• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia fabryki mydła z Oliwy

Jakub Gilewicz
21 sierpnia 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
Fragment rachunku Fabryki Mydła i Sody Bruno Toercklera w Oliwie. Dokument z początku XX wieku. Fragment rachunku Fabryki Mydła i Sody Bruno Toercklera w Oliwie. Dokument z początku XX wieku.

W Polsce znane jest mydło z jeleniem, tymczasem w Oliwie przez dekady produkowano mydło z łabędziem. Historię lokalnej fabryki mydła i sody zbadał Piotr Leżyński, pasjonat historii Oliwy.



Znasz historyczne ciekawostki na temat swojej dzielnicy?

Choć łabędź ma ponad pół wieku, ma się dobrze. Płynie pośród fal na ścianie. Ścian jest łącznie sześć, a jedną z nich podzielono na trzy części. Środkową zajmuje dostojny ptak, a na dwóch bocznych odciśnięto identyczne napisy: Państwowa Fabryka Chemiczna Nr 2 Gdańsk-Oliwa.

- Mydło z wizerunkiem łabędzia było wizytówką tutejszej fabryki. I to nie tylko w czasach PRL-u, ale przede wszystkim na długo przed wojną. W Oliwie działała wtedy fabryka mydła Bruno Toerckler Seifenfabrik - wyjaśnia Piotr Leżyński, który od lat bada dzieje zakładów przemysłowych na terenie Oliwy.
Jak tłumaczy Leżyński, pierwsza fabryka mydła działała już w drugiej połowie XIX wieku w opuszczonej zajezdni tramwajowej przy dzisiejszym skrzyżowaniu Grunwaldzkiej i Pomorskiej zobacz na mapie Gdańska. Tyle że - jak przyznaje badacz - niewiele o niej wiadomo.

Kolejną fabrykę założył z kolei Bruno Toerckler. Wiedzę o produkcji mydła zdobywał na praktykach m.in. w Dreźnie, MonachiumKassel. Po czym na przełomie 1894 i 95 roku młody przedsiębiorca postanowił wybudować wytwórnię mydła w Oliwie przy Danziger Straße 13, czyli przy obecnej al. Grunwaldzkiej 497 zobacz na mapie Gdańska.

Rudowłosa kobieta i dwa łabędzie

Kostka mydła ze znakiem firmowym fabryki, czyli z łabędziem na falach. Kostka mydła ze znakiem firmowym fabryki, czyli z łabędziem na falach.
Fabryka poza mydłem produkowała również sodę, która służyła m.in. jako środek piorący. Jak ustalił Leżyński, Bruno Toerckler rozbudowywał i modernizował swoją fabrykę. Ponadto firma posiadała charakterystyczny znak towarowy.

Przeczytaj też: Opowieść o największej fabryce dawnej Oruni

- Był to wizerunek łabędzia. W 1939 roku wraz z fabryką przejęła go spółka Thomson-Pilo, która kontynuowała produkcję mydła. Z tamtych czasów pochodzi zresztą reklamowa grafika, na której można zobaczyć znak firmowy. Uśmiechnięta rudowłosa kobieta trzyma w dłoniach kolorowe opakowanie, a na nim widać właśnie dwa białe łabędzie - opowiada badacz dziejów Oliwy.
Przeczytaj również: Wspomnienie o dawnej cegielni w Bysewie

I choć po zakończeniu II wojny światowej fabryka stała się własnością państwa, łabędź przetrwał nacjonalizację. Dowodem jest choćby podłużna kostka mydła z łabędziem pośrodku jednej ze ścian prostopadłościanu.

Nowe nazwy fabryki i środki owadobójcze

Łabędź więc trwał, a zmieniały się nazwy. W 1946 roku była to Fabryka Chemiczna Nr 2, a już od połowy 1947 działała jako Fabryka Środków do Prania.

Przeczytaj także: Tu prało pół miasta. Historia przedwojennej pralni z Oruni<

- Później, bo w 1956 roku były to natomiast Gdańskie Zakłady Chemiczne. Nadal produkowały mydło z łabędziem, a od początku lat 60. wytwarzały również prezerwatywy. Później do nazwy zakładów dodano "Fregata", a następnie "Organika-Fregata" - wylicza Leżyński.
Przeczytaj też: Historia dawnego browaru we Wrzeszczu

Obecnie na terenie przedwojennej fabryki mydła i sody działa firma "Fregata". Produkuje ona m.in. środki gryzonio- i owadobójcze, a także środki ochrony roślin.

Kilkoro pracowników Państwowej Fabryki Chemicznej nr 2 w Gdańsku Oliwie. Zdjęcie z 1950 r. Kilkoro pracowników Państwowej Fabryki Chemicznej nr 2 w Gdańsku Oliwie. Zdjęcie z 1950 r.

Miejsca

Opinie (89) 6 zablokowanych

  • Czekolada i .. (2)

    i cukierki z Zakładów Cukierniczych " Bałtyk" To były czasy :)
    A teraz na ich miejscu nasz sklep osiedlowy "Galeria Bałtycka"

    • 4 0

    • (1)

      to sklep osiedlowy dzielnicy Wrzeszcz, a nie nasz, oliwski

      • 0 0

      • W Oliwie nie ma takiego sklepu, więc się jeździ do Wrzeszcza ;)

        • 0 0

  • Muzeum (1)

    Przydało by się Muzeum w Starej Oliwie, gdzie można by było takie cudeńka zobaczyć ...

    • 3 0

    • niby jest Kuźnia, Etnograficzne i Galeria...

      ale jest też stara zajezdnia, aż się prosi by z niej zrobić muzeum

      • 1 0

  • Kiedys Gdańsk był nowoczesnym przemysłowym miastem i rpodukowano tutaj najwyzszej jakosci towary

    znane i cenione w całej europie! Obecnie gdy zlikwidowano przemysł bo był zabardzo konkurencyjny dla zachodu mozemy sobie tylko zdjecia ogladac i sie zachwycac!!

    • 7 0

  • Fabryka Oranżady (1)

    jeszcze ją pamiętam
    w przerwie chodziliśmy kupować oranżadę i "sokoła"
    trenowaliśmy otwieranie zamknięcie kantem dłoni
    ten budynek stoi do dziś...

    • 0 0

    • Co to jest skol ,?
      Gdzie byla fabryka oranzad?

      • 0 0

  • Historyjka o mydle

    Autor poprzez ta historyjke z mydlem , delikatnie sugeruje ze trzeba sie myc przed wyjsciem z domu !

    • 0 0

  • budynek w ruinie

    jaka szkoda, że ten budynek na skrzyzowaniu Grunwaldzkiej i Pomorskiej jest w tak kiepskim stanie! Na mapie Urzędu Miasta jest zaznaczony jako zabytek, ale, niestety, opuszczony, zaniedbany, zrujnowany... a przecież jest usytułowany przy głównej drodze z Gdańska do Gdyni...

    • 2 0

  • Choinka

    Co roku na święta przed siedzibą Fregaty stoi prześliczna choinka.

    • 0 0

  • lubie takie historyczne artykuły, dzieki

    • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane