• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Wizje centrum Gdańska z 1962 r. Miasto szerokich ulic i samochodów

Maciej Naskręt
1 lutego 2014 (artykuł sprzed 10 lat) 
  • Makieta śródmieścia Gdańska. Widok od południa na Wyspę Spichrzów.
  • Główne Miasto. Na makiecie nie ma Krowiego Mostu nad Motławą.
  • Widok na śródmieście Gdańska od zachodu. Na zdjęciu widać Trasę W-Z (ul. Podwale Przedmiejskie).
  • Na pierwszym planie przebieg dwujezdniowej ul. Hucisko i dalej ul. Podwale Staromiejskie. Widok od zachodu.
  • Targ Drzewny i Hala Targowa w centrum Gdańska.
  • Stadion żużlowy i okolice ul. Elbląskiej. Na makiecie umieszczono zgodnie z planem szkołę. Przewidziano tam także estakadę umożliwiającą wjazd z ul. Elbląskiej na planowaną ul. Nową Wałową - dzisiaj ul. Głęboką.
  • Przebieg Trasy W-Z w dzielnicy Długie Ogrody.
  • Centrum Gdańska. Widok na makietę od strony Góry Gradowej.
  • Rejon Biskupiej Górki i Starego Przedmieścia.

Trasa W-Z zamiast Długich Ogrodów, dwujezdniowa ul. Podwale Staromiejskie, a także wieżowiec w miejscu dzisiejszego parku im. Czesława Niemena. Taką wizję śródmieścia miały kilkanaście lat po wojnie władze Gdańska. Swój pomysł urzeczywistniły, ale tylko na makiecie.



Gdańsk lata 60. - wizje planistów



Jak oceniasz pomysły gdańskich planistów z lat 60.?

Miniatura śródmieścia Gdańska została przygotowana w 1962 r. na podstawie planów zagospodarowania przestrzennego. Przedstawiała miasto z 1980 r. W okresie PRL makietę można było podziwiać na pierwszym piętrze gdańskiego magistratu. Na makiecie zostały zaznaczone budynki projektowane, istniejące, zabytkowe i przemysłowe oraz drogi, kolej, zieleń i woda.

Z upływem czasu i z powodu niezrealizowanych obietnic, makieta stała się kulą u nogi ówczesnych władz. Postanowiono usunąć ją z urzędu. Na szczęście zanim została rozebrana, ktoś wcześniej miniaturę uwiecznił na kliszy. Zdjęcia po 1989 r. trafiły na półki Archiwum Państwowego w Gdańsku.

Ówcześni planiści miejscy mieli "odważną" koncepcję budowy Trasy W-Z w centrum. Miała ona przebiegać od ul. Siennickiej zobacz na mapie Gdańska przez ul. Długie Ogrody zobacz na mapie Gdańska. W rejonie Stągwi Mlecznych zobacz na mapie Gdańska droga miała przechodzić nad Nową Motławą i zająć tereny, na których dziś znajduje się Hotel Novotel. Dalej droga łączyłaby się z istniejącym Podwalem Przedmiejskim.

Historia Gdańska - ciekawostki planistyczne



Inną ciekawostką są dawne plany budowy ul. Podwale Staromiejskie zobacz na mapie Gdańska. Według powojennych planistów miała być to droga dwujezdniowa. Obecnie posiada ona jedną nitkę. Dlatego niegdyś planowano zająć m.in. pl. Kobzdeja zobacz na mapie Gdańska, czy tereny przy Hali Targowej. Rondo wokół Targu Drzewnego zostałoby tym samym powiększone dwukrotnie.

Na makiecie z 1962 r. znajdują się także wieżowce. Pierwszy to Zieleniak, który zbudowano w latach 1965-1971. Kolejnym obiektem jest wieżowiec posadowiony na terenie obecnego parku im. Czesława Niemena. Na szczęście nie został wybudowany. Podobnie jak następny obiekt przy ul. Łagiewniki. Co ciekawe, na dawnej makiecie nie są uwzględnione dwa wysokościowce - Organika Trade, a także Hotel Hevelius przy ul. Heweliusza zobacz na mapie Gdańska. Oba obiekty były budowane na początku lat 70.

Plany rozbudowy - Gdańsk lata 60.



Z dawnych planów nie powiodła się próba zabudowy blokowiskiem Wyspy Spichrzów od strony Nowej Motławy. Projektem na wyrost okazała się też droga dwujezdniowa łącząca śródmieście z Portem Północnym i nowym mostem nad Martwą Wisłą w rejonie dzisiejszego Polskiego Haku. zobacz na mapie Gdańska

Dzisiaj architekci krytycznie oceniają ówczesne pomysły zabudowy śródmieścia. - Znam tę makietę. To była modernistyczna wizja miasta. Na szczęście nie wszystko ówczesnym planistom się udało z niej zrealizować. Władzom miasta zabrakło przede wszystkim pieniędzy na urzeczywistnienie swoich pomysłów - mówi prof. dr hab. Piotr Lorens, architekt, pracownik Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej.

Gdańscy planiści, co ważne, nie byli jednak wyjątkiem na świecie. Modernizm w połowie ubiegłego wieku objął niemal całą Europę i Amerykę Północną. - Amerykanie mieli najmniej szczęścia, bo mieli najwięcej pieniędzy i rozpruli choćby centrum Bostonu autostradą. Obecnie odchodzi się od tamtych rozwiązań, chowa się m.in. autostrady pod ziemię, w ich miejsce projektuje się przyjazną ludziom przestrzeń - mówi Lorens.

Podobnie jest też w Gdańsku - od początku tego wieku podejmuje się działania zmierzające do ochrony historycznej części miasta. Południowa Obwodnica Gdańska, otwarta w 2012 r. wyprowadziła ruch tranzytowy z miasta. Z centrum Gdańska mają zniknąć kolejne samochody po otwarciu tunelu pod Martwą Wisłą, co ma nastąpić w połowie 2015 r., i wybudowaniu ul. Nowej Wałowej - tzw. małej obwodnicy śródmieścia Gdańska.

Opinie (179) 3 zablokowane

  • Natko (1)

    Pełno zaśmieconych prlowskich głupot

    • 1 0

    • CAłe szczescie

      Całe szczeście

      • 0 1

  • Fakty

    Tragedia całe szczęście że poszło w cholere to dziadostwo

    • 0 0

  • Miasto jest dla ludzi

    ale ludzie też posiadają pojazdy a nie tylko buty, zdarte zelówki i rowery.
    Więc logicznym jest, że należy myśleć również o zmotoryzowanych a nie na siłę forsować pomysły służące tylko i wyłącznie jednej lub dwóm grupom społeczeństwa (rowery i piesi) Ówczesne plany były bardzo dobre, dalekosiężne. Teraz trójmiasto to jeden wielki samochodowy korek i dopiero ostatnio się poprawiło w tym temacie dzięki funduszom z UE bo sami to byśmy jeszcze długo nie byli w stanie rozbudować infrastruktury drogowej i dalej tkwili w komunikacyjnej zapaści. Smutne ale prawdziwe.

    • 2 2

  • Szkoda że te plany zostały tylko na papierze

    Z pewnością warto by coś odkurzyć.

    • 0 0

  • Ciekawe. (15)

    Cokolwiek nie planowali, dobrze ze planowali w ogole. W tej chwili w Polsce panuje chaos urbanistyczny i architektoniczny, po kazdym krotkim pobycie na zachodzie robi sie niedobrze od patrzenia na gdanskie nowe osiedla i dzielnice.

    • 309 27

    • zobczcie stare osiedla (3)

      ustawienie.... idealne.
      Nikt nie zagladał sąsiadowi przez okno, a teraz????... Niby mamy takie technologie a nie potrafią sobie poradzić z wytłumieniem mieszkań itd itd
      W sumie to jest jeszcze gorzej niż kiedyś.
      Mały plus za windy startujące z poziomu 0. Dla starszych i kalekich jest to duże ułatwienie.

      • 54 7

      • (2)

        no to jest mysl technologiczna ze winda z poziomu 0 odjezdza... wow dobrze ze nie od 4 pietra...

        • 6 4

        • He

          W Witawie windy są na I piętrze na które trzeba wejść schodami z parteru. Na tym I piętrze są też piwnice.

          • 0 1

        • kiedyś to było nie do pomyślenia ;) jak ktoś jeździł na wózku to najpierw musiał przeskoczyć te 6-8 schodów, żeby się doturlać do windy

          • 11 1

    • Chaos (4)

      Planuje się dalej, tylko prawo mamy tragiczne.

      Urbaniści coś zaplanują i od razu powstaje komitet osiedlowy złożony z kilku babiczek i kilku żuli pod-sklepowych i protestuje przeciw wszystkiemu.

      Wielka akcja pod hasłem "Ratujmy nasz s****-trawnik"

      A władze słuchają takich bezsensownych pieniaczy, którym nic się nie podoba i plany zmieniają , wówczas ze spójnej wizji robi się bajzel, bo wprowadza się miliony modyfikacji aby dostosowac się do uwag mieszkanców.

      Szczytem absurdu jest sprawa PKM, gdzie jakiś oszołom chce 10 krotną cenę za kawałek gruntu na odludziu.

      • 57 17

      • tak tak tak... (3)

        Gdyby tobie chcieli zabrać kawałek ziemi to gadał byś inaczej. Jak kupował tam działkę to nie było mowy o pkm, pozatym na tym kawałku ziemi może chciał otworzyć jakas działa ość , pracownie oto. Stad i kwota 10 razy wieksza. Utracony zysk trzeba by też wliczyć.

        • 7 16

        • Może chciał (2)

          Ale nie zrobił.
          A gadać że chce to sobie może.
          Tak jak ja mogę powiedzieć że chcę zbudować centrum lotów kosmicznych.

          • 6 2

          • ale nie mozemy w imie dobra ogółu (1)

            Pozbawiać kogoś jego majątku. Gdyby tobie chcieli zabrać mieszkanie bo planują w nim zrobić przychodnie to co byś powiedział ? Pitolicie tu jak jakieś komuchy wy pseudodemokraci

            • 6 11

            • Ale nie może ktoś zarabiać na dobrze ogółu żądając zawyżonych cen, bo jak ktoś chce wydymać państwo na kasę to płacimy za to my, czyli podatnicy

              • 6 2

    • brednie

      nie wiem, gdzie na "zachodzie" byles. Przestancie juz sie mamic "zachodem", bo wiele rzeczy mamy duzo lepiej zorganizowane niz na zachodzie.

      Marne tlumaczenie wlasnego lenistwa. Na zachodzie to, na zachodzie tamto. Do porzygu.

      Chyba, ze mowicie o zabytkowych miastach lub o wielkich metropoliach. Porownujcie jednak "zachod" o podobnej skali i potencjale co Gdansk.

      • 4 3

    • Przykre jest to że kolejne pokolenia wychowują się w tym bajzlu... nowi planiści też.

      Rosną nowi inwalidzi konsumpcyjni, zachłyśnięci motoryzacją, galeriami handlowymi, wieżowcami i bazarnianym krajobrazem.

      Popełnimy jeszcze sporo błędów, które przerabiano choćby w krajach Starej Unii.

      • 8 3

    • eh (3)

      Nie wiem co za problem masz z nowymi osiedlami, ale mi tam Gdańsk Południe się podoba. Na uboczu, a jednak wszędzie blisko. Trochę lasków, łąk.

      • 17 23

      • i smród z szadółek :-) (2)

        • 25 14

        • no tak... (1)

          Stogi , przeróbka i okolice skażone hcb i fasforami. Orunia , łąkowa patologia i ogólnie jeden wielki śmietnik. Reszta miasta to zasmrodzone spalinami blokowisko. Także nie pitol mi tu o szadółkach....

          • 12 5

          • Wyjedź z miasta od razu poczujesz się lepiej.

            • 1 2

  • (11)

    Każda władza ma wizje,lecz nie każda potrafi zrealizować...

    • 57 4

    • najmniej zrealizowali ci od 3 milionów mieszkań (5)

      • 14 4

      • 3 miliony mieszkań obiecywało PiS (4)

        • 18 0

        • Źródło podaj platfusie (3)

          Takiej obietnicy nie było nigdy.

          • 1 15

          • (2)

            ależ oczywiście, że pis obiecał 3 mln mieszkań, jak nie więcej.
            To jest właśnie problem pisowców, że wszystkiego się wypierają, cud miód partia itp. Przynajmniej platfusy wiedzą, że tusk kłamie, a pisiory jak tępaki wierzą bezgranicznie jarkowi w jego wieczne kłamstwa.

            • 10 2

            • glupolu...

              ...wiem ze ci trudno uwierzyc ze nie ma ludzi sprawiedliwych i uczciwych, w PO ani w SLD takich nie znajdziesz!

              • 1 1

            • Tylko SLD. Innej opcji nie ma.

              • 2 4

    • ale budyń realizuje swoją wizje (4)

      wybudował już ECS, teraz kolej na muzeum II wś.

      • 8 10

      • wybudował też (3)

        Słowackiego i Sucharskiego, WZ oraz Al. Havla, Łostowicką i tramwaj na Chełm i Ujeścisko
        Ale o tym przez zawiść "guzikowy nierobie" nie wspomnisz???

        • 17 12

        • wz to budowala sie jakies 20 lat... (1)

          • 1 1

          • za co ten minus? nawet nie wiesz kiedy byly plany budowania tej inwestycji budyn ja tylko dokonczyl

            • 2 1

        • Przecież to jest kontynuacja tych beznadziejnych planów.

          Za jakiś czas trzeba to będzie naprawiać za ogromne pieniądze. Duże powierzchnie (bardzo przecież drogiego gruntu) w miescie zajęto na te inwestycje - przestrzeń między jezdniami, ogromne ronda z chwastami na środku itp. Można to było zrobić bardziej kompaktowo, nie psując miasta a tworząc je. Bo gdzie tam jest miasto? Chcielibyście mieszkać w pobliżu? Są tam jakieś knajpy, sklepy, życie ( nie licząc stacji benzynowej czy jakiejś biedronki)?

          Przecież miasto traci na tym podwójnie, traci cenne grunty, inwestycje (mieszkaniowe, biurowe, sklepy i restauracje) a do tego ludzie tam nie chcą mieszkać (podatnicy!), bo przecież poza miastem jest lepiej, a i tak dojadą do miasta tą "fantastyczną" inwestycją.

          • 15 2

  • Tragedia (10)

    Niestety mentalnie wielu planistów tkwi jeszcze w tamtym okresie chorej fascynacji samochodami i "przepustowością" zamiast skupić się na tworzeniu miasta przyjaznego mieszkańcom.
    A wystarczy popatrzeć w którym kierunku idą obecnie zmiany w ielu zachodnich miastach i ile ich kosztuje teraz naprawianie błędów z lat 60. i 70.

    • 58 56

    • A jeśli za 40-50 lat ktoś powie tak samo jak Ty? (1)

      Tylę że w miejscu samochodów w stawi mieszkańców i vice versa? Że Twoje pomysły nazwą błędami? Arabowie zawładną Europą, a oni kochają auta. Są naszą przyszłością.

      • 4 6

      • Ale czy bycie fanem 4 kolek oznacza bycie ograniczonym glabem?

        Przeciez im wiecej samochodow w miejscie, tym wieksze korki. Co za przyjemnosc stac w korku?

        Masochizm. To jak byc fanem kobiecej urody i byc zmuszanym do ogladania nog niezwykle obrosnietych wlosami i cellulitisem... :/

        Tyle wygrac.

        • 1 1

    • (2)

      Przyjazne dla mieszkańców mają być: strefy rekreacji parki, ogrody, stare miasto z lokalami oraz wewnętrzne struktury osiedli!

      Całą reszta powinna się skupiać na jak najszybszym przemieszczeniu z punktu A do punktu B czyli, szybki transport publiczny, sieć parkingów i dobre kilkupasmowe drogi!

      • 28 28

      • jo panie (1)

        My tu w nasza gmina to dycht wozidłem jechac musim. Ino najszybci bo sie mliko zsiadnie i tragedia bydzie! A te szatany na mandzach by se łazic chcieli, miejska bida.

        • 25 12

        • Miszcz ironii!!! Panie i panowie, jakbyście nie zauważyli geniusz nade mną nabija się ze zwolenników transportu indywidualnego! Koniecznie go za to pochwalcie.

          • 7 5

    • Właśnie. Wystarczy spojrzeć na zachód i już wiemy co mamy robić. Nie rozumiemy, ale wiemy. Małpowanie nam jakoś wychodzi. Samochody złe! A fe, a fe, a fe! Bo w Berlinie i Paryżewie ponoć takie jest, to u nas też będą a fe!

      • 7 6

    • podaj przykład zaplanowanego w ostatnim okresie osiedla planisty zafascynowanego poprzednim okresem (2)

      napisz, jak według Ciebie wygląda miasto przyjazne mieszkańcom, może podpowiesz obecnym planistom co można/należy zmienić

      • 5 12

      • (1)

        Zobacz sobie Nową Wałową.
        Zobacz sobie plany Drogi Czerwonej.
        Wystarczy czy potrzebujesz więcej przykładów na niszczenie miasta?

        • 12 8

        • Plany drogi czerwonej są mgliste

          i jaka będzie jej forma tak na prawdę nie wiemy. Nowa Wałowa to jest problem, bo każdy wymaga od niej czegoś innego. A to doprowadzenia ruchu tylko do N. Miasta, a to drogi odciążającej w znacznym stopniu Podwale/Wały, a to skrótu, który podepnie w końcu Przeróbkę, Rudniki itp do miasta, a to drogi do zagospodarowania okolic Polskiego Haka - Angielskiej Grobli-Siennickiej, a to miejskiej alei albo najlepiej dwóch wąskich ulic jednokierunkowych z progami zwalniającymi i tramwajem w jezdni. Tego pogodzić się nie da.

          • 13 5

    • Lepsze to niż....

      stan obecny. Drogi pofałdowane, z zapadniętymi studzienkami(nawet na nowej Słowackiego), oraz z ogromną, często nieuzasadnioną strefą "Tempo30", gdzie na rozwalonej drodze wstawia się do kompletu progi wyspowe.

      • 20 29

  • wizje ekipy Budynia nie są wiele lepsze (12)

    Budyń-nocnik arena, obrzydły wszystkim ECS, cegła teatr szekspirowski, szklano-plastikowe pseudo-kamienice itd.

    • 156 70

    • (5)

      "nocnik arena" ?

      A przyjezdni mówią że jeden z najładniejszych stadionów jakie widzieli

      ciekawe

      • 30 9

      • nie chodzi o sam projekt obiektu (4)

        ale o utopijną wizję potrzeby jego budowy i tego jak pusty teraz stoi

        • 21 12

        • na trasie Slowackiego przy stadionie (3)

          tez nie ma za wielkiego ruchu, a jakos nie narzekasz, ze niepotrzebna inwestycja.

          Ten stadion juz spowodowal niesamowita przemiane Letnicy. Ludzie przypomnieli sobie o 1/3 miasta. Uwazam, ze dobrze, iz powstal.

          dziwne, ze jak budowano, to slychac bylo tylko glosy, ze powinien byc wiekszy, a nie ze niepotrzebny

          • 6 3

          • ciekawe gdzie takie głosy było słychać, widocznie w zbliżonych do Budynia (1)

            bo ja słyszałem zdecydowanie przeciwne, o molochu na 40 tys ludzi, który zadłuży miasto na kolejne 20-lat i będzie zapełniony w 1/2 na kilku imprezach rocznie.
            Jeśli to jest koszt ożywienia Letnicy to chyba dosyć spory

            • 3 2

            • To nie tylko ozywienie Letnicy

              ale i N. Port, Brzezno, kawalek Wrzeszcza i Zaspy korzystaja.

              Z rozbudowanego lotniska, skonczonej W-Z, wezla Karczemki, Sucharskiego, przyszlego tunelu itd. Naprawde wierzycie, ze te inwestycje powstalyb bez Euro w Gdansku? W zamian za wybudowanie stadionu (ktory tez jest atrakcja sam w sobie - przejedz sie w okolice stadionu w weekend wiosna, a zobaczysz ile osob po prostu spaceruje wokol obiektu) zostalismy wpisani na liste priorytetow z tak wielka liczba inwestycji, ze z pewnoscia stadion sie oplacal.

              Nawet jesli rocznie trzeba doplacac 10mln zl. Trudno. Majac ambicje na metropolie, trzeba miec pewne zaplecze. To kosztuje. Moze dalo sie troche taniej, moze nalezalo troche mniejszy. Na pewno da sie lepiej zarzadzac.

              Jednak ja nie jestem przeciwnikiem. Widze, jak wiele on dal tej czesci miasta. I wierze, ze to jeszcze nie koniec.

              • 5 1

          • przy stadionie na razie nie ma większego ruchu, ale

            sytuacja radykalnie się zmieni po wybudowaniu tunelu pod Martwą Wisłą. Znaczna część ruchu kołowego korzystającego z obecnej głównej osi komunikacyjnej przeniesie się właśnie na tamtą trasę. Jeśli chodzi o sam stadion masz sporo racji. Nie tylko były głosy, że powinien być większy. A ile było narzekaczy, że nie ma bieżni lekkoatletycznej, że o rozsuwanym dachu nie wspomnę.

            • 3 0

    • (4)

      dla mnie ECS nie jest obrzydły więc nie dla wszystkich.

      • 23 33

      • dla mnie tez nie jest brzydki

        • 2 2

      • dla mnie też (1)

        • 8 8

        • Żona budynia tez niech sie podpisuje

          • 12 7

      • dobra Budyń, następnym razem się podpisz.

        • 33 15

    • BRG nadal ma chore pomysły pt droga czerwona

      • 5 4

  • gdańska wiocha (1)

    Podziwu godna megalomania! Targ Węglowy w niczym nie przypomina widocznego na zdjęciu placu w Wiedniu w pobliżu Leopoldinum-tamten jest zabudowany ze wszystkich stron. Generalnie Wiedeń raczej nie przypomina Gdańska (na szczęście dla Wiednia)-nie widziałam dziur w jezdniach i chodnikach, zaśmieconych podwórek i rozjedżonych trawników. Parkingów też nie brakuje, przy bardzo sprawnej komunikacji miejskiej. Najpierw trzeba rozwiązać podstawowe problemy , a dopiero później silić się na europejskość!

    • 6 1

    • A widziała globtroterka w centrum Wiednia spalarnię śmieci ?

      I jak będzie projekt budowy podobnej w Gdańsku co wtedy globtroterka napisze ?

      • 0 0

  • a dzis brakuje nam zasad

    Na jakich mozna budowac i przebydowywac miasto. W innych krajach musisz miec pozwolenie od miasta/gminy na wszystko np. na wymiane okien czy inny kolor tynku...

    • 3 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane