- 1 Nie będzie lepszej segregacji - będą kary (226 opinii)
- 2 Śmierć Adamowicza. Wyrok ws. finału WOŚP (107 opinii)
- 3 Napad na bank czy głupi żart? (87 opinii)
- 4 "Pani już tu nie mieszka". Wyrzucili też kota (704 opinie)
- 5 Pomorze za 36 lat: kobiece i... stare (61 opinii)
- 6 Remontują, zamiast wyburzyć. Dlaczego? (108 opinii)
Była pętla z wyjątkowym przejazdem, dziś jest park
porównać
Powstała prawie 100 lat temu, przetrwała prawie cztery dekady, w tym mroczne lata II wojny światowej, zaś jej charakterystyczną cechą było torowisko poprowadzone przez... środek budynku - tak wyglądała dawna pętla tramwajowa "Szymanowskiego" przy skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego. Dziś w tym miejscu jest plac zabaw, skwer i pomnik marszałka Piłsudskiego.
- W momencie powstania pętli "Szymanowskiego" tramwaje w kierunku Oliwy nie jeździły jeszcze dzisiejszą al. Wojska Polskiego, tylko skręcały z al. Grunwaldzkiej w ul. Szymanowskiego i następnie - śladem dzisiejszej ul. Zamenhofa - jechały w kierunku ul. Wita Stwosza - mówi Sebastian Zomkowski, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku i autor książki Tramwajem przez Gdańsk.
Zobacz historyczną mapę Trójmiasta
Pętla Szymanowskiego, (wówczas "Langfuhr Kurve" tj. "Wrzeszcz zakręt") powstała w 1925 r. W pierwszym okresie korzystały z niej tramwaje linii 1 (do Śródmieścia), a parę lat po II wojnie światowej także 11 (do Przeróbki) i czasowo 12 (do Siedlec).
Był to czas sukcesywnego przekształcania ślepych krańcówek w klasyczne pętle, by przyspieszyć ruch tramwajów i w ten sposób ograniczyć liczbę zaangażowanych wozów i motorniczych, co też przekładało się na ograniczenie kosztów eksploatacji tramwajów.
- Na krańcówkach zakończonych ślepymi torami, w przypadku tramwaju z wagonami doczepnymi, dość czasochłonnym było przełączanie wagonów. Takie pętle powstały m.in. na Targu Węglowym w formie dużej pętli ulicznej i właśnie przy ul. Szymanowskiego. W 1927 r. podczas budowy nowej trasy na Stogi zamiast ślepej krańcówki powstała pętla na Stogach Plaży, w 1929 r. dwie duże pętle uliczne w Nowym Porcie, w 1942 r. pętla na pl. Inwalidów w Oliwie. Proces przekształcania ślepych krańcówek był kontynuowany stopniowo po 1945 r. Pętle powstały m.in. na Oruni, na Łąkowej, w Jelitkowie, na Siedlach, przy al. Legionów - wylicza Zomkowski.
Tramwaje przejeżdżały przez budynek
To co wyróżniało pętlę Szymanowskiego to projekt dużej bramownicy umieszczonej... w budynku, który powstał już po uruchomieniu pętli. Powstała ona, by rozwiązać problem kolizji z linią tramwajową, a tramwaje przejeżdżały dosłownie przez środek budynku.
Pętla funkcjonowała do początku lat 60. Był to czas intensywnego rozwoju dróg w Gdańsku. M.in. kończono wówczas kolejny etap poszerzania fragmentu al. Grunwaldzkiej.
- Torowisko tramwajowe w al. Grunwaldzkiej przesunięto, by zrobić więcej miejsca dla samochodów. Przy okazji odcięto wjazd tramwajów na pętlę. Funkcję tej pętli przejęła wcześniej powstała nowa pętla Ogrodowa (obecnie Strzyża PKM) przy zajezdni Wrzeszcz - dodaje Zomkowski.
porównać
2 km torów za 2 mln zł
Przebudowa alei (wówczas jeszcze ulicy) Grunwaldzkiej wraz z przełożeniem ruchu tramwajów na nowe torowisko nie umknęło uwadze ówczesnych dziennikarzy, którzy tak na łamach Dziennika Bałtyckiego opisywali ostatni etap prac:
- Prace związane z przerzucaniem tramwajów na nowe torowisko na ulicy Grunwaldzkiej są już na ukończeniu. Na nowej trasie tory tramwajowe będą się oczywiście znajdowały na środku ulicy, a po bokach będą biegły dwie jednokierunkowe jezdnie. Jest to inwestycja dla laika dosyć skromna. W rzeczywistości jednak budowa tych niecałych 2 km torów pochłonie ok. 2 mln zł. Zmieniono bowiem nie tylko same tory. Zmieniono także górną zasilającą sieć trakcyjną. Dotąd stosowane było zawieszenie płaskie (przewody umocowane na poprzeczkach), a ten stary typ zawieszenia sprawiał, że przewody przy różnicy temperatury, szczególnie latem, pod wpływem ciepła się wydłużały, wskutek czego powstawały zwisy. Nowa sieć, zawieszona elastycznie, umożliwia utrzymanie stałego naciągu i daje w efekcie mniejsze zużycie przewodów.
Plac zabaw i marszałek Piłsudski
Dziś po pętli na rogu Wojska Polskiego i Grunwaldzkiej pozostał punkt z zaznaczonym na mapie starotorzem. W miejscu, gdzie tramwaje jechały po łuku, zawracając w kierunku centrum, znajduje się plac zabaw.
W całości nie przetrwała też pierzeja budynków przez środek, których tramwaje wjeżdżały na pętlę. Tuż obok, przodem do klubu Żak, z cokołu spogląda na okolicę wyrzeźbiona z brązu postać marszałka Piłsudskiego.
Tramwaje też słychać. Ale już tylko te jadące po alei Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego.
Opinie (165) ponad 10 zablokowanych
-
2023-01-21 11:05
Fajny artykuł
- 6 0
-
2023-01-21 11:11
Na pytanie gdzie ta zieleń gdzie byla kiedyś odpowiadam (2)
Każda Władza jak sie dorwie do koryta nagle mocno kocha pieniądze. Najszybciej wydoić dewelopera co leje beton i sam przychodzi z kopertą a racze walizą kasy!. Do trójmiasta lecą słoiki co chcą tu mieszkać więc beton leją na potęge. I tak zamiast zieleni parku mamy betonoze , podtopienia itp. Prosty przykład ile ostatnio powstało parków . ? Nie mylić ze zbiornikami retencyjnymi które sa stawiane by nie było powodzi w mieście
- 18 4
-
2023-01-21 12:01
prawda w tym jest tylko czesciowa bo to nie władze miasta doja dewelopera ale deweloper mieszkanców (1)
a Józef Bąk lata z siatkami pełnymi biedronki by mogli robic co chca w Gdańsku
- 1 3
-
2023-01-21 12:58
A te siatki ktoś poza tobą widział?
Ojcem Józefa Bąka jest największy wróg jego ojca, Zbigniew Ziobro - Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny w jednym. Więc gdyby te siatki istniały, to Zbigniew Ziobro nie omieszkał by się tego użyć w swojej walce politycznej z Donaldem Tuskiem. A tu co? Zero.
- 3 0
-
2023-01-21 11:31
Pomimo, że już wiem wszystko,
co zostało napisane w artykule, miło się to czyta, bo o historii tego miejsca dowie się więcej osób. Uważni zapewne dostrzegą, że budynek przy AL. Wojska Polskiego 8/10 , do którego doklejony był budynek bramny, stracił jedno piętro. Szczerze mówiąc , jak widać, nic obecnie nie stałoby na przeszkodzie w odbudowie, a park pozostałby na dziedzińcu wewnętrznym i osłonięty byłby od hałasu aut. Bulwersują mnie jednak okna parteru budynku Grunwaldzka 204/206 , gdzie mieści się zakład fryzjerski. O autorze ich wymiany powiedzieć, że ma zły gust ,to mało. Drugą zagadką jest obecny budynek IPN (nr 216), wzniesiony jako obiekt wojskowy , po wojnie szkoła. Na wielu zdjęciach z lat 50 budynek ten ma jeszcze identyczny wygląd, jak w czasach przedwojennych. Ciekawe, czy zrobiono z niego "klocek" świadomie, czy też dach stracił w wyniku pożaru , lub też innej katastrofy.
- 20 1
-
2023-01-21 11:34
Poszukiwaczom zaginionych drzew przypominam (3)
że przed wojną w Gdańsku mieszkało 250 tysięcy ludzi, a teraz w aglomeracji trójmiejskiej mieszka 1,5 miliona ludzi. Więcej mieszkańców to więcej budynków i szersze drogi, żeby ci mieszkańcy mogli się przemieszczać i żeby do ich lokalnych knajpek dojeżdżało zaopatrzenie z sojowym latte.
- 10 12
-
2023-01-21 13:11
(1)
Pff, po pierwsze raz piszesz o Gdańsku, a raz o Trójmieście. Poza tym piszesz o zmianach demograficznych, a pomijasz rozwój terytorialny. Te 1,5 mln mieszkańców zajmuje kilkukrotnie większą powierzchnię niż te 250 tys.
- 5 1
-
2023-01-21 17:30
Dobrze wiem co porównuję
Przedwojenne Wolne Miasto Gdańsk, gdy mieszkańcy Gdańska nie jeździli codziennie do Gdyni i vice versa, bo była za granicą vs dzisiaj, gdy Trójmiasto jest połączone i ludzie z Pruszcza potrafią dojeżdżać codziennie do pracy w Gdyni i z Wejherowa do Gdańska. Dlatego oprócz budynków przypomniałem o potrzebie rozwoju dróg i kolei.
- 2 0
-
2023-01-21 13:31
Tak dla ścisłości w 1939 - 388 tysięcy.
- 4 0
-
2023-01-21 11:45
I w całym miescie powinno sie zlikiwdowac te koszmarne torowiska z wiszacymi drutami tamwaj to obecnie najwiekszy szkodnik w (3)
relikt minionej epoki !!
- 5 29
-
2023-01-21 14:31
Przestań już. (2)
Wyprowadz się do Gliwic i daj już spokój.
- 7 3
-
2023-01-21 18:40
przyjechałes z tej wiochy to tam wracaj :) (1)
- 1 2
-
2023-01-21 20:16
Gdańsk i Gliwice więcej łączy niż dzieli.
Na podstawie ustaleń jałtańskich i poczdamskich Gliwice tak samo jak i Gdańsk zostały po II wojnie światowej przyznane Polsce. W Gdańsku tak samo jak i w Gliwicach osiadło wielu przesiedleńców z kresów wschodnich.- 1 1
-
2023-01-21 11:59
W latach 90tych (6)
w budynku na rogu Grunwaldzka/Szymanowskiego funkcjonował bar piwny i chyba jakiś sklep motoryzacyjny. Ktoś coś pamięta?
- 6 1
-
2023-01-21 12:19
Tam były chyba też kurczaki z rożna. Były bardzo smaczne.
- 1 1
-
2023-01-21 12:31
sklep motoryzacyjny i bar
działały w resztkach zburzonej narożnej kamienicy. W latach 70 sklep prowadził gość o wyglądzie aktora Henryka Bąka, odziany był zawsze w stalowy fartuch, a la magazynier.
- 3 2
-
2023-01-21 13:37
Oczywiście. Od Grunwaldzkiej był nawet warsztat potem w 90-tych bar jaskinia a na końcu Szymanowskiego sklepik motoryzacyjny. Kupowałem tam simmeringi do Junaka.
- 4 0
-
2023-01-21 15:36
Tak,prawda.
- 1 0
-
2023-01-22 09:00
Pamiętam na rogu
Z Szymanowskiego/Grunwaldzkiej tam gdzie stoi biurowiec stały baraki mieszkalne i mieszkało tam dosyć sporo ludzi.Pijalnie to pamiętam ale tą naprzeciwko kina Znicz Oczywiście to było wcześniej niż lata 90
- 1 0
-
2023-01-22 12:28
Bar Jaskinia.
- 0 0
-
2023-01-21 12:25
były drzewa, a dzisiaj na grunwaldzkiej ich brak
- 13 2
-
2023-01-21 12:27
Można porównać ilość zieleni wtedy i teraz. Podziękujmy budowie śródmiejskiej autostrady dla użytku
przez najbardziej hałasujący i zanieczyszczający środowisko środek transportu.
Jeszcze nie jest za późno, by to naprawić. Żądajcie Grunwaldzkiej 2x2 z szpalerem drzew na całej długości - Alei, zgodnie z nazwą, nie autostrady!- 14 5
-
2023-01-21 12:31
Zieleń
Ile drzew na Grunwaldzkej! Szkoda że teraz tak pusto...
- 15 2
-
2023-01-21 13:17
Pętli nie pamiętam (1)
Choć jestem rocznik 50 ale pamiętam jak na pobliski plac Maczka od czasu do czasu przyjeżdżało wesołe miasteczko były huśtawki karuzela duża i karuzela mała dla mniejszych dzieci Frajdę mieliśmy dużą
- 16 0
-
2023-01-21 17:55
też to pamiętam
huśtawki były w kształcie łódek ,a karuzele miały takie grube łańcuchy i metalowe fotele i niektórzy tymi fotelikami i łancuchami razem sie jak karuzela była w ruchu oplatywali
- 2 0
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.