W okresie Bożego Narodzenia dbamy o wiele różnych szczegółów, bo tak robiły nasze babcie, nasze mamy, bo tak - nakazuje tradycja. Choć jej podtrzymywanie jest niewątpliwie piękne, bo pozwala zachować łączność pokoleniową, to jednak nie zastanawiamy się zbyt wiele, jakie to wszystko ma znaczenie. Może warto więc poświęcić chwilę na poznanie źródeł tych tradycji?
Przejęte z innych obchodów
Wiele rzeczy jest dla nas naturalnych i nierozerwalnie wiążą się z obchodzeniem świąt Bożego Narodzenia.
Warto jednak mieć świadomość, że zanim na naszych ziemiach pojawiło się chrześcijaństwo, mieliśmy tutaj obrzędy ludowe, związane z pogańskimi obchodami. Stąd właśnie w tradycjach związanych z Wigilią mamy niejednokrotnie wiele przesądów. Chociażby taki, mówiący, że jaki będzie dzień wigilijny, taki będzie cały rok. Dlatego ludzie dbali, aby już od rana panowała zgoda i pokój.
Tradycja próbowania wszystkich wigilijnych potraw związana jest natomiast z przekonaniem, że tylko wówczas będziemy mieli zapewnioną przyjemność przez cały rok. Ponieważ dawniej ludzie wierzyli, że w raju nie ma podziału na żywych i zmarłych, powstała tradycja pozostawiania pustego miejsca przy stole. Tak, aby wszyscy nadal mogli wspólnie świętować. Ten zwyczaj ciągle pojawia się w wielu domach, choć jednocześnie mówi się, że to dodatkowe miejsce dla zbłąkanego wędrowca.
Czy wyobrażamy sobie święta bez choinki stojącej w widocznym miejscu?
Wielu ludzi, nie tylko dzieci, nie wyobraża sobie, aby święta Bożego Narodzenia miały być obchodzone bez
choinki. Najpierw poświęcają wiele czasu na wybranie tej najlepszej - i nie ma tu znaczenia czy ma być żywa, czy sztuczna - a następnie na jej przystrojenie. Dlatego zaskoczeniem dla wielu może być fakt, że obecna jej forma jest stosunkowo młoda.
Jeszcze w XV wieku wieszano zielone gałązki pod sufitem, a przez krótki moment były one zastąpione kulami ze słomy. Z tych ostatnich szybko zrezygnowano, bo nie tworzyły właściwej atmosfery.
Dopiero od XIX wieku, wzorując się na tradycji niemieckiej, zrezygnowano z podwieszanych gałązek na rzecz choinki, która tak dobrze jest nam dzisiaj znana. To tylko pokazuje, że choć świąteczne zwyczaje są ważne, to jednak mogą się one zmieniać na przestrzeni lat. Warto więc się zastanowić nad tym, co jest dla nas ważne i co sami chcemy przekazywać kolejnym pokoleniom.
Niektóre zwyczaje przetrwały tylko w mniejszych społecznościach
Dawną tradycją związaną z Bożym Narodzeniem, było chodzenie po domach kolędników.
W specjalnych przebraniach odgrywali wcześniej przygotowaną scenkę, śpiewali kolędy, a w podzięce otrzymywali od gospodyni podarek. Obecnie tego typu tradycje nadal są kultywowane, jednak raczej lokalnie, tam, gdzie społeczności są mniejsze, a ludzie się znają.
W większych miastach rzadziej można spotkać kolędników, na co wpływ może mieć nie tylko ich wielkość, ale również fakt, że mamy tutaj ludzi napływowych, a co się z tym wiąże, bardziej anonimowych. W niektórych miejscach tradycja kolędników chodzących po domach zanikła, ale powoli zaczyna się odradzać. Warto o nią dbać, aby pielęgnować relację między ludźmi, którzy angażują się w świąteczne zwyczaje.
