• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Była pętla z wyjątkowym przejazdem, dziś jest park

Maciej Korolczuk
21 stycznia 2023 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (165)
Przesuń aby
porównać

Powstała prawie 100 lat temu, przetrwała prawie cztery dekady, w tym mroczne lata II wojny światowej, zaś jej charakterystyczną cechą było torowisko poprowadzone przez... środek budynku - tak wyglądała dawna pętla tramwajowa "Szymanowskiego" przy skrzyżowaniu al. Grunwaldzkiej i Wojska PolskiegoMapka. Dziś w tym miejscu jest plac zabaw, skwer i pomnik marszałka Piłsudskiego.



Czy wiedziałe(a)ś, że dawniej w tym miejscu była pętla tramwajowa?

Na początku lat 20. XX wieku spółka Danziger Elektrische Strassenbahn AG (Gdański Tramwaj Elektryczny SA) podjęła decyzję o wykupie prawie 15 tys. m kw. gruntu u zbiegu Wojska Polskiego i Grunwaldzkiej i utworzeniu tam pętli tramwajowej. Jak wynika ze sprawozdania spółki, do tego celu wykorzystano ok. 400 m toru, w tym dwa rozjazdy, by umożliwić tramwajom płynne zawracanie w kierunku centrum Gdańska.

- W momencie powstania pętli "Szymanowskiego" tramwaje w kierunku Oliwy nie jeździły jeszcze dzisiejszą al. Wojska Polskiego, tylko skręcały z al. Grunwaldzkiej w ul. Szymanowskiego i następnie - śladem dzisiejszej ul. Zamenhofa - jechały w kierunku ul. Wita Stwosza - mówi Sebastian Zomkowski, dyrektor Zarządu Transportu Miejskiego w Gdańsku i autor książki Tramwajem przez Gdańsk.
Pętlę można zobaczyć m.in. na historycznej mapie Trojmiasto.pl Pętlę można zobaczyć m.in. na historycznej mapie Trojmiasto.pl

Zobacz historyczną mapę Trójmiasta



Pętla Szymanowskiego, (wówczas "Langfuhr Kurve" tj. "Wrzeszcz zakręt") powstała w 1925 r. W pierwszym okresie korzystały z niej tramwaje linii 1 (do Śródmieścia), a parę lat po II wojnie światowej także 11 (do Przeróbki) i czasowo 12 (do Siedlec).

Był to czas sukcesywnego przekształcania ślepych krańcówek w klasyczne pętle, by przyspieszyć ruch tramwajów i w ten sposób ograniczyć liczbę zaangażowanych wozów i motorniczych, co też przekładało się na ograniczenie kosztów eksploatacji tramwajów.

- Na krańcówkach zakończonych ślepymi torami, w przypadku tramwaju z wagonami doczepnymi, dość czasochłonnym było przełączanie wagonów. Takie pętle powstały m.in. na Targu Węglowym w formie dużej pętli ulicznej i właśnie przy ul. Szymanowskiego. W 1927 r. podczas budowy nowej trasy na Stogi zamiast ślepej krańcówki powstała pętla na Stogach Plaży, w 1929 r. dwie duże pętle uliczne w Nowym Porcie, w 1942 r. pętla na pl. Inwalidów w Oliwie. Proces przekształcania ślepych krańcówek był kontynuowany stopniowo po 1945 r. Pętle powstały m.in. na Oruni, na Łąkowej, w Jelitkowie, na Siedlach, przy al. Legionów - wylicza Zomkowski.
Na pętli Szymanowskiego tramwaje jeździły przez środek budynku. Pętla funkcjonowała prawie 40 lat i została zlikwidowana na początku lat 60. XX wieku. Na pętli Szymanowskiego tramwaje jeździły przez środek budynku. Pętla funkcjonowała prawie 40 lat i została zlikwidowana na początku lat 60. XX wieku.

Tramwaje przejeżdżały przez budynek



To co wyróżniało pętlę Szymanowskiego to projekt dużej bramownicy umieszczonej... w budynku, który powstał już po uruchomieniu pętli. Powstała ona, by rozwiązać problem kolizji z linią tramwajową, a tramwaje przejeżdżały dosłownie przez środek budynku.

Pętla funkcjonowała do początku lat 60. Był to czas intensywnego rozwoju dróg w Gdańsku. M.in. kończono wówczas kolejny etap poszerzania fragmentu al. Grunwaldzkiej.

- Torowisko tramwajowe w al. Grunwaldzkiej przesunięto, by zrobić więcej miejsca dla samochodów. Przy okazji odcięto wjazd tramwajów na pętlę. Funkcję tej pętli przejęła wcześniej powstała nowa pętla Ogrodowa (obecnie Strzyża PKM) przy zajezdni Wrzeszcz - dodaje Zomkowski.
Przesuń aby
porównać
O nowym torowisku na Grunwaldzkiej pisał w 1962 r. m.in. Dziennik Bałtycki. O nowym torowisku na Grunwaldzkiej pisał w 1962 r. m.in. Dziennik Bałtycki.

2 km torów za 2 mln zł



Przebudowa alei (wówczas jeszcze ulicy) Grunwaldzkiej wraz z przełożeniem ruchu tramwajów na nowe torowisko nie umknęło uwadze ówczesnych dziennikarzy, którzy tak na łamach Dziennika Bałtyckiego opisywali ostatni etap prac:

- Prace związane z przerzucaniem tramwajów na nowe torowisko na ulicy Grunwaldzkiej są już na ukończeniu. Na nowej trasie tory tramwajowe będą się oczywiście znajdowały na środku ulicy, a po bokach będą biegły dwie jednokierunkowe jezdnie. Jest to inwestycja dla laika dosyć skromna. W rzeczywistości jednak budowa tych niecałych 2 km torów pochłonie ok. 2 mln zł. Zmieniono bowiem nie tylko same tory. Zmieniono także górną zasilającą sieć trakcyjną. Dotąd stosowane było zawieszenie płaskie (przewody umocowane na poprzeczkach), a ten stary typ zawieszenia sprawiał, że przewody przy różnicy temperatury, szczególnie latem, pod wpływem ciepła się wydłużały, wskutek czego powstawały zwisy. Nowa sieć, zawieszona elastycznie, umożliwia utrzymanie stałego naciągu i daje w efekcie mniejsze zużycie przewodów.

Plac zabaw i marszałek Piłsudski



Dziś po pętli na rogu Wojska Polskiego i Grunwaldzkiej pozostał punkt z zaznaczonym na mapie starotorzem. W miejscu, gdzie tramwaje jechały po łuku, zawracając w kierunku centrum, znajduje się plac zabaw.

W całości nie przetrwała też pierzeja budynków przez środek, których tramwaje wjeżdżały na pętlę. Tuż obok, przodem do klubu Żak, z cokołu spogląda na okolicę wyrzeźbiona z brązu postać marszałka Piłsudskiego.

Tramwaje też słychać. Ale już tylko te jadące po alei Grunwaldzkiej i Wojska Polskiego.

Opinie (165) ponad 10 zablokowanych

  • Obok 11stki

    tam tez była pętla 12stki jadacej stad na Siedlce (Kartuska). Biblioteka w budynku tez była. Tam wlasnie cumowały tramwaje.

    • 6 0

  • No fajniutkie.

    Co do parku to świetnie, szkoda, że na razie taki sobie ten park, ale ważne, że miejsce jest zarezerwowane. Z czasem się go upiękni. Co do pomnika, to każdy historyk powie, że postać tego pana jest wcale nie taka złota. I to delikatnie mówiąc. A z pomnikami różnie bywa, doskonale to dzisiaj widać, a w przyszłości pewnie będzie widoczne jeszcze wyraziściej.

    • 4 0

  • Ile kiedyś zieleni było (1)

    Już nie mówiąc o samej grunwaldzkiej. Jakie to kiedys było fajne te drzewa przy jezdni

    • 18 4

    • Człowieku w Warszawie kiedyś była puszcza

      No naprawdę, rozwój miasta to raczej zawsze rozbudowa, szczególnie na pustych terenach. A skoro puste, to zazielenione. Ale to miasto!

      • 1 3

  • Park

    miał być na Chełmie. Ale niestety jest blok w blok i blok w blok i jeszcze jeden blok. I jeszcze jeden. Bez dostępu do przestrzeni i światła.

    • 7 1

  • Marszałek ma przypasany przedmiot szablopodobny

    • 1 0

  • Przez Złotą i Zieloną Bramę też przejeżdżały tramwaje jeszcze w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku

    W Gdańsku były bardzo różne i wyjątkowe rozwiązania komunikacyjne

    • 13 0

  • A kiedy ona została zlikwidowana? (1)

    • 6 1

    • Jest napisane w artykule.

      • 2 0

  • ściany tych budynków widziały dużo,ale niemcy mówią że nic się nie stało. (7)

    • 13 19

    • Akurat Niemcy uczą w szkołach o swojej haniebnej przeszłości. (4)

      Więc przestań powielać kłamstwa TVPiS.

      • 8 6

      • Nie uczą się!! (3)

        Chyba, że ostatnio coś się zmieniło? To przepraszam. Mam znajomą mieszkająca od 30-stu lat w Niemczech. Pokrótce mówiła nam, że oni uczą się innej daty rozpoczęcia II wojny światowej

        • 2 10

        • Jakiej daty?

          • 2 0

        • A w partyjnej TVpartia jakiej alternatywnej rzeczywistości cię nauczyli .

          • 3 0

        • Kuzynki brata siostry sąsiadka..

          Łżesz jak Pi(e)S.

          • 9 3

    • A ty znasz jakaś alternatywna historie tych kamienic.

      • 1 0

    • Pełna zgoda!

      Brak konsekwencji i mamy to co teraz Putin tworzy za naszą wschodnią granicą

      • 2 6

  • Na pytanie gdzie ta zieleń gdzie byla kiedyś odpowiadam (2)

    Każda Władza jak sie dorwie do koryta nagle mocno kocha pieniądze. Najszybciej wydoić dewelopera co leje beton i sam przychodzi z kopertą a racze walizą kasy!. Do trójmiasta lecą słoiki co chcą tu mieszkać więc beton leją na potęge. I tak zamiast zieleni parku mamy betonoze , podtopienia itp. Prosty przykład ile ostatnio powstało parków . ? Nie mylić ze zbiornikami retencyjnymi które sa stawiane by nie było powodzi w mieście

    • 18 4

    • prawda w tym jest tylko czesciowa bo to nie władze miasta doja dewelopera ale deweloper mieszkanców (1)

      a Józef Bąk lata z siatkami pełnymi biedronki by mogli robic co chca w Gdańsku

      • 1 3

      • A te siatki ktoś poza tobą widział?

        Ojcem Józefa Bąka jest największy wróg jego ojca, Zbigniew Ziobro - Minister Sprawiedliwości i Prokurator Generalny w jednym. Więc gdyby te siatki istniały, to Zbigniew Ziobro nie omieszkał by się tego użyć w swojej walce politycznej z Donaldem Tuskiem. A tu co? Zero.

        • 3 0

  • Gdzie ta zieleń,tyle zieleni wyniszczono,zalano betonem. (3)

    • 24 7

    • Napisała magda ze swojego szałasu w lesie. (1)

      • 8 6

      • Napisal buc ze swojej kurzej chaty w Kolibkach.

        Pieprzyc was sprzedajni urzednicy od planow zagospodarowania,pieprzyc was sprzedajne kancelarie prawne,pieprzyc was patologiczna deweloperko dbajaca tylko o liczbe zer po przecinku...

        • 2 3

    • W Forum widziałem kwiatki.

      • 3 4

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najczęściej czytane