Czy zmiany, jakie zachodzą na terenie dawnego browaru we Wrzeszczu, wpłyną na życie wszystkich mieszkańców tej dzielnicy? - zastanawia się architekt Natalia Balcerzak.
tak, poprawi ją, dzięki nowym mieszkańcom i inwestycjom w infrastrukturę52%
tak, ale zmiana będzie mało odczuwalna dla mieszkańców15%
tak, ale wpłynie negatywnie, bo infrastruktura dzielnicy nie obsłuży nowych mieszkańców17%
nie, nie będzie miała żadnego wpływu16%
Gdański browar rozpoczął swoją działalność na początku 1873 r. Jednakże jego pierwotne zabudowania pochodzą z XVI w., kiedy to został wzniesiony na terenie majątku Kuźniczki (Kleinhammer). Dziś nazwę tę nosi park tuż obok browaru.
Zanim przystąpiono do masowej produkcji piwa, obszar ten stanowił rolno-przemysłową posiadłość z prawem do wyszynku i warzenia piwa.
Dopiero w XIX w., gdy pierwszym właścicielem przemysłowego browaru stał się Danziger Aktien Bierbrauerei (DAB), produkcja piwa rozwinęła się na dużą skalę. Rozkwit działalności datuje się na początek XX w., kiedy to do browaru napłynął znaczny kapitał, a liczba pracowników zwiększyła się.
"W owym czasie w zakładzie piwowarskim - jak pisze Katarzyna Jacobson-Kowalska w szkicu "Browar we Wrzeszczu za czasów Danziger Aktien Bierbrauerei (1871-1945) - pracuje setka ludzi, co stanowi jedną trzecią wszystkich zatrudnionych w gdańskim browarnictwie".
Koniec XIX i początek XX wieku to również rozwój browaru pod względem przestrzennym. Zaczynają powstawać obiekty, których większość przetrwała do dziś. Na obszarze browaru zlokalizowane były dwa duże obiekty produkcyjne - słodownia z piwnicami oraz warzelnia. Pod ziemią mieściła się leżakownia i fermentownia oraz piwnice wodne. Willa Dyrektora - dziś najpiękniejszy obiekt zlokalizowany na tymże terenie - również posiada piwnice, którym uroku dodają okazałe filary. Piwnice wodne połączone są bezpośrednio z piwnicą willi dyrektora i słodowni. Warto również wspomnieć o budynku bednarni, jednakże ze względu na liczne przebudowy nie wiadomo, jak pierwotnie ten wielofunkcyjny budynek przemysłowy wyglądał.
Istotnym elementem całego założenia jest przepływająca przez browar rzeka Strzyża, która w owym czasie oddzielała zabudowę parkowo-restauracyjną od przemysłowej.
W skład zabudowy towarzyszącej kompleksowi wchodzą: stajnia, myjnia beczek, kotłownia, dwie suszarnie oraz spichlerz i lodownia. We wschodniej części terenu powstają też ogólnodostępne szalety.
W tym czasie do terenu browaru zostaje doprowadzona od strony ul. Kilińskiego bocznica kolejowa. Ten postęp w rozwoju komunikacji spowoduje zwiększenie eksportu piwa.
Okres od 1910 do 1914 roku to czas licznych przebudów i reorganizacji przedsiębiorstwa. Zabiegi te znacząco wpłyną na rozwój browaru. Dzięki tym inwestycjom - jak podkreśla Jacobson-Kowalska - produkcja piwa wzrasta do 130 tysięcy hektolitrów rocznie.
Po 1918 r. w przedsiębiorstwie wybuchł pożar, który zniszczył większość budynków, w tym te, które dla produkcji piwa są niezbędne - warzelnię, słodownię, suszarnię słodu oraz willę dyrektorów technicznych. Wszystkie te obiekty zlokalizowane były w centrum browaru.
Wydarzenie to doprowadziło do kolejnego etapu rozbudowy browaru. Większość obiektów została odbudowana na pierwotnych fundamentach, wzniesiono też zupełnie nowe obiekty, w tym nową willę dyrektora i suszarnię wysłodzin. Pobudowano nową stację transformatorową i wzniesiono - co ciekawe - hangar lotniczy.
Dwa lata przed wybuchem II wojny światowej wzniesiono też - tuż przy bramie wjazdowej - budynek dyrekcji, a następnie zamieniono piwnice słodowe na schron przeciwlotniczy.
W czasie II wojny światowej browar funkcjonował, choć częściowo ograniczył produkcję piwa. Działania wojenne nie zniszczyły struktury budynków, co opisał kronikarz browaru, Jerzy Adamski:
"Działania wojenne roku 1945 w zasadzie nie naruszyły substancji browaru, poza nieznacznym uszkodzeniem dachu maszynowni i komina. Stan techniczny budowli i urządzeń browaru pozwolił na szybkie uruchomienie produkcji zaraz po kapitulacji Niemców".
Danziger Aktien Bierbrauerei zarządzał browarem do końca wojny, następnie przedsiębiorstwo przejął Skarb Państwa. W tym czasie obiekty browaru zostały rozbudowane - szczególnie budynek warzelni od strony zachodniej. W konsekwencji historyczna zachodnia elewacja zostaje zabudowana, a linia zabudowy od tej strony załamana.
Niestety, zabiegi polegające na rozbudowie browaru powodowały jego oszpecenie. Kolejno dostawiane budynki przysłaniały historyczną zabudowę.
W celu ratowania historycznej struktury browaru w 2001 r obiekt został wpisany do rejestru zabytków. W tym samym roku w browarze wstrzymano produkcję piwa. W 2006 roku właścicielem dawnego browaru stała się pomorska firma deweloperska Górski, która postanowiła zmienić przemysłowy charakter tego terenu w miejski.
Prace projektowe rozpoczęły się w 2008 r. Trzy lata później projekt koncepcyjny biura projektowego ART oraz RG Biura Inwestycyjnego z Gdańska, pod kierownictwem Wojciecha Wyki i Ryszarda Grudy został uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
Pierwszy etap to adaptacja południowej części terenu i zlokalizowanie na jego fragmencie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. W kolejnych etapach ujęto adaptację obiektów historycznych oraz budowę nowej kubatury.
Celem inwestora jest ożywienie Dolnego Wrzeszcza, stworzenie przestrzeni publicznej dla mieszkańców i turystów, licznie odwiedzających Gdańsk, szczególnie w okresie letnim. Szczególnie ważne stało się zaprojektowanie miejskiego placu oraz wkomponowanie w założenie sąsiadującego parku Kuźniczki.
Projektanci zaproponowali adaptację historycznych budynków, zlokalizowanych w centralnej części terenu na cele użyteczności publicznej.
I tak w budynku dawnej warzelni powstanie Mała Warzelnia-Mini Browar. Lokale usługowe zaprojektowane zostały również w części podziemnej Magazynu Wysłodzin i Willi Dyrektora oraz w budynku dawnej Transformatorowni.
W piwnicach Leżakowni i Fermentowni powstanie duży lokal rozrywkowy, mieszczący salę koncertową i funkcje gastronomiczne, natomiast w Piwnicach Wodnych projektanci zaproponowali salon odnowy biologicznej.
W dawnym budynku Stajni powstanie przedszkole, a w budynku dyrekcji lokale biurowe.
4
Na terenie browaru powstają już wielorodzinne budynki mieszkalne. Obiekty nowo projektowane rozwiązane są w stylu postindustrialnym z detalem architektonicznym nawiązującym do zabudowy historycznej oraz do tradycji miejsca.
Przed rozpoczęciem zmian na terenie browaru, Dolny Wrzeszcz był dzielnicą zaniedbaną i zdegradowaną przestrzennie. Wraz z rewitalizacją terenu browaru miasto przeprowadziło przebudowę ul. Wajdeloty, a inwestor przebuduje także ul. Kilińskiego oraz połączy teren browaru z placem Wybickiego.
Rewaloryzacja tych terenów niesie za sobą również kontekst ekonomiczny - wartość terenów wokół oraz lokali i mieszkań zlokalizowanych w sąsiedztwie wzrośnie. Rewitalizacja przyniesie również poprawę bezpieczeństwa na omawianym terenie.
Istnieją szanse, że projekt autorstwa pracowni ART i RG zostanie w całości zrealizowany, tworząc miejsce wartościowe i przyjazne nie tylko mieszkańcom dzielnicy, ale również mieszkańcom całego miasta oraz przybyszom z zewnątrz.
Zobacz wnętrza browaru we Wrzeszczu. Materiał archiwalny
Natalia Balcerzak - autorka jest architektem i doktorantką Politechniki Gdańskiej Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska, przygotowuje rozprawę doktorską na temat rewitalizacji historycznych obiektów pobrowarnych w Polsce na przykładzie dawnego zespołu browaru we Wrzeszczu.
Oh oh ale piękny post sponsorowany. Lecz czemu nie ma całej prawdy o browar ze? Tylko więcej czci ej gadaninny o nowych mieszkaniach na co one komu skoro ludzie walczą by żyć godnie i pracować za godne pieniądze. Niech lepiej sprząta ten syf z chodników a nie błoto piach na przemian, rozumiem żeby piach był ale to nie jest plac zabaw dla dzieci!
Zniszczyli większość budowli na których konserwator trzymał łapy samo to za siebie mówi. A w trzy dni postawić budynki da się? Da się...
9 lat
41
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-26 20:17
Browar Gdański.
Zmarnowano szansę rozgłosu Gdańska. Browar powinien produkować piwo.Przy browarze powinna powstać pijalnia piwa oraz małe obserwatorium astronomiczne im. Heweliusza oraz jego muzeum. Te obiekty przyciągnęłyby turystów a ludzie mieliby zatrudnienie.
Tadeusz
9 lat
71
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-26 20:20
nie poznaje
9 lat
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-26 23:16
po co ta historyjka ???
browaru juz niema , z każdym dniem coraz bardziej . Kazdemu niedowiarkowi polecam wycieczke na ulice Kilinskiego , przy okazji dowiemy sie poco byla pseudo rewitalizacja ul Wajdeloty
kret
9 lat
11
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-27 00:49
szkoda
Szkoda browaru. Dwa pokolenia mojej rodziny łącznie z moja mamą , babcia, wujkiem i ciocia tam pracowały. Było super miejsce. Zawsze mogłam sobie Pozwiedzać różne części browaru. Pamiętam wielkie lądzie w których produkowano piwo no i zawsze mieliśmy drożdże po fermentacjii Które Były Używane W Celach Zdrowotnych. Szkoda a mogło to miejsce się Dalej rozwijać A Tak Będą Mieszkania I Galerie.
gabi
9 lat
21
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-27 00:50
Miało być kadzie
gabi
9 lat
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-27 05:42
Krzepkie Gdańskie
Wokół gdańskiego browaru, narosła historia i sensacje. Jak można było unicestwić taki, intratny dla miasta obiekt historyczny i produkcyjny, kto za to wziął kasę i dla czego organa ścigania ni nie zrobiły. Ludzie stracili pracę, miasto etykietkę, a ja muszę pić Krzepkie z ... Olsztyna. Wniosek...wybieramy oszustów, skur...... I łapowników !!!!!!!
Franz Maurer
9 lat
20
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-27 06:28
gdański browar
Szkoda ,że nasza władza po raz kolejny pozbyła się czegoś ztaką historią i tradycją :(lepiej budować następne apartamenty i co z tego że zachowają jakieś budynki po browarze jak to już i tak nie przypomina niczym z tego co było,a pan adamowicz tylko kasę nabija sobie bo wszystko rozprzedaje......Smutne ,ale prawdziwe
GOSIA
9 lat
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-27 07:54
Piwo
Pozostało nam pić te szczochy z Żywca
Dave
9 lat
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2015-04-27 10:15
Nietrafne sformułowania w artykule
Hangar lotniczy został wybudowany na terenie ówczesnego lotniska po drugiej stronie ul. Wybickiego przez wojsko. Dopiero w dwudziestoleciu po przesunięciu lotniska, browar go zakupił na warsztaty samochodowe. Również bocznica kolejowa funkcjonowała od pierwszych lat produkcji, później modernizowana. Słodownia z samej natury składa się przede wszystkim z piwnic, więc piwnice słodowni można nazwać pleonazmem.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
