• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Sporo odkryć archeologicznych w Wielkiej Alei w Gdańsku

Rafał Borowski
21 października 2019 (artykuł sprzed 4 lat) 
Badania archeologiczne wzdłuż al. Zwycięstwa były prowadzone od czerwca do października. Badania archeologiczne wzdłuż al. Zwycięstwa były prowadzone od czerwca do października.

Blisko trzy tys. zabytków ruchomych, w tym kilkanaście dość dobrze zachowanych monet z XVIII i XIX wieku, do tego relikty utwardzonych alejek dla pieszych z lat 20. odkryli badacze z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku na terenie Wielkiej Alei Lipowej w Gdańsku.



Czy interesujesz się archeologią?

Pod koniec maja informowaliśmy o przygotowywanej rewaloryzacji Wielkiej Alei Lipowej. Założona pod koniec XVIII wieku, czterorzędowa kompozycja szpalerów lip wzdłuż al. Zwycięstwa we Wrzeszczu znajduje się bowiem w fatalnym stanie. Mnóstwo drzew jest chorych i grozi im wycięcie.

Rewaloryzacja ma zahamować degradację drzewostanu, zachować tak wiele drzew, jak to możliwe oraz doprowadzić do nowych nasadzeń w miejsce drzew usuniętych.

Ruszają prace w Wielkiej Alei Lipowej w Gdańsku

Wstępem do rewaloryzacji były rozpoczęte w czerwcu badania archeologiczne i właśnie ogłoszono ich zakończenie. Polegały one na przeprowadzeniu wykopalisk na terenie wewnętrznych pasów zieleni alei. Zostały przeprowadzone przez zespół specjalistów z Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.

  • Przykłady fragmentów kafli płytowych: reliefowych, pokrytych szkliwem ołowiowym oraz płaskorzeźbiony z przedstawieniem anioła. Znaleziska datowane na XVII-XVIII wiek.
  • Przykładowe fragmenty form ceramicznych pozyskanych w trakcie badań: talerze, miska, nóżka "trójnóżka", ucho dzbana. Zbiór datowany jest od połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku.

Jedenaście wykopów



- Ze względu na charakter i rozmiary zabytku, czyli jego przekraczająca dwa km długość, założono 11 wykopów sondażowych. Rozlokowano je na całej długości obiektu, w miejscach wybranych ze względu na uwarunkowania historyczne i możliwości techniczne. Badania archeologiczne miały na celu zbadanie przebiegu zachowanych nawarstwień archeologicznych związanych z budową Wielkiej Alei w latach 1768-1770 oraz jej późniejszymi przekształceniami i użytkowaniem - tłumaczy Krzysztof Dyrda, kierownik prac archeologicznych.
Spośród najważniejszych inwestycji, które przekształciły pierwotny wygląd Wielkiej Alei Lipowej, należy wymienić:
  • budowę torowiska dla tramwaju konnego w 1872 roku,
  • wybrukowanie ulicy w 1892 roku,
  • gruntowną przebudowę alei w roku 1926.


  • Mosiężna aplikacja "haftka". To element ozdobny odzieży, a właściwie część zapięcia.
  • Ołowiana plomba towarowa z przedstawieniem prawdopodobnie św. Jana, pochodząca prawdopodobnie z Anglii.
  • Przykłady fragmentów kafli płytowych: reliefowych, pokrytych szkliwem ołowiowym oraz płaskorzeźbiony z przedstawieniem anioła. Znaleziska datowane na XVII-XVIII wiek.
  • Przykładowe fragmenty form ceramicznych pozyskanych w trakcie badań: talerze, miska, nóżka "trójnóżka", ucho dzbana. Zbiór datowany jest od połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku.

Szelągi i liczmany



Tym, co zapewne najbardziej interesuje naszych czytelników, to odpowiedź na pytanie ile i jakie zabytki ruchome odnaleziono podczas wykopalisk. Łącznie było ich ok. 2800 sztuk, a najciekawszym znaleziskiem wydaje się kilkanaście, dość dobrze zachowanych monet. Numizmaty pochodzą z XVIII i XIX wieku, wśród nich znajdują się m.in. szeląg gdański, szelągi pruskie z Królewca z Elbląga czy liczmany z Norymbergi.

Ale wykopalisk jest znacznie więcej.

- To zabytki ceramiczne, metalowe, szklane. Wydzielono z nich grupę 47 zabytków o znaczeniu poznawczym dla kultury materialnej mieszkańców. Materiał ten ma duże znaczenie naukowe, ze względu na walory porównawcze dla zabytków pozyskiwanych z terenu Gdańska, jak również innych historycznych metropolii, szczególnie tych należących do europejskiej strefy hanzeatyckiej. Zbiór monet precyzyjnie zawęził datowanie warstw poprzedzających budowę Alei Lipowej - tłumaczy Dyrda.
Awersy niektórych z odnalezionych monet: 1) szeląg pruski 1740; 2) szeląg gdański 1754; 3) szeląg pruski Królewiec 1745?; 4) szeląg Elbląg 1763; 5) szeląg pruski Królewiec 17/0; 6) szeląg Toruń 1761; 7) szeląg Polska Jan II Kazimierz 1664; 8) liczman Norymberga 1705-1743; 9) fenig pruski Berlin 1839; 10) moneta pruska Fryderyk II Berlin 1782; 11) liczman Norymberga 1711-1748; 12) fenig pruski Berlin 1863.
Awersy niektórych z odnalezionych monet: 1) szeląg pruski 1740; 2) szeląg gdański 1754; 3) szeląg pruski Królewiec 1745?; 4) szeląg Elbląg 1763; 5) szeląg pruski Królewiec 17/0; 6) szeląg Toruń 1761; 7) szeląg Polska Jan II Kazimierz 1664; 8) liczman Norymberga 1705-1743; 9) fenig pruski Berlin 1839; 10) moneta pruska Fryderyk II Berlin 1782; 11) liczman Norymberga 1711-1748; 12) fenig pruski Berlin 1863.

Aleja została podniesiona o blisko pół metra



Ciekawym odkryciem były również relikty utwardzonych alejek dla pieszych, które powstały na początku lat 20. XX wieku, lecz nie zostały odbudowane po II wojnie światowej.

Co ciekawe, z przeprowadzonych badań wynika również, że pierwotnie teren alei był położony znacznie niżej. Różnica między obecną a pierwotną powierzchnią gruntu wynosi miejscami niemal pół metra.

- Zbadana stratygrafia alei potwierdziła zaleganie nawarstwień archeologicznych związanych z genezą zabytku i jego przekształceniami od 1768 roku po dzień dzisiejszy. Stwierdzono działania związane z przygotowaniem terenu pod założenie alei, jak również duży stopień zniszczenia nawarstwień historycznych z okresu jej funkcjonowania, w tym niezarejestrowanych elementów infrastruktury nawodnienia. Potwierdzono lokalizację alejek pieszych pomiędzy szpalerami lip, funkcjonujące po 1920 roku i nieodbudowanych po II wojnie światowej. Stwierdzono również współczesne, sztuczne podniesienie terenu o 0,3-0,4 m na całej długości pasów zieleni, warstwą humusu przemieszanego z piaskiem, które przykrywa dolną partię pni drzewostanu - uzupełnia Dyrda.
Relikty utwardzenia alejki pieszej. Relikty utwardzenia alejki pieszej.

Miejsca

Opinie (37) 4 zablokowane

  • Nic dziwnego i nowego!

    Wszyscy wiedzą o cmentarzach po obu stronach aleji i ściżkach do grobów i nie ma co odkrywać !!.

    • 1 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane