Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Od śmigusa i dyngusa do lanego poniedziałku

Rafał Borowski
6 kwietnia 2015 (artykuł sprzed 9 lat) 
Opinie (128)

Czym był śmigus - dyngus i co ma wspólnego z lanym poniedziałkiem.


Dla najmłodszych to niepowtarzalną frajda: jedyny dzień w roku, kiedy można bez żadnych konsekwencji oblewać innych wodą. Nieco starsi najchętniej nie wychodziliby w tym dniu z domu. Z wielkanocnym poniedziałkiem wiąże się tradycja śmigusa-dyngusa. A może śmingusa-dyngusa?





Kiedy jest Wielkanoc?



Język polski do łatwych nie należy. Problemy z poprawną polszczyzną mają nie tylko uczący się naszego języka obcokrajowcy. Sami Polacy nieraz zastanawiają się, która forma danego słowa jest poprawna.

Śmigus-dyngus. Co oznacza?



Wielkanocny poniedziałek to idealny pretekst do następującej zagadki językowej: śmingus - dyngus czy śmigus - dyngus? Co sprytniejsi omijają ów dylemat szerokim łukiem i tradycję wzajemnego oblewania się wodą nazywają po prostu "lanym poniedziałkiem".

- Pierwsza część nazwy znanego nam zwyczaju, który poprawnie brzmi "śmigus - dyngus", pochodzi od czasownika śmigać, tutaj w znaczeniu uderzać witkami czy rózgami - wyjaśnia dr Aneta Lica z Instytutu Filologii Polskiej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Gdańskiego - Błędna forma "śmingus" bierze się stąd, że chcielibyśmy utworzyć parę wyrazów rymujących się. Skoro mamy "dyngus", to tworzymy do niego rymujący się "śmingus", który wydaje nam się brzmieć lepiej. Nie ma to jednak żadnego oparcia w etymologii, czyli pochodzeniu tego wyrazu.

Życzenia wielkanocne 2022. Propozycje życzeń na święta wielkanocne



Spotkanie z taką ekipą jak na zdjęciu powyżej, nikomu nie uszłoby "na sucho". Płaszcz przeciwdeszczowy czy parasol na niewiele się zdadzą. Gdynia, rok 2009. Spotkanie z taką ekipą jak na zdjęciu powyżej, nikomu nie uszłoby "na sucho". Płaszcz przeciwdeszczowy czy parasol na niewiele się zdadzą. Gdynia, rok 2009.

Spotkanie z taką ekipą jak na zdjęciu powyżej, nikomu nie uszłoby "na sucho". Płaszcz przeciwdeszczowy czy parasol na niewiele się zdadzą. Gdynia, rok 2009.

fot. Andrzej J. Gojke/KFP



Skoro nie mamy już najmniejszych wątpliwości, która forma jest poprawna i dlaczego, warto również przyjrzeć się genezie omawianego zwyczaju.

Co to jest i kiedy obchodzony jest śmigus-dyngus?



Jak sama nazwa wskazuje, śmigus oraz nienastręczający kłopotów językowych dyngus, stanowiły dawniej dwa odrębne zwyczaje. Ich początki sięgają czasów przedchrześcijańskich.

Śmigus polegał na wzajemnym smaganiu się wspomnianymi wcześniej witkami czy rózgami oraz, podobnie jak dzisiaj, oblewaniu się wodą. Obrzędy te miały symbolizować oczyszczenie się po minionej zimie z brudu i chorób oraz zapewnić płodność i urodzaj.

Obyczaj dyngusowania polegał natomiast na wiosennych, wzajemnych odwiedzinach u rodziny i znajomych. Obowiązkiem gospodarza było nakarmienie gości i zaopatrzenie ich w żywność na drogę powrotną. Zwyczaje zostały zaadaptowane przez chrześcijaństwo i choć w uboższej formie, przetrwały do czasów dzisiejszych.

Zdaniem niektórych, zwyczaj oblewania się wodą w wielkanocny poniedziałek, powoli odchodzi do lamusa. Przynajmniej w tych większych aglomeracjach, a Trójmiasto zdecydowanie do nich należy. Aby przekonać się, czy tak jest w rzeczywistości, wystarczy wyjść dzisiaj z domu. Jeśli jednak spotkamy na swojej drodze ekipę z wiadrami czy pistoletami na wodę, płaszcz przeciwdeszczowy raczej nas nie uratuje przed przemoknięciem do suchej nitki. Parasol, nawet ten największy, również.

Niedziela Palmowa. Jak zrobić palmę wielkanocną?

Zobacz także

Wielkanoc 2015 (5)

Opinie (128) ponad 10 zablokowanych

  • 2015-04-06 08:40

    Śmigus dyngus czy śmingus dyngus... (5)

    A nie było by prościej po prostu polewajka... ;)

    9 lat

    • 5 18

    • 2015-04-06 10:45

      uprzejma uwaga (4)

      düngen - zapładniać

      Wszystko jasne?

      9 lat

      • 5 3

      • 2017-04-17 21:53

        w Gdańsku oblewają się, chciałem napisać "mężczyźni",

        ale to raczej nie jest pewne!

        7 lat

        • 0 0

      • 2015-04-06 12:02

        (2)

        Ty przebiegła kobieto! Tobie się marzy aby ktoś cię zapłodnił. Wszysko jasne!

        jozef

        9 lat

        • 1 5

        • 2015-04-06 13:35

          ??? (1)

          Panowie, "dyngujcie" dziewczyny.
          Niech nam rodzą bobasy!

          9 lat

          • 0 3

          • 2015-04-06 13:54

            Wszystko Ok? Sam sobie dynguj lub rodz bobasy! Debili szukasz ? Będziesz placił na bobasa 25 lat szmal? ,, w kolano sam sobie strzel" !

            jozef

            9 lat

            • 2 1

  • 2015-04-06 13:18

    Lany oj lany 1996 (1)

    Witajcie to były wspaniałe czasy jak się wpadało całą ekipą z leczkowa leciało się pod kościół na mickiewicza i nie tylko czy tam na czarną danusi wajdeloty i lało jak leci wodą bardzo zimną prosto z rzeczki nad strzyża eheh tego się nie da zapomnieć oj się działo teraz to zanika jak zresztą wszystko co do tej pory nic tak nie cieszy jak tamte czasy .

    ADMIRAŁ FLOTY

    9 lat

    • 7 6

    • 2017-04-17 14:40

      dokładnie

      a teraz te p.... rurkowce jak dostana na puder wiadro wody to na policje poskarzyc. co za czasu

      7 lat

      • 2 1

  • 2015-04-06 09:36

    (1)

    Ale w tym roku to kogoś pogieło śnieg leży a dzieciaki z woda latają a później rodzice dziwią się że dzieciarnia chora Ludzie trochę rozumu

    miki

    9 lat

    • 20 5

    • 2017-04-17 13:45

      Ja się nie dziwie

      Rodzic

      7 lat

      • 0 0

  • 2017-04-17 12:46

    Opinia do filmu

    Zobacz film Śmigus - dyngus 2015

    ja się sam zlałem

    taka była impreza

    7 lat

    • 0 0

  • 2017-04-17 11:48

    Opinia do filmu

    Zobacz film Śmigus - dyngus 2015

    Bardzo głupi obyczaj/zwyczaj.

    Powinno byc karalne - a moze jest ?

    j23

    7 lat

    • 3 1

  • 2015-04-06 08:43

    jak jakis gimbus mnie dzis obleje,to zarobi w ryja! (5)

    jak jakis gimbus mnie dzis obleje,to zarobi w ryja!

    kriss

    9 lat

    • 32 10

    • 2015-04-06 10:22

      (3)

      Jak byś mi dał w ryja że cię oblałem z pistoletu na wode to poszedł bym na komende zrobić na ciebie doniesienie. W Sądzie żądałbym zadośćuczynienia , za naruszenie mojej nietykalności cielesnej. Kary bezwględnego więzienia i pracy w zakładzie karnym w formie sprzątania oddziałowemu jego pakamery oraz holu! Ha ha haa

      wacek

      9 lat

      • 9 25

      • 2016-03-28 13:56

        Gdybyś mnie oblał tym pistoletem...

        To karetka jechała by na sygnale

        Kung Fry

        8 lat

        • 1 0

      • 2015-04-06 12:12

        (1)

        To samo bym zrobiła, bo się powinno bawić w swoim gronie, a nie obcych oblewać.

        9 lat

        • 14 1

        • 2015-04-06 12:29

          Tak mnie dziś oblano na ul . Św Ducha . Wyskoczyło kilku gnojków z wiadrami . Cala mokra wracałam pieszo na stogi ze starówki , gdzie jest straż miejska i policja? Płaszcz chyba do śmietnika się nadaje . Szok!

          %$

          9 lat

          • 12 5

    • 2015-04-06 09:29

      Zwierząt się nie oblewa

      9 lat

      • 11 7

  • 2015-04-06 10:30

    wiejskie tradycje (2)

    21 wiek,już wystarczy debilnych zabaw

    9 lat

    • 18 12

    • 2015-04-06 10:48

      Ironia (1)

      düngen - zapładniać.

      Niech wszyscy panowie "dyngują" swoje dziewczyny!

      9 lat

      • 6 3

      • 2015-04-07 21:52

        dungen to nawozic befruchten zapladniać frucht płód (ludzki)

        ja

        9 lat

        • 2 0

  • 2015-04-07 19:50

    Opinia do filmu

    Zobacz film Śmigus - dyngus 2015

    Pani Lica

    super zajęcia

    jacek

    9 lat

    • 0 0

  • 2015-04-06 08:18

    (12)

    Kiedyś chodziło o symbolikę, dziś liczu siw ilość, czyli wiadra i duże butelki.

    9 lat

    • 30 8

    • 2015-04-06 10:24

      kiedyś to były wiadra (8)

      Pamiętam jak zebrało się nas około 100 (brzozowa, ledziona, dmowskiego i reszta chlopow z 45 i okolic)i każdy miał wiadro. To była ekipa. To były młodzieńcze lata a nie to co teraz

      wspaniałe lata 90 nie powroca

      9 lat

      • 15 14

      • 2015-04-06 11:38

        dzisiaj (7)

        W tej okolicy potraktowalem teaserem takiego zawodnika z wiaderkiem ... pomoczyl sie chloptas ...

        nowa swiecka tradycja

        9 lat

        • 3 6

        • 2015-04-06 12:33

          Chyba zwykłym paralizatorem asie, kupionym w tajgunie przy rynku we wrzeszczu za 100 ziko. (5)

          Taser to broń o ograniczonym dostępie, tylko dla służb mundurowych. Poza tym kosztuje 9 tyś.

          9 lat

          • 2 2

          • 2015-04-06 13:24

            odp (4)

            Tser moze kupic karzdy tylko o mniejszym napieciu pradu. wersje cywilna a z cena troche przegioles kosztuja okolo 1.5 tys

            9 lat

            • 0 1

            • 2015-04-06 13:47

              karzdy. (2)

              9 lat

              • 2 0

              • 2015-04-07 11:42

                karzdy bez wyjontku

                9 lat

                • 0 0

              • 2015-04-06 20:01

                Przegiołeś

                9 lat

                • 0 0

            • 2015-04-06 13:29

              na arobron.pl taser x26c jest za 7,5 tys. zł.

              9 lat

              • 0 0

        • 2015-04-06 12:27

          daj swoje zdjęcie do galerii leroy Merlin bohaterze

          talerzem hehe

          9 lat

          • 6 1

    • 2015-04-06 11:29

      Kiedyś to była taka tradycja...

      ...że kawalerowie oblewali panny, które im się podobały. Dla obu stron była to zabawa.
      Niestety w dużych i anonimowych skupiskach miejskich to przeobraziło się w zachowania chamsko-chuligańskie i uległo wypaczeniu. Z tej perspektywy może lepiej, że "tradycja" zanika w masowej świadomości i jeśli będzie kultywowana, to przez środowiska, które ją dobrze rozumieją.

      9 lat

      • 18 3

    • 2015-04-06 10:11

      (1)

      Dzisiaj juz malo kto się oblewa. Media swoja nagonka zrobiły wystarczajaco dużo. Poza tym smartfony, internet, xboxy i juz lanie woda jest nniemodne

      9 lat

      • 10 3

      • 2015-04-06 10:47

        a akcja: polewanie z wiadra na fejsie

        9 lat

        • 4 2

  • 2015-04-06 10:43

    ciekawostka (2)

    Ze współczesnego słownika:

    düngen - zapładniać.

    Wszystko jasne!

    9 lat

    • 7 4

    • 2015-04-06 14:13

      Raczej: nawozic! (1)

      nie polegaj na slowniku google...

      Krystime

      9 lat

      • 4 1

      • 2015-04-07 11:02

        to się powinny polaki giewnem obrzucać

        zresztą to robią na codzień.....

        mark

        9 lat

        • 0 0

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (5)

Najczęściej komentowane

Tanio nie jest, ale bez "paragonów grozy"

Tanio nie jest, ale bez "paragonów grozy"

Wisła Kraków - Lechia Gdańsk 3:4. Awans do ekstraklasy zdobyty!

Lechia zdobyła awans do ekstraklasy! LIVE!

więcej

Najczęściej czytane