swojej złodziejskiej korporacji lub banku.

        • 4 7

        • nie mierz wszystkich swoją miarką! (12)

          ja akurat wywodzę się z "nie-złodziejskiej" inteligencji, rodzice byli pół sierotami, biedni, ale potrafili zdobyć wykształcenie, a nie jechać po najmniejszej linii oporu... zrobić bachora i zaciągnąć się do pracy w fabryce i jak stado osłów popierać solidaruchowych kłamców i złodziei... a co się mnie tyczy... nie muszę biegać w białym kołnierzyku :] np. dziś pojadę do swojej pracy pewnie tak koło południa, jestem ubrany w polo, krótkie spodenki i klapki japonki... mam własny dom z niewielkim ogródkiem, całkiem dobre auto 5-letnie, starcza mi na wygodne życie i wycieczki... do pracy jadę kiedy chcę, bo jestem jej właścicielem... a to wszystko dzieje się oczywiście za granicami naszej biednej ojczyzny... a zaczynałem od zmywaka w pizzerii... no ale są kraje, które dają się ludziom rozwijać... Polska nie jest i nigdy nie będzie taki krajem... a to dzięki m.in. twoim rodzicom i tym podobnym, którzy popierają to, co się stało 25 lat temu.

          • 7 5

          • Typowy prosty cham który wyssał swoje chamstwo z mlekiem matki. (5)

            Jak mieszkasz poza granicami naszej "biednej ojczyzny" to zajmij się swoją nową ojczyzną i nie zaśmiecaj forum swoim wypowiedziami.

            • 3 8

            • no tak... typowy polski pomiot prymitywów... (4)

              Jak sam widzisz, impotencie umysłowy, wypowiadam się na temat 25lecia zmian, które zaszły w Polsce... ale widać nie możesz znieść tej przykrej prawdy, bo dalej ktoś ci pierze beret najwidoczniej, albo jesteś opóźniony w rozwoju.

              • 3 4

              • Poproś pracodawcę o kilka dni wolnego. (2)

                Najwyraźniej odbija ci od tego zmywania garów.

                • 2 5

              • typowy polski (1)

                zazdrosny zakompleksieniec :)

                • 3 2

              • Strasznie ci zazdroszczę :)

                Tylko nie wiem dlaczego myślisz że mam czego.
                Nie znasz mojej sytuacji tutaj na miejscu.
                Mam się całkiem dobrze i nie muszę wycierać kątów po Świecie.
                Żyj sobie gdzie jesteś i nie wylewaj frustracji na forum bo tak to można odczuć, w końcu dzięki temu całemu "syfowi" wyjechałeś i jesteś kimś, może to doceń :)

                • 2 2

              • język inwektyw po co?

                czy naprawdę musicie obrażać jedni, drugich ? Jak się czujesz pisząc obelgi ? Uważasz się za lepszego? Czy nie prościej pisać rzeczowo- na temat ? Pozdrawiam , spokojnego dnia (z dużą dozą pozytywnych emocji)

                • 0 1

          • " zaczynałem od zmywaka w pizzerii" (4)

            teraz zapewne jesteś starszym zmywakowym,
            a ten dom i samochód to widzisz jak go sprzątasz swojemu szefowi

            • 3 6

            • na pewno chciałbyś, żeby tak było (3)

              ...ale muszę cię rozczarować... sam się tego dorobiłem uczicwą pracą... a ty złodziejski, leniwy, zakompleksiony pomiocie robotniczy czekaj dalej na rewolucję, może będziesz miał teraz okazję powtórzyć "sukces" swoich rodziców i coś ukraść przy okazji ewentualnych zamieszek.

              • 5 3

              • Dlaczego nazywasz mnie złodziejem potomku zaburzańskich dziadów ? (2)

                Zapewne złodziejami byli twoi rodzice a teraz jesteś ty sam i dlatego tak doskonale znasz ten temat.
                Siedź sobie w swoim "bogactwie" tylko pamiętaj że tam jesteś postrzegany jako pomiot i biały murzyn.

                • 2 6

              • (1)

                nie przywykłem prowadzić konwersacji z ludzmi nieoczytanymi, głupimi etc. i nie będę ci tłumaczył co zrobiły solidaruchy za pomocą roboli (czyli m.in.. za pomocą twoich rodziców, którzy to poparli)... na szczęście w innych państwach nie było takich tumanów i nikt tych państw nie rozkradł i nie wyprzedał za grosze obcym kapitałom... można tu godnie żyć, bo gospodarka, przemysł itp, kwitnie i się rozwija i nie tępi ludzi na każdym kroku i w każdej dziedzinie życia.

                • 6 3

              • Inteligent z brudnymi paznokciami się znalazł na forum.

                Ciekawe kogo popiera twoja rodzina.
                I jakie to kraje tak się świetnie rozwijają (chodzi o dawne dmoludy)

                • 0 2

          • ubawiłam się

            czytając ten post :) skąd wiesz jak będzie? jesteś jasnowidzem? Używasz słowa "NIGDY" - jesteś pewien tego co napisałeś?

            • 1 3

      • Nikt cię tu nie trzyma.

        Jest jeszcze dużo niemieckich tyłków do pocierania czy angielskich garów do mycia.

        • 4 5

    • Skoro jest lepiej to dlaczego tyle ludzi z Polski wyjechało (7)

      za pracą po wejściu do UE (z przymusu rzecz jasna!!), zostawiając tu swoje rodziny? Skala emigracji jest porównywalna do emigracji tej powojennej '45 (wojna z definicji koszmar) lub związanej ze stanem wojennym '81 (chaos w kraju, próg wojny domowej). W TV należy źle mówić o komunie więc się mówi.

      • 15 2

      • Taka koniunktura i takie czssy. (5)

        Z Irlandii też kiedyś do USA wyjechało pół kraju.
        Nie ma prostego wytłumaczenia.
        Gdyby nie zamknięte granice to zapewne już w latach 50 by większość wyjechała.

        • 3 7

        • Cytuję: "Nie ma prostego wytłumaczenia" (4)

          ...i że takie tępe dzidy występują w przyrodzie... i potem takie badziewie idzie na głosowanie. TFU!

          • 7 4

          • Badziewia i tępych dzid to sobie poszukaj na rodzinnej fotografi. (3)

            Dla ciebie wszystko jest czarne albo białe, szarego koloru już nie ma.

            • 4 7

            • (2)

              z tego co czytam, o dla ciebie wszystko jest różowe kretynie.

              • 4 3

              • A dla ciebie wszystko czarne. (1)

                Może jesteś nierobotny:)
                tylko roszczeniowy troll

                • 2 2

              • wielu robotnych pajacu zapieprza po 240-250 godzin za 2000 zł albo mniej i uważasz to za godny zarobek?Jakie są szanse osób po szkołach czy studiach?Bez pleców?

                • 2 1

      • Dziwisz się

        Obecnie każdy może wybrać miejsce swego zamieszkania i to jest właśnie największy sukces naszej demokracji. A do tego nie tylko możesz wybrać miejsce zamieszkania, ale też i pracy.

        Dziwisz się, że nie ma u nas takich zarobków jak w Anglii innych krajach wysoko rozwiniętych. Skoro tam nie było PRL, który właśnie blokował rozwój to oni mogli się rozwinąć i zawsze będziemy ich tylko gonić i nic tego nie zmieni.

        Skoro u nich firmy już dawno osiągnęły wysoki poziom rozwoju, to są wstanie oferować dużo wyższy poziom zarobków. To tak samo jak ty za coś markowego i znanego jesteś w stanie więcej zapłacić niż za coś mniej znanego. Stąd też nasi producenci, aby cokolwiek sprzedać po za naszym kraju muszą jechać po najniższych cenach, aby ktokolwiek na ich towary spojrzał. Skoro jadą po najniższych cenach to i płacą mniej pracownikom. Oczywiście jest u nas wielu dorobkiewiczów, co właśnie z tego faktu korzystają.

        • 3 1

    • Tak oczekuję natychmiast baaaardzo dużo. (1)

      Godnej pracy i płacy umożliwiającej przeżycie od 1go do 1go, te 3000 na rękę, mieć gdzie mieszkać i dziecka. Ale masz rację, przecież mam dopiero 35lat i jestem tylko inżynierem, podobno cienkim dlatego mało zarabiam. Poczekam jeszcze 10-20 lat i może wtedy będzie mnie stać na dziecko i może nawet na kredyt na mieszkanie, a i praca jakaś się trafi... Tymczasem zadowolę się umową o dzieło, wynajmem pokoju i cieszeniem się wolnością jupiii...

      • 7 1

      • to rusz 4 litery. Wiem, że conajmniej 2 firmy z 3 city od miesiąca szukają inzyniera i nie ma z czego wybierać. zarobki x 2,5 to co piszesz.

        • 2 1

    • (3)

      rozumiem że oczekiwanie jakichś warunków pracy i płacy to jest żądanie wszystkiego natychmiast?I co z tego że się stało po tę szynkę teraz karmią cię g.. a nie szynką to niby taki awans?

      • 1 2

      • A kiedyś to szynki były prima sort ? (2)

        Sam pamiętam ile wody potrafiło wylecieć z takiej szynki.
        A i konserwanty też były.

        • 3 1

        • (1)

          kiedyś szynkę sobie każdy mógł zrobić sam jakość jedzenia była zupełnie inna nie było tylu chorób alergii spowodowanych chemią w żarciu

          • 1 0

          • Zrobić sobie sam ? z czego ?

            z gipsu i trocin chyba.

            • 0 1

    • ja to wiem jak się zylo w tamtych czasach, a twoi rodzice na 100% cie oklamuja

      • 0 1

  • dzisiaj feta w Wa-wie (2)

    a niech pójdzie ktoś do stoczni gdańskiej dzisiaj z kamerą i zapyta stoczniowców tych "roboli"nie związkowców czy odczuwają poprawę po 25 latach, czy lepiej im się żyje.Bo karierowicze i "elyty"dzisiaj się bawią z radości ,że jednych pogonili od koryta a sami tam zasiedli.

    • 21 0

    • Nie pójdzie bo dostanie w obiektyw ze złości- bo jeszcze nie było wypłaty

      • 0 0

    • Fetę to maja w Grecji

      My w Polsce to mamy bryndzę

      • 3 0

  • A mi jest lepiej niż było kiedyś moim rodzicom. (8)

    Pracuję, jestem zdrowy, mam szczęśliwą rodzinę, czego więcej trzeba ?
    Nie mam willi, basenu mercedesa i dobrze mi z tym.
    Trochę rozsądku a nie takie nastawienie że wszystko chcę natychmiast.

    • 9 12

    • Oprócz tego, że jesteś szczęśliwy i wolny, (7)

      to również jesteś dosyć poważnie tępy, skoro nie widzisz co się dzieje. Jesteśmy obecnie w jeszcze większej niewoli... odczujesz to już nie długo, a twoje dzieci będą płakać nad tym jaki los im dziadkowie zrządzili. Pewnie tego i tak nie zrozumisz i się zapytasz "w jakiej niewoli"?

      • 6 7

      • W niewoli Tuska i PO zapewne. (4)

        Antek wracaj do wariatkowa.

        • 3 7

        • tak właśnie zakładałem... (3)

          że jesteś tumanem, a ty tylko to potwierdziłeś... zniewoleni przez tuska i PO? o czym ty bredzisz... aaaa myślałeś, że to jest ta niewola... no nie trafiłeś głupku.

          • 5 4

          • Znalazł się cymbał i niewolnik w jednym. (2)

            Białe myszy też widzisz ?

            • 2 7

            • Dokładnie i bardzo trafnie się opisałeś... (1)

              ...cymbał i niewolnik w jednym! Brawo.

              • 3 2

              • Kiepsko odbijasz piłkę.

                Typowy dzieciak.

                • 2 3

      • Lekarstwa zmień.

        Że też takie oszołomy żyją na tym świecie.

        • 2 2

      • no wlasnie w jakiej niewoli?
        wytłumacz proszę na czym ona polega?
        mówię serio, chce poznać Twój punkt widzenia, postrzegania naszej upadłej Polski?

        • 0 1

  • A P.Gwiazdę i ruch Solidarność 80 ktoś zaprosił czy wykreślili już z historii

    • 14 0

  • Tylko nie zauważono,że ta epoka to zmiany w calej Europie we wszystkich dziedzinach.

    • 4 1

  • Nienawidze (1)

    Nienawidze tego chorego kraju zwanego 3 RP.Ten ustroj to nieszczescie dla milionow Polakow.Ale dla politykow to raj na ziemi.

    • 23 4

    • nie ma systemu w którym wszyscy są szczęśliwi, ale nabliższy temu jest socjalizm przynajmniej na papierze :-)

      • 2 1

  • My Polacy jesteśmy takim narodem, że nigdy nie będziemy szczęśliwi. Zawsze znajdziemy dziurę w całym (2)

    Nie potafimy się dogadać. Żawiść, zazdrość i ciągłe narzekanie - kiedyś na komunę, a teraz na demokrację. I tak w kółko Macieju.

    • 8 10

    • Kto dał Ci prawo pisania za ogół? (1)

      Pisać możesz jedynie w swoim imieniu. Nie wiem jakim jesteś Polakiem, nie masz pojęcia też co myślą i jacy są inni - patrz na siebie. Mentalność możesz zmienić własną - innych się nie da - zapewniam Ciebie.Pozdrawiam. Życzę miłego dnia

      • 3 2

      • jest Wolność, każdy może pisać co uważa.
        Ty jak widze tą wolność chciałbyś innym ograniczyć. Jesteś zapewne komuchem.

        • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane