Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Co kryje latarnia w Nowym Porcie?

Jakub Gilewicz
21 września 2012 (artykuł sprzed 11 lat) 
Opinie (101)

Zobacz, co kryją wnętrza zabytkowej latarni morskiej w Nowym Porcie.

Jako jedna z pierwszych latarni na świecie korzystała z energii elektrycznej, a z jej okna podobno padły pierwsze strzały w kierunku Westerplatte. Zabytkowa latarnia morska w Nowym Porcie, która pracowała przez ponad 90 lat, a później przez kilkanaście następnych niszczała, po odrestaurowaniu przez inżyniera i marynarza Jacka Michalaka przeżywa swoją drugą młodość.




Tak wyglądała niegdyś latarnia w Nowym Porcie. Tak wyglądała niegdyś latarnia w Nowym Porcie.

Tak wyglądała niegdyś latarnia w Nowym Porcie.

www.latarnia.gda.pl

W laternie, najwyżej położonym pomieszczeniu latarni w Nowym Porcie, jest przytulnie i sucho, choć za oknami oberwanie chmury. Na ścianie wisi wiekowy barometr, a dalej zabytkowy telefon marki Adler&Co. Potrafił dzwonić o każdej porze dnia i nocy. Na linii kapitanat gdańskiego portu z kolejnymi dyspozycjami.

- Na przykład, że trzeba wywiesić sygnał flagowy: tor wodny wolny. Po czym oczekujący na wejście do portu statek mógł wpływać. Tak wyglądało to wiele lat temu - wyjaśnia Jacek Michalak, właściciel latarni przy ul. Przemysłowej zobacz na mapie Gdańska w Nowym Porcie, który, pływając przez lata po morzach i oceanach, poznawał tajniki zawodu nie tylko marynarza, ale i latarnika.

Czy byłe(a)ś we wnętrzu latarni w Nowym Porcie?

Dlatego o mechanizmie wysyłającym sygnał świetlny, czyli o sercu latarni opowiada z błyskiem w oku. - Jedna sekunda światła i cztery sekundy przerwy. Każdy kapitan, nawet we mgle lub podczas burzy, wiedział, że tylko jedna latarnia w rejonie Morza Bałtyckiego wysyła taki sygnał - zaznacza Michalak i spieszy wyjaśnić, jak skonstruowane są urządzenia w gdańskiej latarni. Mechanizm na pierwszy rzut oka wydaje się prosty: jest źródło prądu, spora żarówka i soczewka. Jednak gdański latarnik przekonuje o wyjątkowości zastosowanego w gdańskiej latarni systemu.

- Latarnia w Nowym Porcie była jedną z pierwszych na świecie, która wykorzystywała światło elektryczne do wysyłania sygnału. Generowany jest on przez żarówkę o mocy 500 W. Dzięki soczewce Fresnela, która znajduje się przed żarówką, wzmacniany był 40 razy i w ten sposób uzyskiwano moc użyteczną 20 tys. watów. Sygnał widoczny był za Półwyspem Helskim - gdański latarnik kończy drobiazgowe wyliczenia.

Dobrej jakości żarówki działały przeważnie przez kilka lat i pomagały statkom wpływać do gdańskiego portu. W końcu jednak przepalały się. Latarnicy pracujący w XIX i XX wieku mogli jednak liczyć na pewne ułatwienie - automatyczny mechanizm, który w przypadku przerwania obwodu wymieniał żarówkę elektryczną na gazową. Ułatwień nie było za to przy obsłudze ważącej 75 kilogramów kuli czasu - urządzenia, które przed pojawieniem się radiostacji używano do nastawiania chronometrów na pokładach statków. Dzięki temu możliwe było dokładne określenie na mapie pozycji jednostki.

- Codziennie tuż przed godziną 12 latarnik, kręcąc korbą, podnosił kulę czasu na szczyt masztu i dokładnie w samo południe, na sygnał telegraficzny z Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Berlinie, następował jej spadek, po czym obserwujący to kapitanowie statków nastawiali pokładowe chronometry - tłumaczy Michalak.

Morskie wiatry nie oszczędzały jednak gdańskiej kuli czasu. W 1929 r. została zerwana podczas sztormu. Po czym zapadła decyzja, że montażu nowej nie będzie. Sygnał czasu podawała gdańska radiostacja. Statki korzystały jednak nadal z innej funkcji budowli wysokiej na ponad trzydzieści metrów - pomocy pilotów. Swoje stanowiska mieli w pomieszczeniu znajdującym się pod laterną. Wyposażeni w lornetki obserwowali przez okna lub z balkonu statki znajdujące się w pobliżu. Kiedy tylko jeden z nich wywieszał odpowiedni sygnał flagowy, pędzili w dół schodami do pobliskiej przystani, wsiadali do łodzi i wiosłowali w kierunku jednostki.

- Piloci wchodzili na pokład takiego statku i prowadzili go przez portowe kanały. W żadnym porcie świata nie wolno bowiem kapitanowi samodzielnie prowadzić statku wewnątrz portu - wyjaśnia Jacek Michalak, siedząc w oknie latarni, po czym postanawia zejść schodami w dół do innego okna, które zapisało się na kartach nowożytnej historii.

O godz. 4:45 z okna latarni w Nowym Porcie obsługa niemieckiego ciężkiego karabinu maszynowego otworzyła ogień do polskiej placówki na Westerplatte, która znajdowała się po drugiej stronie portowego kanału. Jak zaznacza Jacek Michalak, to stanowisko ogniowe w latarni ostrzelało jako pierwsze Westerplatte, nie zaś, jak podawano przez lata, pancernik "Schleswig-Holstein". Jako dowód przedstawia zapis w dzienniku pokładowym okrętu. - Podaje on jednoznacznie, że pancernik rozpoczął ostrzał trzy minuty później, o godz. 4:48 - przekonuje gdański latarnik.

Latarnia z bogatą przeszłością historyczną była także wykorzystywana po zakończeniu II wojny światowej. Działała do czasu uruchomienia nowej latarni w Porcie Północnym. Od 1984 r. ceglana budowla niszczała pozostawiona bez opieki. - Okien nie było, a w dachu takie dziury, że głowę można było wystawić - wspomina Jacek Michalak, którego można przedstawić na kilka sposobów. Z uwagi na pochodzenie: syn dr Stefana Michalaka, który jako lekarz służył m.in. na "Piłsudskim", "Batorym" i "Darze Pomorza", a po wojnie tworzył Akademię Medyczną w Gdańsku. Z uwagi na zawód i pasje: inżynier zajmujący się radiotelekomunikacją, fizyk, rzeźbiarz i marynarz, który przez kilka lat pływał po morzach i oceanach.

Niespodziewanie latarnia w Nowym Porcie zyskała w nim mecenasa. Michalak po długich staraniach został właścicielem niszczejącego obiektu. Zainwestował własne pieniądze, zwrócił się do sponsorów. Po latach remontów otworzył obiekt jako muzeum. Na maszcie pojawiła się nowa kula czasu. - Na świecie było ich kiedyś z dwieście, a teraz jest może pięć czy sześć. Gdańska jest wyjątkowa, bo ażurowa - mówi z dumą w głosie marynarz, który stał się kolejnym gdańskim latarnikiem. Można go spotkać siedzącego w malutkim pomieszczeniu u wejścia do latarni, gdzie widnieje tabliczka z napisem "Zabytek zadbany" nadawana przez Generalnego Konserwatora Zabytków. Uśmiechnięty gdański latarnik chętnie odpowiada na pytania zwiedzających, zwłaszcza na jedno: ile stopni trzeba pokonać, aby dostać się na samą górę latarni. Tyle że najpierw trzeba to samemu sprawdzić.

Zdjęcia: Co kryje latarnia w Nowym Porcie?

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (101) ponad 10 zablokowanych

  • 2012-09-21 13:58

    Panie Jacku dziękuje panu za Latarnie.Niech wskazuje nam wszystkim drogę......

    ita

    11 lat

    • 6 1

  • 2012-09-21 11:12

    Piszcie tak żebyście byli dobrze zrozumieni (1)

    "automatyczny mechanizm, który w przypadku przerwania obwodu wymieniał żarówkę elektryczną na gazową"

    Z tego zdania wynika, ni mniej ni więcej, że automatyczny mechanizm wymieniał żarówkę elektryczną na żarówkę gazową. Prawdopodobnie autorowi tekstu chodziło o to, że w przypadku awarii oświetlenia elektrycznego system automatyczny uruchamiał oświetlenie gazowe. Ja pamiętam latarnie gazowe w Sopocie i zapewniam, że żadnych żarówek tam nie było, co najwyżej "świeczka":-)

    Zaczarowana dorożka, zaczarowany koń

    11 lat

    • 5 2

    • 2012-09-21 13:31

      nie ma to jak pouczać a samemu błędy popełniać!

      ZROZUMIENI??? "zrozumiani" jak już

      11 lat

      • 3 0

  • 2012-09-21 11:17

    A koło tej latarni stoją takie dwa KNYYYYPY! :-)

    KNYYYYYP!

    :-)

    11 lat

    • 2 4

  • 2012-09-21 06:32

    Dobrze, że p Michalak (4)

    kupił i wyremontował obiekt.

    11 lat

    • 157 2

    • 2012-09-21 07:28

      (3)

      Odebrać, znacjonalizować, centralnie zarządzać.

      JAROSŁAW

      11 lat

      • 14 18

      • 2012-09-21 08:40

        (2)

        Specjalnie wpisałeś to Jarosław co? Może raczej powinieneś się podpisać Józef Bąk...

        11 lat

        • 5 12

        • 2012-09-21 10:24

          Tak, bo tylko on wie, co dobre dla narodu

          Precz z prywatyzacją, niech żyją państwowe kołchozy.

          11 lat

          • 6 3

        • 2012-09-21 08:47

          lepiej

          "pozostawić, zniszczyć, wyburzyć" ?

          11 lat

          • 6 4

  • 2012-09-21 10:05

    byłam tam na pierwszej randce :) (2)

    :)

    11 lat

    • 6 1

    • 2012-09-21 10:10

      ja też:O (1)

      ja też! ale byłem z taką fajną dziewczyną, że nie mogłem się skupić na latarni...dobrze, że mam zdjęcia.

      ja

      11 lat

      • 2 1

      • 2012-09-21 10:11

        Też byłem ... na dziewczyny działa ten falliczny kształt.

        11 lat

        • 6 0

  • 2012-09-21 10:04

    "...a z jej okna posypały się pierwsze strzały w kierunku Westerplatte." Co za głupota! Ale właściciel musi jakąś bajkę opowiadać, żeby ludzi przyciągnąć.

    11 lat

    • 6 5

  • 2012-09-21 07:04

    Panie Michalak, (1)

    Przestań pan pie... bzdury o pierwszych strzałach z latarni w kierunku Westerplatte.

    11 lat

    • 13 68

    • 2012-09-21 09:22

      a z jej okna

      "Jako jedna z pierwszych latarni na świecie korzystała z energii elektrycznej, a z jej okna posypały się pierwsze strzały w kierunku Westerplatte."

      aaa

      11 lat

      • 3 7

  • 2012-09-21 08:45

    Panie Michalak - szacunek

    Kiedyś jak tam pojechałem to spotkałem pana Michalaka na ławeczce pod latarnią jak palił fajkę (taką klasyczną jak papaj;) i zaczeliśmy rozmawiać o latarni, Westerplatte, ówczesnej sytuacji politycznej itd... W sumie pan Michalak opowiadał z pasją a ja słuchałem przez jakieś 30min bo nie ukrywałem że z historią to u mnie słabo.
    Chciałbym mieć takich nauczycieli historii w szkole co tak potrafią przekazywać wiedzę.
    Pozdrowienia dla Pana.

    3m

    11 lat

    • 24 2

  • 2012-09-21 08:38

    Ciekawe co powiedziec o tych głupkach, co wywieźli inną latarnię na złom?... (1)

    11 lat

    • 6 3

    • 2012-09-21 08:45

      skoro żadne prawo

      im tego nie zabraniało, to głupkami są ci, którzy na to pozwolili a nie ci co wywieźli

      11 lat

      • 6 1

  • 2012-09-21 08:20

    najpierw zaczęły szwaby (1)

    z Gliwitz

    11 lat

    • 8 4

    • 2012-09-21 08:43

      chcesz pisać po niemiecku?

      to się najpierw NAUCZ!
      pisze się Gleiwitz

      11 lat

      • 5 2

1
2
3
4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3222)

Najczęściej komentowane

KO chce w Gdyni dwóch wiceprezydentów

KO chce w Gdyni dwóch wiceprezydentów

Kandydaci z KO w wyborach do Europarlamentu. Pełna lista

Kandydaci z KO do Europarlamentu

więcej

Najczęściej czytane