• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Historia jednego zdjęcia. Co łączy słynnego kapra i zapomniany majątek?

Jan Daniluk
7 maja 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (147)
Zdjęcie lotnicze z 1929 r. okolic dzisiejszego osiedla Zielony Trójkąt i ul. Marynarki Polskiej, na granicy Młynisk i Dolnego Wrzeszcza. Ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010. Zdjęcie lotnicze z 1929 r. okolic dzisiejszego osiedla Zielony Trójkąt i ul. Marynarki Polskiej, na granicy Młynisk i Dolnego Wrzeszcza. Ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010.

W 1929 r. wykonano serię zdjęć lotniczych Wolnego Miasta Gdańska. Są one dobrze znane, część z nich opublikowano nawet w albumie. Warto jednak do tych ujęć wracać, bo diabeł tkwi w szczegółach. Tak jak na opisywanej fotografii prezentującej okolice obecnej ul. Marynarki PolskiejMapka.



Fotografia przedstawi okolicę między dzisiejszymi Młyniskami a Dolnym Wrzeszczem, nieco na północ od obecnego węzła Kliniczna. Doskonale jest widoczna jasna smuga dzisiejszej ul. Marynarki Polskiej, a więc głównej drogi do Nowego Portu - w okresie międzywojennym Paul-Benecke-Weg. Ulica swoją nazwę zawdzięczała słynnemu gdańskiemu kaprowi, za którego sprawą do Gdańska trafił drogocenny obraz Hansa Memlinga "Sąd Ostateczny". Przebudowana została w 1929 r., choć powstała kilka lat wcześniej.

Ponad 500 lat temu Gdańsk zdobył Ponad 500 lat temu Gdańsk zdobył "Sąd Ostateczny"

Zawłaszczony patron ulicy



Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, że trasa do Nowego Portu "ukradła" nazwę innej, już istniejącej uliczce Dolnego Wrzeszcza. Odpowiadała ona fragmentowi obecnej ul. ŻywieckiejMapka i to właśnie ona nosiła miano Paula Beneckego (Pawła Benekego).

Fragment planu Gdańska z 1921 r., jeszcze bez osiedla Zielony Trójkąt. Nie ma jeszcze obecnej ul. Marynarki Polskiej, czyli głównej drogi do Nowego Portu. W górnym lewym rogu zaznaczono niewielką ulicę, która pierwotnie (do 1926 r.) miała za patrona Paula Beneckego, czyli fragment obecnej ul. Żywieckiej. Ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej.  Fragment planu Gdańska z 1921 r., jeszcze bez osiedla Zielony Trójkąt. Nie ma jeszcze obecnej ul. Marynarki Polskiej, czyli głównej drogi do Nowego Portu. W górnym lewym rogu zaznaczono niewielką ulicę, która pierwotnie (do 1926 r.) miała za patrona Paula Beneckego, czyli fragment obecnej ul. Żywieckiej. Ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej.
Fragment planu miasta z 1933 r. Doskonale widać główną drogę do Nowego Portu, a więc Paul-Benecke-Weg (z linią tramwajową zaznaczoną kolorem czerwonym). Ze zbiorów The Chicago University Library. Fragment planu miasta z 1933 r. Doskonale widać główną drogę do Nowego Portu, a więc Paul-Benecke-Weg (z linią tramwajową zaznaczoną kolorem czerwonym). Ze zbiorów The Chicago University Library.
Z powodu jednak wytyczenia nowej, kluczowej drogi do Nowego Portu władze gdańskie postanowiły nadać jej odpowiedniej rangi nazwę. Na początku czerwca 1926 r. dotychczasowa Paul-Benecke-Weg została więc przemianowana na Wolfsweg (ul. Wilczą, na zasadzie nawiązania do nieodległej Bärenweg, czyli Niedźwiedziej - obecnej ul. Adama MickiewiczaMapka), a Paul Benecke zaczął patronować trasie, która w 1945 r. stała się ul. Marynarki Polskiej.

Zielony Trójkąt miał być Kącikiem



Osiedle Zielony Trójkąt. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010. Osiedle Zielony Trójkąt. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010.
Powróćmy do omawianego zdjęcia. Po lewej od ul. Marynarki Polskiej widać fragment jednego z najbardziej charakterystycznych osiedli międzywojennego Gdańska - Zielonego Trójkąta. Tu, w przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej ulic, nazwa osiedla przetrwała do naszych czasów (choć były zakusy, by nazwać je... Kącikiem!).

Było to pierwsze tak spójne i nowe założenie urbanistyczne, które zostało oddane do użytku już w okresie Wolnego Miasta właśnie (dokładnie 26 września 1921 r.) Osiedle powstało według projektu profesora Ottona Kloeppela. Powstało łącznie 30 bliźniaczych domów, do których przylegały relatywnie duże ogrody. Część z liczących ponad 100 lat "bliźniaków" można i dziś odszukaćMapka między młodszymi od nich o ponad pół wieku blokami.

Otto Kloeppel nie lubił Otto Kloeppel nie lubił "nowomodnej" architektury. Jaki Gdańsk chciał budować?

Dwór Młyniska przetrwał do dziś



Dwór Młyniska wśród otaczającej go zieleni. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010. Dwór Młyniska wśród otaczającej go zieleni. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010.
W górnej części fotografii, ukryty w zieleni, znajduje się Dwór Młyniska. Stoi szczęśliwie do dziśMapka, obecnie siedzibę w nim ma zarząd Elektrociepłowni Wybrzeże. W momencie, kiedy wykonano zdjęcie lotnicze, w jego wnętrzach mieścił się konwikt Pallotynów - jedynego zakonu męskiego, jaki został sprowadzony do Wolnego Miasta. Kilka lat później przenieśli oni swoją siedzibę na dzisiejsze Aniołki.

Dwór Młyniska na Zielonym Trójkącie Dwór Młyniska na Zielonym Trójkącie

Fabryka zapałek działała sto lat



Fabryka zapałek na Młyniskach. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010. Fabryka zapałek na Młyniskach. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010.
Poniżej na zdjęciu widać niewielki budynek fabryki zapałek. Powstała ona najpóźniej w 1879 r. Po krótkiej przerwie ponownie uruchomiona w grudniu 1945 r., działała do 1986 r. Do początku lat 50. była jedną z sześciu fabryk Polskiego Monopolu Zapałczanego w całym kraju. Dziś w tym miejscu stoi sklep sieci LidlMapka.



Zebrał ponad 20 tys. etykiet zapałczanych Zebrał ponad 20 tys. etykiet zapałczanych

Zapomniany majątek Rejerowo



Majątek Rejerowo na planie z 1837 r. Po lewej zabudowania Nowych Szkotów (Neu Schottland), a powyżej Rejerowa - Młynisk (Schellmühl). Doskonale widać też potok Strzyży (Stries. B.) przepływający przez wsie i wpadający do Martwej Wisły. Ze zbiorów prywatnych. Majątek Rejerowo na planie z 1837 r. Po lewej zabudowania Nowych Szkotów (Neu Schottland), a powyżej Rejerowa - Młynisk (Schellmühl). Doskonale widać też potok Strzyży (Stries. B.) przepływający przez wsie i wpadający do Martwej Wisły. Ze zbiorów prywatnych.
Na końcu zostawiłem odpowiedź, czym jest ów tajemniczy majątek, zasygnalizowany w tytule niniejszego artykułu. Rejerowo (niem. Reihershof, choć wersji zapisu było kilka) to dawny majątek wydzielony z dóbr Młynisk w 1740 r. Był on zlokalizowany mniej więcej w połowie drogi między Młyniskami a traktem łączącym Gdańsk z Oliwą.

Niewiele o nim wiadomo. Nie jest znane żadne wyobrażenie, jak dokładnie wyglądał dwór ani jego najbliższa okolica (ogród) w XVIII w. czy XIX w. Podobnie mało można powiedzieć o jego kolejnych właścicielach.

Słynne przedsiębiorstwo rodziny Schnibbe



Teren dawnego Rejerowa na fragmencie planu Gdańska z 1908 r. Widać doskonale przedsiębiorstwo ogrodnicze Schibbe'ów (Gärtnerei Schnibbe), fabrykę zapałek (Zündwarenfabrik), a także granicę miasta tuż za nią. Ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej. Teren dawnego Rejerowa na fragmencie planu Gdańska z 1908 r. Widać doskonale przedsiębiorstwo ogrodnicze Schibbe'ów (Gärtnerei Schnibbe), fabrykę zapałek (Zündwarenfabrik), a także granicę miasta tuż za nią. Ze zbiorów PAN Biblioteki Gdańskiej.
W przeciwieństwie do Młynisk, które znalazły się w obrębie Gdańska dopiero w 1914 r., Rejerowo zostało włączone w granice miasta już w 1877 r. Teren majątku został administracyjnie zaliczony do Wrzeszcza, a dwór przypisany do adresu Schellmühler Weg 3-7 (obecnie rejon ul. OkrągMapka).

Od ostatniego właściciela Rejerowo zakupił Schnibbe (nie wiadomo tylko który: czy Georg Rudolf, czy może już jego syn, Georg Wilhelm).

Tak czy owak to właśnie ten drugi założył i przez wiele lat prowadził na terenie dawnego Rejerowa znaną w okolicy szkółkę drzew ozdobnych i ogrodnictwo.

Obaj panowie zresztą dali się poznać jako miłośnicy ogrodów i społeczni aktywiści. Georg Rudolf był wieloletnim przewodniczącym Towarzystwa Budowy Ogrodów, a jego syn był dyplomowanym ogrodnikiem.

Ślad Rejerowa na zdjęciu lotniczym



Dworek dawnego majątku Rejerowo. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010. Dworek dawnego majątku Rejerowo. Fragment zdjęcia ze zbiorów Instytutu Herder w Marburgu, za: W. Szymański, E. Barylewska-Szymańska, T. Urban, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego ze zbiorów Instytutu Herdera w Marburgu, Wrocław 2010.
Wspomniana zarówno fabryka zapałek, jak i późniejsze o kilka dekad osiedle Zielony Trójkąt powstały na terenach dawnego Rejerowa. W latach 20. XX w. praktycznie zatarły się wszelkie ślady po tajemniczym Rejerowie, jeśli nie liczyć... samego dworku. Wszystko wskazuje na to, że na tytułowym zdjęciu - bodaj jedyny raz, właśnie w 1929 r. - uwieczniono dawny dwór zapomnianego Rejerowa.

O autorze

autor

Jan Daniluk

- doktor historii, adiunkt na Wydziale Historycznym UG, badacz historii Gdańska w XIX i XX w., oraz historii powszechnej (1890-1945).

Opinie (147) ponad 10 zablokowanych

Wszystkie opinie

  • Gdańsk był chyba najbardziej zniszczonym.miastem Polski (15)

    Odbudowana starówka to makieta. Tak się tam czuje. Gdańsk nie ma ducha historii, jak Kraków Toruń, Wrocław, Poznań.

    • 16 38

    • Schab

      A Wrocław nie był zniszczony?A co to było.Festung Breslau ?Hehe

      • 10 1

    • Miasto (1)

      Jeszcze bardziej była zniszczona Warszawa. Jak bym miała porównać to Warszawa 90% a Gdańsk 80%. Szkoda obu miast

      • 4 3

      • Warszawka starowka zachowala sie w lepszym stanie

        • 1 9

    • Starowka?

      • 4 3

    • (4)

      Najbardziej zniszczona była Warszawa. A to co nazywasz Gdańskiem ( Starym Miastem) ma rozmiary jednej małej dzielnicy Warszawy. Ciężko nawet porównywać skalę zniszczczeń.

      • 7 4

      • Warszawa przed wojna to bylo dziadostwo i brzydka architektora same cyganskie albo zydowskie rudery (3)

        • 5 7

        • (2)

          Wikipedia podaje, że przed wojną w Warszawie mieszkało 352,6 tys. Żydów (więcej Żydów mieszkało tylko w Nowym Jorku).

          • 4 3

          • I co w związku z tym? (1)

            • 2 2

            • Polska byla zastepczym domem dla wielu

              Nacji i zydzi powinni byc za to wdzieczni.

              • 0 0

    • Za przeproszeniem, bzdury wypisujesz.

      • 1 2

    • (1)

      Od 1793 do 1945 Gdańsk nie był polskim miastem.

      • 4 2

      • I dalej nie jest zgodnie z międzynarodowymi standardami.

        • 1 1

    • To nie było polskie miasto. (1)

      • 2 3

      • Bylo. Nie bralbym epizodu niemieckiego na powaznie-

        Ktos kto budowal obozy zaglady nie moze byc nigdy brany pod uwage a juz napewno serio.

        • 0 0

    • To nie patrz na kamienice tylko na ich fundamenty. Poczujesz duch przeszłości.

      • 0 0

  • Opinia wyróżniona

    (7)

    Wspaniała historia na niedzielny poranek.Widać kawał włożonej roboty.

    • 96 12

    • Jak ja ci współczuję, wszyscy dzisiaj na grillu przy pięknej pogodzie, a ty w klitce w Zieleniaku komentarze musisz klepać. (5)

      • 9 7

      • (4)

        Bzdura już 130 km na motocyklu zrobione,zaraz spacer i Rodos.

        • 6 7

        • Na twoje teksty to się dzieci z przedszkola nie nabierają. (3)

          Siedź w tej swojej klitce, klep komentarze i myśl dalej - jestem wygrywem.
          A my przy karkóweczce z grilla, z zimnym piwkiem w ręku mamy ubaw z takiego przegrywa.

          • 6 8

          • (2)

            Taki pasjonujący był ten grill że musiałeś poświęcić tak wyśmienita zabawę na siedzenie w komentarzach na tym portalu ?

            • 7 1

            • I do tego alkoholik

              O 11 stej z piwem w ręku już

              • 1 1

            • Zupełnie jak i gy

              • 0 0

    • czytane o epizodzie niemieckim to jak czytac psychologie masowego mordercy.

      • 0 1

  • Jakie wzruszające i jaka sprawiedliwość dziejowa (4)

    Kiedyś niemiecka fabryka a dzisiaj niemiecki market.

    • 28 5

    • Dzięki naszemu Wspaniałemu Rządowi Gdańsk się rozwija

      • 2 7

    • Ogólnie tu były Niemcy. (1)

      • 2 2

      • W tak zwanym epiOdzie niemieckim

        Bo kto normalny buduje obozy smierci.

        • 0 0

    • Za 50 lat polskie centrum

      Chinsko-polskie. Kto wie.

      • 0 0

  • Patrząc na te zdjęcia widać Ogrom pracy (42)

    Wykonanej przez PRL.
    Przy dzisiejszych bezdarnych władzach popisu w najlepszym wypadku rosły tam ziemniaki ale i tego nie można być pewnym

    • 46 73

    • Miasto (1)

      Zgadzam się z tobą całkowicie. Jaki był nie był ten PRL naprawdę odbudowali bardzo dużo. Teraz by była masakra. Przetarg na to na tamto opóźnienia itp. kiedyś na to nie patrzyli . Budowali.

      • 25 16

      • Decyzja i budujemy!

        Tak to wygląda obecnie u Łukaszenki. A nie jakieś projekty, budżety, przetargi...

        • 16 7

    • (9)

      W latach 1937-39 wybudowano dziesiątki zakładów COP. Ile dzisiaj by budowano taki okręg przemysłowy?

      • 14 6

      • Za PO 20 lat (8)

        Za PiS 3 lata.

        • 17 37

        • Joooo.. (6)

          Mamy przekop przez który nie przepłyną kontenerowce, lotnisko z którego nie latają samoloty i centralny port komunikacyjny na którym rośnie trawa. Sukcesy PiSu pełną gębą.

          • 36 15

          • Niewiele (5)

            osób wie dlaczego trzeba było robić przekop przez mierzeję. Ano dlatego , że pan R.Sikorski jako min. ON odtajnił dokumenty układu warszawskiego objęte klauzulami tajności do 2025 roku wg umów międzyrządowych PRL-ZSRR.
            W reperkusji na to Rosjanie wycofali się z umowy międzyrządowej pomiędzy PRL i ZSRR z 1946 roku o swobodnym przepływie przez Cieśninę Pilawską. Głupota lub sprzedajność kosztuje krocie. Szkoda tylko , że nie p. Sikorskiego i jego mocodawców.

            • 15 14

            • (3)

              Sikorski wiele razy już skompromitował się. Ciekawe czy PO nadal widzi go jako szefa MSZ?

              • 16 14

              • Sikorski ma ryj jak ten znany malarz z Austrii (2)

                • 10 11

              • Pokaż swój, ocenimy do kogoś podobny.

                • 12 7

              • Zgadzam się! Nos Radzia Sikorskiego - to idealnie nos Adolfa Ha.!

                • 0 2

            • i te 3 statki dziennie o zanurzeniu do 4m nie mogły przepłynąć przez Cieśninię Pilawską

              Przy tych 1,9m zanurzenia obecnie w porcie Elbląg to by dopiero był biznes. Myślę, że przez ten czas straciliśmy całe 2137 gr.

              • 10 7

        • na marsie. 3 lata to by kase brali i dalej by było pole :):):):)

          • 0 1

    • Okupacja rosyjska 194-1989 zwana przez komunistów PRLem zniszczyła prawie wszystko. (12)

      Szczęściem niektórych budynków było to że rusek tam zamieszkał. Wtedy ocalał. Dziś robią to samo na Ukrainie

      • 19 12

      • (3)

        A idź z tą prymitywną propagandą, kto już dziś to łyka. Ludzie sami widzą, myślą i ani IIRP, a tym bardziej obecna III nie wytrzymują konkurencji z PRL.

        • 11 24

        • w II RP nie miales szans na mieszkanie. w iii rp masz szance na 90 lat kredytu lub 45 we dwoje. W PRL (2)

          dawali meszkanie wielodzietnym bez pytania. To jest tajemnica PRL i jego 40 milionow Polkow.

          • 10 11

          • (1)

            taa - po 20 latach czekania.. PRL to ty widziałeś na starych kronikach filmowych.

            • 7 2

            • dziś jak nie masz pieniędzy to i 100 lat możesz czekać i nie dostaniesz mieszkania.

              • 1 2

      • Jak (1)

        okupacja? Wtedy Ruscy płacili za postój w bazach na terenie PRL. Teraz to mu płacimy za postój jankesów i jeszcze w ty...ek ich całujemy, żeby chcieli to być. Uzbrojenie kupowaliśmy wtedy u Ryskich - teraz u jankesów. Mieliśmy w miarę tanią ropę i gaz za węgiel, produkty spożywcze i statki. Wydobywaliśmy 200 mln ton węgla rocznie. A teraz co mamy? Ani jednego statku handlowego od polska banderą. Nawet nowy gazowiec "Lech Kaczyński" ma port macierzysty ...Marsylia!
        Węgiel sprowadzamy z całego świata. Za gaz płacimy 4-5 x więcej niż za ruski. Lotos sprzedaliśmy Arabom za bezcen. O stoczniach produkcyjnych już nawet nie wspominam. 30 % sieci kolejowych zlikwidowanych i rozkradzionych.
        Kilka tysięcy fabryk i zakładów bezpowrotnie zlikwidowanych. lasy są wycinane bardziej niż przez Niemców za okupacji. Przyrost naturalny ujemny. Szkoły i system nauczania - pożal się bożę. Tylko sukienkowi mają się lepiej bo maja znacznie więcej nieruchomości i ziemi niż w II RP ( powierzchnia II RP-388 tys. km2 a teraz III RP 312 tys. km2). Są największym beneficjentem dopłat EU dla ...rolników w III RP ! Płacimy im ZUS-y , zwolnieni są od podatków, praktycznie nietykalni w iii rp. kiedyś uczyli mnie o wielkiej Emigracji Polaków w XiX wieku. Zastanawiam sie jak zatem nazwać emigrację a raczej exodus Polaków z III RP?
        Jedyne co jest lepsze od PRL-owskich do drogi.
        w iii rp nawet NBP tylko w mniej od 50% jest polski !

        • 6 20

        • Płacili?

          Weź, tak mówił polityczny na spotkaniach

          • 16 0

      • (4)

        Okupacja rosyjska? Wtedy było ZSRR.
        Pamiętasz Północną Grupę Wojsk Armii Radzieckiej stacjonującej na terytorium Polski w latach 1945-1993?

        Na dzień 1 stycznia 1989 stan PGW przedstawiał się następująco (oficjalne dane radzieckie):

        - stan osobowy: 59 053 żołnierzy, w tym 11597 oficerów, 6823 chorążych, 40633 podoficerów i szeregowych, 39995 członków rodzin.

        Wszystkie narody ZSRR służyły w Armii Radzieckiej. Nie tylko Rosjanie, ale też Ukraińcy, Białorusini, Gruzini, ludy azjatyckie.

        • 4 4

        • Stalin był Osetynczykiem, do tego pryszczaty ryj miał (3)

          • 2 0

          • (2)

            Jeden ****. Po prostu sowiecki człowiek.

            Sowieci to obywatele (byłego już) ZSRR.

            • 6 0

            • dla mnie zawsze była i będzie to zwyczajnie azjatycka dzicz (1)

              • 4 0

              • to chyba byla najbardziej wlasciwa odpowiedz na to co wyprawiali zezwierzeceni niemcy w obozach pracy i zaglady.

                • 0 0

      • tak sie dziwnie sklada ze, polakow bylo wtedy 40 milionoww a teraz dobijamy do 25?

        mamy tylko madrali politykow.

        • 1 1

    • (8)

      Przede wszystkim to nie PRL wykonał pracę - tylko ludzie, niekoniecznie ten PRL popierający. Ponadto - z uwagi na niewydolny system gospodarczy czy nieporadność ówczesnych władz - odbudowa trwała bardzo długo. Wystarczy przypomnieć sobie Gdańsk końca lat 80-tych, w którym ślady wojenne były nadal nieźle widoczne. Ruiny można było wtedy spotkać nawet w samym Głównym Mieście.

      • 18 9

      • Zgadza sie tylko ze ale o odbudowie zdecydowano w PRLu tamte władze i tego dokonały

        • 8 7

      • Wiadomo różczki nie było, ale teraz dekadami czeka się na windę. A idbudować niczego nie potrafią, tylko ziemię wyprzedają.

        • 7 8

      • PRL to okres sowieckiej okupacji Polski (4)

        Nigdy więcej ruskich w Polsce.

        • 10 3

        • zawsze masz jakiegoś (2)

          pana...

          • 2 5

          • (1)

            Polak na zagrodzie równy wojewodzie

            • 0 0

            • Starosta na zagrodzie jak prezydent w PO

              • 2 2

        • 1945 - 1989 okupacja ruska w Polsce

          • 5 2

      • bardzo długo?

        Jako tako odbudowano w 15lat w warunkach gospodarki wojennej...
        Potem było 10 lat gomułkowskiej smuty i 5 lat gierkowskiego karnawału.

        Co zrobiono w 40 lat "nowej Polski"?
        Zrobiono drogi... Tylko dlatego, że UE była tym zainteresowana.

        • 4 7

    • POwcy obecnie bardziel komunistyczni niz nowa lewica nic by nie zrobili bo pieniedzy niema i nie bedzie! (4)

      Jak to mawiał Donbald jak ktos wie gdzie te miliardy są ukryte to niech mi powie .Pisowce mu mu powiedzieli a jak wygrali to je wykorzystali !!

      • 11 14

      • Więc twierdzisz, że pieniądze były i są?

        To po co trzydzieści pięć nowych podatków zwanych dla niepoznaki opłatami i daninami? Skąd rekordowa inflacja i wysokie ceny towarów i usług? Skąd wysokie ceny paliwa, węgla, gazu, energii elektrycznej przy niskich cenach surowców na giełdach światowych?

        • 14 7

      • PIS to, moim zdaniem, jedyna opcja (1)

        Opozycyjni politycy już kilka razy mówili że zakupy takiej ilości broni są niepotrzebne a to samo mówią niektórzy byli wojskowi z czasów rządów opozycji. Tylko bez zmian i zakupów będziemy bezbronni a wtedy nawet NATO nie pomoże.

        • 7 8

        • Maciora skasował dopięty przetarg na kilkadziesiąt caracali.

          Obiecał w zamian setki black-hawków.
          A on jak coś obiecuje, to obiecuje!

          • 5 2

      • Rosyjscy komuniści z list PO dostali się do Europarlamentu

        Dziękujemy szwabom z PO

        • 5 6

    • Masz racje

      W prl dużo zbodowano. Tylko 40 lat a kraj się przeobraził

      • 7 7

    • mtrzaac na zglicza gdaanskaa to trudno uwierzyk jakie ogromne kosty w ludich i mjtku Polcy poniesli by wyrugowc (1)

      nazistowskie zdurnienie niemieckiego narodu. Coz Polacy maja teraz spokoj i moga rosnac na potezny i bogaty kraj i to sie dzieje pomimo sporow to tu a to tam. Wektor korzysci jest pozytywny.

      • 3 5

      • Durniów nad Wisła nigdy nie brakowało.

        • 3 0

  • Schab (2)

    Ciekawe ma Pan niektóre artykuły Szanowny Panie Daniluk.Zastanawiam się czy Pan jako historyk mógłby napisać coś o Gdańsku ,okolicach Gdańska z Okresu XIX.w?Też bardzo lubię historię Gdańska ,Prus.Znam ją z różnych źródeł historycznych oraz przekazów rodzinnych .
    Ja jako pasjonat historii sporo czasu poświęciłem na znalezienie w różnych źródłach wkładu Polaków powiedzmy od X wieku na rozwój regionu do 1945r.
    Jest Pan Doktorem Historii więc może ma Pan jakieś konkrety dotyczące zabudowy ,kultury ?
    Chętnie bym przeczytał w niedzielny poranek takie nowiny .

    • 9 3

    • Brak historycznych doniesień o jakimkolwiek wkładzie. Tylko wynosili

      • 0 1

    • On nie jest historykim prosze Pana. On jest

      Czytelnikiem MorgenPost z 41 a to duza roznica.

      • 0 0

  • St.Gdańsk (1)

    B.Dobry artykuł,hociaż nie jestem z Gdańska lubię czytać takie artykuły o tym mieście. To jest pretekst do zobaczenia tego na żywo mała wycieczka.

    • 12 1

    • Stuthoff to dla tego historyka

      Lekkie wiezienie. Uwazaj co czytasz Szanowny Panie bo wiedza tego pana to Morgen Post z 41.

      • 0 0

  • Zielony Trójkąt = Zielonka! (2)

    Zielonka - Zawsze Wierna Lechii!!

    • 9 10

    • Tylko Gdynia i ukochaną Chylonia

      • 0 1

    • A my swoje leeeechia gdansk buahaaaa

      • 2 0

  • Zakon

    Chyba raczej pallotyni, panie doktorze.

    • 5 0

  • Gdańsk powinien być znowu niemiecki (9)

    Wg ostatnich badań chce tego 70 procent mieszkańców

    • 10 34

    • Raczej, jako niepodległy kraj!

      • 1 4

    • Może będzie (3)

      bo wg znawców historii został oddany Polsce pod zarząd na ...50 lat. Senat W.M. Gdańska działa nieprzerwanie od 1945 roku w Berlinie.

      • 2 9

      • A polska niema z niemcami podpisanego rozejmu (1)

        • 2 1

        • Jest za to akt kapitulacji z 1939.

          • 1 1

      • Gdańsk na 50 lat?

        Układ Jałtanski miał obowiązywać 50 lat, dlatego wojska rosyjskie musialy opuścić Europę Wschodnią do 1994 roku. Więc Okragly Stół był szopką.

        • 0 0

    • Genau! (1)

      • 0 3

      • Cześć Donald.

        • 2 2

    • Niemiecki ? Gdańsk jako miasto cesarstwa niemieckiego był od lat siedemdziesiątych 19w do 1918r.

      Raptem niecałe 50 lat. Przedtem był miasem pruskim, wolnym-francuskim (1807-1814), pruskim (1793-1807) i miastem przynależnym do Rzeczpospolitej. Można wspomnieć jeszcze o około stuletnim panowaniu Krzyżaków, więc jak widać niemieckość Gdańska jest co najmniej problematyczna. Fakem jest, że w Gdańsku posługiwano się powszechnie językiem będacym mieszanką językow skandynawskich, niderlandzkich i innych w tym głónie niemieckim. Był to język handlowy używany np. również w Krakowie (wójt Albrecht) i na dworze królewskim.

      • 6 0

    • chyba morgenpost czytasz z 39' Epizod niemiecki - jest teraz i na wieki na kartach historii

      i dzieki ci panie boze za to.

      • 0 1

  • (1)

    Uwielbiam takie artykuły i dziękuję bardzo za kolejny.

    • 11 2

    • kup sobie morgenpost z41' tam takich ckliwych historyjek mordercow pelno.

      • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane