• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia fabryki mydła z Oliwy

Jakub Gilewicz
21 sierpnia 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
Fragment rachunku Fabryki Mydła i Sody Bruno Toercklera w Oliwie. Dokument z początku XX wieku. Fragment rachunku Fabryki Mydła i Sody Bruno Toercklera w Oliwie. Dokument z początku XX wieku.

W Polsce znane jest mydło z jeleniem, tymczasem w Oliwie przez dekady produkowano mydło z łabędziem. Historię lokalnej fabryki mydła i sody zbadał Piotr Leżyński, pasjonat historii Oliwy.



Znasz historyczne ciekawostki na temat swojej dzielnicy?

Choć łabędź ma ponad pół wieku, ma się dobrze. Płynie pośród fal na ścianie. Ścian jest łącznie sześć, a jedną z nich podzielono na trzy części. Środkową zajmuje dostojny ptak, a na dwóch bocznych odciśnięto identyczne napisy: Państwowa Fabryka Chemiczna Nr 2 Gdańsk-Oliwa.

- Mydło z wizerunkiem łabędzia było wizytówką tutejszej fabryki. I to nie tylko w czasach PRL-u, ale przede wszystkim na długo przed wojną. W Oliwie działała wtedy fabryka mydła Bruno Toerckler Seifenfabrik - wyjaśnia Piotr Leżyński, który od lat bada dzieje zakładów przemysłowych na terenie Oliwy.
Jak tłumaczy Leżyński, pierwsza fabryka mydła działała już w drugiej połowie XIX wieku w opuszczonej zajezdni tramwajowej przy dzisiejszym skrzyżowaniu Grunwaldzkiej i Pomorskiej zobacz na mapie Gdańska. Tyle że - jak przyznaje badacz - niewiele o niej wiadomo.

Kolejną fabrykę założył z kolei Bruno Toerckler. Wiedzę o produkcji mydła zdobywał na praktykach m.in. w Dreźnie, MonachiumKassel. Po czym na przełomie 1894 i 95 roku młody przedsiębiorca postanowił wybudować wytwórnię mydła w Oliwie przy Danziger Straße 13, czyli przy obecnej al. Grunwaldzkiej 497 zobacz na mapie Gdańska.

Rudowłosa kobieta i dwa łabędzie

Kostka mydła ze znakiem firmowym fabryki, czyli z łabędziem na falach. Kostka mydła ze znakiem firmowym fabryki, czyli z łabędziem na falach.
Fabryka poza mydłem produkowała również sodę, która służyła m.in. jako środek piorący. Jak ustalił Leżyński, Bruno Toerckler rozbudowywał i modernizował swoją fabrykę. Ponadto firma posiadała charakterystyczny znak towarowy.

Przeczytaj też: Opowieść o największej fabryce dawnej Oruni

- Był to wizerunek łabędzia. W 1939 roku wraz z fabryką przejęła go spółka Thomson-Pilo, która kontynuowała produkcję mydła. Z tamtych czasów pochodzi zresztą reklamowa grafika, na której można zobaczyć znak firmowy. Uśmiechnięta rudowłosa kobieta trzyma w dłoniach kolorowe opakowanie, a na nim widać właśnie dwa białe łabędzie - opowiada badacz dziejów Oliwy.
Przeczytaj również: Wspomnienie o dawnej cegielni w Bysewie

I choć po zakończeniu II wojny światowej fabryka stała się własnością państwa, łabędź przetrwał nacjonalizację. Dowodem jest choćby podłużna kostka mydła z łabędziem pośrodku jednej ze ścian prostopadłościanu.

Nowe nazwy fabryki i środki owadobójcze

Łabędź więc trwał, a zmieniały się nazwy. W 1946 roku była to Fabryka Chemiczna Nr 2, a już od połowy 1947 działała jako Fabryka Środków do Prania.

Przeczytaj także: Tu prało pół miasta. Historia przedwojennej pralni z Oruni<

- Później, bo w 1956 roku były to natomiast Gdańskie Zakłady Chemiczne. Nadal produkowały mydło z łabędziem, a od początku lat 60. wytwarzały również prezerwatywy. Później do nazwy zakładów dodano "Fregata", a następnie "Organika-Fregata" - wylicza Leżyński.
Przeczytaj też: Historia dawnego browaru we Wrzeszczu

Obecnie na terenie przedwojennej fabryki mydła i sody działa firma "Fregata". Produkuje ona m.in. środki gryzonio- i owadobójcze, a także środki ochrony roślin.

Kilkoro pracowników Państwowej Fabryki Chemicznej nr 2 w Gdańsku Oliwie. Zdjęcie z 1950 r. Kilkoro pracowników Państwowej Fabryki Chemicznej nr 2 w Gdańsku Oliwie. Zdjęcie z 1950 r.

Miejsca

Opinie (89) 6 zablokowanych

  • Dobrze się po to mydło schyla? (2)

    Ktoś próbował?

    • 4 0

    • Lepsze było innej marki, zresztą i po dziś dzień, bo wychodziło się na "jelenia" do tego na "szaro" :)

      • 1 0

    • Jacku pierwszorzednie się po nim schyla, mozesz smiało kupowac i śmigac na Zoliborek :)

      • 0 0

  • Czekolada i .. (2)

    i cukierki z Zakładów Cukierniczych " Bałtyk" To były czasy :)
    A teraz na ich miejscu nasz sklep osiedlowy "Galeria Bałtycka"

    • 4 0

    • (1)

      to sklep osiedlowy dzielnicy Wrzeszcz, a nie nasz, oliwski

      • 0 0

      • W Oliwie nie ma takiego sklepu, więc się jeździ do Wrzeszcza ;)

        • 0 0

  • Muzeum (1)

    Przydało by się Muzeum w Starej Oliwie, gdzie można by było takie cudeńka zobaczyć ...

    • 3 0

    • niby jest Kuźnia, Etnograficzne i Galeria...

      ale jest też stara zajezdnia, aż się prosi by z niej zrobić muzeum

      • 1 0

  • Kiedys Gdańsk był nowoczesnym przemysłowym miastem i rpodukowano tutaj najwyzszej jakosci towary

    znane i cenione w całej europie! Obecnie gdy zlikwidowano przemysł bo był zabardzo konkurencyjny dla zachodu mozemy sobie tylko zdjecia ogladac i sie zachwycac!!

    • 7 0

  • Ta historia zmieniła moje życie (2)

    • 38 53

    • oczywiscie iz ta historia zmienila twoje zycie poniewaz teraz wiesz ze mydlo jest do mycia ! (1)

      Perfumy Bogdanie nie zakryja przykrego zapachu twego dresu czy smrodu papieroskow. Musisz wziac ta kostke ktora masz przy umywalce i zmieszac ja z woda a potem sie namydlic ta piana .

      • 36 8

      • O cholera ...

        a ja do tej pory jak Zocha robiła mi makaron z mięchem, to mydełko na tarkę i zamiast sera brałem ...

        • 0 1

  • A to jest to mydło robione z ludzi w akademii medycznej?

    może o tym napisac....

    • 1 3

  • Biały jeleń.

    • 0 0

  • a może coś o innej fabryce mydła? (6)

    Może Onet coś napisze o fabryce mydła przy Akademii Medycznej w czasie okupacji niemieckiej w Polsce o tym fakcie opisała Z . Naukowska w Medalionach

    • 18 10

    • a po co? (2)

      zresztą nie ma dowodów na to, że w ogóle moglibyśmy mówić o fabryce...

      • 2 1

      • (1)

        Jak to nie ma? Są i to od dawna, z tym że sprawę zbagatelizowano.

        • 0 4

        • no nie ma

          kilka kostek nie świadczy o masowej produkcji w "fabryce". zresztą nawet nie wiem czy w ogóle były jakieś mydła, równie dobrze mogło to być zmyślone przez komunistyczną propagandę.
          teraz z abortowanych płodów dodają coś do kosmetyków i wam nie przeszkadza.

          • 4 2

    • Naukowska mijała się z prawdą. Badania historyków nie potwierdzają tego faktu!

      • 3 1

    • jaki onet gościu?

      co ma piernik do wiatraka?

      • 4 0

    • fabrryka mydła

      Nałkowska Marcinku NaŁkowska.

      • 3 0

  • (8)

    Ciągle opowiada Onet, jakie to fabryczki w Gdańsku byly, ale to w wiekszości nie były polskie, bo Polacy byli w okresie 20lecia międzywojennego na na marginesie, więc po co wychwalamy to co bylo niemieckie, a teraz tu jest Polska. Może wreszcie ktoś pochwali cos polskiego? Mam wrażene, że Onet faworyzyje to co delikatnie mówiąc bylo niepolskie, a inne , jakoby lepsze?

    • 29 76

    • (2)

      Polskie były koleje i podobno jeździły punktualniej niż niemieckie.

      • 15 2

      • jeśli postudiujesz życiorysy inżynierów to wyjdzie, że kolej była wytworem myśli niemieckiej

        zachwycamy się latami międzywojennymi, ale pamiętajmy że gdyby nie zaborowe uczelnie, to byłoby kiepsko. Po wojnie polscy naukowcy zamknęli się we własnym sosie i było coraz gorzej.

        • 0 2

      • Na terenie Polski i Wolnego Miasta to na pewno.

        • 5 0

    • chyba ci się portale popiep***ły

      • 5 1

    • To napisz jaka ty zalozyles firme , fabryke , co produkujesz itd . pochwal sie to poczytamy !. (1)

      Nie czekaj az ktos za ciebie cos zrobi lez opisz co ty wspanialego produkujesz. Mogles juz dawno zaczac tu produkcje mydla i kosmetykow . Tylko nie pisz ze ty akurat nie , ze nie mozesz itd . Czekamy na opis twojej wspanialej dzialalnosci bo rozumiemy iz cos fantastycznego produkujesz. Tylko nie pisz ze kiedys stocznie to i tamto itd bo to nudne. Pokaz co ty zrobiles dla kraju bo tu jest Polska teraz !!!.

      • 13 5

      • sam się pochwa

        • 4 1

    • Do ren53

      Mieszkasz w Gdańsku taka jest historia mojego miasta,musisz się z tym pogodzić ,albo wracaj w rodzinne strony.Gdańska nie zbududowano od 1945r Gdańsk ma ponad 1000lat to od 1945r istnieje,wspominamy to co zginęło,historia.

      • 17 1

    • Onet...

      Historia jest jedna, jeżeli nie była Polski to była inna, Niemiecka. A tak na marginesie kto jest właścicielem Onet-a? To też wiele może wytłumaczyć..

      • 7 4

  • niemcy są ekspertami w produkcji mydła.....

    ..warto przypomnieć jeszcze jedną fabrykę w gdańsku czyli Akademia Medyczna i fachowiec od mydła otto spanner .....

    • 3 1

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane