Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Odwiedził to miejsce po 80 latach. Zostawił list w skrzynce i zdjęcia

Aleksandra Nietopiel
18 listopada 2023, godz. 09:00 
Opinie (141)
2
  • Nenkau, dworek od ul. Jasieńskiej.
  • Nenkau, widok na dworek z parku dworskiego.

Nenkau, dworek od ul. Jasieńskiej.

archiwum rodzinne Hansa Rebera

- Całkiem dobrze pamiętam, jak wyglądał dwór w środku. W tamtych czasach przed wejściem nie było ganku. Pasuje on teraz estetycznie jak pięść do oka. (...) Szczególnie ciekawie było na strychu. Znalazłem tam gramofon i kilka płyt. Tak dawny dwór w Jasieniu opisał potomek właścicieli Hans Reber. Odwiedził to miejsce po prawie 80 latach. Swoimi wspomnieniami podzielił się z Magdaleną Nowicką, mieszkanką Jasienia i autorką książki o historii dzielnicy.



Czy wiedziałe(a)ś o istnieniu dworu w Jasieniu?

Zabytkowy dwór, a raczej jego fragmenty, z założeniem parkowym przy ul. Zwierzynieckiej, Mapkabył niegdyś najważniejszym miejscem dawnego Nenkau, czyli dzisiejszego Jasienia.

Dwór z folwarkiem zamienił się po wojnie w siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej, potem była tam przychodnia, a dzisiaj niższa cześć zabudowy jest zamieszkana. Wyższa nie ma lokatorów i niszczeje.

Zespół dworsko-pałacowy obecnie zajmuje powierzchnię ok. 2 ha. Zachowany budynek dworu jest murowany z cegły i pochodzi z I połowy XIX wieku.

Historia dworu w Jasieniu Historia dworu w Jasieniu

Wizyta i wspomnienia spisane w liście



Do potomka właścicieli dworku, wnuka Brunona i Elsy d'Heureuse, którzy mieszkali tam do końca wojny, napisała autorka książki o Jasieniu Magdalena Nowicka.

Zaczęło się od pozostawionej we wrześniu 2021 r. odręcznie napisanej kartki wrzuconej do skrzynki na listy przy dworku dla obecnych właścicieli. Informację zostawił Hans Reber - przedstawiając się i przekazując zdjęcia i kontakt. A do Gdańska udał się za namową syna, z którym przebywał na wakacjach w Ustce. Skorzystali wiec z okazji i odbyli podróż sentymentalną do Jasienia.

Notatka zostawiona przez Hansa Rebera współczesnym mieszkańcom dworu. Notatka zostawiona przez Hansa Rebera współczesnym mieszkańcom dworu.

Notatka zostawiona przez Hansa Rebera współczesnym mieszkańcom dworu.

mat. dzięki p. M. Nowickiej

Notatka ze zdjęciami trafiła do Magdaleny Nowickiej, która wysłała do Hansa Rebera list i książkę. Ten w odpowiedzi napisał o wielkiej niespodziance, jaką sprawiło mu zainteresowanie losami byłych gospodarzy dworu w Nenkau, dosłał też fotografie. Przywołał w pamięci wygląd dworu i osoby z nim związane.

On sam - Hans Reber - urodził się w 1935 r. we Wrzeszczu. Ostatni raz w Nenkau (przed wizytą w 2021 r.) był w 1943 r. Wychowywał się 1,2 tys. km od Gdańska, w południowo-zachodnich Niemczech.

- Ale bywałem regularnie w Nenkau na Boże Narodzenie, podczas Wielkanocy i w czasie letnich wakacji. Nawet jeśli podczas ostatniej wizyty miałem zaledwie 8 lat, to dobrze pamiętam szczegóły z czasów dzieciństwa - wspomina Reber.

Dobrze pamiętam ten dwór



Z listu wynika, że dość dobrze zapamiętał dwór sprzed prawie ośmiu dekad. Choć dzisiaj to już nie to samo miejsce, podobnie jak droga tam prowadząca od strony Emaus.

- Na próżno szukałem po prawej stronie skrzyżowania starej kuźni pana Klepscha (Dziś Zwierzyniecka 2 i budynek mieszkalny) (...) Po kilkuset metrach po prawej stronie przy obecnie brukowanej ulicy (Zwierzynieckiej) znajdował się staw, w którym kiedyś koniom pozwalano się schłodzić po skończonej pracy. Niestety znajdował się tam tylko duży dół, prawdopodobnie glinianka, i staw trudno było rozpoznać - czytamy w liście.
Sam dwór przywołany w jego pamięci wygląda tak:

- W tamtych czasach przed wejściem nie było kubicznego ganku. Pasuje on teraz estetycznie jak pięść do oka. Dobudówka garażu po prawej stronie również wówczas nie istniała. Samochód dziadka stał w lewej części dużego budynku stajni - pisze.
Nenkau, Else z wnukiem Nenkau, Else z wnukiem

Nenkau, Else z wnukiem

archiwum rodzinne Hansa Rebera

W prawej, wyższej części domu, tuż za wejściem, znajdowało się wejście do pokoju dziadka, w którym zawsze unosił się zapach dymu cygarowego, dalej na prawo był pokój babci, a za obydwoma, połączona drzwiami, duża jadalnia ze schodami do ogrodu. Między pokojem dziadka a jadalnią znajdowały się, jak sądzę, schody na piętro. Tam było duże pomieszczenie, w którym zimą suszono pranie i z którego wychodziło się co najmniej do jeszcze jednego pokoju.

Na lewo od wejścia, w odnowionej części domu, znajdowały się sypialnie dziadków. Ilekroć ich odwiedzałem, miałem pokój po lewej stronie szczytu pod dachem. Na lewo znajdowała się łazienka.

Centralny zbiornik na wodę również był na górze budynku - nie było wówczas publicznego zaopatrzenia w wodę pitną. Wieczorem włączano pompę, która pracowała aż do napełnienia zbiornika.

Katalog.trojmiasto.pl - Sprawdź, czy koło ciebie nie ma interesujących zabytków

więcej

"Szczególnie ciekawie było na strychu"



- Tam znalazłem stary gramofon z tubą i kilka płyt. Gdy już udało mi się ustawić igłę we właściwy rowek, zabrzmiała cudowna muzyka: męski głos i chór. Ponieważ nie umiałem przeczytać, co było na płycie, nie wiedziałem, co to jest za utwór. Wiele lat później uczestniczyłem w przedstawieniu "Czarodziejski flet" Mozarta. Kiedy zaśpiewał Sarastro i dołączył chór, fragment ten wydał mi się bardzo znajomy i powoli uświadomiłem sobie, że właśnie to słyszałem na strychu u dziadka.

Nenkau, park dworski Nenkau, park dworski

Nenkau, park dworski

archiwum rodzinne Hansa Rebera

Kuchnia i spiżarnia znajdowały się w piwnicy po lewej stronie. W tamtych czasach gotowano na piecu, którego ogień rzadko wygasał. Ponieważ wówczas nie było elektrycznych lodówek, do chłodzenia używano lodu wybieranego zimą ze stawu. Lód przechowywano w stosie pod drzewami, w pobliżu miejsca, w którym obecnie znajduje się dobudówka garażu. Babcia z tego lodu ze stawu potrafiła zrobić nawet pyszne lody.

Wspomnienia dawnych mieszkańców Nenkau



Hans Reber wraca także we wspomnieniach do osób, które zapamiętał z czasów dzieciństwa. To miedzy innymi kowal Heins Klepsch, syn starych Klepschów z Nenkau. W latach 50. zjawił się u rodziców Hansa w Kaiserlautern, gdzie prawdopodobnie znalazł pracę.

- Byłem też w kuźni w Nenkau i patrzyłem, jak jeden z koni dziadka dostawał nowe buty. Frau Klepsch do dziś dobrze pamiętam, bo mówiła pięknym, bogatym i nieco twardym dialektem gdańskim jeżyka niemieckiego - wspomina Reber.

..oraz losy swoich dziadków



Bruno Werner Hermann d'Heureuse urodził się w Niderlandin, niedaleko Berlina, a Else d'Heureuse z domu Schonermark pochodziła z gospodarstwa rolnego na Pomorzu.

Ruiny Trójmiasta: Dwór Rębowo Ruiny Trójmiasta: Dwór Rębowo

- Bruno był potomkiem protestanckiej rodziny hugenotów, która w XVI wieku musiała uciekać z Francji ze względu na wiarę. Hugenoci osiedlili się w kilku regionach Niemiec, a gałąź rodu d'Heureuse w okolicach Berlina ok. 1850 r.
Dziadek autora listu - Bruno Werner Hermann d'Heureuse Dziadek autora listu - Bruno Werner Hermann d'Heureuse

Dziadek autora listu - Bruno Werner Hermann d'Heureuse

archiwum rodzinne Hansa Rebera

Jeszcze przed ślubem, w 1914 r., Bruno był dzierżawcą majątku Lissau [Lisewo - dop. red.], położonego na południe od Gdańska. Trudności ekonomiczne zmusiły go pod koniec lat 20. lub na początku lat 30. do porzucenia działalności rolniczej w Lissau i kupienia znacznie mniejszej posiadłości (tzw. resztówki) w Nenkau.

Ponieważ powierzchnia kupionego gospodarstwa wynosiła zaledwie 120 akrów (30 ha), dziadek Bruno został zmuszony podjąć pracę w Danziger Viehverwertung [Gdańska Rzeźnia Miejska, później Zakłady Mięsne w Gdańsku - dop. red.]. Nazwę tej firmy usłyszałem po wojnie od mojej mamy. Było jasne, że w tym czasie duża rodzina, mająca zaledwie 30 ha ubogiej, piaszczystej gleby, nie mogła się utrzymać bez dodatkowego źródła pieniędzy, mimo że gospodarka wojenna, inaczej niż wcześniej w Lissau, potrzebowała tego rolnictwa.
Do czasu ucieczki dziadkowie Hansa byli właścicielami resztówki majątku w Nenkau przez niecałe 20 lat.

Else na schodach dworku od strony ul. Jasieńskiej Else na schodach dworku od strony ul. Jasieńskiej

Else na schodach dworku od strony ul. Jasieńskiej

archiwum rodzinne Hansa Rebera

Po ucieczce z Nenkau z pomocą najmłodszej córki d'Heureusowie przedostali się w okolice Eberswalde (na terenie dzisiejszej Brandenburgii). Do śmierci Brunona mieszkali w Meyenburgu, niedaleko miejsca jego urodzenia dziadka. Elsa udała się do kościelnego domu starców w Eberswalde, prowadzonego przez córkę Esti.

Dziadkowie mieli szóstkę dzieci:

  • Helga, 1915-2010 (moja matka; mieszkała w Kaiserslautern)
  • Irmgard, 1917-1997 (niezamężna; mieszkała w Augsburgu)
  • Gerda, 1918-1999 (mężatka, mieszkała w Lubece)
  • Gerhard, 1921-? (jako żołnierz zaginiony pod Stalingradem)
  • Peddy, 1923-1987 (wojnę przeżył dzięki polio [choroba Heinego-Medina - dop. red.]; ożenił się w Bielefeld)
  • Esti, 1925-2001 (niezamężna; jako jedyna mieszkała w ówczesnym NRD)


Artykuł powstał dzięki uprzejmości p. Magdaleny Nowickiej, która przekazała nam list od Hansa Rebera oraz zdjęcia z jego rodzinnego archiwum.

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (141) ponad 20 zablokowanych

  • 2023-11-18 09:02

    (3)

    Piękna historia Panie Hansie!Tak jak wysiedlano tysiące Niemców i Prusów,tak i Polaków z kresów.Na szczęście to już nigdy nie wróci.

    Dr Svencjusz

    5 miesięcy

    • 62 28

    • 2023-11-18 09:17

      czujesz ze, Polacy z ta jego historia nie maja nic wspolnego. Zamiast dziadej ubierac sie w mundor wermachtowca powinien

      cwiczyc ruch opru to moze dalej by mieszkal w chacie.

      e4

      5 miesięcy

      • 10 16

    • 2023-11-18 09:59

      (1)

      Duzo Prusow zostalo. Polacy wysiedli Mazurow, ktorzy wytrzymali z Niemcem 800 lat, a Polacy ich wyrugowali w 30 lat.

      5 miesięcy

      • 10 10

      • 2023-11-18 11:45

        Tak, a Niemcy wroochali.

        5 miesięcy

        • 6 1

  • 2023-11-18 09:05

    Ciekawy temat na sobotni poranek :))))))))))))))))))) (1)

    kulawy z Nowogrodzkiej i jego banda trzymają się mocno

    5 miesięcy

    • 30 39

    • 2023-11-18 10:29

      Powinni też napisać o zapomnianym dworku w Ochącinie, ma ciekawą historię.

      5 miesięcy

      • 2 0

  • 2023-11-18 09:10

    a w czasie wojny wszyscy wesoło grali w orkiestrze wojskowej (4)

    i nikt nie nosił karabinu, całkiem sympatyczne te szwabiny

    5 miesięcy

    • 76 37

    • 2023-11-18 09:22

      dobrzy i życzliwi Niemcy .... ?

      "a w czasie wojny wszyscy wesoło grali w orkiestrze wojskowej" i Ci wesoli niemcy uslyszeli o zbrodniach w Piaśnicy wykonanej przez jakiś hitlerowców od Polaków po wojnie 8-( . Taką to teraz historię "się tworzy"

      ex Danziger

      5 miesięcy

      • 29 6

    • 2023-11-18 09:28

      i trzeba dodac ze w czasie wojny byl kierowca - to bardzo neutralne. (1)

      e4

      5 miesięcy

      • 20 3

      • 2023-11-18 10:44

        O kim wy piszecie?

        O dziadku, który podczas wojny był już prawie emerytem i pracował w zakładach miejskich, o jego synach, z których jeden zginął pod Stalingradem, a drugi miał polio więc go nie wzięli do wojska, czy o wnuku, który miał 10 lat gdy kończyła się wojna?

        5 miesięcy

        • 19 12

    • 2023-11-18 13:53

      Mowisz o dziadku Tarczynskiego z I Brygady SDwietokrzyskiej NSZ? Ci, co prawda nie mieli orkiestry, ale głownie zajmowali się "przepisywaniem majątków od jednych Polaków do innych Polaków".

      5 miesięcy

      • 6 7

  • 2023-11-18 09:14

    No tak, jakby nie było Gdańsk nie należał do Polski a do Niemiaszków (12)

    5 miesięcy

    • 30 87

    • 2023-11-18 09:22

      Wolne Miasto Gdańsk coś ci mówi ? :)))))))))))))))))))))))))) (9)

      Historycznie częściej do Niemców niż Polaków ale teraz Gdańsk jest nasz :)))))))))))))))))))))

      kulawy z Nowogrodzkiej i jego banda trzymają się mocno

      5 miesięcy

      • 19 15

      • 2023-11-18 09:44

        (2)

        "Według spisu narodowego z 1910, na terenach przyszłego Wolnego Miasta stosunki ludnościowe układały się następująco: 10,9 tys. mieszkańców podało język polski lub kaszubski jako ojczysty, co stanowiło 3,4% ogółu."

        Tyle w temacie "zawsze polskiego Gdańska" i okolicznych terenów.

        5 miesięcy

        • 25 8

        • 2023-11-18 11:49

          wg spisu z 1410 to niemcy chodzili tylko wieczorem i w duzych grupach

          teroryzujac ludnosc miejscowa.

          r4

          5 miesięcy

          • 6 5

        • 2023-11-19 09:39

          Poczytaj historię Gdańska i dowiedz się jakie nacje tu żyły, a dowiesz się że więcej niż dwie.

          5 miesięcy

          • 4 0

      • 2023-11-18 09:45

        Niema to jak ruski trol che jak zawsze wypowiadac sie oczym oczym niema pojecia twoi potomkowie ruska patologia jak ty (4)

        spaliła Gdańsk doszczętnie ,ale sie zgadza Gdańsk obecnie jest praktycznie ruski to tutaj była ruska agentura i to tutaj Putek ma najwieksze POparcie

        5 miesięcy

        • 10 32

        • 2023-11-18 10:17

          (1)

          d**il

          5 miesięcy

          • 10 6

          • 2023-11-18 21:41

            ta niemiecka bajka o plonacym gdansku. Armia Czerona izolowala wszystkie miasta

            od kolobrzegu na wschod. Herszt tej bandy wermchtu dostal dwa listy o poddanie miasta ale wybral walke a sam uciekl noca jachtem. I Armia Wojska Polskiego nie czekala po tym co widziala w Warszawie, Smolensku, tysiacach polskich wiosech - ten ogien planacych niemieckich bud oczyszczal- nieprawdaz? a na pamiatke tych piekelnych czasow stoi czolg na aleji zwyciestwa - czolg plk. Miazgi.

            e4

            5 miesięcy

            • 0 6

        • 2023-11-18 10:43

          A to skąd przybyli twoi przodkowie potomku bosych antków ?

          666

          5 miesięcy

          • 10 6

        • 2023-11-18 11:46

          poluzuj czapeczkę

          5 miesięcy

          • 4 1

      • 2023-11-18 10:38

        Niedługo.

        5 miesięcy

        • 0 2

    • 2023-11-19 11:08

      Doucz się (1)

      Gdańsk od zawsze był wielokulturowy.Nie niemiecki.

      Magda

      5 miesięcy

      • 1 0

      • 2023-11-19 15:17

        ja, ja!

        5 miesięcy

        • 0 0

  • 2023-11-18 09:15

    skromnie, nie podal jednostki wermachtu i gdzie stacjonowal. (4)

    e4

    5 miesięcy

    • 53 32

    • 2023-11-18 09:47

      Biduńka (2)

      W Piasnicy,a potem w kurorcie Stutthoff.A wogule byl w harcerstwie zwanym ss,buaaahahaha

      Rammestein

      5 miesięcy

      • 12 10

      • 2023-11-18 15:52

        No!! Z wieżyczki łowił ryby na wędę

        5 miesięcy

        • 3 3

      • 2023-11-19 10:30

        "Wogule"?! to ma być język polski? Gdzie się go uczyłeś, w Spierdłopierdowsku?

        5 miesięcy

        • 3 0

    • 2023-11-18 16:21

      Dawni Gdańszczanie

      Chłopie,do szkoły chodziłeś?
      Gdzie w wojsku służą czterolatkowie,bo tyle lat miał albo jeszcze nie bohater tego artykułu.

      Gdańszczanka

      5 miesięcy

      • 7 4

  • 2023-11-18 09:18

    "Prusów" nie wysiedlano, Panie Svencjusz, bo ich już od bez mała od 300 lat nie było (7)

    A i kolejność przedstawionych zdarzeń nie jest logiczna, tj. nie uwzględnia zależności przczynynowo-skutkowych.
    Najpierw wyrzucono (lub wymordowano) Polaków z Kresów (dużą literą, Panie Svencjusz, dużą), a dopiero potem - i wskutek tego - musieli sobie pójść Niemcy.
    Nie ma co ronić łez nad nimi.
    Sami zaczęli, i - gdyby wygrali - nie byłoby Dziennika Bałtyckiego i jego czytelników.
    Choć to, że sobie poszli, nie jest, niestety, żadną rekompensatą za to, co stało się na Wschodzie.
    A o czym nie lubi wspominać żadna z ekip rządowych po 1989 r., a już na pewno - z uwzględnieniem tegoż - nie kształtuje swojej polityki zagranicznej.
    Kresowiacy - także ci umarli - umierają ciągle.
    Z powodu lekceważenia i zapomnienia.
    Takim to już jesteśmy - w masie, bo są liczne chlubne wyjątki - ludkiem.
    Wiedział Stalin, jak się za nas zabrać. O, zło - zwłaszcza czyste zło - bywa bardzo inteligentne!

    Polihistor

    5 miesięcy

    • 76 9

    • 2023-11-18 09:46

      (3)

      Na tych Kresach Wschodnich co czwarty mieszkaniec miast był wyznania mojżeszowego.

      5 miesięcy

      • 6 5

      • 2023-11-18 10:23

        Raczej miasteczek, bo ile tam polskich miast było, z 5?

        5 miesięcy

        • 6 3

      • 2023-11-18 14:13

        Przed wojną.

        5 miesięcy

        • 3 0

      • 2023-11-18 15:12

        W Bolechowie gm. Dolina województwie Stanisławowskim

        Wiki podaje, że było 68% Żydów.

        5 miesięcy

        • 2 0

    • 2023-11-18 11:10

      Racja. Prusów nie wysiedlono, lecz wymordowano

      Tak , jaki miał czekać koniec Polakow

      5 miesięcy

      • 5 1

    • 2023-11-18 11:20

      Sfencjusz

      Piszę żeby pisac byle co byle gdzie

      5 miesięcy

      • 10 0

    • 2023-11-18 11:49

      jak już to wielką literą, wielką

      5 miesięcy

      • 2 1

  • 2023-11-18 09:19

    Zaraz tam developera wpuszcza i nic nie zostanie

    5 miesięcy

    • 41 4

  • 2023-11-18 09:20

    ankieta jak zawsze w formie (2)

    pozdrawiam serdecznie

    jezuchryste

    5 miesięcy

    • 35 3

    • 2023-11-18 09:23

      A co ma Jezus do ankiety? Proszę merytorycznie............. :))))))))))))))))))))) (1)

      kulawy z Nowogrodzkiej i jego banda trzymają się mocno

      5 miesięcy

      • 0 9

      • 2023-11-18 09:28

        są tacy co słyszeli o tym budynku i znają jego historię XD

        5 miesięcy

        • 6 1

  • 2023-11-18 09:21

    Ciekawe czy bohater znał naszego gdańskiego SSmana niejakiego Grassa? (12)

    Może ten syn Gerhard co zginął na froncie wschodnim gdzieś go tam spotkał w okopach ...

    Serdeczności!

    5 miesięcy

    • 53 53

    • 2023-11-18 09:41

      Zakończenie walk o Stalingrad-początek 1943r (9)

      Wstąpienie/wcielenie Grass do Waffen SS -1944r To niby kiedy i gdzie mieliby się spotkać geniuszu? Doucz się trochę historii.

      old Zaspa native

      5 miesięcy

      • 21 7

      • 2023-11-18 09:46

        (2)

        I naucz się odróżniać : Waffen SS to nie SS .

        Wieslaw

        5 miesięcy

        • 7 13

        • 2023-11-18 09:49

          Waffes SS (1)

          To jest dokładnie formacja SS. Doucz się, a potem się wypowiadaj.

          5 miesięcy

          • 9 5

          • 2023-11-18 10:00

            Wafel

            To byl wafel ss z lasu kolo TVN,buuuuaaaahaha

            Rammestein

            5 miesięcy

            • 4 11

      • 2023-11-18 09:50

        Ohlendorf (3)

        Do ss nie wcielano,do ss wsepowala elitano chyba ze Łotysze i Mongoły

        Rammestein

        5 miesięcy

        • 6 4

        • 2023-11-18 10:00

          Do SS wcielano (1)

          zwłaszcza pod koniec wojny i nie pytali nikogo o zdanie. Znacznie wcześniej włączono do struktury SS policjantów ;4 Dyw Policyjna) i nie pytali ich o zdanie.

          old Zaspa native

          5 miesięcy

          • 10 5

          • 2023-11-18 10:11

            Wcielak

            Ciebie wcielono ale do Tworek

            Rammestein

            5 miesięcy

            • 4 5

        • 2023-11-18 14:19

          Do ss jedynie na początku wstępowali tylko ochotnicy.

          Potem już bywało różnie, bo brakowało ochotników. A pod koniec wojny brali jak leci, był chaos, bałagan i łatanina jednostek na szybko.

          5 miesięcy

          • 3 1

      • 2023-11-18 09:55

        Wczesniej, w Gdańsku mogli sie spotkać

        Niekoniecznie na froncie

        5 miesięcy

        • 7 2

      • 2023-11-18 10:46

        A ty wiesz, kto i gdzie wstąpił i gdzie walczył, ilu Polaków i Rosjan zabił

        To są Niemcy, kłamią jak najęci

        5 miesięcy

        • 5 8

    • 2023-11-18 09:45

      (1)

      Może znał Polaków w Wermachcie...

      Wieslaw

      5 miesięcy

      • 5 12

      • 2023-11-18 09:50

        Moze twojego dziadka znał?

        He he

        5 miesięcy

        • 7 4

  • 2023-11-18 09:40

    Ohhh ja też mam historie z Niemcami (3)

    Moi dziadkowie opowiadali, że kiedyś w domu w którym mieszkali, mieszkali Niemcy. Oni kiedyś przyjechali i bardzo się zaprzyjaźnili, Niemcy ich odwiedzali, pisali listy, paczki. Dziadkowie dobrze nie pisali po niemiecku więc zanieśli list do rodziny, a potem kontakt się urwał. Ciekawe co napisała ta rodzina. Została tylko fotografia i wspomnienia. Przyjeżdżali do Kociej Góry.

    5 miesięcy

    • 24 6

    • 2023-11-18 09:43

      Teraz już została tylko babcia, a ci państwo byli starsi (1)

      Od dziadków więc już pewnie ich nie ma, ale wydaje mi się, że to ciekawa historia takiej przyjaźni międzynarodowej

      5 miesięcy

      • 4 6

      • 2023-11-18 11:51

        Takich historii jest więcej.

        Niestety my do nich nie jeździliśmy.

        5 miesięcy

        • 5 0

    • 2023-11-18 09:54

      Milusio,fajniusio

      Moj tato tez mial przygode z niemcami,zalomotali kolbami do i ch domu w gdyni,dali 15min na spakiwanie,wywalili z domu i okradli,a dom sobie przywlaszczyliDzuadka kolejarza wywiezli do kurortu Stutthof,a tate z babcia na kielecka wies,taka to byla mila przygoda z naszumi zachodnimi sasiadami

      Rammestein

      5 miesięcy

      • 21 4

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3237)

Najczęściej komentowane

Rozwód Koalicji Obywatelskiej z prezydent Gdańska? Na razie separacja

Rozwód Koalicji Obywatelskiej z Dulkiewicz?

Znamy dwóch nowych wiceprezydentów Gdyni

Gdynia ma dwóch nowych wiceprezydentów

więcej

Najczęściej czytane