Gdy w gdyńskich kinach grały fortepiany

Marek Gotard

11 marca 2010 (artykuł sprzed 14 lat)

Opinie (102)

Przy Skwerze Kościuszki najpierw działała "Polonia", potem "Goplana". Dziś nie ma tu nic.

Przedwojenna Gdynia mogła pochwalić się kinami najwyższej klasy. Tamtejsze kinematografy spełniały też funkcje teatrów, a czasami i dansingów. Pierwsze gdyńskie kino, jeszcze nieme, o nazwie "Czarodziejka", otwarto już w 1926 roku.

"Dziennik Gdyński" informuje o powstaniu "Gwiazdy" w marcu 1939 r.

... a tyle po kinie "Warszawa", czyli najbardziej luksusowej przed wojną "Gwieździe".

"Czarodziejka" znajdowała się u zbiegu ul. 10 lutego i 3 Maja

. Właścicielem obiektu był warszawiak, Brunon Zieliński. Poza ekranem, kino miało także scenę. Mogło zmieścić aż 400 widzów. Specjalnością "Czarodziejki" były wpadki, związane ze słabym zgraniem filmu z "podkładem dźwiękowym", będącym zazwyczaj rodzajem swobodnej interpretacji różnych tematów muzycznych, wygrywanych na rozstrojonym pianinie przez niezbyt sprawnych muzyków.

Rok po "Czarodziejce" kapitan Stanisław Schmidt otworzył kolejne znane kino - "Morskie Oko". To właśnie w nim, 21 lutego 1931 roku, odtworzono pierwszy film dźwiękowy. Była nim "Parada Miłości" z Mauricem Chevalierem.

Kolejne, trzecie kino, o nazwie "Bajka", powstało w 1931 roku, na rogu Skweru Kościuszki i Świętojańskiej

. "Bajka" znana była z tego, że oprócz poważnego repertuaru, można było tu zobaczyć także bardzo frywolne obrazy, dozwolone zdecydowanie od 18 lat.

Druga połowa lat 30. przyniosła Gdyni kolejne kina. Niektóre z nich istniały jeszcze po wojnie - np. "Lido", działające od 1937 roku przy ulicy 3 Maja, po wojnie znane jako "Atlantic". Mało kto dziś pamięta, że było ono częścią słynnej "Galerii Morskiej", należącej do malarza Mariana Mokwy. W tym samym roku, co Lido, na Skwerze Kościuszki powstała "Polonia", którą często odwiedzał piszący te słowa, kiedy po wojnie funkcjonowała jako "Goplana".

Rok 1937 był prawdziwym wybuchem gdyńskiej kinomanii. We wszystkich miejskich przybytkach 10 muzy sprzedano wtedy aż 815 tys. biletów. Można w nich było skosztować lodów i oglądać film, rozkoszując się wonią ekskluzywnych perfum, rozpylanych przez specjalnie najęty do tego personel. Nic dziwnego, że biznes nabierał rozmachu.

To właśnie na fali filmowej prosperity powstała najbardziej znana i najnowocześniejsza przedwojenna świątynia dziesiątej muzy, luksusowa "Gwiazda", posadowiona przy ul. Świętojańskiej 36

. Wybudowana w iście hollywoodzkim stylu, według projektu inżyniera Langiewicza, przyjęła pierwszych kinomanów 8 marca 1939 roku.

"Gwiazda" mogła pomieścić 1000 osób. Dysponowała klimatyzacją i nowoczesnym balkonem. Był tu też bufet z kolorową fontanną i wyściełane fotele. Nazwa tego przybytku, wymyślona przez aktorkę Helenę Gross, wiązała się z wielką mozaiką, jaką umieszczono na suficie. Zainspirowała ona także Niemców, którzy w czasie wojny korzystali z tego obiektu, przemianowanego na "Stern Licht Spiele". Tuż przed wybuchem wojny można w nim było oglądać słynnego "Znachora". Już 24 maja 1945 roku puszczano w nim zaś "Nowe przygody Tarzana". Wkrótce potem nazwę kina przemianowano na "Warszawę".

Tuż przed wojną nowe kina pojawiły się też poza śródmieściem: w Grabówku, Chyloni, Oksywiu i Obłużu. Większość z nich wznowiło działalność także po wojnie.

W czasach PRL-u działało w Gdyni nawet 13 kin. Jeszcze piętnaście lat temu ostały się cztery. W centrum "Warszawa" i "Goplana", a na peryferiach "Fala" i "Grom". Dziś to już historia. "Atlantic" skończył jako ciucholand. Co ciekawe - z pochyłą podłogą. "Fala" do dziś straszy pustymi witrynami, w których wiszą resztki plakatów. Oksywski "Marynarz" był przez dłuższy czas klubem fitness. Teraz zaś stoi pusty.

Jako ostatnie zamknięte zostało to największe i najbardziej znane. Dawna "Gwiazda", a potem "Warszawa", w której w ostatnich latach świetności odbywał się Festiwal Filmów Fabularnych, stała się supermarketem.

Ostatnim seansem, wyświetlonym 3 marca 2003 roku, prawie dokładnie w 64. rocznicę otwarcia, była "Frida". Jakby zamykając historyczną klamrę, związaną z dziejami tego przybytku, obejrzała ją wraz z fanami obiektu wdowa po inżynierze Langiewiczu. Dziś jedyną powszechnie dostępną pamiątką po najbardziej luksusowym gdyńskim kinie jest ciągle funkcjonująca strona internetowa.

Wszystkie gdyńskie kina ustąpiły miejsca multipleksowi, który rozłożył się przy Skwerze Kościuszki.

Marek Gotardm.gotard@trojmiasto.pl

Opinie (102) 8 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-03-11 22:08

Nie zapominajcie, że w Rumi też było kino - Aurora

G
14 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-03-12 08:35

Hmmm :) 14 lat temu byłam w Goplanie na pierwszej randce w życiu :)

Olka
14 lat
- 3 1
Twoja opinia

Zmień treść

Hmmm :) 14 lat temu byłam w Goplanie na pierwszej randce w życiu :)
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-03-12 14:53

jak za podstawówki

chodziłam do fali z klasa przynajmniej mnie tak siedzenie nie bolało jak ostatnio w gdyńskim multikinie mogliby zainwestować w siedzenia skoro zwiększają ciągle ceny biletów.

aułaaaaaa
14 lat
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

chodziłam do fali z klasa przynajmniej mnie tak siedzenie nie bolało jak ostatnio w gdyńskim multikinie mogliby zainwestować w siedzenia skoro zwiększają ciągle ceny biletów.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-03-12 17:56

Kino

MIMOZA w Gdyni na Portowej przy milicji najbardziej bezpieczne kino w trzech miastach.

Chaplin
14 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

MIMOZA w Gdyni na Portowej przy milicji najbardziej bezpieczne kino w trzech miastach.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-03-12 19:41

A KTO PAMIĘTA KINO "PROMIEŃ" W CHYLONI ?

JESTEM ROZGORYCZONY,BO NIE ZOSTAŁO ONO WYMIENIONE W ARTYKULE, A PRZECIEŻ TO TEŻ JEDNO Z WAŻNIEJSZYCH KIN PERYFERYJNYCH !!!

LILO
14 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

JESTEM ROZGORYCZONY,BO NIE ZOSTAŁO ONO WYMIENIONE W ARTYKULE, A PRZECIEŻ TO TEŻ JEDNO Z WAŻNIEJSZYCH KIN PERYFERYJNYCH !!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-03-12 21:08

kino delfin

juz pewnie wspomniane wczesniej kino delfin w oliwie...chodzilem do tego kina 20 lat temu.szmat czasu.kiedys jechalo sie do kina bo byla tam klimat, tego juz nie ma.pamietam jak z kolega poszedlem tam na film Klasztor Shaolin.mielismy tylko po 10zl a wejsciowka 11, ale starszy pan wpuscil nas za dyszke...az sie lezka kreci

bro
14 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

juz pewnie wspomniane wczesniej kino delfin w oliwie...chodzilem do tego kina 20 lat temu.szmat czasu.kiedys jechalo sie do kina bo byla tam klimat, tego juz nie ma.pamietam jak z kolega poszedlem tam na film Klasztor Shaolin.mielismy tylko po 10zl a wejsciowka 11, ale starszy pan wpuscil nas za dyszke...az sie lezka kreci
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-12-08 20:31

Wszystko było bardziej prawdziwe, ludzkie

Ja pamiętam, jak spóźniłem się na film do jednego z kin na Długiej w Gdańsku. Pani wzięła mnie na bok i mówi, żebyśmy poczekali, kierownik już wychodzi i zaraz nas wpuści za darmo, że jeszcze dużo filmu nie minęło... Takie to miłe i fajne, a przede wszystkim niepowtarzalne w dzisiejszych plasticplexach...

Marcin
12 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Ja pamiętam, jak spóźniłem się na film do jednego z kin na Długiej w Gdańsku. Pani wzięła mnie na bok i mówi, żebyśmy poczekali, kierownik już wychodzi i zaraz nas wpuści za darmo, że jeszcze dużo filmu nie minęło... Takie to miłe i fajne, a przede wszystkim niepowtarzalne w dzisiejszych plasticplexach...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-03-11 17:39

Promien

Aco sie stalo z kinem promien zwany kurnikiem chylonskim

3 lata
- 4 0
Twoja opinia

Zmień treść

Aco sie stalo z kinem promien zwany kurnikiem chylonskim
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-03-11 08:39

Kino...

kino skończyło się, gdy młodzież zaczęła przychodzić na seanse z pizzą i popkornem... Pamiętam mój ostatni seans w gdańskim "Leningradzie", coś okropnego.

2 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

kino skończyło się, gdy młodzież zaczęła przychodzić na seanse z pizzą i popkornem... Pamiętam mój ostatni seans w gdańskim "Leningradzie", coś okropnego.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2022-03-11 14:46

Promien

Chodzilam czesto do kina Promien, tam poznalam swojego meza. Nadal mieszkam w Chyloni i milo wspominam tamte czasy. W tej chwili znajduje sie tam "Zabka"

2 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Chodzilam czesto do kina Promien, tam poznalam swojego meza. Nadal mieszkam w Chyloni i milo wspominam tamte czasy. W tej chwili znajduje sie tam "Zabka"
Regulamin dodawania opinii