Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Ostatnia historia z ulicy Partyzantów

Marek Gotard
17 grudnia 2009 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (173)
Gertruda Wedra z paszportem swojej mamy z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Jeszcze w swoim ogródku w domu przy ul. Partyzantów 110. Gertruda Wedra z paszportem swojej mamy z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Jeszcze w swoim ogródku w domu przy ul. Partyzantów 110.

Gertruda Wedra z paszportem swojej mamy z czasów Wolnego Miasta Gdańska. Jeszcze w swoim ogródku w domu przy ul. Partyzantów 110.

fot. Marek Gotard

Przez prawie sto lat nikt nie niepokoił tego fragmentu Wrzeszcza. Ominęły go dziejowe zawieruchy, a czas się tam praktycznie zatrzymał. Zachodni fragment ulicy Partyzantów umiera dopiero teraz. Niskie kamieniczki z czerwonej cegły postoją jeszcze tylko kilka miesięcy, aż ostatecznie dobiją je buldożery. Ulica Partyzantów od numeru 108 do 116 stanie się częścią nowej trasy Słowackiego.



Wymalowany smołą na fasadzie domu przy ul. Partyzantów 114 niemiecki napis z lat 30. nawołujący do udziału w wyborach. Nie wiadomo o jaką listę chodziło agitatorowi. Numer listy "zniknął" podczas montażu instalacji gazowej. Wymalowany smołą na fasadzie domu przy ul. Partyzantów 114 niemiecki napis z lat 30. nawołujący do udziału w wyborach. Nie wiadomo o jaką listę chodziło agitatorowi. Numer listy "zniknął" podczas montażu instalacji gazowej.

Wymalowany smołą na fasadzie domu przy ul. Partyzantów 114 niemiecki napis z lat 30. nawołujący do udziału w wyborach. Nie wiadomo o jaką listę chodziło agitatorowi. Numer listy "zniknął" podczas montażu instalacji gazowej.

fot. Marek Gotard

Fragment ulicy Partyzantów, który niedługo zniknie całkowicie podczas budowy trasy Słowackiego. Fragment ulicy Partyzantów, który niedługo zniknie całkowicie podczas budowy trasy Słowackiego.

Fragment ulicy Partyzantów, który niedługo zniknie całkowicie podczas budowy trasy Słowackiego.

fot. Marek Gotard

W ten rejon miasta zobacz na mapie Gdańska mało kto zagląda. Od strony ulicy Słowackiego czasami przemykają kierowcy, by niszcząc zawieszenie na nierównej, brukowanej nawierzchni skrócić sobie drogę do centrum Gdańska. Prawie wszystkich mieszkańców domów przesiedlono już w inne części miasta. Wśród nich była pani Wedra, która ponad 80 lat swojego życia spędziła w domu przy ul. Partyzantów 110.

Robotnik Bernhardt Wedra zamieszkały przy Mirchauerweg 110 (dawna nazwa ul. Partyzantów), w księdze adresowej miasta Gdańska z 1940 roku figuruje obok m.in. Herberta Treysa, malarza, swojego imiennika Kalkowskiego, również robotnika, tkaczki Marthy Kein i motorniczego tramwajów Theodora Wolschona. Księga adresowa z suchymi nazwiskami nie wspomina nic o rodzinach głównych lokatorów.

Córka Bernhardta Wedry, Gertruda, pamięta prawie wszystkich sąsiadów z dawnego Gdańska. Tych którzy jak jej ojciec mówili po kaszubsku i tych, którzy witali się po polsku i niemiecku. Było to jeszcze w czasach, gdy za różnymi językami gdańszczan nie stała nienawiść. Gdy największą niedzielną atrakcją był wypad do teatru przy Kohlenmarkt (Targu Węglowym) z racji swojej niecodziennej nieco architektury nazywanym "młynkiem do kawy". Gdy córkę pani Wedry codziennie rano pozdrawiała sąsiadka jeżdżąca do dworu w Mattern (dzisiaj Matarnia) na służbę jako pokojówka do państwa Romerów - właścicieli stojącego tam dworu.

Pani Gertruda wspomina jak nagle zmienił się senny klimat ulicy. Gdy w połowie lat 30, dwie sąsiadki u których często zaczęli bywać mężczyźni w brunatnych mundurach, uważnie zaczęły słuchać o czym mówi między sobą rodzina Wedrów. Jak żegnała kolejnych braci, którzy uciekali przed służbą w Wehrmachcie lub przysyłali do domu kartki, zapisane koślawym pismem, rękami drętwiejącymi od mrozu pośród szalejącej pod Stalingradem zimy.

Są też wspomnienia najwyraźniejsze. Te, które w marcu 1945 wyrył strach. Gdy płonęły i waliły się już kamienice przy głównej ulicy Wrzeszcza, która później stała się aleją Grunwaldzką, a rodzina Wedrów z małego, prowizorycznego bunkra patrzyła jak płotek do przydomowego ogródka miażdży czołg z czerwoną gwiazdą na wieżyczce. Jak tankiści krzyczą po niemiecku, by chować wszystkie kobiety, bo za nimi już nadciąga piechota.

Ten mały kawałek ulicy Partyzantów miał wówczas szczęście. W sąsiednim domu natychmiast zamontował się radziecki sztab, a obok wjazdu do niego stanął szlaban. Dzięki temu, także do domu Wedrów nie śmiał zbliżyć się żaden maruder. Sowieccy oficerowie bawili na Partyzantów dość długo, stosunkowo szybko zniknęły zaś sąsiadki donosicielki sympatyzujące niegdyś z nazistami.

Gdy obeschły już łzy po tych co nie wrócili do rodzinnego domu, końcówka ulicy Partyzantów znów zaczęła żyć sennym trybem, przetykanym czasami pracy, odpoczynku i niedzielnych rozrywek. Nowi mieszkańcy, przeważnie robotnicy z głębi Polski szybko zasymilowali się z tymi, którzy pamiętali swoje miasto z czasów dawnej świetności i upadku.

Gertruda Wedra, jak przed laty, codziennie rano pozdrawiała swoją sąsiadkę, dawną służącą Rommerów. Ta dopiero kilka lat przed śmiercią opowiedziała jej, co działo się w dworze tuż przed wejściem radzieckich wojsk. O samobójczej śmierci kulawego służącego, którego wiszący u wejścia trup "witał" Rosjan i makabrycznej historii pochowanego w piwnicy dworu niemowlęcia...

Po ponad 80 latach pani Gertruda opuściła swoje mieszkanie przy ul. Partyzantów 110. Zabrała ze sobą utrwalone klisze wspomnień i skromny dobytek. Na Partyzantów zostały resztki niepotrzebnego dobytku i na wpół już spalona szopka sklecona jeszcze przez jej ojca ze skrzynek po produktach z Wolnego Miasta. Pośród tego bałaganu walają się jeszcze butelki pamiętające lata wojny. Być może to z nich pili bawiący niegdyś na Partyzantów radzieccy sztabowcy...

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (173) 8 zablokowanych

  • 2009-12-17 19:06

    Wspanialy artykul! Prosimy o wiecej lokalnej historii!

    14 lat

    • 8 0

  • 2009-12-17 19:05

    Dokładnie. Niewiele rzeczy dzisiaj wzrusza, zwłaszcza moje pokolenie (czyli 2 pokolenia po wspominanym), a to dało rade... I chwała pięknej historii tego Miasta za to...
    Mieszkańcy Wolnego Miasta powinni uczyć życia we wzajemnej tolerancji resztę dzisiejszego świata...

    KD

    14 lat

    • 4 0

  • 2009-12-17 18:59

    Słowak

    Mam trzydzieści parę lat w tych rejonach sie wychowałem- Słowackiego, Reymonta,Armii Czerwonej-obecnie Roży Ostrowskiej, Partyzantów znam je bardzo dobrze. Fajna historia.....

    Olek

    14 lat

    • 5 0

  • 2009-12-17 11:40

    Hmm, po co ten artykuł ??? (5)

    Czyżby to granie na emocjach ma za zadanie stworzenia w tym miejscu SKANSENU radzieckich sztabowców i ich butelek którymi od pokoleń rozpijano CHŁOPÓW POLSKICH ???
    Ma za zadanie podniesienie wartości działek ??? Który z prezydentów Gdańska wykupił te działki i za ile ???
    Czy może to jest działanie władz miasta do zatuszowania swojej nieudolności w budowie Słowackiego ??? - Stworzymy skansen to nie będziemy musieli budować drogi !!!
    Panie Marku, pan powinien nieustanie się pytać ekipy budynia kiedy droga, kiedy, no pytam ponownie kiedy, dlaczego tak sie to wlecze. A najważniejsze pytanie do budynia czy długo sie będzie PIER.....IŁ z tą Słowackiego.

    Durna Pała

    14 lat

    • 7 48

    • 2009-12-17 18:51

      nick idealny wieśniaku ;/

      oburzona

      14 lat

      • 1 0

    • 2009-12-17 12:01

      genialnie dobrałeś sobie nicka ;)

      14 lat

      • 12 0

    • 2009-12-17 11:57

      nawet chamy maja dostep do internetu....

      a raczej, glownie chamy...

      14 lat

      • 10 1

    • 2009-12-17 11:54

      (1)

      Naród nie pamiętający / nieposiadający własnej historii jest ...
      - odpowiedz sobie sam !
      Nikt w tym artykule nie napisał żeby budować tam skansen , muzeum czy coś podobnego.

      jeden taki

      14 lat

      • 15 0

      • 2009-12-17 11:57

        ... wolny od kompleksów.

        14 lat

        • 3 7

  • 2009-12-17 17:42

    smutne :(

    ale cos trzeba posiwiecic, by pozbyc sie tych korkow

    14 lat

    • 3 0

  • 2009-12-17 17:37

    Bardzo ciekawa historia....

    Mieszkam w Gdańsku od 1945r. i chętnie czytam takie historie.Trochę smutne ale i również optymistyczne.Pięknieje nasze miasto!

    Emerytka

    14 lat

    • 7 0

  • 2009-12-17 16:50

    bardzo ciekawe

    podobają mi się Wasze artykuły o dawnym Gdańsku. Ten bardzo udany. To jest prawdziwe dziennikarstwo!

    aaa

    14 lat

    • 8 0

  • 2009-12-17 12:47

    wiadomo, czasu i postępu się nie zatrzyma, nowa słowackiego też potrzebna. (3)

    ale wiecie ile pieniędzy można odzyskać na cegłach tego budynku? dlaczego w Polsce nikt o tym nie myśli? wjechać, zrównać z ziemią, zalać betonem... ot taka ruska tradycja (tak samo robili z brukowanymi uliczkami). ekonomia, drodzy rodacy - ekonomia.

    14 lat

    • 16 1

    • 2009-12-17 12:51

      własnie ekonomia (2)

      Za odzyskanie tych cegieł musisz komuś zapłacić. A jako że to w większości praca ręczna, opłaca się bardziej kupić nowe.

      ekonomia głupcze

      14 lat

      • 3 3

      • 2009-12-17 16:49

        to co opisujesz to wygoda i lenistwo, a nie ekonomia.

        14 lat

        • 1 0

      • 2009-12-17 13:06

        i może porównywalnej jakości? nie rozśmieszaj mnie, Polacy wywalają tyle pieniędzy w błoto, że szok.

        14 lat

        • 4 1

  • 2009-12-17 14:15

    długo niedługo (1)

    są pieniądze na rozbiórkę? w tym roku rozebrali 1 ruderę, jak takim tempem będą je rozbierać to za 20 lat może w końcu powstanie 'długa i prosta trasa :) z kilkoma rondami bo bez kolizyjnie się w gdańsku nie buduje'

    14 lat

    • 3 2

    • 2009-12-17 15:46

      11 budynków w tym roku rozebrali ;] Przy ulicach: Słowackiego, Partyzantów, Grunwaldziej, Kościuszki, Hynka. Pozdrawiam

      Roots

      14 lat

      • 1 0

  • 2009-12-17 14:53

    ciekawy artykuł

    mieszkam w tym rejonie, interesuje mnie kwestia budynków, które odejdą w niepamięć. oby więcej takich tematów.

    me

    14 lat

    • 9 0

3
4
5
6
7

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3231)

Najczęściej komentowane

Dwa osiedla obok siebie bez połączenia drogowego. Zaskakujące ustalenia planów

Dwa osiedla obok siebie bez wspólnej drogi

Drogie auta będą jeszcze droższe, a tanie... znikną z rynku

Drogie auta będą jeszcze droższe

więcej

Najczęściej czytane