Nieprezentowany do tej pory film przedstawiający wrak Porcelanowca.
Pochodzący z I połowy XIX wieku wrak "Porcelanowca" czekał na podwodne badania archeologiczne blisko 50 lat. Wykonano je latem tego roku przy zastosowaniu nowatorskich technik badawczych. Wydobyto nie tylko ceramiczne czy fajansowe zabytki, ale dzięki badaniom obecnie wiemy znacznie więcej o zatopionym statku.
Wrak "Porcelanowca", którego nazwa odnosi się do przewożonego przez niego ładunku, odkryła już w 1965 roku załoga statku m/s "Czapla" Polskiego Ratownictwa Okrętowego. Odkryto go na wysokości Orłowa, na głębokości 16 metrów. Zajmował obszar o długości 25 metrów i szerokości 7 metrów. Centralne Muzeum Morskie nie miało jednak wtedy możliwości prowadzenia samodzielnych badań podwodnych.
Co ciekawe, gdy po latach chciano go zbadać, z uwagi na nieprecyzyjnie podaną przez odkrywców pozycję stanowiska nie można było go ponownie zlokalizować. Potem bezskuteczne próby podejmowały ekipy w latach 1979, 1983 i 1984.
- "Porcelanowiec" był trochę mitycznym wrakiem, przez wiele lat muzeum szukało go na różnych ekspedycjach. Jak się okazało, w latach 80. poszukiwania były prowadzone niemal o krok od wraku, ale ostatecznie na niego nie natrafiono. Musiał poczekać do roku 2009, kiedy odnalazła go Marynarka Wojenna. A w tym roku można było w końcu przeprowadzić inwentaryzację i stwierdzić, czym tak naprawdę jest ten statek i jaką przedstawia wartość - wyjaśnia Tomasz Bednarz, kierownik prac z działu Badań Podwodnych CMM.
"Porcelanowiec" zawierał cenny ładunek wyrobów ceramicznych, głównie porcelanę i fajans angielski Staffordshire, wstępnie datowanych na XVIII/XIX wiek. Niestety, zostały one wydobyte z obiektu zaraz po jego pierwszym odkryciu, w latach 60. Ponoć w tamtym okresie na rynku antyków pojawiło się kilkadziesiąt talerzy i innych elementów fajansu, które mogły pochodzić z wraku.
Co obecnie wiemy o wraku "Porcelanowca"?
- Jest to drewniana konstrukcja, prawdopodobnie statku towarowego, mocno zniszczona. Są zachowane fragmenty burt, część dziobowa i rufowa statku oraz fragment masztu. Odkryliśmy tam łańcuch kotwiczny, który wskazał nam okres powstania, bo w rejonie bałtyckim pojawiły się one w I połowie XIX wieku. Znaleźliśmy też kluzę kotwiczną z okuciem ołowianym - wyjaśnia Bednarz.
Wykonano też badania dendrochronologiczne. Pobrano 20 prób drewna. Okazało się, że żaglowiec nie był wykonany z dębu, a miał konstrukcję sosnowo-świerkową.
- Świerk nie był w ogóle stosowany w badanych przez nas wcześniej wrakach. W Zatoce Gdańskiej jest to jedyny wrak, gdzie mamy elementy konstrukcji świerkowej. Sosnowe, owszem, były. Drzewa użyte do budowy jednostki ścięto najpóźniej w roku 1848, a rosły w rejonach południowego Bałtyku - podkreśla Bednarz.
Co znaleziono we wraku? Głównie fragmenty ceramiki i fajansu, jak talerze z lat 50. XIX wieku, z wytwórni JC and Son, która prowadziła ożywiony handel w rejonach Bałtyku. Ponadto mosiężną tabakierę z inskrypcjami, których dotychczas nie odczytano.
7
Co istotne, poza tradycyjnym wykonaniem dokumentacji rysunkowej, fotograficznej czy wideo podczas trwających ponad miesiąc badań, przygotowano też fotogrametrię stanowiska w celu stworzenia fotomozaiki miejsca (fotograficzne odwzorowanie obiektu). Ponadto pod koniec roku zobaczymy trójwymiarowy model stanowiska podwodnego. Ma on być w przyszłości wykorzystany do ekspozycji związanej z wrakiem "Porcelanowca".
Badania prowadzone były w ramach projektu "Inwentaryzacja wraku F53.27 "Porcelanowiec" z Zatoki Gdańskiej", finansowanego ze środków MKiDN oraz CMM.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
