• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Targ Węglowy powinien być początkiem wielkich zmian

Krzysztof Koprowski
5 września 2013 (artykuł sprzed 10 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Taki NIE będzie nowy LOT. Wizja z Sewilli
Prowizoryczne meble miejskie wystarczyły, by dotychczas nieciekawy parking zamienił się w przestrzeń, gdzie ludzie gotowi są siedzieć i odpoczywać. Prowizoryczne meble miejskie wystarczyły, by dotychczas nieciekawy parking zamienił się w przestrzeń, gdzie ludzie gotowi są siedzieć i odpoczywać.

Dyskusja o zagospodarowaniu Targu Węglowego zobacz na mapie Gdańska jest elementem procesu zmian w myśleniu o planowaniu miast. Zanika planowanie wyłącznie dla kierowców, a po kilku dekadach nieobecności pojawia się myślenie o potrzebach pieszych. Między innymi o tym traktuje film "Ludzki wymiar" zaprezentowany w środę na zakończenie akcji ożywiania Targu Węglowego. Zawarta w nim wizja Jana Gehla powinna przyświecać naszym urbanistom - pisze Krzysztof Koprowski.



"Ludzki wymiar" to ubiegłoroczny film Andreasa M. Dalsgaarda, przedstawiający problemy miast z całego świata i próby rozwiązania ich poprzez reorientacje polityki przestrzennej na potrzeby pieszych, a nie aut.

Bo - co ciekawe - w planowaniu przestrzennym przez lata nie uczono się na błędach innych. Wiele miast wpadło w spiralę tych samych błędów, które są skutkiem zachłyśniecia się motoryzacją. Całkowite pominięcie potrzeb ludzkich, które od tysiąca lat są niezmienne, a więc wspólnego przebywania, spotkań, rozmów i nawiązywania nowych kontaktów, zastępuje się pełną segregacją ruchu, wijącymi się estakadami, tunelami i kładkami. Wszystko po to, by dokonać rzeczy niemożliwej - upchnąć kolejne auta, na które w miastach fizycznie nigdy nie będzie miejsca.

Przykłady z Trójmiasta? W Gdańsku to Trasa Słowackiego, Podwale Przedmiejskie, Węzeł Kliniczna, w Gdyni - Węzeł Wzgórze.

***


Tej wizji, która wciąż pokutuje (Trasa Słowackiego i Węzeł Wzgórze to nowe inwestycje) przeciwstawia się nową urbanistykę miast, która coraz głośniej puka do drzwi także naszej aglomeracji, choć wciąż nie może się przebić przez pancerne wrota zamknięte na nowości przez miejskich planistów i władze miasta. Duński architekt Jan Gehl, jej główny twórca, od lat 60. przekształca przestrzeń oddaną autom na strefy piesze. Zaczął walkę z traktowaniem miasta wyłącznie przez pryzmat dogmatu przepustowości na rzecz tytułowego ludzkiego wymiaru.

Zdaniem Gehla miasto powinno być kompaktowe, pełne interakcji ludzkich, zbudowane w takiej skali, aby móc po nim przemieszczać się pieszo, rowerem oraz komunikacją publiczną. Przestrzeń powinna być atrakcyjna dla spacerowicza, a nie pędzącego auta. Miasto w swojej strukturze i zagospodarowaniu powinno zachęcać do przebywania między budynkami, a nie ciągłej tułaczce między zamkniętym domem-fortecą, a miejscem pracy.

Żelazną zasadą ku realizacji tej wizji jest zwiększanie przestrzeni oddanej pieszym, działającej niczym magnes i przyciągającej kolejne osoby, których potencjał "emanuje" na najbliższą okolicę, przyczyniając się do tworzenia nowych lokali gastronomicznych, sklepów, usług itd.

W podobny sposób, ale dokładnie na odwrót, bo z negatywnym skutkiem, działa rozbudowa układu drogowego. Im więcej dróg, tym więcej korków, bo każdy kilometr nowej drogi to zachęta dla kolejnych osób do porzucenia dotychczasowego sposobu przemieszczania się na rzecz auta i osiedlania się jeszcze dalej od centrum miasta. Jednocześnie, wokół szerokich dróg powstaje pas nieatrakcyjnych przestrzeni, przy których nikt nie chce mieszkać, ani tym bardziej spacerować.

***


Ale czy taki eksperyment przeprowadzony w Kopenhadze, a niedawno nawet w Nowym Jorku, ma szansę sprawdzić się w Trójmieście?

W naszej aglomeracji, podobnie jak miało to miejsce w przeszłości w innych europejskich miastach, całkowicie pomija się potrzeby pieszych.

Od lat nieustannie próbuje się zepchnąć pieszych do obskurnych tuneli lub kazać się wdrapywać po schodach na wysokie kładki. Choć to piesi, a nie pędzące auta, napędzają i nadają klimat obszarom śródmiejskim, są najbardziej dyskryminowani. Przykładami mogą być Węzeł Wzgórze w Gdyni, czy wizje Targu Siennego i Rakowego.

Czytaj też: Nowy Targ Sienny i Rakowy. Duma czy zagrożenie dla śródmieścia Gdańska?

System Tristar, choć wciąż niegotowy, już zrewolucjonizował życie w mieście. Dzięki niemu, pieszy musi prosić sygnalizator o zielone światło, a jego prośba spełniania jest czasami nawet dopiero po kilku minutach. Łaskawie dostaje od niego kilka sekund na wejście na ulicę. Bo o przejściu na drugą stronę nie ma mowy. Proszę spróbować przejść na drugą stronę al. Grunwaldzkiej we Wrzeszczu przy Galerii Bałtyckiej, lub kilometr dalej - na przejściu przy klubie Żak. W tych miejscach piesi są wręcz upokarzani, bo zmusza się ich do biegania przez pasy. Kto nie wierzy, niech przekona się na własne oczy.

Tak dzieje się na przejściach dwuetapowych. Tam, gdzie nie udało się ich wprowadzić, zlikwidowano przejścia całkowicie - w ostatnich latach stało się tak chociażby we Wrzeszczu przy GCH Manhattan zobacz na mapie Gdańska oraz na wysokości Teatru Miniatura zobacz na mapie Gdańska.

Czytaj też: Przyciski niezgody. Piesi i rowerzyści proszą o przejście, choć nie muszą

Zieleń poza obszarami leśnymi, to w większości zaniedbane hektary dziko rozrośniętej trawy wzdłuż ulic. Gdy w 2011 roku Rada Dzielnicy Wrzeszcz Górny wnioskowała o urządzenie kwietników wzdłuż al. Grunwaldzkiej, otrzymała odpowiedź, że to zbyteczne, gdyż "wzdłuż ulicy nie ma obiektów reprezentacyjnych, użyteczności publicznej, poza bankami i niewielką ilością sklepów oraz dwóch obiektów gastronomicznych".

***


Czy w Trójmieście potrzebnych jest więcej atrakcyjnych przestrzeni dla pieszych?

Nowoczesne miasta to nie tylko inżynieria transportowa i przestrzeń publiczna. To zagospodarowanie miasta w oparciu o własne marzenia mieszkańców. Architekci z biura Jana Gehla przestrzegają przed spełnianiem się urbanistów oraz władz miasta jako wszechwiedzących bogów, którzy mają monopol na planowanie przestrzenne.

Gdy spojrzymy na Trójmiasto, a szczególnie Gdańsk, z perspektywy ostatnich miesięcy, doskonale widać jak podchodzą do tego problemu włodarze. Tysiące głosów w sprawie planów zagospodarowania dla dworca we Wrzeszczu, Żabianki oraz ostatnio Brzeźna zostało całkowicie odrzuconych. Władza wiedziała lepiej, czego pragną mieszkańcy, choć to mieszkańcy będą musieli zmierzyć nieraz przez całe życie z pomysłami polityków, których kadencja wcześniej czy później minie.

Czytaj też: Czy obywatelskie planowanie przestrzenne jest możliwe?

Na szczęście w morzu polityki przestrzennej Trójmiasta, która prowadzi do dezintegracji przestrzeni publicznej, szatkowania jej arteriami i zamkniętymi osiedlami, istnieją też przykłady pozytywne.

Jednym z nich bez wątpienia jest program rozwoju dróg rowerowych w Gdańsku, który już dzisiaj pokazuje, że dobra infrastruktura zmienia przyzwyczajenia mieszkańców. Jeszcze 10-15 lat temu jazda rowerem po mieście budziła sensację. Dzisiaj w wielu miejscach trudno znaleźć miejsce, w którym można by zostawić rower. Co więcej, nie starcza go nawet na specjalnie montowane w tym celu stojaki rowerowe.

Również kontrowersyjny Infobox umożliwił odpoczynek w otoczeniu zieleni i na trawie w centrum Gdyni. Podobny eksperyment, choć na zdecydowanie mniejszą skalę, właśnie kończy się na Targu Węglowym w Gdańsku. Ułożenie kilku nieco prymitywnie wykonanych mebli miejskich (bo i ciężko robić coś lepszego dla tymczasowego projektu) całkowicie odmieniło tę przestrzeń. Zamiast martwego parkingu, powstał skwer, gdzie można posiedzieć ze znajomymi, zagrać w ping-ponga czy przeczytać książkę.

Czytaj też: Piękny skwer w Gdyni, dzięki Infoboksowi

Zarówno doświadczenia Targu Węglowego i Infoboksu już dzisiaj wskazują kierunek, którym powinno podążać Trójmiasto przyszłości. Zamiast aglomeracji pro-samochodowej, musi stać się aglomeracją z przestrzeniami publicznymi, które zachęcają do opuszczenia domu lub pozostania jeszcze przez jakiś czas po pracy w centrum (w szeroko pojętych "obszarach śródmiejskich"). Bo to w centrach miast przez dziesiątki lat tętniło życie, którego nigdy nie będzie na zamkniętych enklawach osiedli porozrzucanych pomiędzy szerokimi arteriami.

Środowy seans filmowy poświęcony nowoczesnemu kształtowaniu przestrzeni publicznej, zorganizowany przez Instytut Kultury Miejskiej, zainteresował ponad sto osób, natomiast żadnego z najważniejszych urzędników decydujących o kształcie miejskiej architektury: zabrakło Wiesława Bielawskiego, zastępcy prezydenta miasta Gdańska ds. planowania przestrzennego, Marka Piskorskiego, dyrektora Biura Rozwoju Gdańska oraz Andrzeja Ducha, dyrektora Wydziału Urbanistyki, Architektury i Ochrony Zabytków. Pojawił się natomiast Maciej Lisicki, zastępca prezydenta miasta Gdańska ds. polityki komunalnej.


Jan Gehl Jan Gehl
Profesor Jan Gehl (ur. 1936 r. w Kopenhadze) to duński architekt i urbanista. Założyciel pracowni Gehl Architects - Urban Quality Consultants. Znany z propagowania filozofii humanistycznego rozwoju urbanistycznego oraz podejścia do planowania w taki sposób, by główną role grali ludzie, a nie budynki i samochodowy. Jest ekspertem w zakresie tworzenia przestrzeni publicznych.

Został uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami m.in. nagrodą "Sir Patrick Abercrombie Prize - for exemplary contributions to Town Planning", przyznaną przez Międzynarodową Unię Architektów. Pełni funkcję honorowego członka kilku prestiżowych instytucji architektonicznych: The Royal British Institute of Architects, American Institute of Architects, Royal Architectural Institute of Canada, Planning Institute of Australia.

Opinie (386) 4 zablokowane

  • Zróbcie porządne METRO w trójmieście, a wtedy można rządać. (5)

    Żeby dyskutować o rezygnacji ludzi z poruszania się autem po mieście, trzeba dać im w zamian szybką, częstą, rozmieszczoną w wielu punktach komunikację miejską, którą jest metro. Podane przez was przykłady mają rozwiniętą sieć metra i dlatego się sprawdzają. Podobnie jest w Paryżu, Londynie, Berlinie, a nawet podobnym nieco do Gdańska- Amsterdamie itd.

    • 15 9

    • ale w Gdansku od czasów wojny sa dwa tory albo cztery szyny w kierunku Tczewa

      • 0 0

    • Metro u mas jest już dawno. (1)

      Jest SKM, która jeździ często. A obecnie dobudowuje się PKM. Czyli będziesz miał 2 linie metra.

      Do tego masz tramwaje, które także bardzo często kursują.

      To czy SKM i PKM są naziemnymi, a Metro jest w ziemi różnicy nie ma. Bo prędkość przemieszczania się obu pojazdów jest podobna.

      • 7 6

      • Porównywanie trójmiejskiej SKM do londyńskiego czy amsterdamskiego metra jest jak porównywanie kalkulatora kieszonkowego do laptopa.
        Tam mietrem dojedziesz wszędzie lub prawie wszędzie. A czy SKM-ką dojedziesz na:
        Chełm
        Stogi
        Siedlce
        Brzeźno
        Dolne Miasto
        Nowy Port?

        Jeśli zaś chodzi o częstotliwość kursowania tramwajów i ich pojemność, to jest ona zadowalająca jedynie na trasie łączącej Chełm z Oliwą. O stanie technicznym wagonów obsługujących Stogi czy Brzeźno (że o stanie torowisk nie wspomnę) mówić nie bedę, gdyż to temat smutny.

        • 3 0

    • j/w - skm

      Gdańsk jest wąski i długi i wzdłóż niego ciągnie się skm. nie ma sensu budować metra. za drogie, a na kolejkę naziemną jest dość miejsca.

      • 3 2

    • minusy wolnosci slowa, minusy demokracji :-)

      • 0 2

  • A zimą (4)

    bałwanki lepić tam będziemy?
    A może by tak kilka szubienic jeszcze tam postawić i wtedy zorganizujmy tam zabawę "w średniowiecze".

    • 8 4

    • pojawił się pomysł zrobienia tam w zimie lodowiska (1)

      • 2 0

      • a jak bedzie ciepla zima, to parking.

        • 1 0

    • Znam już pierwszych kandydatów na wisielców.

      • 2 3

    • Sam się pobaw...

      • 2 1

  • Dlaczego korkuje się trasa słowackiego? (2)

    Dlatego, że pozostały skrzyżowania ze sygnalizacją świetlną :)

    • 10 3

    • (1)

      A moze dlatego, ze na pozostalych skrzyzowaniach tez sa auta? Piesi tej trasy wam nie korkuja, bo uciekaja od niej najdalej jak sie da.

      • 4 0

      • nawet drzewa ze zdziwienia pousychały - albo suche zostały posadzone

        • 2 0

  • (1)

    Na moje oko to nie ma takiego wyboru albo-albo. Miasto powinno mieć wiele twarzy i ta wyluzowana na leżakach jest jedną z nich. Nie wiem też dlaczego Targ Węglowy ma być początkiem, przecież już wiosną tak było w Gdyni w Parku Rady Europy, później InfoBox, w Sopocie przed hotelem Mera, Gdańsk z Targiem Węglowym to raczej końcówka tych pomysłów.

    • 5 1

    • nie jest ważne czy to czy co innego było początkiem

      ważne, jaki proces został zapoczątkowany

      • 0 1

  • (1)

    "Zamiast aglomeracji pro-samochodowej, musi stać się aglomeracją z przestrzeniami publicznymi, które zachęcają do opuszczenia domu lub pozostania jeszcze przez jakiś czas po pracy w centrum"
    czyli aglomeracja, w ktorej pieszy jest zmuszany do korzystania z nieefektywnych, zasmrodzonych i drogich srodkow transportu.

    Wielkie mecyje o to, ze w trojmiescie jest kilka ulic robionych pod auta, a nie pod pieszych. Oh Ah, tak staszne, ze trzeba sie wyzalic w internetach i bredzic o "upokarzaniu pieszych na przejsciu X". Dac palec (kilka obszarow robionych pod pieszych), to za chwile beda chciec cala reke (deptak z Grunwaldzkiej!).

    Tak samo ten caly placz o kilka tuneli pod jezdnia. Straszna dyskryminacja! Zakazac, zniszczyc. Zakazac definitywnie samochodow w calym miescie!

    Czemu wszyscy wielcy mysliciele probuja wmowic nam, ze 50 minutowa podroz (w jedna strone) komunikacja miejska jest lepsza niz 20 minutowa podroz autem? Moze wlasnie dzieki istnieniu niektorych wiekszych ulic i kilku tunelow wiele osob znajdzie dodatkowe pare minut na odpoczynek w strefach robionych pod pieszych!

    Ja marze o miescie zbilansowanym. Aby w razie potrzeby byla szkieletowa siec dojazdu autem do kluczowych punktow miasta z poprowadzona rownolegle bezpieczna droga rowerowa + masa stojakow na rowery. Aby byly miejsca, gdzie warto isc na spacer. Aby samochod byl ostatecznoscia, ale nie z przymusu i zakazow, a z faktu istnienia lepszej, szybciej, przyjemniejszej i tanszej komunikacji alternatywnej.

    I zanim jakis burczymucha mi napisze "znow wlasciciel 15 letniego smroda sie odezwal" - auta uzywam sporadycznie, glownie do jazdy na wieksze zakupy, bo wychodzi taniej i wygodniej niz komunikacja. Ogolnie wole rower, choc nie popieram wciskania rowerzystom sciezek wszedzie, gdzie sie da.

    Po prostu nie rozumiem tego cisnienia, aby na slepo kazdy zakatek miasta poswiecac w 100% pieszym. Fajnie ze miasto stara sie zwiekszyc atrakcyjnosc i liczbe wartych odwiedzenia miejsc, ale czy tych kilka "mniej pieszych" punktow jest az taka tragedia, aby narzekac na to?

    A tunele? Osobiscie tez tysiac razy bardziej wole przejsc sie tunelem niz czekac na swiatla.

    Tunele sa tez bezpieczniejsze dla nas, pieszych. Nie trzepnie nas tam samochod, choc troche oddala poukse naglego zerwania sie do przebiegniecia przez ulice do odjezdzajacego tramwaju (tj. niekontrolowanego wparowania na jezdnie, bo moj tramwaj wlasnie ucieka, a tramwaj ten jest wazniejszy niz wlasne zdrowie i bezpieczenstwo).

    Tunele tez mozna uatrakcyjnic, zrobic cos ciekawego - trzeba tylko czasem odrobine pomyslu i dobrych checi. Mozna czasem wstawic kilka obrazow, zrobic cos nietypowego. Slowem - tunel to takie samo miejsce do instalacji artystycznych, jak plac. Brak naturalnego oswietlenia tez mozna uznac narzedzie w instalacji artystycznej.

    Jak jest nieprzyjemna pogoda (deszcz, snieg), to w tunelu mozna poczekac na srodki komunikacji miejskiej. W zimie jest odrobine cieplej niz na samym przystanku. Jak dla mnie masa plusow! (nie, to nie jest ironia)

    Ale nie - trzeba dorabiac ideologie, ze tunele sa znakiem dominacji auta nad pieszymi. Smutne :(

    • 9 4

    • Pisałem o tym

      kiedyś już. Popieram.

      • 3 0

  • targ

    Ludzie przecież i tak tu chodzi o to aby z targu wyrzucić samochody a potem sprawny developer który tym kręci wybuduje stylowe apartamenty
    Zakład że tak się skończy?

    • 8 2

  • Zabieramy parking (1)

    Troche mnie to dziwi skoro jest to fajne miejsce na okolicznosciowe imprezy, przez wiekszosc czasu jest to nieliczny "bezplatny" parking w pelnym tloku aut Gdansku. Zrobiono fajne miejsce przy budynku NOT-u, a jeszcze na Targu chca zrobic jakis niepotrzebny "badziew", ktory predzej czy pozniej zostanie zdewastowany bo komus bedzie po prostu "wadzil".

    • 17 16

    • masz rację

      a leżaczki, czy stoły do tenisa stołowego można spokojne ustawić na zielonych pustych skwerkach, bo to właśnie tam tego brakuje, poza tym to myślę że wypoczynek na zielonej trawce byłby dużo przyjemniejszy.

      • 4 0

  • 600 aut na 1000 mieszkańców (2)

    Prawie 600 samochodów na tysiąc mieszkańców w Trójmieście to liczba znacząco wyższa, niż w większości dużych miast europejskich. Helsinki, Amsterdam czy Berlin to przy Trójmieście miasta bez samochodów.
    Budowanie nowych parkingów i dróg ma umiarkowany sens. Tematem staje się to, którą z dużych ulic jako pierwszą zamknąć dla samochodów.

    • 11 7

    • już kilka zamknięto. (1)

      na razie warto ćwiczyć temat uspokojenia ruchu

      • 3 1

      • A niektóre

        A niektóre wyłączają się "same" z powodu braku remontów.

        • 4 0

  • Tristar

    Dlaczego nigdzie nikt nie porusza tematu Tristar? Podobno został uruchomiony i póki co generuje poważne utrudnienia jak chocy na Kołobrzeskiej. Kolejna klapa za miliony?

    • 7 0

  • targ (2)

    Od kilku miesięcy szpalty Gazetey z uporem maniaka zapełnia sie propagandą o nowatorskim zagospodarowaniu
    placu z usunięciem samochodów, Dlaczego nie piszecie, jak wy - dziennikarze pod koniec XX wieku zmieszaliście z błotem b.interesujący konkurs miejski na Targ Węglowy. Wówczas wszyscy konkurujący architekci wypełniali pustą ścianę placu nową zabudową, usuwali samochody przeznaczając plac na potrzeby mieszkańców. Dzisiejsze artykuły nic nowego nie wniosły !

    • 9 1

    • i tak zamkną

      czego się nie robi dla GW

      • 2 1

    • ale na tamtych pomysłach gazeta Wyborcza nie zarabiała!

      a teraz koszą szmalec z wyświetleń reklam i ryją z was, bo zaraz wyjadą z pracy samochodem. mają specjalne przepustki :-)))))

      • 4 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane