• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Weszliśmy do gdańskiej celi marszałka Piłsudskiego

Marek Gotard
10 listopada 2009 (artykuł sprzed 14 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Pamięć gdańszczan na komendzie

W gdańskim areszcie śledczym zachowała się cela, w której przebywał marszałek Piłsudski. Dziś, ze względów bezpieczeństwa, nie można jej zwiedzać, gdyż znajduje się na terenie oddziału specjalnego gdańskiego aresztu, w którym osadzeni są więźniowie niebezpieczni. Nam to się udało.



Przemierzyliśmy z kamerą tę samą drogę, co Józef Piłsudski w 1917 r., kiedy trafił do gdańskiego więzienia. Zobacz, jak dziś wygląda cela Marszałka w areszcie przy Kurkowej. W środę zostanie odsłonięta tablica, upamiętniająca pobyt Piłsudskiego w Gdańsku.



Czy chciałbyś, by Polską rządził dziś człowiek pokroju Józefa Piłsudskiego?

Pociąg z Warszawy zatrzymał się na gdańskim dworcu w nocy z 22 na 23 lipca 1917 roku. W asyście uzbrojonych Niemców wysiadł z niego Józef Piłsudski wraz ze swoim zastępcą, Kazimierzem Sosnkowskim. Zaledwie kilkanaście minut później obaj więźniowie znaleźli się w kwartale obecnych ulic Nowe Ogrody, Strzelecka, Kurkowa i 3-go Maja zobacz na mapie Gdańska. W stosunkowo nowym kompleksie budynków z czerwonej cegły mieściło się gdańskie więzienie oraz sąd i prokuratura. To tam dwóch Polaków miało oczekiwać na wyrok niemieckiego sądu.

Piłsudskiego i Sosnkowskiego aresztowano po tzw. "kryzysie przysięgowym", gdy Józef Piłsudski zakazał swoim żołnierzom składania przysięgi na wierność Niemcom.

Gdy za więźniami zamknęły się bramy aresztu, Józef Piłsudski, jako "generał", trafił do lepszej, jednoosobowej celi z oknem i żelaznym łóżkiem. Potraktowany jak zwykły więzień Sosnkowski znalazł się w małym pomieszczeniu, o długości "około pięciu kroków wzdłuż i trzech wszerz". Aresztantom pozwolono korzystać z posiłków przygotowywanych w restauracji "Venselov", znajdującej się przy Targu Siennym zobacz na mapie Gdańska. Piłsudski do posiłków dostawał również wino.

Niemcy nieprzypadkowo przywieźli obu Polaków właśnie do Gdańska - miasta, znajdującego się w strefie przyfrontowej. Sądy były tu szybkie, surowe, a wyroki śmierci bardzo częste.

Gdańscy Polacy natychmiast rozpoczęli starania o uwolnienie aresztantów. Udało się to po tygodniu, dzięki wstawiennictwu Alojzego Rapiora, późniejszego proboszcza w Lubichowie, który w tym czasie odbywał służbę wojskową w Gdańsku jako tłumacz i sekretarz sądu wojennego.

Rankiem 29 lipca, Piłsudski i Sosnkowski znów znaleźli się na gdańskim dworcu. O ile po przyjeździe przemierzali puste ulice uśpionego Gdańska, teraz eskorta musiała interweniować, gdyż nieprzychylni Polakom mieszkańcy Gdańska chcieli poturbować więźniów.

Do 8 listopada 1918 roku Józef Piłsudski przebywał w twierdzy w Magdeburgu, z kolei Kazimierza Sosnkowskiego więziono w Wesel.

Po pokonaniu Niemiec, przyszłość Gdańska wciąż była niepewna. W samym środku świąt Bożego Narodzenia, 25 grudnia 1918 roku, w Wisłoujściu zacumował angielski okręt wojenny "Conrad". Z jego pokładu, entuzjastycznie witany przez gdańskich Polaków, wysiadł Ignacy Paderewski, jako emisariusz Polskiego Komitetu Narodowego. Z okrętu udał się prostu do najlepszego gdańskiego hotelu - "Danziger Hof" na Targu Węglowym.

W wielkiej sali hotelu odbył się płomienny wiec Polaków, podczas którego debatowano także nad przyszłością Gdańska. Gazeta "Danziger Allgemeine Zeitung" w specjalnym wydaniu doniosła później o "tajnym zebraniu polskich rewolucjonistów", podczas którego miała zapaść deklaracja o powstaniu Niepodległej Rzeczpospolitej Polskiej z Paderewskim jako prezydentem. Sam Gdańsk miał być zbrojnie zajęty przez armię generała Hallera.

Z Gdańska Ignacy Paderewski udał się od razu do Poznania. Wkrótce po jego przybyciu wybuchło tam zakończone sukcesem Powstanie Wielkopolskie...

Cela Piłsudskiego

W gdańskim areszcie śledczym zachowała się cela, w której przebywał marszałek Piłsudski. Dziś, ze względów bezpieczeństwa, nie można jej zwiedzać, gdyż znajduje się na terenie oddziału specjalnego gdańskiego aresztu, w którym osadzeni są więźniowie niebezpieczni. Nam to się udało.

Obaj słynni aresztanci doczekali się też pamiątkowej tablicy. Z inicjatywy stowarzyszenia "Nasz Gdańsk", w najbliższą środę, w Dzień Niepodległości, zawiśnie ona na murze aresztu przy bramie od ulicy ul. 3 Maja.

Gdański epizod marszałka Piłsudskiego i generała Sosnkowskiego możemy dokładnie poznać dzięki opracowaniu "Więźniowie specjalni - Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski", którego autorem jest Waldemar Kowalski, wicedyrektor Aresztu Śledczego w Gdańsku.

Opinie (247) ponad 20 zablokowanych

  • Piszcie prawdę (4)

    Dlaczego nic piszecie o przewrocie Majowym w 1926,kto kazał strzelać , komu marzył się faszyzm nie temu dziadkowi?

    • 17 9

    • Ty jełopie wiesz co to jest "faszyzm"?

      • 6 6

    • bo prawda jest niewygodna obecnie rządzącym (2)

      bo prawda jest niewygodna obecnie rządzącym

      • 7 3

      • Twoja prawda objawiona to Marks... (1)

        • 4 6

        • co ty masz do Marksa, czytałeś go w ogóle?

          • 5 3

  • Prawdy juz sie nie dowiesz

    To bylo tak dawno ,po co to komu wiedziec?

    • 3 6

  • Obiektywna prawda o Marszałku J. Piłsudskim (9)

    Narodowiec o niespecjalnej ogładzie (rzekłbym wręcz, że czytając anegdoty na jego temat odnosi się wrażenie, że był to zwykły cham i prostak), socjalista, dzięki któremu jednak odzyskaliśmy niepodległość.

    Dzięki niemu również (tak się domniema?) udało się odeprzeć bolszewicką agresję (zwaną w niektórych kręgach "zarazą), którą jednak sam sprokurował, ale to osobna kwestia.

    Tyle zasług.

    Na starość jednak ześwirował, dokonał zamachu stanu (po prostu zdradził Polskę) i wprowadził w kraju zamordyzm.

    Niektórzy twierdzą, że dobrze zrobił, bo w kraju źle się działo. Otóż kilkunaście lat rządów sanacji spowodowało, że w 1939 Polska na powrót znalazła się w strefie wpływów obcych mocarstw. Tyle był warty krwawy zamach stanu i pseudorządy silnej ręki.

    Sami ocencie, czy warto go kochać, czy tylko go lubić.

    • 19 16

    • I wystarczy że dzięki niemu odzyskaliśmy niepodległość. (1)

      • 3 6

      • na chwile. Ale zawsze. ;)

        • 0 4

    • opinie anonimowego histeryka

      • 3 4

    • dajesz dajesz Warszawu, dajesz dajesz Berlin (2)

      "...którą jednak sam sprokurował..."

      Bolszewicy zmierzali wtedy do rewolucji światowej, chcieli przebić się do Niemiec. Polska była tylko (jak zwykle) po drodze. Bez Piłsudskiego Czerwona Rosja też by atakowała.

      • 6 5

      • i z Darthem Vaderem planowali zbudować gwiazdę śmierci i zabić Jezusa!

        • 4 4

      • Historyk, ktory gdyba

        to nie historyk

        • 2 3

    • Dobra ,to teraz napisz nieobiektywna prawde:) (1)

      • 3 0

      • prawda jest jak d***, dlatego może być nieobiektywna :)

        • 2 1

    • No, niestety taka jest prawda. Tylko mało komu chce się o niej dowiedzieć.

      Piłsudski jest jak 2 strony medalu. Z jednej strony dał Polsce niepodległość, a z drugiej przyczynił się do jej upadku w 39tym.
      W wojnie z Bolszewikami też wykazał się raczej średnio.

      • 0 1

  • (15)

    Nie jestem Niemcem ........Nie jestem Polakiem .......- Jestem z Gdańska !!!!!

    • 9 21

    • DA - Debil Absolutny ? (7)

      Taaa... to wszystko tłumaczy...

      • 4 2

      • Jak lowca sam sie zlapal to kim jest lowca? (6)

        • 0 2

        • A kim jest ten kto pyta o łowce kim jest gdy sam się złapał? (5)

          • 0 0

          • (4)

            A kim jest ten kto sie pyta o tego ktory sie pyta o to jak sie lowca zlapie to kim jest ten ktory sie pyta o to kto sie pyta kim jest lowca?

            • 1 0

            • no właśnie (3)

              nowłaśnie akim jest ten kto pyta: kim jest ten kto sie pyta o tego ktory sie pyta o to jak sie lowca zlapie to kim jest ten ktory sie pyta o to kto sie pyta kim jest lowca?

              • 0 0

              • (2)

                wydaje mi się że wszyscy wpadliscie w pułapkę Łowcy

                • 1 0

              • to się nazywa "w matni" (1)

                • 0 0

              • Wpadlismy jezeli juz

                • 1 0

    • Jestem 100% Polakiem, jestem 100% z Gdańska.

      • 5 1

    • Nie jestem Niemcem...... Jestem Polakiem - Jestem z Gdańska !!!

      • 4 2

    • od którego pokolenia?

      • 2 1

    • Nie pier..l

      , jak byś nie byl Polakiem nie napisał bys" z Gdańska"

      • 1 1

    • Pozdrawiam Ciebie bracie (1)

      nie zapomnijmy wywiesić flagi 15 listopada!

      • 1 4

      • A co się stało 15 listopada, A. Forster zrobił kupę czy co?

        • 1 1

    • Nie jestem Niemcem.. Nie jestemPolakiem ..Nie jestam Gdańszczaninem

      jestem z Orunii................Kto dalej?

      • 0 1

  • był atrykuł o niemieckim przywódcy,to dlaczego nie ma być o Piłsudskim..

    na pogrzebie marszałka nawet kasztankę spreparowali ,jako oryginał-poczytajcie..
    kasztanka miała cztery białe pęciny,a na pogrzebie szła tzw.kasztanka ale już z trzema białymi pęcinami -ot czego się nie robi dla wątpliwej chwały..

    • 3 3

  • Kilka zdań w artykule jest bez sensu (5)

    - W lipcu 1917 roku Gdańsk nie był w strefie przyfrontowej. Front wschodni był w okilcach Rygi, ewentualnie między Lwowem a Tarnopolem. Na Bałtyku żadnych działań wojennych nie było.
    - "W stosunkowo nowym kompleksie budynków z czerwonej cegły mieściło się gdańskie więzienie oraz sąd i prokuratura. " - kogoś poniosło pióro, z czerwonej cegły były rzeczywiście budynki więzienia przy Kurkowej, natomiast sąd przy Nowych Ogrodach nie był i do dziś nie jest ceglany.
    - po co spiskowcy mieliby w Boże Narodzenie 1918 ogłaszać powstanie Niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej, skoro ona już powstała w listopadzie? (tego raczej nikt poważny nie zakwestionował)
    - wspomniana restauracja przy Targu Siennym mieściła się w hotelu Vanselow, nie "Venselov", ale to już drobnostka.

    • 16 4

    • Pumeks zdziera skórę, jest niehigieniczny i wycofano go ze sprzedaży (4)

      • 0 1

      • nieprawda !! (3)

        nadal mozna go kupic usuwa doskonale odciski gdy sie pobrudze klejem tylko on potrafi go ze skury usunąć!! Usuwa bardzo dobrze odciski natychmiast usuwa martwy naskurek i jest doskonały do czyszczenia kamienia w wannie
        i ciagle jest w sprzedarzybo sam go kupuje.

        • 0 1

        • Pumeks jest do d..y!! (2)

          • 1 1

          • Raczej do stóp, ale co kto lubi.. (1)

            • 2 0

            • A jeśli ktoś lubi mieć szorstką d..ę, to czemu mu żałujesz pumeksu?

              • 1 0

  • Bolszewizm byl zaraza, ktory infekował mozgi wyksztalciuchow swoja atarkcyjnoscia. Obiecywal (2)

    raj na ziemi, wolnosc, rownosc, braterstwo. Bylo jednak male "ale" - otoz trzeba bylo rozstrzelac i zaglodzic kilkadziesiat milonow tych ktorzy nie pasowali do tej ukladanki. Rosyjska ciemnota byla idealnym narzedziem do wdrozenia tej ideologi. Musialo minac 70 lat by zrozumiala, ze to jeden wieli falsz, ale w 1920 roku nikt nie mial czasu na przekonywanie nikogo tylko trzeba bylo przeciwstawic sie fizyczną siłą atakujacym hordom ze wschodu. Marszalek tego dokonal i chwala mu za to.

    • 13 5

    • bolszewizm (1)

      Bolszewicy nie doczytali Marksa niestety, tak samo jak Ty nie doczytałeś podręcznika historii. I oni nie byli wystarczająco krytyczni wobec rzeczywistości, jak i Ty nie jesteś. Skończyło się podobnymi uproszczeniami u Ciebie co u nich. Należy bronić tego biednego kraju przez zalewem, to prawda, ale zalewem neoliberalizmu i faszyzmu. A nie przed ideami wolności, równości i braterstwa.

      • 4 0

      • Mówią "wolność, równość, braterstwo" a kończy się na manipulacji, aborcji, eutanazji, ateizaci, wynaradawianiu, zniewoleniu,

        zgniciu i upadku.

        • 1 1

  • nieprzychylni Polakom mieszkańcy Gdańska (3)

    • 5 4

    • Znaczy się niemiecka swołocz z miasta DAnzig (2)

      Na szczęście: było minęło

      • 1 2

      • buraku poczytaj historie. (1)

        A to co piszesz swiadczy o tobie!!

        • 1 1

        • Jurgen, fafluchte, zostaw ten internet i idź na zbiórkę Hitlerjugend bo się spóźnisz!

          • 0 2

  • Piłsudski nie był kryształowy wiec nieporównujcie go do JPII bo to jest zniewaga!! (6)

    Facet był przydatny i podobnie jak niektórzy królowie Polski zasłużył się!Ale podobnie jak oni też pod koniec coś mu sie po merdało i zaszkodził Polsce.
    Jak by nie było zapisał się pozytywnie w historii ma swoje miejsce.Dlatego wartogo pamiętać i w 11 listopada uhonorowac!!! Ale do JPII nie dorasta do piet wiec maniacy niech nie robią z niego męczennika i Świętego bo nigdy nim nie był!!

    • 12 14

    • Madrze piszesz.

      • 2 4

    • Co to jest JP2?

      • 0 3

    • JP 2 też nie był kryształowy (3)

      i nie sądzę, żeby chciał żeby ludzie tak o nim myśleli...

      • 4 5

      • JPII niebył kryształowy a niby kiedy niebył!!?? (2)

        Może zapomniał kiedyś umyć zęby przed snem? :) Nie Znam ani jednego przypadku gdy można by tak o nim powiedzieć.Może nas oświecisz?
        Jak widać źle sądzisz .

        • 2 0

        • wtedy gdy sprzeciwiał się uzywania prezerwatyw w Afryce mimo epidemii AIDS

          • 1 4

        • Forowanie Legionu Chrystusa?

          Wynalezienie Głódzia?
          tolerowanie Rydzyka?

          • 0 2

  • Ja mam portret Bono (5)

    • 5 1

    • Co to jest Bono? (3)

      • 1 0

      • No co ty nie wiesz co to jest Bono? (2)

        • 1 0

        • No nie wiem... (1)

          • 1 0

          • To sie spytaj Meczypupy bo ja tez nie wiem

            • 1 0

    • a ja plakat w Jennifer Lopez

      • 3 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane