• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Gdyński krzyż portowy: pamiątka budowy miasta

12 maja 2010 (artykuł sprzed 14 lat) 
Krzyż w gdyńskim porcie postawili robotnicy w 1922 roku. Krzyż w gdyńskim porcie postawili robotnicy w 1922 roku.
Dziś krzyż stoi w cieniu budynku Sea Towers. Dziś krzyż stoi w cieniu budynku Sea Towers.

Przydrożne krzyże, tak charakterystyczne dla polskiego krajobrazu, mają często głębsze znaczenie. Gdyńscy robotnicy postawili w latach 20. krzyż w podzięce za pracę przy budowie portu.



Były wznoszone w podzięce za otrzymane łaski, uzdrowienie z choroby, uratowanie z wojennej pożogi lub klęski żywiołowej. Stawiano je ponadto dla upamiętnienia nagłej śmierci. Kiedy człowiek zginął tragicznie w wypadku, w wyniku zabójstwa czy uderzenia pioruna, wierzono, że jego dusza nie zazna spokoju, dopóki nie zostanie postawiony przydrożny krzyż lub kapliczka.

I w Gdyni, gdy w 1922 roku była jeszcze wsią, postawiono pewien szczególny krzyż, który był zwiastunem nowej, lepszej przyszłości. Postawili go budowniczowie portu, w podzięce za pracę, jako wotum dziękczynne, ale również dla upamiętnienia doniosłego wydarzenia, jakim było uchwalenie przez Sejm Polski ustawy o Budowie Portu w Gdyni.

"Upoważnia się Rząd do poczynienia niezbędnych zarządzeń celem wykonania budowy portu morskiego przy Gdyni na Pomorzu, jako portu użyteczności publicznej" - słowa art. 1 ustawy o budowie portu w Gdyni, podjętej 23 września 1922 przez Sejm RP, uznawane są za formalny początek Portu Gdynia.

W 1930 roku Tadeusz Wenda zamieszkał w nowym budynku przy ul. Waszyngtona 38 zobacz na mapie Gdyni, gdzie mieściło się również biuro Naczelnika Budowy Portu. Dwa lata później, w 1932 roku, przeniesiono tam krzyż budowniczych portu. Jak podają ustne przekazy, niejednokrotnie modlił się przy nim Tadeusz Wenda.

W roku 1939 krzyż został zniszczony przez Niemców. Gdynianie pamiętali o trudzie swoich ojców i już w latach 1945/46 postawiono w tym samym miejscu nowy krzyż. Po trudach wojny znów trzeba było budować: odtworzyć port, którego falochrony były zniszczone w 90 proc., a nabrzeża w 45 proc., nie wspominając o infrastrukturze portowej i miejskiej oraz zablokowanych wrakami i minami kanałach portowych.

Taki sam los, jak Wendę, nieco zapomnianego w Gdyni, bez należytego i godnego pomnika, spotkał krzyż budowniczych portu. Dziś strzeże on ni to park, ni to parking. W zaniedbanym otoczeniu daje niechlubne świadectwo naszej pamięci o pionierach, którzy w pocie czoła budowali i odbudowywali fundamenty dzisiejszego portu i miasta. Uchwalony nowy plan zagospodarowania przestrzennego rejonu śródmieścia Gdyni, który obejmuje tereny Dalmoru i ulicę Waszyngtona, przewiduje nową strefę prestiżu miasta z nowoczesną zabudową.

Drewniany krzyż, smagany morskim wiatrem i jesiennym deszczem, oparł się niejednej burzy, ale czy oprze się nowoczesnej zabudowie? Czy w Gdyni, tradycyjnie nowoczesnej, jest miejsce na sentymenty, pamięć o jej korzeniach i twórcach?

Mariusz Pająk jest miłośnikiem historii Gdyni, historycznym i społecznym publicystą, przy tym wieloletnim radnym miasta, a także przewodniczącym rady dzielnicy Wielki Kack.

Opinie (135) ponad 10 zablokowanych

  • Jak napisał autor "postawiono pewien szczególny krzyż, który był zwiastunem nowej, lepszej przyszłości" mamy tą lepszą przyszłość co widać spoglądając na Sea Tower i oby więcej takich wspaniałych wieżowców. Wystarczy, że w Gdańsku idą za przeszłością jedyne co tu robią to renowują stare przedwojenne kamienice i budują jakieś niepotrzebne muzea np. Bursztynu. Ciesze się, że w trójmieście jest miejsce gdzie rozwija się nowoczesna wysoka architektura, która nie ogląda się w przeszłość ale patrzy w przyszłość.

    • 2 2

  • Ciekawosteczka z młodej Gdyni (1)

    Fajny artykuł opisujący ciekawe wydarzenie historyczne młodej Gdyni.

    • 92 2

    • O pionierach? W pocie czoła?

      Co za socjalistyczna gadanina! Budowali za pieniądze, taka praca murarzy. A że o krzyż należy dbać, to inna sprawa.

      • 2 8

  • Widać, że w komentarzach ujawniły się jadowite typki: od czerwonej gwiazdy, od gwiazdy i świecznika oraz od cyrkla, kielni i (2)

    trójkąta... Możecie wylewać jad i żółć, ale Polaków nie złamiecie, nasza chrześcijańska i słowiańska tożsamość jest odporna na wasze toksyny...
    Wasze żenujące, słabowite ataki na krzyż i naszą tożsamość tylko nas uodporniają, jak szczepionka...
    :-)

    • 7 3

    • (1)

      Na szczęście katooszołomstwo twojego pokroju to gatunek stopniowo ginący

      • 0 3

      • Rozbawiłeś mnie... twoją skowyczącą bezsilnością...

        Możecie nam... wiesz co...
        ;-)))

        • 2 0

  • (1)

    Gdynia do dzisiaj jest wsiom

    • 3 9

    • Kole, tłuku ze wsi

      widziałeś ty kiedyś na oczy Słownik ortograficzny? Jest taka rzecz.

      • 2 0

  • dla nietórych.....

    symbolika, historia, pamięć to tylko słowa. Całość ich zasad życiowych widać w praktykowanej symbolice; pół litra na stole, genitalia na krzyżu i grube uda na oczach. To nie jest brak wykształcenia - to brak chęci życia na tym poziomie jaki przystoi człowiekowi.
    Dziwnie się sĸłada, ze pojęcie państwa polskiego zaczyna się od walki o krzyż i walki z krzyżem. Wiele razy wycinano krzyże w ramach buntów przeciwko całkiem czemu innemu, przeciwko ludzkiej pazerności ! W ciągu ostatnich tygodni szczególnie to widać.
    Historia MIASTA Gdyni właśnie od tego krzyża się zaczyna i choćby ten drobny fakt należy uszanować. Uchwała rządu to papier w odległej Warszawie. Krzyż to symbol tych narodzin jakie stały się faktem. Ślicznie nam wyrosło to dziecko ludzi myślących i w ogromnej masie wcale nie wykształconych, bo przecież nie wykształcenie tworzy a rozsądek.

    • 6 0

  • fajny artykuł...

    więcej takich!

    • 5 0

  • To Ja, czas do Toy To Ja :) i zmień sobie nick na "kopiuj wklej"

    • 1 2

  • Bardziej przypomina kuszę niż krzyż (1)

    Standardowa broń współczesnej marynarki?

    • 5 35

    • Był "Gdańszczanin" jest "Lublinianin"... ciekawe, ciekawe...

      Cuda, cuda natym POrtalu
      ;-)

      • 4 3

  • Bardzo dobry artykul, kolejny z reszta

    • 5 0

  • Przepraszam, ale nie mogę

    co widzę te szpetne sitałers to mnie skręca...

    • 6 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane