Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Gdańsk przez stulecia pod wodą

Marek Gotard
10 grudnia 2009 (artykuł sprzed 14 lat) 
Opinie (115)
Na budynku Centralnego Muzeum Morskiego wisi tablica, wskazująca poziom wody podczas powodzi, jaka zniszczyła miasto w kwietniu 1829 roku. Na budynku Centralnego Muzeum Morskiego wisi tablica, wskazująca poziom wody podczas powodzi, jaka zniszczyła miasto w kwietniu 1829 roku.

Na budynku Centralnego Muzeum Morskiego wisi tablica, wskazująca poziom wody podczas powodzi, jaka zniszczyła miasto w kwietniu 1829 roku.

fot. Marek Gotard/trojmiasto.pl

Z jednej strony morze, z drugiej wzgórza, poprzecinane wartkimi potokami. Wokół mnogość terenów depresyjnych, Wisła i zapomniane, historyczne mokradła na terenach dzisiejszego Przymorza i Żabianki. Łatwo pojąć, dlaczego Gdańsk zawsze był jednym z najbardziej zalewanych miast Polski.



W 2001 roku najbardziej ucierpiała położona najniżej dzielnica Gdańska - Orunia. Na zdjęciu mężczyzna, ratujący swój dobytek na zalanej wodą ul. Równej. W 2001 roku najbardziej ucierpiała położona najniżej dzielnica Gdańska - Orunia. Na zdjęciu mężczyzna, ratujący swój dobytek na zalanej wodą ul. Równej.

W 2001 roku najbardziej ucierpiała położona najniżej dzielnica Gdańska - Orunia. Na zdjęciu mężczyzna, ratujący swój dobytek na zalanej wodą ul. Równej.

fot. Łukasz Głowala/KFP

W 1945 roku Orunia także była pod wodą, ale tym razem na skutek celowego zalania dzielnicy przez wycofujących się Niemców. W 1945 roku Orunia także była pod wodą, ale tym razem na skutek celowego zalania dzielnicy przez wycofujących się Niemców.

W 1945 roku Orunia także była pod wodą, ale tym razem na skutek celowego zalania dzielnicy przez wycofujących się Niemców.

Wielka woda. Cofka. Te pojęcia towarzyszą od wieków mieszkańcom miasta nad Motławą. Powodzie pustoszyły Gdańsk od zarania jego dziejów, czyli od średniowiecza. Wówczas po wielkiej wodzie przychodziły kolejne plagi - głód i zarazy. Za każdym razem odnotowywano je w kronikach.

Jedna z największych wystąpiła w 1540 roku. Kompletnie zalane były wówczas Długie Ogrody i Wyspa Spichrzów, która znalazła się pod wodą na całe dwa tygodnie. Kolejne najsłynniejsze podtopienia miały miejsce w latach 1775 i 1829, podczas których po ulicach Głównego Miasta można było pływać łodziami.

Pozostały po nich relikty, widoczne w różnych miejscach miasta. Na Spichlerzu Oliwskim, w którym mieści się obecnie siedziba Centralnego Muzeum Morskiego, możemy oglądać kamienne tablice, które wskazują na poziom wody podczas dwóch największych powodzi w Gdańsku. Na dolnym, granitowym bloku można odczytać wykutą datę: "1775", a na górnym, z piaskowca, wyryto napis w języku niemieckim: "Poziom wody - 1829 rok".

Rok 1829 był szczególny w powodziowej historii miasta. Silne mrozy skuły wtedy Wisłę lodem o ponad metrowej grubości. Próby jego kruszenia niewiele dawały. Na wiosnę nastąpiła odwilż i lody ruszyły w dół rzeki. Na Żuławach ich spływanie wstrzymał sztormowy wiatr wiejący od morza, powodujący znaną nam dobrze cofkę. W nocy, 9 kwietnia, lodowata woda zalała dolne kondygnacje domów mieszkalnych i spichlerzy. Straty wyniosły ponad dwa miliony talarów. Wezbrane wody Wisły spustoszyły Nowy Port, Brzeźno, Stogi, Olszynkę. Wodny Armagedon ustąpił dopiero pod koniec kwietnia. Straty usuwano zaś miesiącami.

11 lat później, czyli w 1840 r., kolejna wielka powódź spiętrzyła wody Wisły na prawie 6 metrów ponad średni poziom. Powódź utworzyła nowe koryto pod miejscowością Górki, nazwane w 1872 r. przez Wincentego Pola Wisłą Śmiałą.

Najbardziej znana i najlepiej opisana wielka powódź, jaka dotknęła okolice Gdańska, miała miejsce wczesną wiosną 1888 roku. Mówiły o niej wszystkie ówczesne europejskie media. Woda nie uczyniła wielkich strat w samym mieście. Dokonała za to spustoszeń na całych Żuławach, w Malborku i Elblągu.

Katastrofalna powódź 1888 roku zmusiła władze pruskie do działania. W oparciu o autorytet Pruskiej Akademii do Spraw Budownictwa odcięto i skanalizowano Nogat oraz zbudowano przekop Wisły. Ten ostatni, wykonany w 1895 roku, był bardzo śmiałym przedsięwzięciem, w efekcie którego powstał nowoczesny kanał o długości 7 km, szerokości od 250 do 400 m, otoczony wysokimi na 10 m wałami. Miał on raz na zawsze rozwiązać problemy z zalewaniem Gdańska i Żuław.

Rychło okazało się, że budowa przekopu spowodowała przekształcenie gdańskiej części Wisły w niemrawe odgałęzienie - Martwą Wisłę. Tę zaś, pozbawioną naturalnego prądu, wzięło w swoje władanie morze, które za jej pośrednictwem funduje nam do dziś niebezpieczne "cofki".

Wybudowanie przekopu zamknęło niezwykle obfity w powodzie wiek XIX. Zanotowano w nim w Gdańsku 42 wezbrania sztormowe, osiągające około 1 m ponad poziom morza, i pięć powodzi. Na kolejną powódź, tym razem w nowym wieku, czekano kolejne 14 lat. 9 stycznia 1914 roku podczas sztormu poziom wody przekroczył 1,5 m ponad poziom morza.

Dziś do zagrożeń ze strony spiętrzeń i cofki doszło kolejne. To powodzie o charakterze górskim, których przyczyną jest zabudowanie osiedlami, drogami i utwardzonymi placami górnego tarasu miasta. W wypadku gwałtownych opadów woda spływa ulicami, niczym skalistymi, górskimi potokami. Nic dziwnego - różnica poziomów pomiędzy Olszynką a Osową wynosi aż 140 metrów!

Przekonaliśmy się o tym podczas powodzi w lipcu 2001 roku. Wody, spływającej z wybetonowanych, wyższych dzielnic Gdańska, nie był w stanie odprowadzić wąski Kanał Raduni. W przypadku większych opadów za każdym razem ekspresowo wypełnia się on wodą, spływającą ze wzgórz, leżących wzdłuż jego biegu. W tych okolicznościach jedynie budowa dużej ilości zbiorników retencyjnych na zabudowanych terenach może uratować Śródmieście i Orunię Dolną przed zalaniem.

Już w najbliższych latach będziemy mieli kolejne kłopoty. Nieustannie podnosi się poziom Zatoki Gdańskiej. Jest to spowodowane z jednej strony ociepleniem klimatu, z drugiej zaś podnoszeniem się północnych części płyt tektonicznych w strefie północnego Bałtyku i obniżaniu się ich od strony południowej. To właśnie dlatego mamy między innymi coraz krótsze plaże. Być może za wiele lat dojdzie do sytuacji, kiedy brzeg morski wróci do swojego poziomu sprzed tysiąca lat.

W takim wypadku nowoczesne porty morskie powstaną w Pruszczu Gdańskim i Rumi. A Gdańsk przestaną nękać powodzie, jednak stanie się podwodnym skansenem archeologicznym. Podobnie jak dziś Port Royal - słynne miasto rozpusty na Jamajce.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (115) 5 zablokowanych

  • 2009-12-10 22:50

    Postęp

    O ile lepiej czyta się taki mądry artykuł niż słucha, tracąc czas bzdety o politykach i innych matołach.
    Traktuję to 'zjawisko' jako postęp cywilizacyjny.

    lipo

    14 lat

    • 11 0

  • 2009-12-10 22:53

    aaaaaaaa!

    dawać jakieś nowe wieści o aquaparku!

    mm

    14 lat

    • 2 0

  • 2009-12-10 23:16

    (2)

    dorobek życia mieszkańców Orunii mieści się w jednym pontonie !

    k z r

    14 lat

    • 15 1

    • 2009-12-10 23:36

      (1)

      a co, statek mieli sobie zbudowac? stocznia padla. pewnie wszystkiego nie wzieli, miszczu.

      14 lat

      • 1 0

      • 2009-12-11 09:15

        padła w Gdyni, nie na Oruni

        w Gdańsku stocznie się trzymają

        14 lat

        • 2 0

  • 2009-12-10 23:23

    W takim wypadku nowoczesne porty morskie powstaną w Pruszczu Gdańskim i Rum (1)

    A Gdańsk przestaną nękać powodzie, jednak stanie się podwodnym skansenem archeologicznym. Podobnie jak dziś Port Royal - słynne miasto rozpusty na Jamajce

    Amen

    PGd

    14 lat

    • 7 1

    • 2009-12-11 12:16

      Debil jesteś i marzyciel:P

      14 lat

      • 0 1

  • 2009-12-10 23:46

    Jeśli Gdańsk ma być niebawem PO-dwodnym miastem to po kiego diabła (2)

    dzisiaj jest budowana na dolnym tarasie za ciężkie dukaty BALTIC ARENA ???

    CIEKAWY

    14 lat

    • 13 3

    • 2009-12-11 07:56

      Adamowicz jest przewidujący i już przewiduje alternatywne zastosowanie stadionu jako aquaparku...

      14 lat

      • 6 0

    • 2009-12-11 08:28

      Bo to będzie Arka Adamowicza!

      A czemu taka duża?
      Bo wiele zwierzaków z UM i Rady Miasta trzeba będzie ewakuować!

      gohulec

      14 lat

      • 4 0

  • 2009-12-11 00:39

    ***Uśmiechnij się..jesteś w Gdynii !!! ***

    A Gdańsk przestaną nękać powodzie, jednak stanie się podwodnym skansenem archeologicznym.==BRAVO!

    nagroda nobla schodzi na psy

    14 lat

    • 5 11

  • 2009-12-11 07:50

    O jakim "wypadku" Pan pisze? (1)

    Bo jeśli nie o powodzi, to pisze się "w przypadku", drogi Panie Marku;-/

    miczar

    14 lat

    • 1 1

    • 2009-12-11 08:38

      Dokształć się, zanim zaczniesz oceniać innych.
      http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=2331

      Lu

      14 lat

      • 2 0

  • 2009-12-11 08:18

    Powiedzenie "Po nas choćby potop" nabrało nowego znaczenia...

    Szkoda Gdańska mimo wszystko. Dobrze, że już nie zobaczę jego upadku...

    Viljar

    14 lat

    • 7 0

  • 2009-12-11 08:22

    Uwaga ekolodzy! Ocieplenie klimatu było już w 1829 r!

    Podniesienie poziomu wód w 1829 i 1840 było spowodowane emisją CO2, wycinką lasów na Ukrainie i odpadami z elektrowni atomowej z Pierdułkach Wielkich!

    gohulec

    14 lat

    • 10 2

  • 2009-12-11 08:52

    Powódż jest juz postanowiona

    bylem ostatnio na skrzyzowaniu Platynowej i Swietokrzyskiej/Malomiejskiej. Widok jest porazajacy. Wszystkie stoki wokol sa zabetonowywane, obszary zieleni sa niszczone, brak wysokich zadrzewien. Teraz juz nie bedzie zaden deszcz 300pletni jak to wmówiono ludziom w roku 2001. Teraz wystarczy typowa letnia burza z opadem jakich zdarza sie kilkanascie w roku i powódz w miescie. A taki Adamowicz wyjdzie przed kamere tvn i obwiesci ze mamy do czynienia z ociepleniem klimatu i tzreba nauczyc sie z tym zyc. WYKOPAC ADAMOWICZA głównego szkodnika miejskiego

    bywalec salonów

    14 lat

    • 10 4

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3230)

Najczęściej komentowane

Ruszają rozmowy ws. stanowisk w Gdyni

Ruszają rozmowy ws. stanowisk w Gdyni

Gdynia ma nową prezydentkę. Kim jest Aleksandra Kosiorek?

Kim jest Aleksandra Kosiorek, nowa prezydent Gdyni?

więcej

Najczęściej czytane