Park kulturowy to dodatkowe narzędzie prawne, obok planów zagospodarowania i uchwały krajobrazowej, które ma na celu uporządkowanie przestrzeni Śródmieścia Gdańska m.in. w zakresie ograniczenia niektórych form handlu i usług, a także imprez zakłócających ciszę i spokój mieszkańców. W ramach prac nad uchwałą doświadczeniami w tym zakresie dzielili się urzędnicy z Wrocławia i Krakowa, gdzie takie regulacje obowiązują od kilku lat.
tak, z jak największymi restrykcjami
66%
tak, ale z niewielkimi ograniczeniami
11%
nie, to zbędny dokument
23%
Przypomnijmy, w maju radni miasta Gdańska niemal jednogłośnie (31 za, 1 wstrzymujący się, nikt nie był przeciwny) przyjęli
uchwałę inicjującą powstanie parku kulturowego na obszarze Głównego Miasta, Ołowianki oraz północnej części Wyspy Spichrzów.
- Spodziewanym rezultatem uchwalenia parku kulturowego będzie uregulowanie sposobu użytkowania przestrzeni publicznej Śródmieścia Gdańska poprzez ograniczenie, eliminacje i przeciwdziałanie formom działalności, które negatywnie ingerują w formę architektoniczną obiektów zabytkowych, zakłócają ich właściwą ekspozycję i ład przestrzenny bądź w jakikolwiek inny sposób zagrażają tożsamości tego wyjątkowego obszaru - czytamy w uzasadnieniu uchwały Rady Miasta Gdańska.Czytaj też:Bilbordy wracają na ulice Gdańska. Miasto rocznie zarobi na nich 2 mln zł
Dyskusje i spotkania poświęcone przyszłym regulacjom
Obecnie prace nad dokumentem wkraczają w kolejny etap - konsultacji i debat organizowanych przez
Instytut Kultury Miejskiej poświęconych zagadnieniom:
- park kulturowy w gdańskim Śródmieściu - wizerunek, kultura, do(wolność),
- park kulturowy w gdańskim Śródmieściu - miasto mieszkańców i/czy turystów,
- park kulturowy w gdańskim Śródmieściu - plany, odbudowa, ochrona.
Dokładne terminy i forma spotkań nie zostały jeszcze określone. Dodatkowo przewidziano spotkania branżowe z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność na obszarze przyszłego parku kulturowego.
Planowane debaty zostały poprzedzone w środę dyskusją zorganizowaną przez
działające od kilku miesięcy Biuro Architekta Gdańska pod kierownictwem prof. dra hab. inż. arch. Piotra Lorensa, podczas której swoją wiedzą i doświadczeniami dzielili się urzędnicy z Krakowa i Wrocławia, gdzie takie dokumenty obowiązują już od kilku lat.
Czytaj też:Jarmark na ulicach Gdańska bez Jarmarku św. Dominika
Kraków: to dodatkowe narzędzie obok planów i uchwały krajobrazowej
- Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy tzw. uchwała krajobrazowa mają ściśle określone zasady regulacji. Jednak za tych dokumentów nie uregulujemy wszystkich zagadnień, zaś park kulturowy jest bardzo dobrą, elastyczną bronią samorządu, dzięki której możemy zapobiegać naruszeniom prawa oraz chronić i kształtować przestrzeń publiczną - mówi Tomasz Przybyło z Urzędu Miasta Krakowa. - Park kulturowy pozwala podejmować u nas działania, które mają na celu ochronę wizerunku miasta Krakowa, nadając i wyznaczając pewne ramy prowadzenia działalności handlowo-usługowej.- Główne pożytki płynące z parku kulturowego to promocja dziedzictwa kulturowego, o które powinni zadbać wszyscy mieszkańcy, a nie jedynie w formie działań narzuconych przez gremia konserwatorskie. To także narzędzie egzekwowania tego statutu m.in. w zakresie walki z reklamami i szyldami - dodaje prof. Aleksander Böhm z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Regulacje wprowadzone w parku kulturowym w Krakowie
Przekładając te słowa na czyny, w Krakowie uchwała o parku kulturowym (obecnie są już wyznaczone dwa takie obszary, kolejne dwa są w przygotowaniu) pozwoliła uregulować - oprócz problematyki reklamy i szyldów - sprawy związane m.in. z:
- wystawkami towarów w pasach drogowych,
- uporządkowaniem zasad prezentowania twórczości przez artystów ulicznych,
- ograniczeniem ruchu pojazdów, w szczególności meleksów,
- ograniczeniem emisji hałasów, dźwięków oraz projekcji świetlnych do przestrzeni publicznej,
- działalnością promocyjną i zarobkową w całkowitym oderwaniu od lokalnego kontekstu kulturowego np. przebieranie się za Myszkę Miki,
- liczbą i formą imprez odbywających się w ścisłym centrum Krakowa na rzecz innych obszarów miasta.
Należy odnotować, że w stolicy Małopolski powołano również "Zintegrowane Centrum Zarządzania Dziedzictwem Krakowa", które zajmuje się sprawami związanymi z opiniowaniem możliwości organizacji dużych wydarzeń plenerowych.
Przedstawiciel krakowskiego magistratu zwracał ponadto uwagę, że łamanie zasad parku kulturowego, oprócz nałożenia mandatów karnych, może wiązać się z konfiskatą "narzędzi i przedmiotów popełnionych do ich naruszenia" np. stoiska z watą cukrową czy sprzętu nagłaśniającego przez straż miejską.
Wrocław: to prawo, które obowiązuje każdego bez wyjątku
Na doświadczeniach Krakowa wzorował się Wrocław, który stosowną uchwałę przyjął w 2014 r., a więc cztery lata po Grodzie Kraka.
- Przyjmując uchwałę nie chodziło nam o rewitalizację, odnowę czy remonty zabytków, bo to mieliśmy mocno zaawansowane i wystarczyły plany zagospodarowania. Tak jak w Krakowie, w tych przepięknych wnętrzach miasta zjawili się ludzie, którzy nie znają savoir-vivre i nie wiedzą, jak się zachować w salonie [miasta - dop. red.] - wyjaśnia prof. dr hab. inż. arch. Tomasz Ossowicz z Politechniki Wrocławskiej, w latach 1999-2015 dyrektor Biura Rozwoju Wrocławia (lokalnego odpowiednika Biura Rozwoju Gdańska, odpowiedzialnego za planowanie przestrzenne). - Park kulturowy stanowi prawo powszechnie obowiązujące, które musi być respektowane przez każdego - zarówno przy pozwoleniach na budowę, jak i przez konserwatora, a także przedsiębiorcę i każdą osobę znajdującą się w tym obszarze.
Regulacje wprowadzone w parku kulturowym we Wrocławiu
W stolicy Dolnego Śląska, poza sprawami związanymi z reklamą i szyldami na budynkach, park kulturowy pozwolił m.in. na:
- ograniczenie handlu ulicznego niezwiązanego trwale z gruntem, którego nie można zabronić planami zagospodarowania, np. handel kwiatami,
- ustalenie zasad działalności gastronomii ulicznej w formie pojazdów (food trucków) z jednoczesnym wskazaniem, gdzie są one dopuszczone i pożądane,
- wprowadzenie zakazu reklam na pojazdach i obiektach pływających (przepisy uchwały krajobrazowej w tym zakresie są niewystarczające, co wykorzystali kilka lat temu politycy Platformy Obywatelskiej),
- wskazanie sytuowania klimatyzatorów na elewacji budynków,
- wprowadzenie obowiązku utrzymania w dobrym stanie elewacji budynków - przede wszystkim w zakresie natychmiastowego usuwania graffiti,
- zakazanie prowadzenia działalności o charakterze erotycznym - dotyczy to sex-shopów, jak i lokali usługowo-gastronomicznych.
Gdańsk: dokładne ustalenia nie są znane, ale obejmą handel
W Gdańsku szczegółowe regulacje nie są jeszcze znane. Wiadomo natomiast, że urzędnicy będą dążyli do doprecyzowania zasad funkcjonowania szeregu rodzajów działalności handlowo-usługowej na obszarze Śródmieścia w granicach parku kulturowego.
- Park kulturowy jest rozwiązaniem pożądanym zarówno przez gminę, jak i mieszkańców. W związku z wyzwaniami, z jakimi spotykają się polskie i zagraniczne miasta turystyczne, gdzie piękno i walory krajobrazów historycznych przyciągają rzesze turystów (w Gdańsku sięgającą 3 mln gości rocznie), są one narażone na szereg niekorzystnych zjawisk. Potrzebne jest przyjęcie regulacji, uporządkowanie i głęboka refleksja na to, w jakim kierunku ta przestrzeń powinna się rozwijać i jak ją chronić - przekonuje Monika Nkome Evini, menadżer gdańskiego Śródmieścia.- Park kulturowy to forma ochrony zabytków, dość rzadko jeszcze spotykana, która daje samorządom narzędzia, by podchodzić do pewnego obszaru w sposób całościowy - przy jego zarządzaniu i myśleć o obiektach, krajobrazie, przestrzeniach, ale również o wartościach niematerialnych - dodaje dr Anna Golędzinowska, radna miasta Gdańska (KO) i zarazem przewodnicząca Komisji Zrównoważonego Rozwoju RMG.
Własność gruntu czy lokalu nie ma żadnego znaczenia
Warto podkreślić, że park kulturowy obejmuje na danym obszarze wszystkie obiekty i przestrzenie - niezależnie od własności gruntu, poziomu ochrony konserwatorskiej lub braku jakiejkolwiek ochrony prawnej. Zatem status budynku czy data jego powstania nie mają tu żadnego znaczenia.
- Przykładem może być Osada Łowców Fok w Rzucewie, która nie jest wpisana do rejestru zabytków, ale jako obszar przestrzeni z unikalnym widokiem na Zatokę Pucką stanowi właśnie park kulturowy - zauważa dr hab. inż. arch. Bogna Lipińska, prof. Sopockiej Szkoły Wyższej.W przypadku Gdańska oznacza to także oddziaływanie zapisów uchwały m.in. na cały obszar północnej Wyspy Spichrzów, będący wprawdzie jako historyczne założenie urbanistyczne pod nadzorem konserwatora zabytków, ale ze współczesną architekturą czy działalność usługową prowadzoną na świeżym powietrzu na Ołowiance obok zabudowań filharmonii.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
