• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zaangażowane historyczne graffiti w Trójmieście

Marcin Stąporek
14 kwietnia 2013 (artykuł sprzed 11 lat) 
Tak wyglądał Kaszubski Smok w ciągu ul. Wyspiańskiego. Tak wyglądał Kaszubski Smok w ciągu ul. Wyspiańskiego.

Kaszubskie smoki, pociąg pancerny, swastyki, nazistowskie hasła - gdańskie mury kryją wiele tajemnic. Wiele z nich dopiero dziś ukazuje się naszym oczom, inne właśnie znikają.



Mury naszych miast niejednokrotnie bywały areną walki politycznej. Ślady haseł pisanych w latach osiemdziesiątych czy dziewięćdziesiątych są często widoczne do dziś, choć wiele znika na naszych oczach - na przykład w związku z wyburzaniem budynków byłej Stoczni Gdańskiej. Da się jednak odnaleźć przykłady haseł politycznych czy nawet graffiti z czasów znacznie dawniejszych.

Pisząc np. o rozbiórce domów przy ulicy Partyzantów wspomnieliśmy o znajdującym się na jednym z nich, wymalowanym farbą wezwaniu "Wählt Liste..." (Głosujcie na listę...). Na ceglanej fasadzie banku przy ulicy Bogusławskiego w Gdańsku przetrwał ślad malowanego z szablonu napisu z lat pięćdziesiątych "Niech żyje Front Narodowy" (można ten szablon dość precyzyjnie datować, gdyż organizację o takiej nazwie utworzono w PRL w 1952 r., a już w 1956 r. została ona przemianowana na Front Jedności Narodu).

Osoby przechodzące ostatnio pod torami kolejowymi przejazdem w ciągu ul. Wyspiańskiego zobacz na mapie Gdańska, przygotowywanym do remontu w związku z przebudową i modernizacją linii kolejowej, mogły dostrzec, że spod warstw starych tynków wyłania się graffiti z rysunkiem swastyki. Widoczne są dwa takie same rysunki na przeciwległych ścianach tunelu. Powyżej i poniżej swastyk można rozpoznać ślady liter, które uważniejszy obserwator rozpozna jako hasło "Deutschland erwache!". Jest to sławetne hasło "Niemcy, przebudźcie się!", z którym Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników pod wodzą Adolfa Hitlera szła do wyborów w Niemczech (a także w Wolnym Mieście Gdańsku, gdzie lokalnym liderem, czyli gauleiterem, był oddany współpracownik führera Albert Forster).

Zwracasz uwagę na napisy na murach i w tunelach?

W Rzeszy Niemieckiej ostatnia kampania wyborcza miała miejsce w 1933 r., a po zdobyciu władzy narodowi socjaliści od razu przystąpili do likwidacji systemu demokratycznego. W Wolnym Mieście Gdańsku, ze względu na opiekę Ligi Narodów, musieli działać nieco bardziej powściągliwie i po wyborach do lokalnego parlamentu (Volkstagu) w 1933 r. odbyły się jeszcze jedne wybory, które miały miejsce 7 kwietnia 1935 r.

Jest dość prawdopodobne, że graffiti odsłonięte we wrzeszczańskim tunelu pochodzą właśnie z okresu wyborów w 1933 lub 1935 r. Dodajmy jeszcze, że ta niezbyt chlubna pamiątka historii zapewne zniknie po wykonaniu remontu tunelu pod nasypem kolejowym.

Ciekawostką, a w pewnym sensie ironią historii jest fakt, że do niedawna jedną ze ścian tunelu zdobił mural autorstwa Emila Gosia (namalowany w ramach akcji "Traffic Design"), przedstawiający walkę pociągu opancerzonego "Smok Kaszubski" we wrześniu 1939 r. przeciw niemieckim czołgom. Mural ten został obecnie usunięty, ale można mieć nadzieję, że po remoncie tunelu będzie odtworzony. Prawdopodobnie jego twórca nie wiedział, że pod muralem znajduje się znacznie od niego starsze graffiti, wykonane przez tych, którzy ponoszą odpowiedzialność za wybuch II wojny światowej.

O autorze

autor

Marcin Stąporek

- autor jest publicystą historycznym, prowadzi firmę archeologiczną. Pracował w Muzeum Archeologicznym w Gdańsku i Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Obecnie jest pracownikiem Biura Prezydenta Gdańska ds. Kultury.

Opinie (74) 6 zablokowanych

  • Nie rozumiem idei tego artykułu.

    Czy ma on popierać ten chlew na murach ?? Usprawiedliwiać debili niszczących wspólne i prywatne elewacje??
    A może powinno się zmuszać tych którzy świnią do tego aby na własny koszt odnawiali to co ubabrali.
    Nie ma to nic wspólnego ze sztuką ,a napewno ma z sieczką wypełniającą puste patologiczne łby .

    • 12 8

  • grafitti

    Gdańsk jak wielkie wysypisko,obmalowany niechlujnymi graffitti,obwieszony reklamami,a do tego brud i wszędzie podpite lumpy,obrzydliwość,

    • 14 7

  • nachalna reklama

    Farby w sprayu są stosunkowo drogie. Wątpie, aby taki pacykarz jeden z drugim farby kupował, po prostu go nie stać. Należałoby dobrać się do d sprzedawcom tych farb, to oni sponsorują ten syf w Gdańsku.

    • 6 8

  • OD BIEDY GRAFFITI MOŻNA NAZWAĆ PEWNĄ FORMĄ SZTUKI

    ...w nadmiarze szarości betonów i kamiennych światów. Ale tylko w takim środowisku. O pięknie graffiti można mówić wyłącznie gdy kontrastuje ono z brzydotą otoczenia..

    • 11 21

  • jednym z moich faworytów jest J...ać renomę na garażach w Gdańsku :)

    • 41 12

  • W trójmieście jest kilka godnych pochwały prac

    Niestety pozostałe 99% to zwykłe bazgroły dzieciaków lub innych fanatyków piłki nożnej, a szkoda.

    • 61 9

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane