Kwestie dziedziczenia ustawowego reguluje Kodeks Cywilny, w czwartej księdze poświęconej spadkom. Jednak są sytuacje życiowe, kiedy nie chcemy zostawiać majątku osobom, które według zawartych tam przepisów powinny po nas dziedziczyć. Jest możliwość, aby ustanowić wybranych przez nas samych spadkobierców.
tak, w rodzinach dzieją się różne rzeczy, a zachowek pozwala najbliższym ocalić chociaż część majątku
28%
nie wiem, to zależy od sytuacji
11%
nie, jeśli nie chcemy komuś dać majątku, to czemu państwo do tego zmusza...
61%
Nad takimi rozwiązaniami zastanawia się nasz czytelnik, pan Adam.
- Jestem po rozwodzie i po podziale majątku. Mój syn ma obecnie 21 lat. Chciałbym aby po mojej śmierci mój majątek, włącznie z
nieruchomościami, w całości odziedziczyła moja siostra lub partnerka. W jaki sposób można się zabezpieczyć, aby mój syn czy inne osoby nie rościły sobie prawa do mojego majątku po mojej śmierci?
Jaki są koszty notarialne spisania testamentu i zabezpieczenia się przed wyżej wymienioną sytuacją?
Odpowiada Adam Wasak, notariusz w Gdańsku.Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem,
w pierwszej kolejności do dziedziczenia powołani są małżonek i dzieci. Z przedstawionego przez pana stanu faktycznego wynika, że nie jest pan obecnie żonaty oraz, że ma pan jedno dziecko. W tej sytuacji jedynym pana spadkobiercą ustawowym jest syn.
Aby zmienić ustawowy porządek dziedziczenia
należy sporządzić testament. W testamencie może pan powołać do dziedziczenia po sobie dowolną osobę. Oczywiście może to być pańska siostra, a także obecna partnerka życiowa. Może pan również powołać do dziedziczenia po sobie większą liczbę osób na przykład siostrę i partnerkę po połowie. Testament można sporządzić zasadniczo w dwojaki sposób: w formie aktu notarialnego lub w formie pisemnej. Istnieją również inne formy testamentów, ale są to formy szczególne i stosowane są w określonych sytuacjach, dlatego też nie będę ich omawiał na łamach tego forum.
Przy sporządzaniu testamentu w formie aktu notarialnego notariusz zbada pańską wolę i wyjaśni jak ją prawidłowo sformułować oraz zadba o całą stronę formalną przygotowania dokumentu, tak że nie będzie Pan musiał wykazywać się żadną specjalistyczną wiedzą oraz martwić się o poprawność jego sporządzenia.
W przypadku testamentu pisemnego musi pan napisać go w całości pismem ręcznym, podpisać i opatrzyć datą. Testamentu nie można napisać na komputerze lub maszynie, a następnie tylko podpisać. Taki testament będzie nieważny. Należy mieć także na względzie, że w testamencie nie wymienia się poszczególnych składników majątkowych, a jedynie wskazuje kto i w jakim udziale ma dziedziczyć całość pańskiego majątku.
Powołanie spadkobiercy lub spadkobierców w testamencie oznacza, że
tylko ta osoba lub osoby będą dziedziczyły pana majątek i nikt nie będzie mógł rościć sobie do niego prawa.
Inną kwestią jest tak zwany zachowek. Jest to - przysługujące zstępnym (dzieciom, wnukom, itd.), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy -
roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej, w większości przypadków, połowie wartości udziału spadkowego, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W przedstawionej przez pana sytuacji
takie roszczenie będzie przysługiwało pańskiemu synowi. Nie oznacza to, że będzie miał jakiekolwiek prawo do pozostawionego przez pana majątku. Będzie on jedynie mógł żądać od pana spadkobierców testamentowych zapłaty w pieniądzu połowy wartości tego majątku.
Spadkobiercę ustawowego można
pozbawić uprawnienia do zachowku wydziedziczając go. Jednakże wydziedziczenie musi mieć określone w przepisach Kodeksu cywilnego podstawy. Należą do nich sytuacje, w których uprawniony do zachowku:
1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Interpretacja powyższych przesłanek należy oczywiście do testatora, należy jednak mieć ma względzie, że
wydziedziczenie bez uzasadnionej przyczyny będzie bezskuteczne. Podstawa wydziedziczenia musi być w testamencie bezwzględnie wskazana.
Inną formą pozbawienia prawa do zachowku jest
umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, zawarta pomiędzy spadkodawcą i spadkobiercą ustawowym. W takim przypadku, zarówno spadkobierca, jak i jego zstępni (o ile nie umówiono się inaczej) traktowani są tak jakby nie dożyli otwarcia spadku, czyli nie uwzględnia się ich w procesie dziedziczenia. Umowa taka może mieć charakter odpłatny lub nieodpłatny. Ta forma wymagałaby jednak współdziałania i zgody pańskiego syna, co - jak rozumiem - może nie być łatwe.
Jeżeli chodzi o opłaty notarialne, to
sporządzenie prostego testamentu kosztuje 50 złotych. Do tej kwoty należy doliczyć podatek VAT w wysokości 11,50 zł.
Sporządzenie testamentu zawierającego pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku to koszt 150 złotych, powiększony o podatek w kwocie 34,50 zł.
Opłata za umowę zrzeczenia się dziedziczenia wynosi 200 złotych, wysokość podatku VAT to 46 złotych. W przypadku każdej z wyżej wymienionych czynności do podanych kwot należy doliczyć koszt sporządzenia wypisów.
Pytanie do notariusza
Zamierzasz kupić lub sprzedać nieruchomość, wydzielić jej część, dokonać darowizny lub spisać testament, ale masz wątpliwości co do związanych z tym formalności? Prześlij swoje pytania mailem: notariusz@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą notariusze z Izby Notarialnej w Gdańsku. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Dom portalu Trojmiasto.pl.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
