Tzw. ustawa krajobrazowa ma pomóc w walce z reklamowym chaosem. Jak będzie to wyglądało w rzeczywistości? Sprawdziliśmy w oparciu o dokument podpisany jeszcze przed drugą turą przez prezydenta Bronisława Komorowskiego.
tak, to przecież przestrzeń, z której korzystają wszyscy mieszkańcy
87%
tak, ale wyłącznie w prestiżowych, ważnych wizerunkowo miejscach
7%
nie, w tym zakresie powinna panować pełna swoboda
3%
nie, przecież reklamy stanowiły dla wielu firm i osób dodatkowe źródło dochodów
3%
Ustawa krajobrazowa została podpisana przez
Bronisława Komorowskiego 15 maja, ale prace nad nią sięgają jeszcze roku 2013. To właśnie latem tego roku prezydent skierował ją do sejmu.
Wówczas oprócz reklam planowano w ustawie zawrzeć także pojęcie "dominanty przestrzennej" w celu zaostrzenia lokalizacji elektrowni wiatrowych, wieżowców i innych wysokich obiektów, które miały powstawać wyłącznie w oparciu o plan zagospodarowania przestrzennego (w Trójmieście bez planu, w oparciu o warunki zabudowy, powstały np. wieżowce
Quattro Towers we Wrzeszczu 
).
Dominanta przestrzenna z dokumentu została ostatecznie usunięta, ale po długich bojach udało się wprowadzić dość rygorystyczne, jak na polskie warunki, zasady lokalizacji reklam.
Przede wszystkim wreszcie określono, czym właściwie jest reklama w przestrzeni publicznej. Jest to:
umieszczone w polu widzenia użytkownika drogi tablica reklamowa lub urządzenie reklamowe [w rozumieniu zapisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym],
a także każdy inny nośnik informacji wizualnej, wraz z jej elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, niebędącym znakiem drogowym [o którym mowa w przepisach prawa o ruchu drogowym],
ustawionym przez gminę znakiem informującym o obiektach zlokalizowanych przy drodze, w tym obiektach użyteczności publicznej, znakiem informującym o formie ochrony zabytków lub tablicą informacyjną o nazwie formy ochrony przyrody [w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody].
To oczywiście jedna z wielu definicji, które wprowadzono obok m.in. szyldów, tablic reklamowych czy urządzeń reklamowych.
Warto zauważyć, że ustawa krajobrazowa to właściwie zbiór zmian innych ustaw, które odnoszą się m.in. do postępowania egzekucyjnego w administracji, prawa budowlanego czy ordynacji podatkowej. I dlatego też ustawa odnosi się m.in. do sposobu rozmieszczenia reklam oraz opłat, które za reklamy będą pobierane.
Opłaty mają na celu nie tylko zwiększyć wpływy do budżetu gminy (miasta), ale być pewnego rodzaju zachętą, by te wreszcie zaczęły walczyć z chaosem reklamowym. Dotychczas sytuacja wyglądała tak, że usuwanie nielegalnej reklamy kończyło się długimi postępowaniami (o ile w ogóle je wszczynano), a w międzyczasie zmieniano reklamę i właściwie całe postępowanie można było zaczynać od początku.
Teraz gmina w momencie przyjęcia uchwały regulującej sposób i formę reklamy w pełnych granicach administracyjnych, będzie mogła ustalić także opłaty za jej umieszczenie w ogólnodostępnej przestrzeni publicznej. Składają się na nią stała opłata reklamowa w maksymalnej wysokości 2,50 zł dziennie oraz stawka zmienna opłaty reklamowej - do 0,20 zł za m kw. (wysokość stawek można różnicować w zakresie lokalizacji, formy i wielkości).
Złamanie zapisów uchwały miasta będzie srogo kosztowało. I w tym zakresie trwała spora batalia w sejmie, który praktycznie ograniczył kary (jednorazowa kara 5 tys. zł przy szacowanych miesięcznych wpływach za duży nośnik w centrum stolicy w wysokości 100 tys. zł) oraz w senacie, który na wniosek wielu organizacji pozarządowych "wstawił zęby" ustawie krajobrazowej.
Ostatecznie przyjęto zapis, który mówi aż o 40-krotnej opłacie zmiennej, powiększonej o 40-krotność opłaty stałej za każdy dzień łamania zapisów uchwały rady miasta, liczony od momentu wszczęcia postępowania. Opłata ta, podobnie jak opłaty za legalne reklamy, będzie pobierana od właściciela
nieruchomości, na terenie którego się ona znajduje.
Nowa ustawa nie oznacza, że właściciele lokali handlowych będą musieli całkowicie zrezygnować z informacji o prowadzonej działalności. Nadal mogą oni korzystać z szyldów (nie zostaną objęte opłatami), które także będą podlegały regulacjom - zarówno pod względem wielkości, jak i liczby na jedną działalność gospodarczą. Rada miasta nie może też zabronić ich stosowania na danym obszarze, w przeciwieństwie do reklam, które takim zakazem mogą być objęte.
Dokument podpisany przez prezydenta RP obejmuje także zagadnienia reklam świetlnych, m.in. poprzez zakaz wyświetlania "ruchomych obrazów" oraz maksymalną dopuszczalną luminację (zostanie określona przez ministra transportu).
Tzw. ustawa krajobrazowa zgodnie z nazwą ustala również krajobraz kulturowy oraz priorytetowy ("szczególnie cennego dla społeczeństwa"). Granice tych obszarów oraz szczegółowe zapisy będą sporządzania przez samorząd województwa.
Ustawa wejdzie w życie 11 września br. Wówczas gminy będą mogły przystąpić do sporządzania kryteriów dla reklam i szyldów. Właściciele nieruchomości będą mieli czas przez 12 m-cy od wejścia w życie uchwały rady miasta na dostosowanie i ewentualne usunięcie reklam, które będą uznane za niezgodne z uchwałą radnych.
- Czas pokaże, na ile przydatna jest ta ustawa w procesie regulacji i porządkowania reklam. Moim zdaniem, niektóre definicje należało bardziej doprecyzować. Niejasna jest też do końca kwestia prawa własności i prawa karnego. Poza tym prawo nie powinno działać wstecz [ustawa dopuszcza usunięcie także tych nośników, które wcześniej zostały ustawione zgodnie z prawem - dop. red.]
. Dlatego po wprowadzeniu nowych regulacji można spodziewać się fali odwołań i spraw sądowych - ocenia
Jacek Piątek, gdyński plastyk miasta.
Gdyńscy urzędnicy chcą poprzez ustawę walczyć o poprawę przestrzeni reprezentacyjnych, takich jak obszar Śródmieścia, Orłowa czy miejsc pierwszej styczności turystów z miastem - wjazdów oraz okolic dworców kolejowych.
- Przede wszystkim zależy nam na ograniczeniu dużych nośników wolnostojących oraz siatek reklamowych na elewacjach w Śródmieściu. Dotychczas sprawy te regulowaliśmy zapisami planów zagospodarowania i decyzjami o warunkach zabudowy. Dzięki nowej ustawie zasady lokalizacji nośników reklamowych dla całego miasta będzie można ująć i aktualizować w jednej uchwale Rady Miasta - dodaje Piątek.
Gdańsk również zamierza korzystać z nowego prawa, a prace nad zapisami uchwały ruszą jeszcze przed wejściem jej w życie.
- Planujemy już w czerwcu rozpocząć prace koncepcyjne i analityczne nad kształtem nowych zasad, tak by w momencie przystąpienia do sporządzania uchwały mieć gotowe propozycje do przedstawienia Radzie Miasta i mieszkańcom w konsultacjach społecznych - zapowiada
Michał Szymański z Działu Estetyzacji Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsku.
Dla gdańszczan zapisy nie powinny być dużym zaskoczeniem. Mają się w głównej mierze opierać o obowiązujący już dokument
Koncepcji Regulacji Estetyki Miasta, którego zapisy dotychczas "przenoszono" do nowych planów zagospodarowania przestrzennego. Te jednak wydają się niewystarczające w walce z chaosem reklamowych, gdyż ich procedura sporządzania trwa nieraz kilka lat, a zakres przestrzenny obejmuje na ogół niewielkie fragmenty miasta.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
