Obóz pod Galerią Przymorze

Marek Gotard

21 marca 2009 (artykuł sprzed 15 lat)

Opinie (242)

Najnowszy artykuł na ten temat Na Przymorzu powstaną kolejne wieżowce

Niewiele osób wie, że także w Oliwie znajdował się obóz jeniecki. W latach 80. ubiegłego wieku w kwadracie ulic Michałowskiego, Norblina i Abrahama stały dwa baraki, najprawdopodobniej mające obozowe pochodzenie

Otwarta w środę u zbiegu ulic Chłopskiej i Obrońców Wybrzeża, Galeria Przymorze ma swój smutny sekret. W czasie II wojny światowej działał tu obozów pracy przymusowej dla kobiet.

Spacerując po Galerii Przymorze warto pamiętać o historii tego miejsca.

Także w miejscu obozu Narvik II stoi dziś centrum handlowe.

Resztki baraków i ogrodzenia z drutu kolczastego. Zniszczony domek komunalny, postawiony jakby bez żadnego kontekstu i hałdy ziemi wymieszanej z przedwojennymi śmieciami. Tak wyglądał róg ulic Chłopskiej i Obrońców Wybrzeża, zanim wyrosła tu nowa galeria handlowa Leclerc. Dwie dekady temu w barakach funkcjonowała firma budowlana. Co było wcześniej, prawie nikt już nie pamięta.

- Do późnych lat 40. ubiegłego stulecia zachował się tu zespół dawnego lekkiego obozu pracy dla kobiet, zatrudnianych w różnych firmach na zlecenie miejskich zakładów komunalnych. Więźniarki z Przymorza, Polki i Ukrainki, pracowały między innymi jako personel pomocniczy w Grand Hotelu - opowiada Zbigniew Okuniewski z Towarzystwa Przyjaciół Sopotu. Lekkie obozy pracy nie były przez Niemców ewidencjonowane. Nie były też oddziałami KL Stutthof. W przeciwieństwie do filii kacetu warunki tu panujące były całkiem znośnie. Więźniarki miały ograniczoną swobodę poruszania. Dostawały kartki na żywność i ubranie. Faktem jest jednak, że z takiego obozu łatwo było trafić, za najdrobniejsze przewinienie, do lagru.

- Nie dotarły do nas żadne sygnały, że w miejscu naszej inwestycji mogła znajdować się jakakolwiek wojenna pamiątka - mówi Anna Stępień reprezentująca Galerię Przymorze.

Dziś trudno powiedzieć ile kobiet przewinęło się przez druty obozu u zbiegu ulic Chłopskiej i Obrońców Wybrzeża. Sądząc po wielkości, siedziało tu jednorazowo nie więcej niż 150 - 200 osób. Dwie podobne "placówki" Niemcy utworzyli także w nieodległym Sopocie. Z Przymorza nie było też daleko do filii KL Stutthof w Oliwie i na Zaspie.

W latach II wojny Gdańsk, Sopot i Gdynia były wielkim zapleczem dla niemieckiego przemysłu. W Stoczni Gdańskiej budowano U-booty, liczne zakłady produkowały niezbędne dla wojska wyposażenie. Dla sprawnego działania machiny wojennej naziści potrzebowali tysięcy niewolników - jeńców wojennych, Polaków, Kaszubów, Rosjan, ludzi praktycznie wszystkich narodowości. Otoczone drutami kolczastymi baraki z krążącymi wokół strażnikami na stałe wpisały się w krajobraz nie tylko trzech miast, ale i całego Pomorza.

Najbardziej znanym obozem pracy był Narvik. Ten nazywany Narvik I Niemcy założyli w 1941 roku. Przebywali w nim jeńcy wojenni i robotnicy przymusowi różnych narodowości. Wykorzystywano ich do pracy w okolicznych zakładach przemysłowych, w tym Stoczni Gdańskiej. Według różnych przekazów przeciętna liczba osadzonych w obozie liczyła ok. 2000 ludzi.

Pozostałości po obozie do dzisiaj można oglądać przy ul. Narwickiej

w Gdańsku. Wystarczy skręcić w nią w prawo z ul. Marynarki Polskiej. Za budynkami Zakładu Energetycznego Energa znajdziemy kilka baraków.
Wraz z coraz większą ilością przybywających do Gdańska jeńców, obóz Narwik postanowiono rozbudować. Kolejnych więźniów, pracujących niewolniczo na potrzeby III Rzeszy, umieszczano w obozie oznaczonym jako Narvik II.

Do obozowych celów wykorzystano baraki przy ul. Chrobrego (niegdyś Broesener Weg). Zanim w barakach zaczęto umieszczać jeńców, wcześniej zajmowali je pracownicy jednej z nazistowskich organizacji, Deutsche Arbeitsdienst - Niemieckiej Służby Pracy. Z kolei według innych źródeł, w tym samym miejscu funkcjonował obóz określany nie jako Narvik II , a Arbeitslager Ferdinand.

Po obozie Narvik II praktycznie nie pozostał żaden ślad. Według źródeł niemieckich, m.in. informacji Mniejszości Niemieckiej w Gdańsku, baraki obozu Narvik II znajdowały się mniej więcej w połowie ulicy Chrobrego

jadąc w stronę Brzeźna, na wysokości cmentarza na Zaspie. Dziś na miejscu, gdzie umierali ludzie niewolniczo pracujący na potrzeby Niemiec stoi budynek Centrum Handlowego Chrobry, a jeszcze niedawno znajdował się hipermarket budowlany Nomi. Prawdopodobnie obóz zahaczał także o teren, gdzie obecnie stoi salon Hondy oraz zajezdnia autobusowa.

Ponura historia obozów Narvik I i Narvik II nie zakończyła się jednak wraz z finałem działań wojennych na terenie Gdańska. Obozowe budynki szybko, bo już w pierwszych dniach kwietnia 1945 roku, przejęło NKWD. W barakach przebywali zarówno niemieccy jeńcy wojenni, wywożeni później w głąb Związku Radzieckiego, jak i ludność cywilna. Trudno dziś dokładnie podać liczbę osób, jaka przewinęła się przez obóz w czasie jego "drugiego życia". Oficjalnie istniał on do 1948 roku.

Znacznie mniej wiadomo o dużym obozie dla jeńców wojennych w Oliwie. Informacje na jego temat pochodzą przeważnie od pierwszych, polskich mieszkańców Gdańska przybyłych do miasta w 1945 roku. We wspomnieniach dawnych gdańszczan, migawki z obozu przewijają się sporadycznie. Z tych skrawków informacji możemy dziś szczątkowo odtworzyć historię stalagu XX BZ/Danzig Oliva.

Wśród miłośników historii Gdańska wiele emocji budzi kwestia dokładnego umiejscowienia obozu. Najprawdopodobniej znajdował się on w kwadracie ulic Piotra Michałowskiego - Piotra Norblina i Antoniego Abrahama

. Według niektórych przekazów sięgał aż do ulicy VII Dwór. W latach 80-tych ubiegłego wieku stały tam dwa baraki najprawdopodobniej mające obozowe pochodzenie. Geneza obozu sięga 1941 roku. Miał liczyć ok. 10 baraków. Początkowo Niemcy przetrzymywali w nim pilotów alianckich. Ci pracowali m.in. na pobliskim lotnisku.

Wraz z napaścią III Rzeszy na Związek Radziecki w obozie zaczęło przybywać jeńców radzieckich. Tych Niemcy traktowali o wiele gorzej niż Anglików. Niemcy uważali Rosjan za podludzi. Nie czynili żadnego wyjątku, w takim samym pogardliwym i bestialskim traktowaniu zarówno oficerów jak i szeregowych żołnierzy. Praktycznie wszystkich czekał ten sam los... Łącznie w obozie zamknięto ok. 2500 jeńców.

W 1949 roku w lesie w bezpośredniej bliskości stalagu ekshumowano zwłoki 279 Rosjan, którzy w nim zginęli. Pochowano ich na cmentarzu wojennym w Sopocie.

Dziś po obozie nie pozostały już prawie żadne ślady. Uważny obserwator na tyłach domów przy końcu ul. Abrahama znajdzie resztki obozowego ogrodzenia, gdzieniegdzie poprzetykanego jeszcze drutem kolczastym. Podobne słupy znajdziemy też przy ul. Norblina.

- W Gdańsku i Gdyni znajdowało się jeszcze kilkanaście filii obozu koncentracyjnego Stutthof - przypomina Elżbieta Grot z sopockiego oddziału Muzeum Stutthof. - Ślady po dawnych filiach obozu znajdziemy chociażby na Kokoszkach czy w Nowym Porcie

Marek Gotardm.gotard@trojmiasto.pl

Opinie (242) 4 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2009-03-24 19:46

hhhmmmmm

bylam odwiedzic to miejsce ale pierwsze wrazenie raczej na minus...strasznie duzo wolnego miejsca mozna powiedziec ze zbyt wiele co powoduje uczucie czegos co nie do konca zostalo skonczone miejsce nie ma jeszcze swojego klimatu jaki ma np.ALFA CENTRUM lub chociazy REAL....byc moze z czasem bedzie to dobre miejsce na zakupy i mala kawke z przyjaciolmi ale na chwile obecna raczej nie.....na plus ze jest taki maly sklepik z roznym fajnymi gadzetami naprawde super....

magda
15 lat
- 0 2
Twoja opinia

Zmień treść

bylam odwiedzic to miejsce ale pierwsze wrazenie raczej na minus...strasznie duzo wolnego miejsca mozna powiedziec ze zbyt wiele co powoduje uczucie czegos co nie do konca zostalo skonczone miejsce nie ma jeszcze swojego klimatu jaki ma np.ALFA CENTRUM lub chociazy REAL....byc moze z czasem bedzie to dobre miejsce na zakupy i mala kawke z przyjaciolmi ale na chwile obecna raczej nie.....na plus ze jest taki maly sklepik z roznym fajnymi gadzetami naprawde super....
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2009-03-25 08:51

OBOZ PRACY TO LECLERC W GDAŃSKU !!!

MY PRACOWNICY E.LECLERCA PRACUJEMY PO 12 GODZIN DZIENNIE I DO WIEDZIELIŚMY SIĘ ŻE E.LECLERC NIE ZAPŁACI NAM ZA WYPRACOWANE NADGODZINY, I NIE BĘDZIE TEŻ ZA NADGODZINY DNI WOLNYCH.
DOMAGAMY SIĘ SPRAWIEDLIWOŚCI!!!

LENA
15 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

MY PRACOWNICY E.LECLERCA PRACUJEMY PO 12 GODZIN DZIENNIE I DO WIEDZIELIŚMY SIĘ ŻE E.LECLERC NIE ZAPŁACI NAM ZA WYPRACOWANE NADGODZINY, I NIE BĘDZIE TEŻ ZA NADGODZINY DNI WOLNYCH. DOMAGAMY SIĘ SPRAWIEDLIWOŚCI!!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2009-03-25 13:42

do du....

za durzo tych sklepow w gd lepiej jakis basen lub cos tam lechia for ever

rabin.
15 lat
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

za durzo tych sklepow w gd lepiej jakis basen lub cos tam lechia for ever
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2009-03-26 10:07

HASLO TO TOTALNE KLAMSTWO

HASŁO REKLAMOWE LECLERCA REKLAMUJACE TEN SKLEP JAKO NAJTANSZY HIPERMARKET TO TOTALNA BZDURA I KLAMSTWO BYLAM TAM WCZORAJ PO ZAKUPY I NIC NIE KUPILAM PONIEWAZ JEST TAM TOTALNA DROZYZNA.ZAWSZE ROBILAM ZAKUPY W REALU I NADAL TAM BEDE ROBILA ZAKUPY PONIEWAZ LECLERC MA WSZYSTKIE CENY WYZSZE OD CEN REALOWSKICH O JAKIES 5 DO NAWE 10 ZL.W CZASACH KRYZYSU MYSLE ZE WIELE OSOB NE MOZE POZWOLIC SOBIE NA TAKIE PRZEPLACANIE W KAZDYM RAZIE MNIE NA TO NIE STAC....TOTLANA BZDURA JEST TO ZE WARZYWA I OWOCE WAZY SIE NA STOISKU WARZYWNYM A NIE PRZY KASIE BO TAKIM OTO SPOSOBEM STOI SIE W KOLEJCE DWA RAZY.....

MAGDA PRZYMORZE
15 lat
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

HASŁO REKLAMOWE LECLERCA REKLAMUJACE TEN SKLEP JAKO NAJTANSZY HIPERMARKET TO TOTALNA BZDURA I KLAMSTWO BYLAM TAM WCZORAJ PO ZAKUPY I NIC NIE KUPILAM PONIEWAZ JEST TAM TOTALNA DROZYZNA.ZAWSZE ROBILAM ZAKUPY W REALU I NADAL TAM BEDE ROBILA ZAKUPY PONIEWAZ LECLERC MA WSZYSTKIE CENY WYZSZE OD CEN REALOWSKICH O JAKIES 5 DO NAWE 10 ZL.W CZASACH KRYZYSU MYSLE ZE WIELE OSOB NE MOZE POZWOLIC SOBIE NA TAKIE PRZEPLACANIE W KAZDYM RAZIE MNIE NA TO NIE STAC....TOTLANA BZDURA JEST TO ZE WARZYWA I OWOCE WAZY SIE NA STOISKU WARZYWNYM A NIE PRZY KASIE BO TAKIM OTO SPOSOBEM STOI SIE W KOLEJCE DWA RAZY.....
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2009-04-11 10:41

STRZEŻCIE SIĘ PRACY W LECLERCU !!!

Leclerc= obóz pracy a pracownik=niewolnik, więzień, robot i maszyna. Brakuje jeszcze hasła "praca czyni wolnym". Widzę analogię między chodzeniem w kółko (czy są klienci czy też nie) miedzy regałami, zabranianiem rozmowy (w pracy się nie rozmawia tylko pracuje=słowa jednego z kier) i zrzeszania się (stania np 3 osób obok siebie) w pomieszczeniu bez okien do spacerów więżniów.
Wyzysk, chaos (nikt nic nie wie-kierownik potrafi odp "a kto to wie? nikt"), atmosfera strachu, poniżania człowieka jest nieznośna. Oszukują pracowników, bez naszej wiedzy zmieniają zawarte z nami ustalenia. Naginają do swoich potrzeb Kodeks Pracy. A jak twardo egzekwujesz zawarte w nim prawa, jasno dają do zrozumienia, że im się to nie podoba. Jasno dają też do zrozumienia, że będąc na zwolnieniu lek będziesz przychodził do pracy. Oparcie się np o regał kończy się napominaniem kierownika lub otrzymaniem tel od niego. 15 min przerwy przez 8 godzin mówi samo za siebie. Ile to już razy słyszałam "musicie zrozumieć różnice kulturowe między Francją a Polską i dostosować się do reguł francuskich". Tylko brać, wyzyskiwać, brać, brać, brać. Nic nie dają od siebie. Warunki socjalne nieciekawe-na pewno nie na miarę Firmy przez wielką literę i na pewno nie na miarę XXI wieku. Swoich tak nie traktują. Zapominają, że są u nas gośćmi-a jak im się coś nie podoba to wynocha a nie pogardzać Polakami.
Wielki Piątek do 23, Wielka Sobota do 18. Byle spłacić zaciągnięte kredyty-ludzie są nieważni.

Magda
15 lat
- 4 1
Twoja opinia

Zmień treść

Leclerc= obóz pracy a pracownik=niewolnik, więzień, robot i maszyna. Brakuje jeszcze hasła "praca czyni wolnym". Widzę analogię między chodzeniem w kółko (czy są klienci czy też nie) miedzy regałami, zabranianiem rozmowy (w pracy się nie rozmawia tylko pracuje=słowa jednego z kier) i zrzeszania się (stania np 3 osób obok siebie) w pomieszczeniu bez okien do spacerów więżniów. Wyzysk, chaos (nikt nic nie wie-kierownik potrafi odp "a kto to wie? nikt"), atmosfera strachu, poniżania człowieka jest nieznośna. Oszukują pracowników, bez naszej wiedzy zmieniają zawarte z nami ustalenia. Naginają do swoich potrzeb Kodeks Pracy. A jak twardo egzekwujesz zawarte w nim prawa, jasno dają do zrozumienia, że im się to nie podoba. Jasno dają też do zrozumienia, że będąc na zwolnieniu lek będziesz przychodził do pracy. Oparcie się np o regał kończy się napominaniem kierownika lub otrzymaniem tel od niego. 15 min przerwy przez 8 godzin mówi samo za siebie. Ile to już razy słyszałam "musicie zrozumieć różnice kulturowe między Francją a Polską i dostosować się do reguł francuskich". Tylko brać, wyzyskiwać, brać, brać, brać. Nic nie dają od siebie. Warunki socjalne nieciekawe-na pewno nie na miarę Firmy przez wielką literę i na pewno nie na miarę XXI wieku. Swoich tak nie traktują. Zapominają, że są u nas gośćmi-a jak im się coś nie podoba to wynocha a nie pogardzać Polakami. Wielki Piątek do 23, Wielka Sobota do 18. Byle spłacić zaciągnięte kredyty-ludzie są nieważni.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2009-05-07 22:20

Leclerc

zyj i umieraj taniej

z
15 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

zyj i umieraj taniej
Regulamin dodawania opinii