Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Tak zmieniano 25 lat temu ustrój Polski

Katarzyna Moritz
4 czerwca 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 
Opinie (404)

4 czerwca 1989 roku tak wyglądały wybory w Gdańsku. Materiał z archiwum Video Studio Gdańsk.


Na każdym wolnym skrawku muru, w witrynach sklepowych, tramwajach, kolejkach wisiały plakaty zachęcające do głosowania na "drużynę Wałęsy". Kampania wyborcza trwała nawet przed lokalami wyborczymi. 25 lat temu frekwencja wyborcza do półdemokratycznych wyborów parlamentarnych w Polsce wyniosła aż 62 proc.



  • Powstała wtedy "drużyna Wałęsy" i niemal wszyscy kandydaci do Parlamentu mieli z nim zdjęcie. Powstała wtedy "drużyna Wałęsy" i niemal wszyscy kandydaci do Parlamentu mieli z nim zdjęcie.

    Powstała wtedy "drużyna Wałęsy" i niemal wszyscy kandydaci do Parlamentu mieli z nim zdjęcie.

    fot. ECS

  • Przed wyborami całe Trójmiasto było oblepione plakatami wyborczymi, pojawiały się nawet w witrynach sklepów Pewex, jak we Wrzeszczu. Przed wyborami całe Trójmiasto było oblepione plakatami wyborczymi, pojawiały się nawet w witrynach sklepów Pewex, jak we Wrzeszczu.

    Przed wyborami całe Trójmiasto było oblepione plakatami wyborczymi, pojawiały się nawet w witrynach sklepów Pewex, jak we Wrzeszczu.

    fot. Zbigniew Kosycarz/KFP

  • Plakat "Solidarności" nawiązujący do kadru z filmu "W samo południe" z Garym Cooperem stał się jednym z symboli wyborów kontraktowych. Plakat "Solidarności" nawiązujący do kadru z filmu "W samo południe" z Garym Cooperem stał się jednym z symboli wyborów kontraktowych.

    Plakat "Solidarności" nawiązujący do kadru z filmu "W samo południe" z Garym Cooperem stał się jednym z symboli wyborów kontraktowych.

    proj. Tomasz Sarnecki

W niedzielę 4 czerwca 1989 roku w Polsce panowała euforia, mimo że odbywające się wówczas wybory nie były w pełni demokratyczne. Przyspieszone o kilka miesięcy wybory do Sejmu, a także do nowo utworzonego Senatu były efektem porozumienia Okrągłego Stołu. Z góry było wiadomo, kto będzie miał większość w Sejmie. Jednak "demokratyczne w 35 proc." wybory były jednym z najbardziej przełomowych momentów w historii Polski.

Kandydaci rekomendowani przez Komitet Obywatelski "Solidarność" zdobyli 160 mandatów poselskich (na 161 możliwych) i 92 senatorskie. Prawie żaden z 65 proc. mandatów przypadających rządzącej PZPR wraz z satelickimi wobec komunistycznej władzy ugrupowaniami nie został obsadzony w pierwszej turze wyborów.

Jednak ówczesne wybory nie wyglądały tak, jak obecne. Głosowanie nie polegało na zaznaczeniu wybranego przez siebie kandydata, lecz na skreśleniu nazwisk wszystkich kandydatów poza jednym, wybranym.

- Chodziło o to, by skreślić tych kandydatów, którzy byli na liście krajowej, gdzie byli głównie zasłużeni działacze partyjni i państwowi. Strona solidarnościowa wzywała, żeby całą tę listę w całości przekreślić. W przypadku pierwszych wyborów do Senatu, które były w pełni wolne, w naszym regionie bezapelacyjnie zwyciężyli Bogdan Lis i Lech Kaczyński - przypomina Arkadiusz Kazański, pracownik pionu naukowego IPN w Gdańsku.

Do sejmu kontraktowego z województwa gdańskiego ze strony solidarnościowej dostali się wtedy Jan Krzysztof Bielecki i Jacek Merkel z Gdańska, Krzysztof Dowgiałło i Czesław Nowak z Gdyni, Antoni Furtak z Wejherowa i Olga Krzyżanowska z Tczewa. Lech Wałęsa, mimo różnych apeli ze strony członków KO, odmówił ubiegania się o miejsce w parlamencie, twierdząc, "że są inni, lepiej nadający się do tej roli".

Co ciekawe, 25 lat temu nie było ciszy wyborczej, kampania trwała nawet w dniu głosowania, a przy lokalach wyborczych można było otrzymać wskazówki, jak głosować. Całe Trójmiasto było oblepione ulotkami, bo radio, gazety czy dwa programy w telewizji były wtedy pod wpływem strony partyjno-rządowej. Komitet Obywatelski miał audycję wyborczą, ale późno wieczorem. Dopiero na niecały miesiąc przed wyborami, 8 maja, zaczęto wydawać Gazetę Wyborczą, a Tygodnik Solidarność zaczął się ukazywać na dwa dni przed wyborami.

- Mimo monopolu partyjnego, strona solidarnościowa prężnie działała siłą oddolną i wielką aktywizacją zwykłych ludzi w najmniejszych nawet miejscowościach. Lech Wałęsa wtedy miał siłę wodza i prawie wszyscy kandydaci mieli z nim zdjęcie, to był dobry chwyt marketingowy. Piotr Baumgart, który nie miał takiego zdjęcia z komitetu w pilskim, przegrał z popieranym przez rząd przedsiębiorcą Henrykiem Stokłosą, który został senatorem. Strona partyjna próbowała ośmieszać te zdjęcia i mówiono, że "nawet świnia, jakby sobie zrobiła zdjęcia z Lechem Wałęsą, to też by weszła do Sejmu" - przypomina Kazański.

Pierwsze wyniki wyborów wywieszano już w nocy na kartkach na drzwiach komisji wyborczych. W Gdańsku szybko dzięki temu zorientowano się o  sukcesie strony solidarnościowej.

- Wtedy było o wiele większe zainteresowanie wyborami niż teraz, frekwencja wyniosła 62 proc. Było w sumie 17 mln głosujących. Mimo że strona rządowa przegrała, to jednak około 6 mln ludzi oddało głosy na listę krajową, ale tylko dwóch kandydatów z tej listy przekroczyło 50 proc. W drugiej turze, 18 czerwca, frekwencja wyniosła już tylko 25 proc. - wyjaśnia Kazański.

Dla PZPR wynik czerwcowych wyborów był szokiem. Po ich ogłoszeniu partia straciła faktyczną zdolność do rządzenia krajem, choć musiało minąć jeszcze kilkanaście tygodni, zanim uświadomiono to sobie w Komitecie Centralnym. Wybory były momentem przełomowym, który zadecydował o późniejszej zmianie ustroju naszego państwa.

Wydarzenia

Święto wolności Święto wolności

Święto wolności

uroczystość oficjalna
cze'14 4-6
środa - piątek
Gdańsk

Wydarzenia

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (404) 5 zablokowanych

  • 2014-06-04 12:46

    Super (37)

    Ja jestem zadowolony.
    Mam za co jesć i ubrać sie,wyjeżdzam sobie co roku na wakacje i to dała mi niepodległa Polska .A dał to ,że mogłem sie dokształcić .Ale jak widzę ci co tylko czekają na datki od państwa płacza ,że im źle.A niech sobie płaczą.Czas wreszcie zadbać o siebie.Za wszystkie swoje niepowodzenia nie oskarżają siebie tylko innych .i to jest własnie zła cecha Polaka.
    I dlatego tu pełno złodziei ,brudasów i ogólnego egoizmu.
    Ja się ciesze z 25 lat Wolnej Polski i niech sobie wolacy płaczą a ja mam ich gdzieś.

    wykształciuch

    9 lat

    • 6 14

    • 2014-06-04 12:56

      (4)

      popieram w 100%. już myslałem ze tu sami poparancy z kocborowa wypisują, ale wrescie ktoś normalny

      p.S.
      pozdro dla sflustrowanych nieudaczników :-)

      9 lat

      • 3 6

      • 2014-06-04 13:02

        "sflustrowanych" - zanim użyjesz jakiegoś słowa - sprawdź w słowniku jak się je pisze i co oznacza. (2)

        "wykształcony" pożyteczny idioto

        9 lat

        • 5 3

        • 2014-06-04 15:07

          (1)

          czep się pociągu na zieloną wyspę :-)

          9 lat

          • 1 2

          • 2014-06-04 15:13

            a ty słownika :)

            9 lat

            • 3 1

      • 2014-06-04 16:34

        poczekaj aż zachorujesz, jak mój tata

        do hematologa ma termin na lipiec 2016
        na cito !!!!!!!!!

        9 lat

        • 2 0

    • 2014-06-04 13:01

      Tata UBek zalatwil studia po znajomosci bez egzaminow? (8)

      To byli komuniści i kler mają się w tym kraju najlepiej.
      Ludzie uczciwie pracujący za komuny dziś nie mają nic, stocznie i zakłady są likwidowane, huty zamykane - wina robotnika?
      Teraz ty GUANiarzu wyjaśnij robotnikowi który ze swojej pensji za komuny utrzymał żonę i dzieci, wyjaśnij gdzie leży jego wina jak taki mądry jesteś.

      nie kazdy mial tate w partii ktory wszystko zalatwial

      9 lat

      • 4 3

      • 2014-06-04 13:06

        (5)

        przeciez sami robotnicy o to walczyli. Problem, że sami nie wiedzili co oznacza zmiana systemu. A za komuny w TV cały czas trąbili jaki to kapitalizm jest zły... I tu akurat prawdę mówili, dla robotnika ten system nie jest dobry, i to dotyczy wszystkich krajów kapitalistycznych. Zobacz jak przemysł znika w Niemczech, fabryki albo w azji albo w krajach po komunistycznych, a te co zostały u nich to albo polacy albo turcy pracują.

        9 lat

        • 0 2

        • 2014-06-04 13:16

          (4)

          robotnicy to byli uczciwi ludzie zbyt łatwowierni bo dali się podejść ex PZPRowcom typu kuroń mazowiecki geremek którzy ich oszukali i wyprowadzili w pole zaufali też sterowanemu przez SB i jaruzela wałęsie

          9 lat

          • 3 1

          • 2014-06-04 13:30

            co za idiota (3)

            UKto wam takie glupoty o Prezydencie Wałesie do glupich glow powciskal, ta wlssnie ezbecka nowopolska wladza a to On zmienil i jest powazany przrz reszte swiata .... slichajcie dalej tvmnu i wiezcie w prawrgo kwacha! Kto rozwalil ten kraj? Poslugujac sie Nami przez media; 21 wiek!

            e'historyk

            9 lat

            • 0 3

            • 2014-06-04 13:46

              tak tak przez kogo jest poważany ten palant?Przez takich histeryków jak reżimowy trup norman davies?Sorry koleś ja znam ludzi którzy strajkowali i wałęsę znają z autopsji i takim ludziom bredni i kitu nie wciśniesz ci ludzie mitu tego pastucha nie kupią przypale

              9 lat

              • 3 1

            • 2014-06-04 14:58

              Sam nam powciskał.

              Dorobił się wygrywając ciągle w totolotka?
              Przyznał się że podpisał lojakle, a potem że nic nie podpisywał, a potem znów że tak?
              Zostały odtajnione akta UOP które każdy może teraz obejrzec.
              Mało?

              9 lat

              • 1 1

            • 2014-06-04 16:41

              obejrzyj wałęse w "nocnej zmianie" - to on czy aktor ?

              9 lat

              • 1 0

      • 2014-06-04 13:12

        (1)

        No własnie .Tui widac język wolacki czyli jak ktoś jest wykształcony i dobrze mu sie powodzi to jest synem komunisty i oszustem.
        Z takimi debilami nie ma co dyskutować.

        9 lat

        • 3 3

        • 2014-06-04 13:27

          o jakim powodzeniu ty mówisz chłopczyku?ciepła woda w kranie czy śmieciowe żarcie to takie powodzenie?Porównaj to co zarabiasz i ile pracujesz nawet z takimi krajami jak grecja i włochy czyli euro bankruci.Spróbuj założyć działalność gospodarczą.Bez oszczędności sobie g.. możesz zrobić

          9 lat

          • 2 2

    • 2014-06-04 13:12

      a ja prowadzę własny biznes i ta k..wa ta twoja wolna polska zabiera mi tyle ile wlezie nęka mnie kontrolami jakichś młodych bękartów z różnych urzędów traktujących mnie jak potencjalnego złodzieja a nie przedsiębiorcę budującego gospodarkę tego poj..nego państwa.Mam pytanie czy wolny kraj wysyła wojsko czy wpieprza się w sprawy innych państw na rozkaz kacyka z waszyngtonu?Zdaje się że pojęcie wolność i suwerenność baranku kojarzą ci się tylko z michą przykre to

      9 lat

      • 6 2

    • 2014-06-04 13:14

      (14)

      masz za co się ubrać i co jeść i to jest zarąbisty sukces twojej wolnej polski poczekaj aż trzeba będzie pójść do lekarza i ci powiedzą nie mamy pieniędzy bo twoja wolna polska obcina kontrakty na leczenie jej wyrobników albo ci wyznaczą termin za 5 lat

      9 lat

      • 5 2

      • 2014-06-04 13:18

        (13)

        płacę i lecze się prywatnie. bez kolejek i bez stresu. jestem za zlikwidowaniem składki zdrowotnej i tzw bezpłatnej opieki zdrowotnej

        9 lat

        • 2 4

        • 2014-06-04 13:31

          (11)

          a co z tymi co zapierd..lają w marketach za 1000 zł?Rozumiem że są sami sobie winni że k..wa wolna polska pozwala tu działać obozom pracy gdzie pracownik to robocik mający robić aż padnie za grosze ku chwale portugalskiego angielskiego czy niemieckiego pana i ci ludzie też mają mieć kasę 200 czy 300 zł na lekarzy tak?

          9 lat

          • 1 2

          • 2014-06-04 15:08

            (10)

            niedługo w marketach nie beda potrzebni ludzie, wiec niech się cieszą ze maja teraz pracę.

            9 lat

            • 0 2

            • 2014-06-04 15:36

              (9)

              no oczywiście ludzie niepotrzebni uważaj patafianie bo niedługo to twoja praca przestanie być potrzebna i zobaczysz jak cię kopnie w d,,, ta twoja wolna polska

              9 lat

              • 2 2

              • 2014-06-04 16:01

                (1)

                tak bedzie. dlatego trzeba być czujnym jak waszka i płynąc zawsze z falą.
                Wystaw swoj pusty cymbał dalej niż granica Polski. Wystarczy spojrzeć na niemcy/francja tam wszystko postpuje szybciej ok 3- 5 lat. To co dzieje sie tam dziś za ok 3 lat bedzie w Polsce.

                9 lat

                • 0 2

              • 2014-06-04 16:55

                globalizacja wyzysk pauperyzacja to są bardzo fajne rzeczy

                9 lat

                • 1 0

              • 2014-06-04 16:08

                (6)

                nikt mnie w polsce na siłę nie trzyma
                nikt mi w polsce na siłę nie każe pracować
                spedzam swój czas jak mi się podoba, robię, słucham, ogłądam, czytam to co mi się podoba
                GDZIE JEST TEN BRAK WOLONOŚCI????
                JA mieszkam w Polsce, w super mieście Gdańsk.
                Albo jesteś totalnie ślepy, albo mieszkasz za wschodnią granicą....

                9 lat

                • 1 3

              • 2014-06-04 16:56

                (2)

                Gdańsk i Pomorze to oaza takich debili nieprzypadkowo głosujących na tuska kretynów którym jest dobrze im bardziej j..bie się ich w d...

                9 lat

                • 1 2

              • 2014-06-04 19:29

                (1)

                jestem debilem bo mi sie w polsce podoba? kim ty jestes?

                9 lat

                • 0 1

              • Opinia została zablokowana przez moderatora

              • 2014-06-04 17:21

                Gdzie jest ten brak woloności???? (2)

                pytanie skieruj do ZUS ktory autmatycznie cie okrada z pensji, a gdy chcesz sie leczyc dostajesz termin na 2017 rok.
                masz mozliwosc pojsc do okulisty jak WOLNY CZLOWIEK?
                NIE MASZ!

                9 lat

                • 1 1

              • 2014-06-04 19:28

                pracuje na smieciowce z wlasnego wyboru. zusu nie płace

                9 lat

                • 1 1

              • 2014-06-05 11:58

                jaki ty masz problem z pojscie do okulisty?
                jestes wolny chcesz to czekasz, nie chcesz to płacisz i nie czekasz?
                proste jak j....nie

                9 lat

                • 0 0

        • 2014-06-04 16:38

          więc nie chorujesz, moze grypkę łapiesz co roku, boś źle odżywiony

          bo jeśli ktoś naprawdę choruje, to badania zlecone przez prywaciarza kosztuja nawet 2000 zł co 2 miesiac ( w tym tomograf), leki na 100 %

          załóż rodzinę, i jak ci dzieciak zachoruje inaczej będziesz gadać
          szybko wydasz swoje bogactwo

          9 lat

          • 1 0

    • 2014-06-04 14:03

      nie wykształciuch a idiota

      9 lat

      • 2 2

    • 2014-06-04 16:33

      wykształciłam się za komuny doskonale

      ale wtedy było fajniej, prościej
      na wakacje też się jeździło do pieknej Bułgarii,

      Halina

      9 lat

      • 2 0

    • 2014-06-04 16:36

      stac Cię na założenie rodziny? (3)

      egoisto

      9 lat

      • 1 0

      • 2014-06-04 16:48

        (2)

        tak
        mam się tego wstydzić, załować czy o co ci chodzi?
        ciezko na to zapracowałem, system mi na to pozwolił. Takbym orał pewnie w stoczni za marny grosz, uwalony po pachy

        9 lat

        • 0 1

        • 2014-06-04 23:02

          system ? to z kim masz układ (1)

          spróbuj prowadzic działalność w tym SYSTEMIE

          9 lat

          • 0 0

          • 2014-06-05 12:00

            prowadzę i mam się dobrze, jak również mój biznes.
            podobnie jak ja dziesiątki tysięcy ludzie w polsce prowadzi swój biznes i ma sie dobrze
            to, że tobie nie wyszlo to nie znaczy ze w Polsce jest zle

            9 lat

            • 0 0

    • 2014-06-04 16:39

      jesteś bardzo krótkowzroczny

      pewny siebie
      niestety, to się zmieni

      9 lat

      • 1 0

  • 2014-06-04 13:15

    (1)

    ale 21 postulatów nie zostało spełnionych bo nasza władza wie lepiej ze biednym i głodnym narodem rzadzi sie lepiej

    jan

    9 lat

    • 6 1

    • 2014-06-04 16:52

      jakie postulaty? kiedy to było... ćwirć wieku mineło. obudz się facet to jest juz inny swiat. w miejscu twojej stoczni cenyrum handlowe powstanie. wszytsko sie zmienia idzie do przodu, a ty ciagle w komunistycznym kieracie

      9 lat

      • 0 1

  • 2014-06-04 13:16

    nie ma wolnosci (2)

    niestety na razie to rozkradlismy z rotarianami dotacje unijne i nic nie zmienilismy poza kilkoma budowlami ktore raczej sa szpetne

    zeglarz

    9 lat

    • 4 3

    • 2014-06-04 13:18

      wiecznie nie zadowolony wolak.fuj

      9 lat

      • 0 1

    • 2014-06-04 13:22

      jak rozumiesz wolność?
      wytłumacz mi proszę skąd Państwo - bankrut (polska w 89 była bankrutem!), ma nagle wykopoać kapitał aby suwerenie odbudować kraj?

      9 lat

      • 0 1

  • 2014-06-04 13:19

    park Regana (3)

    Prosze zeby w calym parku Regana byla siec wi-fi 

    krzyš

    9 lat

    • 4 4

    • 2014-06-04 13:20

      po co?

      9 lat

      • 1 1

    • 2014-06-04 13:58

      w domu neta nie masz? (1)

      9 lat

      • 2 0

      • 2014-06-04 14:00

        net mam, ale nie mam domu

        9 lat

        • 2 2

  • 2014-06-04 13:57

    na yt wpiszcie nocna zmiana

    i wszystko będzie jasne

    9 lat

    • 3 3

  • 2014-06-04 14:05

    ale wy durni jesteście, myślicie, że wam coś wolno (1)

    a wolno wam tylko tyle na ile wam pozwolą.

    9 lat

    • 11 0

    • 2014-06-04 15:09

      kolejny obłakany, pewnie po filozofii...

      9 lat

      • 0 2

  • 2014-06-04 14:15

    Tak zmieniano

    Ale ci sami bandyci zostali u .....Żłobu !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

    VVV

    9 lat

    • 7 1

  • 2014-06-04 14:36

    Rozważając za i przeciw (2)

    Cieszmy się z demokracji i wolności.

    Może więcej optymizmu

    9 lat

    • 3 3

    • 2014-06-04 15:02

      To się ciesz z "demokracji" i "wolności". (1)

      9 lat

      • 3 0

      • 2014-06-04 15:10

        to się właśnie cieszę :-)

        9 lat

        • 2 1

  • 2014-06-04 15:08

    teraz sami sobie nagrody przyznają

    i to wcale nie w prywatnej robocie ! a niby taka walka o lepsze jutro dla robotnika była he he

    berni

    9 lat

    • 3 0

  • 2014-06-04 15:11

    Zmieniono ustrój... Komuna nigdy nie upadła ani nie została obalona - ewoluowała na "demokrację". (2)

    Kto w tym post sowieckim kraju ma się najlepiej?
    Najbogatsi ludzie w Polsce to Urbany, Kiszczaki i inne komusze kanalie, które powinny odpowiadac przed trybunałem.
    Zdrajcy i mordercy Polaków dostają najwyższe emerytury. To nie jest żadna tajemnica ile Juaruzelski miał tej emerytury.
    W NRD odpowiednik Jaruzelskiego musiał uciekac do Ameryki Południowej po padku komunizmu inaczej resztę życia by spędził w pierdlu.
    A u nas?
    Zdrajca, który namawiał obce mocarstwo, obce wojsko by do nas wjechało, zostaje odznaczany orderami i spokojnie dożywa sobie 90tki z emeryturą 6000 zł.
    W dalszym ciągu, aby zrobic kariere w polityce / biznesie w tym kraju, trzeba miec powiązania z dawnym SB, WSI.
    Elyty w tym kraju sa post czerwone: i ci z lewej i ci z prawej.
    To nie jest żadna demokracja.

    9 lat

    • 6 9

    • 2014-06-04 15:42

      Może jesteś daltonistą ?

      9 lat

      • 1 2

    • 2014-06-04 16:00

      A czego ty oczekiwałeś

      Skoro związki robiły przewrót to nie kapitalizmu chciały, a większego socjalizmu ino z innym podziałem niż był wcześniej.

      Gdyby o przewrót postarała się inteligencja to może byśmy mieli kapitalizm, a nie postępujący coraz większy socjalizm. Jednakże trzeba na to realnie spojrzeć większość inteligencji w tamtych czasach wolała się ukryć właśnie za plecami robotników lub miała właśnie spojrzenie na świat poprzez pryzmat socjalizmu.

      Stąd też mamy zamiast kontrolowanego kapitalizmu, Socjalizm z przeszczepionymi furtkami dla kapitalizmu nie kontrolowanego. Czyli mamy np dobrze chronione umowy o pracę, ale z olbrzymi obciążeniami podatkowymi oraz umowy śmieciowe bez jakiejkolwiek ochrony z minimalnymi obciążeniami podatkowymi. Gospodarka niby wolno rynkowa, ale posiadająca prawo które można odczytać na 100 sposobów przez co US robi co chce. I można by napisać wiele książek na ten temat.

      9 lat

      • 2 0

6
7
8
9
10

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3226)

Najczęściej komentowane

Kleksem asfaltu w pękniętą gumę przy Zieleniaku

Kleksem asfaltu w gumę przy Zieleniaku

PSŻ Poznań - Energa Wybrzeże Gdańsk. Ile kosztuje wzmocnienie pozycji juniorskich?

Czy Wybrzeże ma kasę dla juniorów?

więcej

Najczęściej czytane