Posłuchaj modlitw i zobacz wnętrza greckokatolickiej cerkwi w Gdańsku.
Ma carskie wrota, przez które może przejść jedynie kapłan, a w jej wnętrzu stoi ikonostas, gdzie znajdują się ikony służące kontemplacji. Z okazji świąt Bożego Narodzenia, które grekokatolicy obchodzą na początku stycznia, w ósmym odcinku cyklu "Niezwykłe świątynie Trójmiasta" prezentujemy gdańską cerkiew.
Ofirka obok ofirki. Świeczniki zapełniają się w szybkim tempie. W końcu to Wigilia Bożego Narodzenia. W greckokatolickiej cerkwi wiernych więcej niż zwykle. Jedni składają pocałunki na szybie, za którą widnieje niewielka ikona. Drudzy szukają wolnych miejsc na świeczniku. Bo zgodnie z tradycją, ofirkę trzeba postawić.
Bo ofirki to tradycja tak stara, co popularna. Do tego również wymagająca. Bo zgodnie ze zwyczajem, wierny powinien modlić się w swojej intencji, do czasu aż świeca się wypali. - Są więc w cerkwiach świeczki małe, średnie, duże i jeszcze większe - wylicza ksiądz, po czym trochę zmartwiony zamyśla się na chwilę. Bo z tradycją modlitwy po zapaleniu świecy dziś w cerkwiach bywa różnie. Lepiej jest ze śpiewem.
- W cerkwi nie sposób nie umieć śpiewać - uśmiecha się proboszcz, który przez ponad półtorej godziny śpiewa razem lub na zmianę z chórem i wiernymi. Podczas nabożeństwa śpiew ustaje na dłużej, kiedy rozpoczyna się homilia. Ksiądz wychodzi po raz kolejny do wiernych przez carskie wrota. To element tradycyjnego ikonostasu...
tak, miałe(a)m okazję zwiedzić gdańską cerkiew greckokatolicką15%
tak, kiedy świątynia była jeszcze rzymskokatolicka8%
tak, kiedy świątynia była jeszcze protestancka1%
nie, ale zamierzam wybrać się w przyszłości45%
nie potrzebuję zwiedzać tej świątyni9%
nie, z innych powodów7%
Choć odgradza wiernych od ołtarza, podobno wcale nie jest przegrodą. - Ikonostas to po prostu miejsce, w którym umieszczone są ikony - mówi krótko ks. Józef, po czym wyjaśnia symbolikę układu cerkwi: - Wierni stoją w miejscu symbolizującym ziemię, a prezbiterium symbolizuje niebo. Z kolei ikony znajdujące się w ikonostasie to okna, przez które kontemplujemy królestwo niebieskie.
W ikonostasie gdańskiej cerkwi są cztery ikony. Po prawej stronie carskich wrót, zwanych też królewskimi, z ikony spogląda postać Chrystusa Zbawiciela. Po lewej widać postać Bogurodzicy z Dzieciątkiem. Jest też ikona św. Mikołaja i Opieki Najświętszej Maryi Panny, bo parafia jest pod jej wezwaniem. - Ikonostas zbudowany jest wedle starego kanonu. Oprócz ikon są tu też trzy wrota. Przez centralne może przechodzić tylko biskup lub kapłan, a przez boczne diakoni i świeccy posługujący podczas nabożeństwa - wyjaśnia proboszcz i kieruje wzrok w górę ikonostasu.
W długim rzędzie umieszczono dwanaście mniejszych ikon. Przedstawiają najważniejsze święta w ciągu roku liturgicznego. - W kościele greckokatolickim rozpoczyna się on we wrześniu świętem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, a kończy w sierpniu Zaśnięciem Najświętszej Maryi Panny - wylicza gospodarz gdańskiej cerkwi. Grekokatolicy, których wspólnota liczy ok. 200 rodzin, spotykają się tu od... kilkunastu lat. Bo wcześniej kościół należał do protestantów, a jeszcze wcześniej do katolików.
Magazyn dla kawalerii i jeńcy w kościele
Kiedy w XV wieku wybudowano świątynię z gotyckich cegieł, była długa na ponad 40 i szeroka na ponad 16 metrów. Podczas nabożeństw modlili się w niej katolicy. Kościół doczekał się też masywnej wieży z zegarem i tarczami. Napis na kościelnym dzwonie głosił zaś: "Czuwajcie, bo nie znacie dnia ani godziny, w której przyjdzie Syn Człowieczy". Wtedy ze świątyni korzystali już protestanci. Na nabożeństwa przychodzili świeccy, ale też i wojskowi. Ceglana świątynia do czasu rządów pruskich pełniła bowiem funkcję kościoła garnizonowego dla wojsk Gdańska. Odprawianie nabożeństw przerwały dopiero wojny napoleońskie.
- W 1807 roku nastąpiła rekwizycja przez francuskie wojska okupacyjne. Kościół stał się pomieszczeniem dla jeńców wojennych, a później magazynem dla kawalerii - pisze w książce "Gdańsk i jego kościoły" historyk sztuki Wolfgang Günter Deurer.
Kościół wkrótce jednak odzyskał funkcję sakralną. Ewangelicy modlili się w nim do końca II wojny światowej. "1945 zniszczony" - można przeczytać lakoniczny wpis o kościele św. Bartłomieja w starej zielonej karcie konserwatora.
Hełm wieży, dachy i stropy zostały zniszczone. Wojnę przetrwała wieża i mocno uszkodzone mury kościelnej nawy. Ogromna większość wyposażenia spłonęła. Przetrwały m.in. obraz ołtarzowy Izaaka van den Blocka, który obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym, a drewniane stalle z XVII wieku znalazły się w gdańskim kościele św. Piotra i Pawła .
Cerkiew z kościoła i Pantokrator
Odbudowa świątyni trwała długie lata i jeszcze się nie zakończyła. Po wojnie kościół przejęli jezuici, później był to ośrodek Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej, a w 1997 r. świątynia przekazana została grekokatolikom. Bo Cerkiew Greckokatolicka od wieków związana jest z Kościołem Rzymskokatolickim.
- Będąc Kościołem Prawosławnym - gdyż mamy obrządek i liturgię prawosławną - jesteśmy w jedności z następcą św. Piotra, z Kościołem Rzymskim - tłumaczy ks. Józef Ulicki.
Grekokatolicy, do których należy świątynia, powoli zagospodarowują wnętrza zgodnie ze swoją tradycją. Na cerkiewnych ścianach widnieją freski we wschodnim stylu. Przedstawiają biblijne sceny i świętych. Z najwyższego punktu ściany prezbiterium na wiernych spogląda postać Παντοκρατωρ. - Tłumacząc z języka greckiego jest to Chrystus Pantokrator, czyli Chrystus Wszechmogący. Jego ikona umieszczana jest zazwyczaj w kopule cerkwi. A że gdańska cerkiew znajduje się w gotyckim kościele, gdzie nie ma kopuły, ikonę Pantokratora umieściliśmy wysoko na ścianie prezbiterium - opowiada ks. mitrat.
W prezbiterium stoi też ołtarz z tabernakulum w kształcie greckokatolickiej cerkwi. Tuż obok leży krzyż i Ewangelia. Przed ikonostasem stoją zaś dwa duże świeczniki. Bo wierni przyzwyczajeni są do tradycji stawiania świeczek. W Wigilię czekali też na poświęcenie prosfory. To odpowiednik opłatka, którym grekokatolicy dzielą się w święta Bożego Narodzenia. Obchodzą je zgodnie ze starym kalendarzem juliańskim - na początku stycznia.
niedługo może powstanie Kościół greco-katolicko-muzułmański? (2)
Ekumenia rzymska do tego przecież dąży?
maraskin
11 lat
516
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 10:27
podziekujcie waszemu swietemu ukochanemu JP2 (1)
bo to on przeciez dazyl do zjednoczenia kosciolow i jednal sie z islamistami i zydami a nawet z dalaj lama.
oby zostal patronem pierwszego polsko-muzulmanskiego meczetu !!
11 lat
64
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 20:35
Stwierdzenie, że Jan Paweł II dążył "do zjednoczenia kosciolow" jest kłamstwem. Pojednanie z bliźnimi, osobami innej wiary, poznawanie tajników tej innej wiary, innych kultur itd nie jest równoznaczne z jakimś jednoczeniem kościołów.
11 lat
40
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:53
a meczety tez bedziecie budowac?? (2)
AHMED
11 lat
618
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:12
wszystko w imię Boże ! (1)
dla nich Allach jest akbar ...
trzeba to zrozumieć !
11 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 16:54
jot pe dwa chcial pojednania wszystkich religii to i wybudujmy meczet.
11 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:09
Inaczej - unici. (8)
Mix Kościoła katolickiego i prawosławnego.
11 lat
1526
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:12
(7)
Sam jesteś mix. Poczytaj o unitach i o greckich katolikach potem się wypowiadaj
g-k
11 lat
207
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:00
Mam nadzieję, że nie pouczasz w innych sprawach, mądralo: (6)
"Kościoły greckokatolickie powstawały z reguły w drodze unii części Cerkwi prawosławnej z Kościołem katolickim, a dokładniej mówiąc rzymskokatolickim"
Za wiki.
11 lat
92
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:07
(5)
No wikipedia to naprawdę idealne źródło. Mogę nazwać cię katolem?
g-k
11 lat
1115
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:17
(3)
nie, wole byc nazywany poganinem, ewentualnie zydo-katolem.
11 lat
93
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:21
(2)
Zdecyduj się anonimie
g-k
11 lat
26
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:55
(1)
zdecydowalem sie, mow mi pisior.
a teraz ide poplakac troche po lechu kaczynskim, bo to on jest prawdziwym bogiem, a nie jakis tam jezus czy bozia czy maryjka.
11 lat
1012
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 09:12
Teraz już wiem o tobie dużo. Biedny człowiek karmiony jadem. Nie jesteś dla mnie partnerem do rozmów. Wiki z tobą
g-k
11 lat
68
Twoja opinia
Zmień treść
Opinia została zablokowana przez moderatora
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 09:01
Piękne wnętrze kościoła.Ciekawa historia.
gbm
11 lat
371
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:22
Nic z tego nie kumam (2)
Greko katolicy unici i inne pierdy.
Tylko "SEXUNICI"
11 lat
759
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:54
(1)
kuma to żaba, człowiek myśli, pozdrowienia dla szarej komóreczki jedynaczki
11 lat
152
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:41
twoje dwie komórki za to nie udźwignęły ironii jego wypowiedzi, choć nie była ona szczególnie natchniona..
Pan Planeta
11 lat
08
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:10
(3)
Dlaczego nie ma w ankiecie odpowiedzi typu : tak chodzę tam regularnie jestem greckim katolikiem????
g-k
11 lat
605
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:02
(1)
A przy jakiej ulicy jest ta cerkiew greckokatolicką w Gdańsku?
11 lat
20
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:09
Ul. Gnilna za Madisonem
g-k
11 lat
50
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 07:24
No, to jest akurat ta słynna jakość sond na trojmiasto.pl
11 lat
251
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2013-01-10 08:04
parafia
a ks. Ulicki to bardzo sympatyczny i uczynny człowiek i bardzo fajnie jak widać, że kościół się zmienia, jest remontowany i zadbany
. 
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
