Fakty i opinie
  • Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport
Wiadomości
Dodaj raport
Fakty i Opinie Wiadomości
Facebook E-mail Messenger WhatsApp Kopiuj link Więcej

Dwa nowe zabytki dzięki artykułom w Trojmiasto.pl

Tomasz Larczyński
10 marca 2024, godz. 09:00 
Opinie (103)
Widoczny na pierwszym planie budynek mieszkalny to przebudowana dawna kaplica cmentarna. Przebijająca się między drzewami po lewej stronie ceglana wieża to dawna dzwonnica. Widoczny na pierwszym planie budynek mieszkalny to przebudowana dawna kaplica cmentarna. Przebijająca się między drzewami po lewej stronie ceglana wieża to dawna dzwonnica.

Widoczny na pierwszym planie budynek mieszkalny to przebudowana dawna kaplica cmentarna. Przebijająca się między drzewami po lewej stronie ceglana wieża to dawna dzwonnica.

fot. Michał Stąporek/Trojmiasto.pl

Dwa budynki, które opisaliśmy w Trojmiasto.pl: strażnica bastionu Gniady Koń (Sienna Grobla 2Mapka w Śródmieściu) oraz dzwonnica wrzeszczańskiego Cmentarza Lutra (Towarowa 38Mapka na Aniołkach) zostały włączone do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków i tym samym uratowane od wyburzenia.



Historię obu obiektów opisaliśmy w 2021 i 2022 r. Losy strażnicy bastionu przybliżyliśmy w artykule Historia gdańskich bastionów: tych znanych i tych zaginionych. Część 3 natomiast opowieść o dzwonnicy była częścią artykułu Zaginiona kaplica i dzwonnica z cmentarza Lutra odnalazły się po latach.

Po publikacji każdego z artykułów kierowałem wnioski do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w sprawie objęcia każdego z tych budynków ochroną. Kilka dni temu dotarła do mnie wreszcie z urzędu informacja, że dzwonnica została już wpisana do ewidencji, zaś strażnica jest wpisywana w momencie publikacji tego tekstu.

Oba budynki są opuszczone, nieużywane i w złym stanie technicznym. Tym samym wpis ratuje je od niemal pewnego zniszczenia.

Zabytki mało spektakularne, ale to świadkowie ważnych historii



To ważna wiadomość dla ochrony gdańskiego dziedzictwa. Oba budynki nie przedstawiają wprawdzie znaczącej wartości architektonicznej, są jednak ostatnimi śladami kluczowych elementów przeszłości.

Dzwonnica z 1914 r. to jedna z ostatnich, innych niż starodrzew, pozostałości wielkiego kompleksu cmentarzy Wielkiej Alei.

Widoczna dobrze z peronu SKM Politechnika ceglana wieża to pochodząca z 1914 r. dzwonnica dawnego cmentarza Lutra. Widoczna dobrze z peronu SKM Politechnika ceglana wieża to pochodząca z 1914 r. dzwonnica dawnego cmentarza Lutra.

Widoczna dobrze z peronu SKM Politechnika ceglana wieża to pochodząca z 1914 r. dzwonnica dawnego cmentarza Lutra.

fot. Michał Stąporek/Trojmiasto.pl

Z kolei strażnica bastionu Gniady Koń z ok. 1850 r. to jedyny naziemny budynek zachowany z wewnętrznego, głównego pierścienia fortyfikacji, a także jedna z paru ledwie namacalnych pozostałości 14 splantowanych gdańskich bastionów. Wartownia nadaje się także znakomicie na budynek użyteczności publicznej (np. żłobek) lub restaurację w otoczeniu powstającej nowej zabudowy.

Bastion Gniady Koń (Braun Ross) widoczny na planie Lohrena z 1856 r. Bastion Gniady Koń (Braun Ross) widoczny na planie Lohrena z 1856 r.

Bastion Gniady Koń (Braun Ross) widoczny na planie Lohrena z 1856 r.

W stosunku do moich wniosków poza ewidencją pozostała tylko kaplica cmentarna, przebudowana wcześniej na mały budynek mieszkalny.

Z uwagi na to, że budynek został mocno przebudowany po pożarze z 1959 r., służby uznały, że nie ma potrzeby obejmować go dodatkową ochroną. Jest to jednak budynek znajdujący się w dobrym stanie technicznym, który nie będzie też zapewne dalej przebudowywany, bo i po co.

Dawna kaplica to dziś budynek mieszkalny, zachowany w dobrym stanie do dziś i stojący przy ul. Trubadurów 34. Dawna kaplica to dziś budynek mieszkalny, zachowany w dobrym stanie do dziś i stojący przy ul. Trubadurów 34.

Dawna kaplica to dziś budynek mieszkalny, zachowany w dobrym stanie do dziś i stojący przy ul. Trubadurów 34.

fot. Tomasz Larczyński

Jak zmieniły się oba budynki w ostatnich latach



Korzystając z okazji, postanowiłem zlustrować zmianę stanu obu "nowych staroci". W przypadku dzwonnicy jej istotnie zły stan na szczęście dalej się - póki co - nie pogarsza.

2
  • Dawna dzwonnica jest w złym stanie i grozi zawaleniem się. Wpisanie jej do ewidencji zabytków sprawia, że jej właściciel - obiekt znajduje się na terenie firmy Energa - ma obowiązek zadbać o jej stan.
  • Dawna dzwonnica jest w złym stanie i grozi zawaleniem się. Wpisanie jej do ewidencji zabytków sprawia, że jej właściciel - obiekt znajduje się na terenie firmy Energa - ma obowiązek zadbać o jej stan.

Dawna dzwonnica jest w złym stanie i grozi zawaleniem się. Wpisanie jej do ewidencji zabytków sprawia, że jej właściciel - obiekt znajduje się na terenie firmy Energa - ma obowiązek zadbać o jej stan.

fot. Michał Stąporek/Trojmiasto.pl

Inaczej jest ze strażnicą. Porównajmy oryginalną fotografię wykonaną przeze mnie w 2021 r. na potrzeby pierwotnego artykułu z wyglądem obecnym.

Przesuń aby
porównać
Strażnica bastionu Gniady Koń na zdjęciu z 2021 i 2024 r. Różnice: wybita dziura w zamurowanym wejściu oraz zniknięcie części barierki z tarasu na pierwszym piętrze.
fot. Tomasz Larczyński


Widać, że zniknęła dalsza część balustrady nad gankiem, co gorsza jednak wybito dziurę w zabezpieczeniu wejścia. Skorzystałem z niej i zajrzałem do środka, czego nie mogłem zrobić w 2021 r.

Okazało się, że budynek posiada świetnie zachowaną, oryginalną XIX-wieczną stolarkę.

Wnętrze dawnej strażnicy bastionu Gniady Koń. Wnętrze dawnej strażnicy bastionu Gniady Koń.

Wnętrze dawnej strażnicy bastionu Gniady Koń.

fot. Tomasz Larczyński

To dobra i zła wiadomość - zła, gdyż zwiększa ryzyko podpalenia. Znając naszą rzeczywistość, to nie jest pytanie "czy", lecz "kiedy".

Jako obywatel zrobiłem wszystko, co mogłem, by uratować te zabytki. Piłka jest teraz po stronie Skarbu Państwa (dzwonnica) i miasta (strażnica).

O autorze

autor

Tomasz Larczyński

wrzeszczanin od trzech pokoleń, pasjonat historii, wiceprzewodniczący Nowej Lewicy w Gdańsku

Miejsca

Zobacz także

Więcej w kategorii Fakty i Opinie

Opinie (103) 5 zablokowanych

  • 2024-03-10 09:57

    Wieża (1)

    Być może to kiedyś była dzwonnica. Ja pamiętam ją jako stację transformatorową ZE Gdańsk, elementy wyposażenia są widoczne na zdjęciach.

    Energetyk

    2 miesiące

    • 15 2

    • 2024-03-10 10:17

      Masz rację, widoczne są przepusty ceramiczne

      Co w tej opinii jest niezgodnego z regulaminem, nadwrażliwa Katarzyno?

      2 miesiące

      • 7 0

  • 2024-03-10 10:01

    super zabytki (3)

    kolejne śmieciowe budynki, które obrzydliwie wyglądają i których właściciele nic nie będą mogli zrobić

    2 miesiące

    • 83 70

    • 2024-03-10 11:34

      Jakos mnie nie przekonują te zabytki

      Należy chronić wszystko czy okazy szczególnie cenne?

      Robert

      2 miesiące

      • 11 2

    • 2024-03-10 13:16

      Nigdy nie będziesz Gdańszczaninem (1)

      Mentalnie twoje miejsce jest w Mławie... nie chcemy was tu

      2 miesiące

      • 4 3

      • 2024-03-10 13:22

        My czyli kto?

        I pisze się gdańszczanin, z małej litery.

        2 miesiące

        • 3 2

  • 2024-03-10 10:01

    "ewidencja" przed niczym nie chroni

    niestety

    Piqś

    2 miesiące

    • 9 2

  • 2024-03-10 10:17

    W Polsce są dużo ważniejsze ruiny do ratowania (1)

    Teraz mamy gwarancję że straszydła będą straszyć do końca świata, wielkie dzięki !

    Szatan Królem Polski

    2 miesiące

    • 35 29

    • 2024-03-10 16:52

      Przy wieśniackiej mentalności krajan, owszem

      Dlaczego polskie miasta nie przypominają czeskich czy niemieckich?

      Bo zaludnia je estetyczna hołota.

      2 miesiące

      • 2 1

  • 2024-03-10 10:19

    Ale po co? (2)

    Ta "strażnica bastionu" to jakaś pozbawiona wartości ceglana rudera, która przez wpisanie do rejestru zabytków będzie straszyć przez kolejne lata zamiast zostać litościwie wyburzoną.
    Skąd ta mania wpisywania do rejestru budynków bezwartościowych nor tylko dlatego, że są stare? Chrońmy budynki, które mają faktyczną wartość historyczną lub architektoniczną, a nie wszystko jak leci.

    2 miesiące

    • 13 9

    • 2024-03-10 16:57

      no, ekspercie, co skończyłeś, aby oceniać wartość zabytków? (1)

      zawodówkę ślusarską czy politologię na Akademii Szczebrzeszyńskiej?

      2 miesiące

      • 2 2

      • 2024-03-10 23:08

        Jak się nie ma nic mądrego do powiedzenia

        To uskutecznia się ataki ad hominem.

        2 miesiące

        • 1 0

  • 2024-03-10 10:24

    W tym mieście nie szanuje się historii najważniejsi są deweloperzy !! A kraj i ludzie bez historii są nadzy !

    2 miesiące

    • 14 2

  • 2024-03-10 10:27

    Przecież to jakieś wygłupy... (7)

    Nie wszystko, co jest zbudowane z cegły, ma skośny daszek i więcej niż 100 lat, jest zabytkiem. Istnienie tej "dzwonnicy" to przestępstwo. Powinna być rozebrana, podobnie jak służbówka z tejże stacji SKM Politechnika. Wzdychanie nad zabytkami to jedno, ale istnieje pewna hierarchia ważności: bezpieczeństwo i ład przestrzenny są jednak o wiele ważniejsze niż rzekome "rarytasy architektoniczne". Nie wiem, w jaki sposób te dwa budynki mają "ubogacać" gdańszczanina AD 2024...

    2 miesiące

    • 70 36

    • 2024-03-10 10:35

      zasada jest jedna (1)

      jeśli to polskie - wyburzyć.
      jeśli Niemieckie - wyremontować

      2 miesiące

      • 6 14

      • 2024-03-10 12:50

        w Gdański prawdziwych gdańszczan jest jak na lekarstwo, za to napływowej masy od groma. Nie ma sensu tej masie tłumaczyć co to zabytki i historia,bo ich umysły tego nie ogarną

        2 miesiące

        • 6 1

    • 2024-03-10 10:40

      Dokładnie, wartość historyczna/zabytkowa żadna.

      Tak do przemyślenia, czy ktoś chętnie wpadłby na pomysł aby:
      Pojeźdźmy zobaczyć zabytkową dzwonnicę.

      2 miesiące

      • 12 4

    • 2024-03-10 11:04

      Dokładnie. (1)

      Wg tej logiki to za 40 lat bloki z wielkiej płyty na Zaspie/Przymorzu będą zabytkiem chronionym prawem.

      2 miesiące

      • 10 3

      • 2024-03-10 12:53

        jak kościół a blok to dla Ciebie to samo to ok. Gratuluję Twojej " logiki" czy jak tam to sobie nazywasz codziennie ranem przed lustrem

        2 miesiące

        • 2 2

    • 2024-03-10 12:48

      (1)

      Twoim pseudo tokiem myślenia należałoby wyburzyć centrum Gdańska, a katedrę Oliwską zaorać pod deweloperkę, bo po co komu kościoły a poza tym jest na dodatek z cełgy

      2 miesiące

      • 3 4

      • 2024-03-10 13:40

        Nic nie zrozumiałeś z wpisu.

        Ale obnosić się z tym?

        2 miesiące

        • 2 1

  • 2024-03-10 10:32

    Dziadek (1)

    Dziadek pracował na tym cmentarzu
    Jeszcze w 1945 jak armia radziecka szła bil w dzwony i informował o zagrożeniu
    Potem ewakuował się na Hel i odpłynął do Brelina

    Hanssi

    2 miesiące

    • 6 5

    • 2024-03-10 12:18

      Byc moze Ladowal tez skrzynie z ukradzinym

      Majatek Bogu ducha winnym ludzion w Minsku, wilnie i tysiacach malych polskich miasteczek. Jak tylko majatek zniknal nigdy nie wrocila potrzeba i ochota go oddania ale zostala tesknota ze, tak sie tutaj dobrze kradlo a teraz trzeba konkurowac z Chinami co robia 4 razy wiecej elektrykow niz Niemcy

      R5

      2 miesiące

      • 4 2

  • 2024-03-10 10:42

    (1)

    Super, takie amerykańskie te zabytki. Więcej nam ich potrzeba, przecież gołębie muszą gdzieś kumulować odchody.

    Ja.

    2 miesiące

    • 6 9

    • 2024-03-10 15:43

      Weż słownik języka polskiego i wycztaj co to jest "kumulacja " ?

      2 miesiące

      • 0 1

  • 2024-03-10 10:42

    Pójdzie z dymem... (1)

    2 miesiące

    • 6 3

    • 2024-03-10 12:19

      Tak jak w 39 polska poczta. Jakies wyrzuty?

      Nie ma po kim - bydlaki nawet nie potrafia zwrocic co ukradli.

      R5

      2 miesiące

      • 3 2

1
2
3
4
5

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Najnowsze

więcej wiadomości (3236)

Najczęściej komentowane

Wraca "autobus do piekła". Ale ocenzurowany

Wraca ocenzurowany "autobus do piekła"

Energa Wybrzeże Gdańsk - H.Skrzydlewska Orzeł Łódź 41:49. Spadek na 8. miejsce

Żużlowcy na ostatnim miejscu LIVE!

więcej

Najczęściej czytane