Wystawie głównej w Muzeum II Wojny Światowej nie sposób odmówić logicznej i konsekwentnej narracji, choć części odbiorców snuta tu opowieść nie musi odpowiadać. Prezentuje bowiem historię tragedii wielu, a nie tylko jednego narodu, nawet jeśli na tragedię Polski i Polaków kładzie szczególny nacisk.
Od otwarcia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku minęło już pięć dni, a przez jego sale przewinęło się kilka tysięcy zwiedzających. Można więc podzielić się pierwszymi refleksjami na temat wystawy, która wzbudziła tak dużą dyskusję na wiele miesięcy przed jej udostępnieniem.
Ogromny rozmach
To, co jako pierwsze rzuca się w oczy, gdy tylko przekroczymy próg wystawy, to jej ogrom. W wysokich na kilka metrów 21 salach tematycznych, zajmujących łączną powierzchnię ok. 5 tys. m kw., zgromadzono łącznie ponad 35 tys. obiektów. Już na wstępie warto zaznaczyć, że nie ma najmniejszych szans na to, aby w ciągu jednej wizyty przypatrzeć się każdemu z nich i przeczytać umieszczone obok nich opisy - to bezcelowe.
Każdy, kto naprawdę chce dogłębnie zapoznać się z treścią wystawy, a nie tylko odwiedzić wszystkie sale i rzucić okiem na wypełniające je elementy, musi przyjść do muzeum przynajmniej kilka razy. Nie należy tego jednak traktować jako przestrogi, ale raczej zachętę do zapoznania się z ogromem informacji, które są tutaj prezentowane.
Nie tyko przebieg, ale również przyczyny i skutki wojny
Pierwszym elementem, który zabiera nas w opowieść o najbardziej krwawym w dziejach świata konflikcie, jest koloryzowany film wyświetlany na panoramicznym ekranie. To materiał sprzed wybuchu... I wojny światowej, gdyż właśnie w jej skutkach należy upatrywać przyczyn konfliktu z lat 1939-1945. Kolejne kadry, pokazujące m.in. zamach na austro-węgierskiego arcyksięcia Ferdynanda, bitwę pod Verdun, upadek europejskich monarchii, rewolucję bolszewicką, zmiany granic w Europie czy wreszcie walkę Polaków o niepodległość, pozwalają lepiej zrozumieć, dlaczego wyniszczone hekatombą I wojny światowej społeczeństwa Europy zaledwie dwie dekady później pogrążyły się w kolejnej rzezi.
Pierwsza z trzech części wystawy, którą otwiera wspomniany film, nosi nazwę "Droga do wojny". W jej kolejnych salach wyraźnie pokazano, kim byli sprawcy II wojny światowej. Zwiedzający mogą tutaj zapoznać się m.in. z narodzinami nazistowskich Niemiec, faszystowskich Włoch czy komunistycznego Związku Radzieckiego i zrozumieć, dlaczego także ich obywatele - bo nie tylko przywódcy - zgotowali piekło sąsiednim narodom.
Dokładnie z tego samego powodu wystawa nie kończy się w maju 1945 roku, ale praktycznie w 1989 roku. Trzecia część wystawy, zatytułowana "Długi cień wojny", wyjaśnia, dlaczego "wyzwolenie" przez Armię Czerwoną spod niemieckiej okupacji krajów leżących na wschód od Łaby, w tym i Polski, oznaczało kolejne zniewolenie. Reasumując, wystawa w gdańskim muzeum obrazuje nie tylko przebieg II wojny światowej, ale również jej przyczyny i dalekosiężne skutki.
Przede wszystkim cierpienia cywilów
Największą część wystawy zajmuje jej część druga, która nosi nazwę "Groza wojny". To tutaj przedstawiono właściwy przebieg konfliktu, który przetoczył się przez świat. Pomysłodawcy wystawy postanowili ukazać go przede wszystkim przez pryzmat doświadczeń ludności cywilnej. Nie potyczki i bitwy oraz ich uczestnicy, ale masowa i niezwykle okrutna eksterminacja, wysiedlenia, roboty przymusowe, wynaradawianie, skutki głodu, gwałty czy rabunki - oto zagadnienia, przez które w znacznej mierze można poznać tutaj historię konfliktu, który pochłonął ponad 60 mln istnień ludzkich.
Opinie pierwszych gości Muzeum II Wojny Światowej
Co warte podkreślenia, pokazano tutaj cierpienia i walkę z okupantem praktycznie wszystkich narodów, które brały udział w II wojnie światowej. Nie tylko Polaków i innych Europejczyków, ale również mieszkańców Dalekiego Wschodu, mordowanych przez wojska japońskie. Dzięki temu, praktycznie każdy mieszkaniec naszego globu, którego przodkowie doświadczyli okropieństw z lat 1939-1945, znajdzie tutaj miejsce poświęcone jego ojczyźnie. I nie będzie potrzebował do tego słownika, gdyż wszystkie muzealne obiekty zostały opisane zarówno w języku polskim, jak i angielskim.
Zwiedzający mogą tutaj zapoznać się m. in. z narodzinami nazistowskich Niemiec, faszystowskich Włoch czy komunistycznego Związku Radzieckiego i zrozumieć, dlaczego także ich obywatele - bo nie tylko przywódcy - zgotowali piekło sąsiednim narodom.
Zarówno polscy, jak i zagraniczni zwiedzający dostaną informacje o m. in. japońskiej okupacji Chin, ludobójstwie dokonanym przez chorwackich Ustaszy na innych narodach byłej Jugosławii, zbiorowej egzekucji Żydów dokonanej przez Niemców w Babim Jarze pod Kijowem, oblężeniu przez Niemców radzieckiego Leningradu czy antyniemieckim powstaniu na Słowacji.
Polskie doświadczenie wpisane w mozaikę narodów
Nie oznacza to jednak, że polskie doświadczenia nikną w gąszczu prezentowanych tu informacji. Wręcz przeciwnie, polski rozdział historii II wojny światowej zajmuje znaczną część wystawy i składa się z wielu aspektów, w tym także i tych, o których nie można było mówić głośno w okresie PRL-u. Oprócz wojny obronnej 1939 r., niemieckiego terroru w okupowanej Polsce, stworzonego tutaj przez Niemców systemu obozów koncentracyjnych i zagłady, Polskiego Państwa Podziemnego czy marszu Polaków wraz z Sowietami na Berlin, są również sekcje poświęcone radzieckiemu terrorowi na Kresach Wschodnich, w tym zbrodni katyńskiej i wywózkom na Syberię, rzezi wołyńskiej, Powstaniu Warszawskiemu, żołnierzom Polskich Sił zbrojnych na Zachodzie czy wkładowi polskich uczonych w złamanie kodu maszyny szyfrującej Enigma.
I choć rzeczywiście można narzekać, że niektóre polskie wątki zostały zaprezentowane w sposób dość powierzchowny, np. rzeź wołyńska, to należy pamiętać o pewnej kluczowej kwestii: muzealna wystawa konsekwentnie prezentuje w możliwie pełny sposób doświadczenia wszystkich narodów biorących udział w II wojnie. W tym natłoku informacji polskie wątki nie zostały pominięte, tylko wpisane w ogólnoświatową narrację.
Polski rozdział historii II wojny światowej zajmuje znaczną część wystawy i składa się z wielu aspektów, w tym także i tych, o których nie można było mówić głośno w okresie PRL-u
Należy zaznaczyć, że w opisach eksponatów dołożono wszelkich starań, aby uwypuklić obcokrajowcom unikatowość polskich doświadczeń, np. wyjątkowo brutalny charakter okupacji niemieckiej w Polsce w porównaniu do krajów Europy Zachodniej.
Czołgi, rekonstrukcje mieszkań i ulic oraz przejmujące instalacje
Opisaną wyżej treść wystawy można poznać za pomocą ponad 35 tys. obiektów. Z najbardziej spektakularnych elementów wystawy należy wymienić m.in. dwa czołgi (radziecki T-34 i amerykański M4 Sherman), zawieszone pod sufitem repliki bomby atomowej zrzuconej na Hiroszimę i fragment niemieckiego samolotu Junkers Ju 87, ale przede wszystkim dwie rekonstrukcje fragmentu warszawskiej ulicy. Pierwszy z nich przedstawia stolicę w przededniu wojny, zaś drugi tuż po jej zakończeniu.
Dodatkowo, w części dedykowanej młodszym zwiedzającym znajdują się trzy "wersje" przedwojennego, warszawskiego mieszkania. Podobnie jak wspomniana wcześniej ulica, zostało ono pokazane w różnych stadiach wojny, ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Warto również wspomnieć o dwóch instalacjach, które znajdują się w części poświęconej zagadnieniu Holokaustu. Pierwsza z nich to ściana wzniesiona z replik walizek ludzi, którzy nieświadomi swojego losu przywieźli je ze sobą do niemieckich obozów koncentracyjnych. Natomiast druga instalacja składa się z wysokich, szklanych ścian, na które nadrukowano zdjęcia pomordowanych przez Niemców Żydów. Anonimowa masa 6 milionów ofiar zyskuje dzięki temu bardziej indywidualny wymiar. I w piorunujący sposób uzmysławia odbiorcy oblicze tejże tragedii.
Wada: za mało instalacji i oryginalnych eksponatów
Szkoda, że podobnych instalacji nie jest znacznie więcej, gdyż właśnie one najbardziej zapadają w pamięć. I to za ich pomocą można było nieco wyróżnić niektóre z polskich wątków, aby wyszczególnić je dla zagranicznych odbiorców. Na przykład ten, że symboliczny początek II wojny światowej miał miejsce właśnie w Gdańsku, a obrońcy Westerplatte i Poczty Polskiej byli jednymi z pierwszych, którzy stawili zbrojny opór niemieckiej machinie wojennej.
Można również narzekać, że w muzeum znajduje się zbyt mała liczba oryginalnych eksponatów, a zbyt dużo kopii eksponatów przechowywanych w innych placówkach muzealnych na świecie. Sęk w tym, że zdobycie takich przedmiotów graniczy z cudem. Żaden dyrektor muzeum nie pozbędzie się swoich najcenniejszych zbiorów. Właśnie dlatego Muzeum II Wojny Światowej musiało liczyć przede wszystkim na dary od osób prywatnych oraz wykonać kopie, na które kręci nosem część zwiedzających.
Mało broni, mnóstwo przedmiotów codziennego użytku
Jak już wcześniej wspomniano, wystawa prezentuje II wojnę światową przede wszystkim z perspektywy cywilów. Bestialsko mordowanych, okaleczanych, głodujących, wysiedlanych czy okradanych. I właśnie ich doświadczeń dotyczy przeważająca część eksponatów i ponad 240 stanowisk multimedialnych. Srogo zawiedzie się ten, kto liczy na obejrzenie tutaj bogatego arsenału historycznej broni.
Pośród jej nielicznych egzemplarzy dominują raczej przedmioty codziennego użytku, np. dziecięca zabawka wydobyta z gruzów zbombardowanego Kalisza, parasole odnalezione na terenie obozu Auschwitz czy dziecięcy bucik wydobyty z gruzów warszawskiej Woli, której mieszkańcy zostali wymordowani przez Niemców w sierpniu 1944 roku. Takie przedmioty dobitnie świadczą o tym, że nadrzędnym celem twórców wystawy było ukazanie wojny przede wszystkim jako niczym niezawinionego i potwornego cierpienia zwykłych ludzi.
Żeby chwalić lub krytykować - trzeba tę wystawę zobaczyć
Wystawie głównej w Muzeum II Wojny Światowej nie sposób odmówić logicznej i konsekwentnej narracji, choć części odbiorców ta narracje nie musi odpowiadać. To opowieść o tragedii wielu, a nie tylko jednego narodu, choć na tragedię Polski i Polaków kładzie szczególny nacisk.
Bez wątpienia, tę wystawę powinien odwiedzić każdy, kto chciałby bliżej poznać historię największego w dziejach ludzkości konfliktu. I nie ma tu większego znaczenia, czy mieszka nad Wisłą, Renem, Dunajem czy Jangcy. Ta wystawa jest przystępna i zrozumiała dla każdego, kto potrafi komunikować się w języku angielskim.
Jestem przekonany, że na naszych oczach wyrósł właśnie kolejny symbol Gdańska, którego nie powstydziłaby się żadna metropolia. To prawdziwie światowe Muzeum II Wojny Światowej.
Pamiętacie gdańszczanie, jak nasz stadion był za drogi? Jak krytykowano niepotrzebne budowy, zamiast dać pieniądze "dla ludzi albo służbę zdrowia". Teraz nie przyznają się do tego i nie chcą by pamiętać o tym... Ja pamiętam i wiem, że nie wszystko może się w tej wystawie podobać, ale było warto!! Z krytyką budowy Muzeum jest jak z uzbrojeniem polskiej armii w śmigłowce: najpierw krytykowano, że się nie robi, potem - że nie ten dostawca. A teraz się okazuje, że prawie żaden zakup jest najlepszy..
Obywatel Kane
7 lat
911
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-28 08:05
jaki "nasz" stadion ??
na pewno nie mój ! Prawie nic tam się nie dzieje, od czasu do czasu jakiś mecz, a pieniądze na bezsensowne utrzymanie płacę właśnie ja i inni gdańszczanie. I to niemałe pieniądze. Więc nie gadaj głupot i nie uogólniaj Obywatelu ( towarzyszu )!
mc
7 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 13:01
(4)
Byłem zobaczyłem nie powaliło po takim Sztumie medialnym sądziłem że będzie oooh aaah a tu prezentacja na poziomie takim sobie po 4 godzinach zwiedzania refleksja będąc w Pradze Byliśmy w muzeum wojskowym wejście za darmo !proponuje by dyrekcja gdańskiego muzeum odwiedziła praskie by zobaczyć jak można lepiej pokazać historię pozdrawiam ...
Tomek
7 lat
126
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 14:31
(2)
oj tak, akurat Czesi maja co pokazywać o wojnie :))
7 lat
42
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 15:04
(1)
mało, prosto, dlatego zrozumiał :)
7 lat
04
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 19:52
Właśnie :-) zrozumienie to coś do Cię omija proponuje poznać coś by wypowiadać się
7 lat
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-29 08:19
Tyle, że to nie jest muzeum wojskowe
7 lat
10
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 13:14
Przerost formy nad treścią
Jak na wysokość środków, jakie na to zostały przeznaczone, to coś poszło zadziwiająco nie tak. Oryginale eksponaty da się pozyskać, tylko pytanie na czym komu zależy- na wielkiej (maka)bryle czy na eksponatach...
Amelia
7 lat
104
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 13:18
Nikt mnie nie poprosił o konsultację a szkoda.
Mało kto zna historię w pełni. A jest mocno wypaczana.
Dźwigowy z Forum Radunia
7 lat
62
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 13:24
Wystawa jest świetna. Wiele osób miało łzy w oczach. Moim zdaniem każdy Polak i nie tylko powinien to zobaczyć
7 lat
103
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 14:45
Takie (1)
muzeum powinno stanąć na Westerplatte i nigdzie indziej !!!!!!!!
Bohun
7 lat
56
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-29 00:32
?
Dlaczego? Westerplatte to etap wojny, 7 dni. Nie neguję bohaterstwa, odwagi przy jego obronie, ale jednak to jest muzeum II wojny światowej, a nie muzeum Westerplatte. Pokazuje, że własnie trudno licytować, czy czyiś dramat w czasie wojny był ważniejszy.
Gdzie ten szczególny nacisk na Polskę? W sali o enigmie, gdzie jeśli nie obejrzysz filmu to nigdzie się nie dowiesz, że to Polacy złamali kody?, czy jakaś zdawkowa, ledwo widoczna informacja o Armii Andersa ? A może polski ruch oporu obok którego wisi informacja o sowieckiej partyzantce? Czy tą wystawę robili współcześni historycy?
Zbyszek
7 lat
98
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-02 00:51
Globalizm
nie wiem czy jeszcze gdzieś na świecie jakieś państwo zrobiło muzeum historyczne, które mówi o wszystkich innych a nie o sobie...ehh
Ola
7 lat
01
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 15:02
Jeśli ktoś (włącznie z polskim rządem) wybiera się do muzeum II Wojny ŚWIATOWEJ i oczekuje,
ekspozycja i narracja ograniczy się do wydarzeń na terenie IIRP, to powinni iść się leczyć.
Tylko zbrodniarze z ZSRR mogli wpaść na pomysł, aby IIWŚ ograniczyć do własnej walki. Sugeruję, aby J.Kaczyński wystąpił z wnioskiem o przemianowanie muzeum na Muzeum Wojny Ojczyźnianej, a najlepiej Muzeum Wielkiej Wojny Narodowej.
Ekspozycja pokazująca wojnę z punktu widzenia cywilów to coś naturalnego (choć nie w polskim doświadczeniu oczywiście). Ok. 90% osób, które doświadczyły wojny, nie miały w ręku broni. W większości wojen większość żołnierzy nie zabiło ani jednego człowieka. Większość ofiar wojen zakończonych okupacją (tu: wojny obronnej 1939) to nie żołnierze, a cywile. Mało która ekspozycja uwzględnia te niby oczywiste statystyki.
licznik z Gdyni
7 lat
42
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 15:03
Ustaszy?
piszemy od małej - ustaszy, podobnie gestapowcy
gdyn
7 lat
00
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 15:06
Powinno powstać muzeum historii Polski (3)
Muzeum IIWW nie mozna ograniczyć do Polski.
Pewnie niewielu wie że zginęło na niej tyle samo Niemców co obywateli Polski.
Tak wiem wiem...należało im się...
Co nie zmienia faktu że wojna była dla nich równie okrutna.
7 lat
68
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-27 19:58
Pytanie do minusujacych (1)
Co sie wam nie podoba w wypowiedzi?
Fakty?
7 lat
12
Twoja opinia
Zmień treść
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-03-29 00:34
Nie minusuję, ale nie nam, najedzonym, wyspanym, czystym, oceniać co komu się należało, tym bardziej jeśli chodzi o życie ludzkie. Należało się tym, którzy uciekali z Gdańska na Wilhelmie Gustloffie? Kobietom i dzieciom?
robiłam ostatnio seminarium o ofensywie lotniczej...dla Anglików palenie żywcem uchodźców (dokładnie tak) to była walka z faszyzmem...Należało się żołnierzom i funkcjonariuszom partyjnym, którym nikt nic nie zrobił, a nie, k..., uchodźcom. Tyle w temacie.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
